چاره‌كرنا قه‌یرانا دارایی ل كوردستانێ نه‌ كاره‌كێ بزه‌حمه‌ته‌

چاره‌كرنا قه‌یرانا دارایی ل كوردستانێ نه‌ كاره‌كێ بزه‌حمه‌ته‌

141

وه‌كو یا ئاشكرا ئه‌ڤه‌ دو سال و هه‌یڤه‌ك د سه‌ر په‌یرانا دارایی یا كوردستانێ را بۆرین و هه‌می ته‌خێن جڤاكێ كوردستانێ ژ به‌ر د نالن ب تنێ ته‌خا ده‌ستهه‌لاتدار نه‌بیت و ئه‌گه‌ر ژی ددیارن من نه‌ڤێت بچمه‌ ناڤ وی بابه‌تی.
ئه‌ڤ قه‌یرانه‌ گه‌هشته‌ وی راده‌ی كو هنده‌ك جاران چار هه‌یڤ ده‌رباز دبن و مووچێن پێشمه‌رگه‌ و فه‌رمانبه‌رێن حوكمه‌تێ ناهێنه‌ بارڤه‌كرن، یان ژی هه‌تا وی راده‌ی حوكمه‌ت نه‌چار بوو راگه‌هینیت كو دێ نیڤ مووچه‌ی ده‌نه‌ ماموستایێن وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ، ئه‌گه‌رێن ڤێ قه‌یرانێ ژی گه‌له‌كن، هنده‌ك ئه‌گه‌رێن ڤێ قه‌یرانێ بۆ چه‌ندێ دزڤرینن كو حوكمه‌تا عیراقێ بودجه‌ ژ هه‌رێما كوردستانێ بڕیه‌ له‌ورا ئه‌م كه‌تینه‌ ڤێ قه‌یرانێ، دبت ئه‌و ژی ئێك ژ ئه‌گه‌ران بیت لێ نه‌ ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كیه‌.
هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ز نه‌ كه‌سه‌كێ ئابوورناسم و دبیت من چ شاره‌زایی ژی د بابه‌تی دا نه‌بیت (به‌لێ پا ئه‌ز نه‌چاربووم چونكو ب سه‌دان مه‌ باوه‌رنامێن ماسته‌رێ و دكتورایێ د بیاڤێ ئابووری دا ل كوردستانێ یێن هه‌ین و كه‌سێ های ژ بابه‌تی نینه‌ و كه‌س چ نابێژیت، چونكو باوه‌رنامه‌ ب تنێ بۆ زێده‌كرنا ده‌رماله‌ و پۆستێن خوه‌ یا وه‌رگرتی)، به‌لێ ب حوكمێ وێ چه‌ندێ كو چه‌ندین ساله‌ د بیاڤێ رۆژنامه‌ڤانیێ دا كاردكه‌م دبیت ئه‌ز بشێم هنده‌ك رێكه‌ چاره‌سه‌ریان ببینم كو كوردستان ژ ڤێ گرفتاریێ ده‌رباز ببیت ئه‌و ژی هه‌كه‌ ئه‌و كه‌سێن ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ دیتنا ل به‌ر چاڤ وه‌رگرن، هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌و ژ من باشتر ڤێ رێ دزانن لێ ئه‌ز ژی یێ حێبه‌تی مه‌ بۆچی هه‌تا نوكه‌ چ پێنگاڤێن ژ ڤی ره‌نگی نه‌هاڤێتینه‌.
دێ چمه‌ د ناڤ بابه‌تی دا و دێ بێژم (هه‌كه‌ نه‌زانی چاڤ بده‌ جیرانی)، جیران ئانكو وه‌لاتێ توركیا، زێده‌باری ڤی وه‌لاتێ جیران گه‌له‌ك و دبیت پرانیا وان چ داهاتێن سروشتی وه‌كو پترۆل و غازا سروشتی نینن به‌لێ ئابووره‌كێ باش یێ هه‌ی و یێ هنده‌كان یێ بهێزه‌ ژی.
به‌لێ بۆ نموونه‌ ئه‌م دێ وه‌لاتێ توركیا وه‌رگرین كو ئێك ژ وان وه‌لاتانه‌ كو تێا فانوس و له‌مپان ژی گاز لێ نینه‌ و ل سالا 2015 بودجا وی وه‌لاتی نێزیكی 230 ملیار لیرێن توركی بوو ئانكو نێزیكی 100 ملیار دۆلاران، ئه‌ڤ چه‌نده‌ هه‌می ب سیسته‌مه‌كی دهێته‌ خرڤه‌كرن كو ده‌وله‌ت دشێت هه‌می كاروبارێن خوه‌ پێ برێڤه‌ ببه‌ت و بۆ زانین هژمارا ئاكنجیێن هه‌رێما كوردستانێ هندی هژمارا ئێك تاخێ باژێرێ سته‌مبولێ ب تنێ یه‌ كو ئه‌و ژی تاخێ (به‌ی ئۆغلو) یه‌ ل نیڤا سته‌مبولێ.
له‌ورا یا باشه‌ ئه‌م چاڤ ل وان بكه‌ین كا چه‌وا حوكمه‌ت ب سیسته‌مێ خویكێ و باجا ده‌رامه‌تی هه‌می پێدڤیێن خوه‌یێن دارایی دابین دكه‌ت، یا پێدڤیه‌ حوكمه‌تا كوردستانێ ژی (هه‌كه‌ ده‌ستهه‌لاتداران بڤێت) سیسته‌مێ خویكێ و باجا ده‌رامه‌تی په‌یره‌و بكه‌ت و داهاتێ خوه‌ ژ ناڤخوه‌ده‌ربێخیت و نه‌مینیته‌ ل هیڤیا چار به‌رمیلێن نه‌فتێ یان هه‌تا غازا سروشتی ده‌ردكه‌ڤیت چونكو وی ده‌می دێ نان ل مه‌ چیته‌ سه‌ر پشتا شێری.
ل چ وه‌لاتێن جیهانێ (یێن پترۆل و غاز هه‌بن یان نه‌بن) نینه‌ ته‌ جهه‌كێ بازرگانی وه‌كو ئۆتێل و خوارنگه‌ه و ماركێت و. .. .. .. . هتد هه‌بیت و داهاتێ وێ هه‌می بۆ خودانێ بیت، چونكو حوكمه‌ت یا هه‌می پێدڤیێن وی ژ ئاڤێ و كاره‌بێ و جاده‌ بۆ دابین دكه‌ت و زێده‌باری رێخوشكرنێ ل به‌ر خه‌لكێ بیانی و گه‌شتیاران بۆ هاتنا ناڤ هه‌رێمێ كو ب هه‌می ره‌نگ و شێوان بازرگان مفای ژێ دبینن.
بلا ڤێ جارێ ب تنێ حوكمه‌ت یا رژد بیت و بلا به‌رپرس ب تنێ ڤێ چارێ پیچه‌ك به‌رژه‌وه‌ندێن خوه‌یێن كه‌سوكی بده‌نه‌ لایه‌كی و پێدڤیه‌ باجا ده‌رامه‌تی ژ جهێن بازرگانی و كۆمپانیان و كارگه‌هان و ترۆمبێلێن كاری و. .. .. .. هتد بهێته‌ وه‌رگرتن و بتنێ نوكه‌ ئه‌ڤ رێیه‌ یا ل به‌ر ده‌سته‌ بۆ چاره‌كرنا قه‌یرانێ و مرۆڤ مرۆڤكانا ئه‌ڤرۆ ل وان جهێن ڤی كاری دكه‌ن نه‌مینیت و هه‌ر ئێك ل دووڤ یاسایێ باج و خویكێن خوه‌ بده‌ت دا جاره‌كا دی ئابوورێ ڤی وه‌لاتی ڤه‌ژیت و هه‌تا به‌رمیلا نه‌فتێ دچیته‌ 100 دۆلاران و زێده‌تر خودێ كه‌

کۆمێنتا تە