پرۆژێ (گرێبه‌ستا چه‌رخی) یێ ترامپی بۆ عیراقێ چیه؟
ئه‌ڤرۆ نیوز:
سه‌رۆكێ ئه‌مریكی دونالد ترامپ كار ل سه‌ر پرۆژه‌كی دكه‌ت كو ب (گرێبه‌ستا چه‌رخی) یێ ناڤداره و به‌حس ل وێ چه‌ندێ دهێته كرن كو ژ ئه‌نجامێ وی پرۆژه‌ی عیراق دێ ل سه‌ر سێ ده‌وله‌تان دا هێته دابه‌شكرن.
ئه‌ڤ پرۆژه كو چه‌ندین ساله به‌حس لێ دهێته كرن، د بنه‌ره‌تدا ناڤێ پرۆژێ ئاشتیێ یه د ناڤبه‌را فلستین و ئیسرائیلێ دا، به‌لێ ل نیسانا سالا 2017 ده‌مێ سه‌رۆكێ مسرێ عه‌بدولفه‌تاح سیسی سه‌ره‌دانا واشنتۆن كری، راگه‌هاند” پرۆژێ ئاشتیێ د ناڤبه‌را ئیسرائیلێ و فلستینێ دێ بیته گرێبه‌ستا چه‌رخی”.
پرۆژێ گرێبه‌ستا چه‌رخی هێشتا ب رۆهنی نه‌هاتیه به‌رچاڤكرن، به‌لێ ل ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ یێن ئه‌مریكی و وه‌لاتێن دی چه‌ند پێزانین هاتینه ئاشكراكرن و تێدا ده‌ردكه‌ڤیت كو ئه‌و ئه‌و پرۆژه وه‌كو چاره‌سه‌ریه‌ك بۆ ب دووماهی ئینانا ململانێیا د ناڤبه‌را فلستینێ وئیسرائیلێ دا هاتیه به‌رچاڤكرن”.
ئێك ژ خالێن چاره‌سه‌ریا ناكۆكیێ، ڤه‌گه‌راندنا ئاوارێن فلستینی یه ژ وه‌لاتێن جیهانێ بۆ وه‌لاتێن عه‌ره‌بی، ب تایبه‌تی ژی بۆ ئوردنێ و مسرێ و عیراقێ، ل به‌رامبه‌ر پشته‌ڤانیا ئابووری یا ئه‌مریكا، بۆ ڤی پرۆژه‌ی ژی وه‌لاتێن كه‌نداڤی گۆژمێ 10 ملیار دۆلار بۆ ئاڤاكرنا ده‌وله‌تا فلستینێ و ژێرخانا وێ وه‌كو “( فرۆكخانه، به‌نده‌رێن ده‌ریای، پرۆژێن ئاكنجیكرنێ، چاندن، باژێرێن نوو و ده‌ڤه‌رێن پیشه‌سازی”.
پێشتر ل سالا 2019، جه‌زا جنگیانی، مامۆستا ل ئێك ژ زانكۆیێن رووسیا، د پرۆژه‌كی دا ئاماژه ب وێ چه‌ندێ كربوو هه‌كه عیراق بهێته پارچه‌كرن بۆ سێ ده‌وله‌تان(كورد ل باكوور، عه‌ره‌بێن سوننه ل ناڤه‌راست و رۆژئاڤا و عه‌ره‌بێن شیعه ل باشووری). دێ دشیان دا بیت ب ئێكگرتنا ده‌وله‌تا عه‌ره‌بێن سوننه ل گه‌ل ئوردنێ، ده‌ڤه‌ره‌كا به‌رفرهه بۆ چاره‌سه‌ركرنا كێشا فلستینی بهێته دیتن.
هه‌ر د ڤی چارچۆڤه‌ی دا، باقر جه‌بر زوبه‌یدی، وه‌زیرێ به‌رێ یێ ناڤخوه‌یی و دارایی یێ عیراقێ و سه‌ركردێ جڤاتا بلند یا ئیسلامی ل عیراقێ، ل دووماهیا گۆلانا 2018 راگه‌هاندبوو كو ده‌ڤه‌را قائیم ل رۆژئاڤایێ پارێزگه‌ها ئه‌نبار، خالێن گرنگێ پێدانێ یه ژلایێ گرۆپێن چه‌كداری یێن توندره‌و ڤه، ئه‌ڤه ژی به‌لگه‌یه ل سه‌ر په‌یوه‌ندیا عیراقێ ب پرۆژێ (گرێبه‌ستا چه‌رخی) ڤه”.
هه‌روه‌سا ل دووڤ پرۆژێ (گرێبه‌ستا چه‌رخی) یا ئاشكرابووی كو رۆژئاڤایێ رووبارێ فوراتێ ل عیراقێ، دێ بیته وه‌لاته‌كێ شوونگر بۆ فلستینیان كو دێ ب ئوردنێ و ده‌ڤه‌را كه‌رتێ رۆژئاڤا ل فلستینێ پێكڤه هێنه گرێدان.
ب دیتنا باقر جه‌بر زوبه‌یدی، به‌غدا پشكه‌ك نینه ژ (گرێبه‌ستا جه‌رخی) به‌لێ راستی تشته‌كێ دی یه، ژبه‌ر گه‌له‌ك هۆكاران، وه‌لاتێ دو رووباران بربرا پشتا وی پرۆژه‌یه”.
هه‌ر ل دۆر چاره‌نڤیسێ عیراقێ ژ ئه‌نجامێ پرۆژێ (گرێبه‌ستا جه‌رخی)، هیوا سه‌ید سه‌لیم شاره‌زا د په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تی دا د نڤیسینه‌كا كورت دا ب چه‌ند خالان به‌حس ل وێ چه‌ندێ كریه كو پرۆژێ (گرێبه‌ستا جه‌رخی) ب مه‌ره‌ما چاره‌سه‌ركرنا ئێكجاری یا كێشا عه‌ره‌بی – ئیسرائیلی هاتیه به‌رچاڤكرن ووه‌لاتێ سعودیێ ژی ب پاره‌ی پشته‌ڤانیێ ل وی پرۆژه‌ی دكه‌ت كو د ئه‌نجامێ وی پرۆژه‌ی دا دێ ده‌ستكاری د سنوورێن وه‌لاتێن ئیسرائیل- فلستین- سعودیه – مسر و عیراقێ دا هێته كرن كو (جارید كوشنه‌ر) زاڤایێ ترامپی ئه‌ندازیار و جێبه‌جێكارێ وی پرۆژه‌یه.
هه‌روه‌سا دبێژیت” هه‌كه ئه‌و پرۆژه بهێته بجهئینان دێ عیراق بیته سێ ده‌وله‌تێن بچووك و یێن سه‌ركه‌فتی ژ ڤی پرۆژه‌ی دێ ئیسرائیل و مسر و سعودیه و كورد بن”.
ئه‌ڤه د ده‌مه‌كی دایه كو بریاره ل رۆژا سێشه‌مبیا داهاتی 28 كانوونا دویێ 2020، بنیامین ناتانیاهۆ سه‌رۆك وه‌زیرێن ئیسرائیلێ بگه‌هیته واشنتۆن و ل گه‌ل دۆنالد ترامپ، سه‌رۆكێ ئه‌مریكا دانوستاندنێ ل دۆر (گرێبه‌ستا جه‌رخی) بكه‌ت”.
ل رۆژا ئه‌ینیێ 24 كانوونا دویێ 2020، ترامپی راگه‌هاندبوو كو دبیت به‌ری كۆمبوونێ ل گه‌ل ناتانیاهۆی، ب فه‌رمی (گرێبه‌ستا جه‌رخی) بهێته راگه‌هاندن و هه‌رچه‌نده ل ده‌ستپێكێ دێ كارڤه‌دانا فلستینیان بۆ پرۆژه‌ی یا نێگه‌تیڤ بیت، به‌لێ پاشی دێ كارڤه‌دانه‌كا ئه‌كتیڤ بینین، چونكه گه‌له‌ك خالێن باش ب رێیا ڤی پرۆژه‌ی دێ بۆ وان هێنه ده‌سته‌به‌ركرن.
