چه‌ند پێشنیازه‌ك بۆ كابینا نه‌هێ یا حوكمه‌تێ

چه‌ند پێشنیازه‌ك بۆ كابینا نه‌هێ یا حوكمه‌تێ

32

حاجى بێسكى
چه‌ند پێشنیازان ددانینه‌ به‌رسینگێ هه‌وه‌ هیڤیدارین د جهێ خوه‌ دابن و مفا ژێ بهێته‌ وه‌رگرتن، بۆ به‌رژه‌وندیا گشتیا ملله‌تێ مه‌:
1- كێشا كه‌هره‌بێ ل كودستانێ بهێته‌ چاره‌سه‌ركن ب ئێكجارى و ئه‌و موه‌لیدێن كه‌هره‌بێ هه‌موو بهێنه‌ راكرن، ژ به‌ركو كارتێكرنێن ساخله‌مى و جڤاكى و ئابوورى و ژینه‌گه‌ها كوردستانێ تێكدایه‌ هه‌ر وه‌سا سیمایێ باژێرێن مه‌ گه‌له‌ك تێكدایه‌، ژبه‌ر ئه‌وان وایرێن وه‌كو ته‌ڤنپیركان ل ناڤ بازار و هه‌موو ته‌خێن باژێران راستى سیمایه‌كى نه‌ شارستانیه‌.
2ـ بنبركرن و نه‌هێلانا گه‌نده‌لیێ د ناڤ داموده‌زگه‌هێن میرى دا، چونكو گه‌نده‌لى وه‌كو په‌نجه‌شێرێ یه‌ ئه‌گه‌ر نه‌هێته‌برین دێ هه‌موو له‌شى ڤه‌گریت و ئێدى فایده‌ ناكه‌ت و ڤه‌كرنا ده‌زگه‌هێن نه‌زاهێ ل هه‌مى پارێزگه‌هان و گه‌نده‌لچى بهێنه‌ سزادان و دادگه‌هكرن دا ببنه‌ عیبره‌ت بۆ هه‌ر گه‌نده‌لچیه‌كى.
3ـ ئاڤاكرنا گوندان و پشته‌ڤانیا خه‌لكێ بێهته‌ كرن و كه‌رتى چاندنێ و فه‌لاحه‌تیێ و خودانكرنا ته‌رش و ته‌والى.. هتد.
4ـ ڤه‌كرنا ده‌زگه‌هێن ڤه‌كۆلینێن زانستى و ڤه‌كۆلین بهێنه‌كرن ل سه‌ر ئه‌و هه‌موو دیاردێن ترسناك د ناڤ جڤاكى دا، ب رێیا كه‌سانێن بسپۆر و شاره‌زا ڤه‌، وه‌كو كوشتنا ئافره‌تان و به‌ردانا وان و كاركرنا زارۆیان… هتد.
5ـ ڤه‌كرنا دادگه‌هێن ئیدارى ل هه‌موو پارێزگه‌هێن كوردستانێ، ژبه‌ركو مافێ گه‌له‌ك فه‌رمانبه‌ران دئێته‌ پێشیلكرن و جهه‌ك نینه‌ پسیارا مافێ وان بكه‌ن.
6ـ سیسته‌مێ وه‌زاره‌تا كار و كاروبارێن جڤاكى بهێته‌ كوهۆرین ب سیسته‌مێن سه‌رده‌میانه‌ و پێشكه‌فتى، هه‌روه‌سا ئاڤاهیێن سه‌رده‌میانه‌ بۆ بهێنه‌ ئاڤاكرن.
7ـ دابینكرنا گازا سپى بۆ وه‌لاتیان ل وه‌رزێ زڤستانێ، مخابن به‌رمیلا گازێ ب(160) دۆلاران بیت و ئه‌ڤه‌ بارگرانیه‌ ل سه‌ر هه‌ڤوه‌لاتیان ب تایبه‌ت ته‌خا هه‌ژار و به‌له‌نگازان.
8، پیته‌دان ب وه‌زاره‌تا ئه‌وقاف و كاروبارێن ئاینى ڤه‌ و زانكۆیێن زانستێن ئیسلامى و پشته‌ڤانیا مادى و مه‌عنه‌وى بۆ مامۆستایێن ئاینى و ده‌رچوویێن زانستێن ئیسلامى و ئاڤاكرنا مزگه‌فتێن سه‌رده‌میانه‌ و شارستانیانه‌ هه‌بوونا حزبێن ئیسلامى ژ ڤالاتیه‌كى َ په‌یدابووینه‌ هیڤیدارین ئه‌و ڤالاتیه‌ بهێته‌ پركرن دا كارتێكرنا ئه‌وان یا نه‌رێنى نه‌مینیت ل سه‌ر جڤاكێ مه‌ یێ بوسرمان و دیندار.
9ـ ده‌ستنیشانكرنا كه‌سانێن دلسۆز و وه‌فادار و خودان شیان و سوم عه‌ت و به‌رهه‌مدار ل داموده‌زگه‌هێن میرى بهێنه‌ خه‌لاتكرن و جهێن باشتر بده‌نێ.
بیر و بۆچوونێن وان بهێنه‌ وه‌رگرتن بۆ هه‌ر كاره‌كى.
10ـ سیسته‌مه‌كێ سه‌رده‌میانه‌ بهێته‌دانان بۆ كه‌رتێ په‌روه‌ردێ یێ گونجای بیت ل گه‌ل ره‌وشت و تیتالێن جڤاكى مه‌ یێ كورده‌وارى.
11ـ پیته‌دان پته‌خا كێمئه‌ندام و خودان پێدڤیێن تایبه‌ت راستى ئه‌و پێدڤى پتر پیته‌دانێ نه‌.
12ـ سه‌رۆكاتیا باژێرڤانیا ده‌ستهه‌لاته‌كا به‌رفره‌هتر هه‌بیت بۆ كار و خزمه‌تكرنا هه‌ڤوه‌لاتیان و پێشڤه‌برنا ئاستێ شارستانیه‌تێ ل وه‌لاتێ مه‌ بۆ نموونه‌ وه‌ك توركیا.
13ـ پیته‌دان ب وه‌زاره‌تا شه‌هید و ئه‌نفالكریا ڤه‌ ژلایێ جڤاكى و ده‌رووونى و ساخله‌مى و ئابوورى بۆ كه‌سوكارێن شه‌هیدان.
14ـ به‌لاڤكرنا پارچێن عه‌ردى ل سه‌ر فه‌رمانبه‌ر و پێشمه‌رگه‌ و شه‌هید و ئه‌نفالكریان و هه‌مى ته‌خێن نه‌ مفادار.
15 ـ گه‌له‌ك تاخێن پارێزگه‌ها دهۆكێ دبێ باخچه‌نه‌ داخوازێ دكه‌ین هه‌ر تاخه‌كى باخچه‌یه‌ك گشتى لێ بهێته‌ دروستكرن تایبه‌ت تاخێن هه‌ژارنشین.
16ـ هه‌لسه‌نگاندن و سزادان و لادان و پاداشت و ده‌ستخۆشى ل دووڤ پره‌نسیپێن زانستى و قانوونى بیت دوور ژ مرۆڤاكانێ و حزباتى و هه‌ڤالینیێ بیت.
17ـ داهات و مه‌زاختنا سالانه‌ یا حوكمه‌تێ یا رۆهن و ئاشكرا بیت و مه‌زاختنا پتر ب وى كه‌رتى بهێنه‌ كرن یێ گرنگیێ ب جڤاكى ڤه‌ هه‌ى.
18ـ هه‌موو مووچه‌ بهێنه‌ رێخستن و وه‌كهه‌ڤكرن و بندیوار نه‌مینن.
19ـ سیته‌مێ كارى ل هه‌موو داموده‌زگه‌هێن میرى ببنه‌ ئه‌لكترۆنى ل دووڤ ستاندارتێن جیهانى.
20ـ دانانان سیسته‌مه‌كێ پێشكه‌فتى بۆ كه‌رتێ ته‌ندرستى ژ هه‌مى لایان ڤه‌، ژ وانژى ئامیرێن پێشكه‌فتى كو خه‌لكێ مه‌ هه‌وجه‌ى ژده‌رڤه‌ى وه‌لاتى نه‌بیت، ئانكو ل دووڤ ستاندارتێن جیهانى.
21- دانانا سیسته‌مه‌كى رێخستى یێ پێشكه‌فتى بۆ خانه‌نشینان ژبۆ وه‌ كهه‌ڤكرن و چاره‌سه‌ركرنا هه‌موو گرفتێن وان.
22ـ دابینكرنا رێژه‌یه‌كا باش ژكارگه‌هێن جۆراوجۆر بۆ هه‌ر ناڤچه‌یه‌كێ ل دووڤ پێدڤیا وان چ پیشه‌زازى بیت یان گشتوكالى بیت.
23ـ ده‌سنیشانكرنا كه‌شوهه‌وایى هه‌ر گونده‌كى و ده‌ڤه‌ركێ ژ ده‌ڤه‌رێن كوردستانى كا بۆچ باشه‌ لێ بهێته‌ به‌رهه‌مئینان ب سه‌رپه‌رشتیا كه‌سانێن بسپۆر ڤه‌.
24ـ رێخستن و به‌رفره‌هكرنا داینگه‌ه و باخچێن زارۆیان و سیسته‌مه‌كێ پێشكه‌فتى بۆ بهێته‌دانان.
25ـ ده‌ستنیشانكرنا جهێن تایبه‌ت ژ بۆ مه‌ى مه‌یڤه‌خوران كو نه‌بنه‌ ئه‌گه‌رێ تێكدانا سروشتێ كوردستانێ هه‌روه‌سا كارتێكرنێن خراب ل سه‌ر مرۆڤ و جڤاكى ب گشتى.

ئه‌ڤه‌ و هیڤیدارم كوردستان و وه‌لاتێ مه‌ به‌ر ب پێشڤه‌ بچیت و كاروانێ خه‌بات و به‌رخودانێ نه‌ راوه‌ستیت.

کۆمێنتا تە