په‌رله‌مانێ هه‌رێمێ و بریار و كریار
ئارام دهۆكى/ كه‌نه‌دا
په‌رله‌مان ده‌ما ده‌سته‌لات و ملله‌ت دروست دكه‌ن گه‌له‌ك مه‌ره‌م ژێ هه‌نه ژ هه‌میان گرنگتر ئه‌وه كو بریارێن چاره‌نڤیس ژ وێرێ ده‌ركه‌ڤن ژ به‌ر ده‌نگێ خه‌لكیه و نوونه‌رێن وان ل دووڤ ئاگه‌هیا وانا ژ ده‌نگده‌رێن خوه بریار بێنه دروستكرن و هه‌روه‌سا ده‌نگێ ملله‌تی ب رێیا وان بگه‌هه ده‌رڤه و په‌یوه‌ندی ل سه‌ر ئاستێ په‌رله‌مانان بێن دروستكرن دگه‌ل په‌رله‌مانێن دونیایێ، لێ دووڤ ئه‌زموونا مه په‌رله‌مانێ هه‌رێمێ وه‌كو پێدڤی نه یا ئێكی و نه یا دووێ بجه نه‌ئانیه. ئه‌ز د بابه‌تێ خوه‌دا به‌حس لێ ئێكێ ناكه‌م بلا ئه‌و بۆ ناڤخۆیا كوردستانێ به و هه‌لسه‌نگاندن بلا ل وێرێ بێ كرن. لێ ب حكومێ هندێ كو ئه‌ز ل ده‌رڤه مه و ئه‌زموونا من ل گه‌ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ و هه‌ڤال په‌رله‌مانتارێن ده‌رڤه و ب تایبه‌ت وه‌لاتێ كه‌نه‌دا كه ئه‌ز ئاكنجیێ وی ولاتیمه، ئه‌ز د ڤی بابه‌تی دا په‌یوه‌ندیێن په‌رله‌مانێ كه‌نه‌دا و یێ كورد بهه‌لسه‌نگینم كانێ په‌رله‌مانتارێن كه‌نه‌دی چ هه‌ولدایه بۆ كوردان بكه‌ن و په‌رله‌مانێ كوردستانێ چ بها و نرخ ب وانا نه دایه یان ژی وه‌كو پێدڤی نه هاتینه پێش.
پشتی رژێما عێراقێ ژناڤچووی ل سالا 2003، كورد تازه ب هێز دكه‌تن و به‌ربیاڤێ وان یێ په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه تازه ده‌ستپێدكرن كو خه‌لك و وه‌لاتێن جیهانێ پتر په‌یوه‌ندیان خورت بكه‌ن، ژ به‌ركو كوردان رۆله‌ك ئه‌رێنی و مه‌زن ئینا بۆ ژ ناڤبرنا دكتاتۆر سه‌دام حسێنی، ل وی ده‌می كوردا گه‌له‌ك په‌یوه‌ندیێن خورت نه‌بوون، لێ گه‌له‌ك ژ ره‌ڤه‌ندا كورد ل ده‌رڤه بوو و حه‌زدكر ئه‌ڤ په‌یوه‌ندیه ب هێز بكه‌ڤن و تێكه‌لی چێبن د ناڤا په‌رله‌مان و دام و ده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ رێكخراوێن مه‌ده‌نی و دیمۆكراسی و ره‌وشه‌نبیری و…هتد. له‌وان ژی كۆمه‌لێن كوردی هه‌ولدان كو ئه‌ڤان ڤالاهیان پربكه‌ن. من و كومه‌لا باژێرێ مه ل كه‌نه‌دا هه‌ست ب ڤێ به‌رپرسیێ كر و هه‌ولدا ئه‌ڤێ ڤالاهێ ل دووڤ شیانێن خوه پربكه‌ت، لوی ده‌می من سه‌ره‌دانه‌ك كوردستانێ كر و ئه‌ز ئێك ژ ئه‌ندامێن ببزاڤ بووم یێن كومه‌لا كوردی و ب رێیا كاك ئیحسان ئامێدی كه وی ده‌می په‌رله‌مانتار بوو مه ژڤانه‌ك دگه‌ل به‌رێز كه‌مال كه‌ركووكی كه ئێك ژ ئه‌ندامێن سه‌ركرداتیا په‌رله‌مان بوو وه‌رگرت و بۆ گه‌نگه‌شه‌كرنا پێنگاڤا من و كۆمه‌لا مه پێ مه‌ره‌م. پشتی كو مه ئێك دیتی من ژی ئه‌و یه‌ك بۆ ئانی زمان كو ئه‌م كوردێن وێرێ دئاماده‌ینه هه‌ڤكاریا وه بكه‌ین كو وه و په‌رله‌مانتارێن كه‌ندی بگه‌هنین هه‌ڤ ژ به‌ر كو مه تێكه‌لیه‌ك خۆرت گه‌ل وان هه‌یه و ئه‌م ده‌نگده‌رێن واینه ئه‌م داخوازا وا بجه دئیننین كو ده‌نگێ خوه بده‌ینێ و ئه‌وژی گوهداریا داخوازیێن مه بكه‌ن وه‌كو كورد كه ئێك ژوانا پیته دان بئاڤاكرنا په‌یوه‌ندیان دگه‌ل په‌رله‌مان و حوكمه‌تا كوردستانێ دا كو پره‌ك ئاڤا به و ئێدی د وێ ب رێرا كار بێن ئه‌نجامدا. لێ وه‌سا دیار بوو كو سه‌روكێ په‌رله‌مانی گه‌له‌ك یێ ب ڤی كاری رازی نه‌بوو ئانی زمان “كو ئه‌ڤ جۆره كاریێن هه‌نێ تێن كرن ب رێیا پروتوكۆلێن په‌رله‌مانتاری و ئه‌م نكارین هه‌ر كه‌س بێت و ئه‌م ل دووڤ داخوازێن وان په‌یوه‌ندیان دروستكه‌ین”، ئه‌ز ژی كه‌یفخۆش بووم من گۆت ئه‌ڤه راسته و بیره‌كا دجهێ خۆدایه گه‌ر بووی ره‌نگی بێن كرن گه‌له‌ك ب سه‌نگتره، لێ راستیا كاركرنێ و په‌یوه‌ندیان وه‌سا ده‌رنه‌چوو پشتی كو سال هاتین و بوورین. مه دیت كو په‌رله‌مانتارێن كه‌نه‌دی یێن هه‌ولده‌ن كو نێزیكاتیه‌كێ د ناڤبه‌را خوه په‌رله‌مانێ كوردستانێ دا چێكه‌ن و په‌یوه‌ندیان خورتكه‌ن ل سه‌ر ئاستێ هه‌رێمێ و كه‌نه‌دا، په‌رله‌مانتارێ كه‌نه‌دی “تۆم كومیچ” ل سالا 2012 ب دامه‌زراندنا كومه‌له‌كێ ب ناڤێ “كوه‌مه‌لا دوستینیا په‌رله‌مانتارێن كورد و كه‌نه‌دی” و داخواز ژ هه‌موو په‌رله‌مانتارێن كه‌نه‌دی كر كو ببن ئه‌ندام د ڤێ كۆمه‌لێدا و هه‌روسا چه‌ندین سه‌ره‌دان كرن كت و جۆت بۆ بنگه‌هێ ئوفیسا كوردستانێ ل واشنتون بۆ گه‌شه‌دان ڤێ كۆمه‌لێ ل گه‌ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ و ده‌وه‌تكرنا به‌رپرسێن ئوفیسا واشنتون بۆ كه‌نه‌دا و چێكرنا كۆنفرانسان و دانه نیاسینا كێشا كوردان ب ملله‌ت و حوكمه‌تا كه‌نه‌دا ڤه. ل وی ده‌میژی كه‌یفا مه هات و مه پشته‌ڤانی بۆ برێز تۆمی كر و هه‌ولدا كو ڤان خه‌به‌را وه‌كو پێدڤی به‌لاڤ كه‌ین دا كو هه‌موو لایه‌ك ئاگادار به، ب مه‌وه‌ره كو په‌رله‌مانێ كوردستانێ ب رێیا ئوفیسا واشنتون ب رێیا خانم “به‌یان سامی” و “فه‌لاح مسته‌فای” هه‌موو په‌رله‌مانتار ئاگادارن و سه‌رۆك و جێگر و هنه كو دێ سه‌ره‌دانه‌كا كه‌نه‌دا كه‌ن و ئه‌ڤان په‌یوه‌ندیا دێ سووده‌كێ باش ژێ وه‌رگرن ژ به‌ركو ئه‌و ده‌لیڤه بۆ كوردان گه‌له‌ك زێرین بۆ ژ به‌ر كو پارتا “كونسێرڤه‌تڤ” ل سه‌ر حكومی بوو و ئه‌و جار چه‌ندێ بوو سه‌ركردێن مه‌زن یێن كه‌ندی سه‌ردانا كوردستانێ كربوو ژوان سه‌روك وه‌زیرێ وان “ستیڤن هارپه‌ر”. لێ به‌داخڤه دیساڤه نه ئه‌و سیك و نه ئه‌و بازار دیار بوو كو په‌رله‌مانێ كوردستان هیاژ ڤێ پێنگاڤا په‌رله‌مانتارێن كه‌ندی نینه یان ژی چ پیته پێ نه‌دایه ئه‌ڤه د ده‌مه‌كیدا كورد پێدڤی ڤێ یه‌كێنه و دڤێت ل دووڤ بگه‌رن كه‌چی خه‌لك یێ بۆ دكه‌ت و ئه‌و پیته‌ی پێ ناده‌ن. ئه‌ڤ یه‌كه دیار بوو بۆ مه ده‌ما به‌ری چه‌ند هه‌یامه‌كا په‌رله‌مانتاره‌كی كه سه‌رۆك تیمێ په‌یوه‌ندیێن ژ درڤه‌یه په‌یوه‌ندی بمه كر و حه‌زكرن كو داخوازنامه‌كێ بۆ هه‌شت په‌رله‌مانتاران فرێكه‌ین دا كو بێنه كه‌نه‌دا دا كورسه‌كی یان هنه‌ك پێزانیان ل سه‌ر شه‌ركرنا گه‌نده‌لیێ وه‌رگرن، ده‌می مه ئانی زمان كو په‌رله‌مانێ كه‌نه‌دا كومه‌له‌ك هه‌یه تایبه‌ته ب دۆستینیا په‌رله‌مانتارێن كوردستانێ و كه‌نه‌دا ڤه و هوون دكران دوێ رێكێرا ئه‌ڤێ داخوازنامێ وه‌رگرن ئه‌وی په‌رله‌مانتاری ئانی زمان كو ئه‌وانا هیچ خه‌به‌ر ل سه‌ر ڤی بابه‌تی نینه و گۆت ئه‌م هیڤی دكه‌ین ئه‌ڤ هاتنا مه وان بزاڤان زه‌لال كه‌ت بهه‌رحال هاتنا وان ژی جێنه‌بوو و هه‌رچه‌نده كو وێ رێكخراوێ بخۆشیحالیڤه به‌رهه‌ڤیا خوه دیار كه‌ت لێ وان به‌رێزێن په‌رله‌مانتارێن كورد وه‌كو پێدڤی مه‌رجێن داخوازنامێ بجه نه‌ئینان و دووماهیێ ده‌ست ژێ به‌ردان و نه هاتن. ژ لایه‌ك دنڤه به‌ری چه‌ند رۆژان به‌رێز په‌رله‌مانتار “جێمس بونز” و “تۆم كومیچ” داخوازه‌ك ژ كومه‌لا كوردێن كه‌لگاری كر كو ئه‌و یێ خوه ئاماده‌دكه‌ن بۆ سالا بێت یێن هه‌لبژارتنێن كه‌نه‌دا و كێشێن جهانێ یێن هه‌لسه‌نگین كانێ گه‌ر ده‌ركه‌تن ئه‌و چ بكه‌ن بۆ هه‌رێما كوردستانێ و داخواز ژ ئه‌ندامێن كومه‌لێ كر كو بۆچوونێن خوه بێژن و دخواست ژ ده‌ڤێ كورد گوهلێ ببن كانێ پیته‌ی بچ بده‌ن. بۆ ده‌مێ دو ده‌مژمێران ئه‌ڤ بابه‌ته بۆ هه‌موو پارچێن كوردستانا هاتن باسكرن نه‌مازه یا باشوور و د چاڤخشینه‌كا تایبه‌ت بۆ كێشا ئێزدیان جێنۆسایدا وان هات باسكرن، ئه‌ڤه ل شوونا كو په‌رله‌مان بكاره ئه‌ڤی رۆلی بگێره هاتن ل گه‌ل كومه‌لێ ئاخڤین و راپۆرته‌ك تێر و ته‌سل هات نڤێسین، چ قوسیری تێدا نینه كو د گه‌ل كومه‌لا كوردی باخڤن و پێزانینان ژێ وه‌رگرن، لێ گه‌ر سوود ژ وێ بزاڤا په‌رله‌مانتارێن كه‌نه‌دی كر با و په‌یوه‌ندیه‌كا خۆرت هه‌با دبیت راسته‌وخوه ئه‌ڤ گه‌له‌ك باشتر و تێر و ته‌سه‌لتر بابه‌ت هاتبان به‌حسكرن.
هه‌ر چه‌نده هه‌موو بابه‌ت زه‌لال بۆ كا مه دڤێت چ بینین زمان، وه‌كو دیار په‌رله‌مانێ كوردستان ناخوازه چ دلسۆز و وه‌فادار ژ ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی چ كاران بكه‌ن چ جۆره په‌یوه‌ندیان بۆ رۆخسنین ژ به‌ر كو وه‌كو به‌رێز كه‌مال كه‌ركووكی ئانی زمان ئه‌و ب رێیا پرۆتوكولایه نه‌ژی ئه‌و لوی ئاستی و حه‌زنێنه ده‌ما خه‌لك ژی بۆ كارا كی دكه‌ن وه‌كو به‌رێز “تۆم كومیچ” كری كو په‌ره‌ی پێ بده‌ن و سوود ژێ وه‌رگرن، باشه ئه‌گه‌ر بچ رێكا هوون ڤان كارا ئه‌نجام نه‌ده‌ن په‌رله‌مانی په‌یوه‌ندیان بۆ خورت نه‌كه‌ن، نزانم چاوا دێ ده‌نگێ ملله‌تێ كورد گه‌هینن دنیایێ و كێشا كوردان بۆ خه‌لكی زه‌لال كه‌ن و پشته‌ڤانا بۆ په‌یدا كه‌ن، ژ ڤێ ئێكێ دیار دبیت كو په‌رله‌مان وه‌كو پێدڤی نكاریه نه‌ته‌نێ ژناڤدا كارێن خوه ئه‌نجام بده‌ت، لێ دیسا ژ ده‌رڤه ژی گه‌له‌كێ لاوازه و نه ل ئاستێ شیانا چێكرنا په‌یوه‌ندیانه هه‌تا كو ئه‌گه‌ر خه‌لك و ولات ژی هاریكاریا وان بكه‌ن. هه‌لبه‌ت نه‌كو ته‌نێ ئه‌ڤ گه‌را په‌رلمانی ئه‌ڤ ساردبوونه پێڤه دیاره، لێ هندی سال ب سه‌را دچن گه‌له‌ك لاوازتر و بێ بزاڤتر لێ دهێت. ئه‌ڤجا ئه‌و براده‌ر و هه‌ڤوه‌لاتیێن نوكه خوه به‌ربژێركری ئه‌ڤه ئێك ژ كاودان و خالێن لاوازێن په‌رله‌مانی بوویه وه‌كو په‌یوه‌ندیێن ژدره‌ڤه كه كلیلا چاره‌سه‌ریا كوردان ژ ده‌رڤه‌یه، دیساڤه ئه‌ڤه په‌یامه‌كه بۆ خه‌لكێ كوردستانێ یێن كو ژ دل و جان دچن پشكداریێ دده‌نگدانێ دكه‌ن، ئه‌ڤه ئێك ژ راستیێن كاودانێن په‌رله‌مانیه، من هیچ مه‌ره‌مه‌كا تایبه‌ت د ره‌خنا ڤی بابه‌یدا نینه ته‌نێ روونكرنه‌كا به‌رپرسانه وه‌كو ئه‌زموون بێخمه به‌رچاڤێن هه‌ڤوه‌لاتیان و په‌رله‌مانتارێن كه‌ڤن و نووكه ویێن بێن.
