وه‌رگێڕان د ناڤبه‌را وه‌رگێڕ و وه‌رگری دا
شه‌مال ئاكره‌یی
– باگراوه‌ندا وه‌رگێڕی یا مه‌عریفی و چاندی دبنه ئه‌گه‌ر كو وه‌رگێڕانه‌كا له‌نگ و قۆپ و نه ژ هه‌ژی بهێته به‌رهه‌مئینان
وه‌رگێڕان یانكو پاچڤه پرۆسه‌یا ڤه‌گوهه‌ستنا به‌رهه‌مێ زمانه‌كی یه، زمانێ ژێده‌ر Source Language بۆ سه‌ر ئێكێ دی، زمانێ ئارمانج Target Language كو د پڕانیا ئاوایان دا زمانێ دایكێ یه، و ئه‌ڤ پرۆسه‌یه ده‌ربڕینه‌كه ژ هزره‌كێ یان ژ چه‌ند هزران ب رێیا په‌یڤان دهێته ئه‌نجامدان و ل سه‌ر دو ستوونان رادوه‌ستیت:
ستوونا ئێكێ د پرۆسه‌یا وه‌رگێڕانێ دا، بیرۆكه‌یه – Concept كو دڤێت د زمانێ ئارمانج دا ببیته رامان و تێگه‌ه.
ستوونا دویێ فۆرمهForm ئانكو شێوازێ ب هه‌ڤگه‌هاندن و رێزبه‌ندیا په‌یڤێن هه‌ردو زمانان، (زمانێ ژێده‌ر و زمانێ ئارمانج).. ل ڤێره، مه‌به‌ست ژ په‌یڤا (شێواز) ستراكتوورا هه‌ڤۆكان و جۆرێن ره‌وانبێژی و ئالیێن ئه‌ستاتیكی و جوانیێ، و نێزیكبوون، دووربوون، هه‌مبه‌ربوون و گرێدانا وان ب رێزمانێ ڤه یه.
ژ ڤان هه‌ردو ستوونان بیرۆكه ل به‌راهیێ دهێت، و دێ چه‌ند ئافراندنه‌كا باش بیت ده‌ما وه‌رگێڕه‌ك بكاریت وێ بیرۆكه‌یێ د زمانێ ئارمانج دا ب په‌یڤان نیگار بكه‌ت و بكه‌ته رامان و تێگه‌هه‌كێ نێزیكی رامان و تیگه‌هێ زمانێ ژێده‌ر.
وه‌رگێڕان ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتی بزاڤه‌كا به‌رفره‌ه یا چاندی ڤه‌دگریت و ئێكه ژ بنه‌مایێن سه‌ره‌كی یێن وه‌رار و پێشڤه‌چوونا هزری و مه‌عریفی و ئه‌پستمۆلۆژی. وه‌رگێڕان د وارێ ئه‌ده‌بی دا، پرۆسه‌یه‌كه تێدا وه‌رگێڕ هه‌ڤرووشی گه‌له‌ك ته‌گه‌ر و ئاسته‌نگان دبیت، ژ به‌ر كو هه‌رده‌م مژوولی هزركرن و تێرامانێ یه، داكو ب كراسه‌كێ رند و ده‌لال گه‌وهه‌را وێ تێكستا به‌رده‌ست ب رێژه‌یه‌كا باش یا ئه‌مانه‌تێ و راستگۆیێ بگه‌هینیت.
وه‌رگێڕان د نووترین پێناسه دا، نه گوهارتنا زاراڤه‌یه‌كێ یه ژ زمانه‌كی بۆ ئێكی دی، ژ به‌ر كو نه كار و ئه‌ركێ وه‌رگێڕانێ یه خشته‌یێن گۆتن و په‌یڤان رێز بكه‌ت كو ئه‌ڤ چه‌ند ره‌نگه پتر ب زانستێ زمانه‌ڤانیێ و فه‌رهه‌نگسازیێ ڤه یێ گرێدایێ بیت. هه‌ر چه‌نده وه‌رگێڕان د ناخێ خوه دا ته‌وه‌ره‌كێ زمانه‌ڤانی یه، لێ ژ ڤی ته‌وه‌ری ده‌رباز دبیت و به‌ر ب رامانێن به‌رفره‌هتر و گشتگیرتر دچیت، چونكی مه‌ره‌م ژ وه‌رگێڕانێ گه‌هاندنا رامانا په‌یڤ و ده‌سته‌واژه و هه‌ڤۆكانه ب ره‌هه‌ندێن وان یێن ده‌روونی، جڤاكی و چاندی كو د هه‌ڤبه‌ندن ب زمانه‌كی دی ل گه‌ل هه‌لبژارتنا گونجاوترین بێژه و زاراڤ وه‌كو دلسۆزیه‌ك ژ بۆ ڤه‌گوهاستن و گه‌هاندنا وان هزر و رامانان بۆ وه‌رگری.
خۆیایه كو د دێرین زه‌مان دا، وه‌رگێڕان ب چه‌ندین ره‌نگان هاتی یه سالۆخدان مینا ماچا ل پشت شووشه‌ی و مافوورێ وه‌رگێڕه‌ڕاندی و خیانه‌ت.. هتد، و ره‌نگه وه‌رگێڕان گه‌له‌ك جاران ژی ب نه‌بوونا راستگۆیێ و ڤه‌گوهه‌ستنا ب كێم ئه‌مانه‌ت و دووركه‌تن ژ روحا ناڤه‌رۆكا تێكستا ره‌سه‌ن یانكو یا ژێده‌ر هاتبیته تۆمه‌تباركرن، ڤێجا ب هه‌ر به‌هانه‌یه‌كێ بیت، ده‌ما وه‌رگێڕان ژ په‌یاما خوه یا مرۆڤینی ڤالا دبیت و چێدبیت ئه‌ڤ چه‌نده ژ ئالیێ وه‌رگێڕیڤه ب ره‌نگه‌كێ نه مه‌ره‌مدار بیت به‌لكو سنورداری و باگراوه‌ندا وه‌رگێڕی یا مه‌عریفی و چاندی دبنه ئه‌گه‌ر كو وه‌رگێڕانه‌كا له‌نگ و قۆپ و نه ژ هه‌ژی بهێته به‌رهه‌مئینان. د پرۆسه‌یا وه‌رگێڕانێدا، گه‌ره‌ك و پێدڤیه وه‌رگێڕ ب ره‌نگه‌كێ ب زانیبوون و مه‌عریفه‌یه‌كا ئینسایكلۆپیدی، یێ هایدار و سه‌رهه‌لی بیت ب رێزمان و ستراكتوورێن هه‌ردو زمانێن ژێ / بۆ وه‌ردگێڕیت ل گه‌ل زه‌نگینیه‌كا باش د فه‌رهه‌نگ، كولتوور، چاند و ره‌وشا ژیانا ئاخافتنكه‌رێن هه‌ردو زمانان، و ده‌ما وه‌رگێڕی شیا بگه‌هیته داهێنانه‌كا نێزیك ژ تێكستا ژێده‌ر ل گه‌ل هنده‌ك ده‌ستكاری و گوهۆڕین و گونجاندنێن كێم یێن پێدڤی، دێ وه‌رگێڕان كه‌ڤیته د خانه‌یا وه‌رگێڕانا ئافراندی دا، لێ ب دیتنا من، گه‌له‌ك كێم ژ وه‌رگێڕان هه‌نه ئه‌ڤ په‌سنه ژ هه‌ژی وانه.!
هه‌لبه‌ت هه‌ر وه‌رگێڕه‌كێ تێكسته‌كا ئه‌ده‌بی ژ زمانه‌كی بۆ ئێكێ دی وه‌ردگێڕیت بزاڤێ دكه‌ت بگه‌هیته به‌رهه‌مه‌كێ په‌ژراندنی ژ ئالیێ وه‌رگر و لێكۆله‌ران ڤه كو ب رێیا فۆرمێن نووژه‌ن یێن ده‌ربڕینێ ب ره‌نگه‌كێ بابه‌تی و دوور ژ خۆیاتیێ ب ڤێ ئه‌ركێ راببیت. و وه‌رگێڕ هندی دشیانا وی دا بیت دڤێت یێ پێداگیر بیت ب ئه‌مانه‌ت و دلسۆزیێ ل گه‌ل به‌رچاڤ وه‌رگرتنا ئه‌له‌مه‌نتێن رسته و هه‌ڤۆك و ده‌سته‌واژه‌یان كو ره‌نگه ب هه‌مان رێزبه‌ندی نه‌بن د هه‌ردو زمانان دا، و یا ژ هه‌میان گرنگتر، ب دیتنا من، باندۆر و كارتێكرنا روحی یا تێكستا زمانێ ژێده‌ره ل سه‌ر وه‌رگێڕی و بزاڤا یا ب به‌رپرسیاره‌تی، داكو د ڤه‌گوهه‌ستنا خوه دا وێ باندۆر و كارتێكرنێ بگه‌هینیته خوانده‌ڤانێ تێكستا زمانێ ئارمانج.
بێگومان وه‌رگێڕان پره‌كه ژ بۆ ب هه‌ڤگه‌هاندنا باژێرڤانی و چاندی د نێڤبه‌را مرۆڤان دا، نه‌مازه ل ڤێ جیهانا ئه‌ڤرۆ كو د چارچووڤه‌یا ئێك ئامێرێ زیره‌ك دا (لاپتۆپ – مۆبایل – ئایپاد ..هتد) دا به‌رجه‌سته بوویه.. ل ڤێرێ وه‌رگێڕ مینا پێگه‌هینه‌ره‌كی یه د نێڤبه‌را چاند و ره‌وشه‌نبیریان دا و رۆلێ خوه دبینیت هه‌ر وه‌ك هه‌لبه‌ستڤانێ مه‌كسیكی یێ ناڤدار ئۆكتاڤیۆ پاز لۆزانۆ Octavio Paz Lozano (1914 – 1998) دبێژیت: “هه‌ر زمانه‌ك ئاویز و رێیه‌كه ژ بۆ دیتنا جیهانێ و شرۆڤه‌كرنا وێ ب ره‌نگه‌كێ نموونه‌یی و تایبه‌ت، زێده‌باری كو دیارده‌یێن خۆزایێ ژ وه‌لاته‌كی بۆ ئێكێ دی هه‌ر هه‌مان دیارده نه و نایێن گوهارتن لێ رێیا كارلێكرن و سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل ڤان دیارده‌یان ژ زمانه‌كی بۆ ئێكێ دی د جودانه”، له‌ورا وه‌رگێڕ پێگه‌هینه‌رێ هه‌موو ڤان چاند و دیتنێن جودایه ل جیهانێ و هه‌ر ئه‌وه سه‌رهه‌لیا مه به‌رده‌ست دكه‌ت و ناڤبڕێ زمانه‌ڤانی لا دبه‌ت.
