چه‌وانیا راگرتنا ئاسایشا باشوورێ كوردستانێ
گه‌ف و مه‌ترسێن ئاسایشا نه‌ته‌وی ب به‌رده‌وامی دهێن پێنه‌سكرن ژبال تایبه‌تمند و پویته پێكه‌رێن وێ ڤه بۆ هندێ دا ئاسایش و ئارامییا ده‌وله‌تێ هه‌بت ب هه‌موو ستوون و ره‌هه‌ند و پێكهاتێن وێ ڤه، و وه‌ك پێدڤی كار بوَ گه‌شه‌كرن و په‌ره‌پێدان و سه‌روه‌رییا وێ بهێتكرن، ئه‌ڤ گه‌ڤ و مه‌ترسیه هاتینه پارڤه‌كرن ل سه‌ر دوو باسكان؛ باسكێ ناڤخوه و باسكێ ده‌رڤه.
ناڤخوه: ناكۆكیێن د ناڤبه‌را پارت و گرۆپێن سیاسی، نه‌دابینكرنا خوه‌شگۆزه‌رانیێ بوَ وه‌لاتیان، ماف و پیرۆزیێن پێكهاتان.
ده‌رڤه : له‌شكه‌ری و داگیركرن، ده‌ستێوه‌ردانا ده‌وله‌تان، هاریكاریا گرۆپێن دژه ده‌وله‌ت یان پاراستنا ده‌ستهه‌لاتا دكتاتۆر، چاندنا پارت و بزاڤێن سیاسی، گرۆپێن ده‌ستهه‌لاتێ، تێكدان، پرۆپاگنده‌یێن ره‌ش ب مه‌ره‌ما تێكدانا ره‌وشا ئاراما ده‌وله‌تێ.
ژ رۆژا باشۆرێ كوردستانێ بوویه خودان ستاتۆیه‌كا سه‌ربخوه(1992): هه‌لبژارتن، په‌رله‌مان، حكومه‌ت، سه‌روَكاتی، بزاڤ دهێنه‌كرن بوَ هه‌بوونا ده‌ستووره‌كێ هه‌رده‌می(دائیم) ئه‌ڤه دبنه سه‌ده‌م كو ستونێن ئاسایشا نه‌ته‌وه‌ی ل به‌رچاڤ بهێته گرتن: سیاسی، ئابووری، كۆمه‌لاتی، له‌شكری و په‌یوه‌ندیان و سیاسه‌تا ده‌رڤه، دگه‌ل ره‌هند و باده‌كێن وان سه‌ره‌رای تێبینیێن عه‌قلێ هۆشیارێ كورد، دگه‌ل پێشوازیكرن ل دیموَكراسیه‌تا لیبرال: ئازادی، یه‌كسانی، راده‌ربرین. یا روَهن و ئاشكه‌رایه ره‌وشا ئاراما ده‌وله‌تێ چه‌ند ل ژێر گه‌ڤ و مه‌ترسیێن ناڤخوه و ده‌رڤه پابه‌نده. ب تایبه‌ت ل ئه‌ڤرۆیا باشوورێ كوردستانێ دبینین گه‌ف و مه‌ترسێن ل سه‌ر ئاسایشا باشوورێ كوردستانێ دهێن دیتن، ب كورتی: ناكۆكیێن د ناڤبه‌را پارت و بزاڤێن سیاسی ل كوردستانێ و كه‌فتنا ڤان پارت و گرۆپان بن باندۆرا ده‌وله‌تێن چاركنار و ژیكجوداهیا دیدو بۆچنێن ڤان لایه‌نان ل سه‌ر پرسێن بنگه‌هین جڤاكا كوردستانێ به‌ره‌ڤ لێكترازان و دژبه‌ریێ بریه زێده‌باری ئاریشه‌یێن مه ل گه‌ل حكومه‌تا ناڤه‌ند و نه به‌لی بوونا چ ئاسۆیێن ل هه‌ڤكرنێ ره‌وشا ئارامیا هه‌رێما كوردستانێ ئێكجار ئالۆز كریه؛ ژبلی گه‌فێن تیرۆر و ده‌وله‌تێن داگیركه‌رێن كوردستانێ و هه‌روه‌سا ئه‌ڤ ده‌وله‌ته ب هه‌موو شیانێن خوه دخازن ڤێ ئارامیا كوردستانێ و پێكڤه‌ژیانا ته‌ڤ پێكهاته‌یێن وێ شلۆق بكه‌ن و ئاریشێن خوه بۆ كوردستانێ ب هنێرن و كار ل سه‌ر ڤێ یكێ دكن و رێكخستێن خوه كرینه بومبه‌یێن ئاماده بو په‌قینێ. مه‌ترسییا ئه‌ڤرۆ ژ هه‌رده‌مه‌كی پتر دیار ئیسلاما سیاسی و ئاواره‌نه كو براستی بوونه گه‌فه‌كا مجد ل سه‌ر ئاسایشا نه‌ته‌وی چنكو پرانیا ئاواران ژ وان ده‌ڤه‌ران هاتینه یێن مێشكێ وان ب شۆڤینیا نه‌ته‌وی (به‌عسیان) و ئیسلاما سیاسی هاتینه داگرتن و ئه‌ڤه‌نه مه ب بۆمبه‌یێن ئاماده بۆ په‌قینێ ب ناڤكرین. ڤێ لهمشتا ئاواره‌یان حكومه‌تا ناڤه‌ند ب زانه بوون به‌رێ وان دایه كوردستانێ و ره‌وشا ئابووریا كوردستانێ شیانێن هندێ نینن ڤان ئاواره‌یا بجه بكه‌ت و ژیانا وان مسۆگه‌ر بكه‌ت چونكو هه‌رێم ب خوه د قه‌یرانه‌كا ئابووری دا دژیت و خودانا كۆمه‌كا كێشانه وه‌كو ئافه‌تا گه‌نده‌لیێ، لاوازیا خزمه‌تگوزاران و كێمیا هه‌لێن كاری و. .. هتد؛ وه‌سا نه‌هێته تێگه‌هه‌شتن كو ئه‌ڤه تنێ حكومه‌تا هه‌رێمێ ژێ به‌رپرسیاره وه‌كو هنده‌ك نه‌فامێن سیاسی تێدگه‌هن به‌لكو ژ دروستكرنا حكومه‌تا عێراقێ نه دا كو خه‌لكێ كوردستانێ هه‌لویسته‌كی ژ حكومه‌تا هه‌رێمێ وه‌ربگرن دا وه‌كو كارته‌كا فشارێ ل سه‌ر شاندێ دانوستاندكارێ كورد ب كار بینن.
ئاسایشا مه یا نه‌ته‌وی یا د بن گه‌فێن جدی دا، فه‌ره حكومه‌تا هه‌رێمێ ب هه‌موو ئۆرگانێن خوه یێن یاسایی د ده‌مه‌كێ له‌زگین دا و د چارچوَڤه‌یه‌ك كوردایه‌تی دا دوور ژ به‌رژه‌وه‌ندێن پارتایه‌تی و ده‌ڤه‌ری! ، راببن ب دارشتنا ستراتیژیه‌كا ئاسایشا نه‌ته‌وه‌ییا كو به‌رژه‌وه‌ندیێن مه یێن نه‌ته‌وی بۆ ده‌مه‌كێ درێژ نه‌خشه بكه‌ن و گه‌ف و مه‌ترسیێن ئاسایشی ب هه‌ردوو جوَران ڤه چاره‌سه‌ریان بوَ دابین بكه‌ن ئه‌و ژی ب رێكا دامه‌زراندنا ناڤه‌ندێن ڤه‌كوَلینان و پێكهاتێن هه‌والگێری، ئاسایشێ ب مه‌زنترین یاسا و رێنما و پێرابوونان زه‌نگین بكه‌ن و هه‌م ئاهه‌نگیه‌ك باش د ناڤبه‌را وه‌لاتی و وانان ناڤه‌ندان دا دروستبت و پێزانینان ل هه‌ڤ بگوهۆڕن؛ ئه‌ڤه لسه‌ر ئاستێ ناڤخوه و ل سه‌ر ئاستێ ده‌رڤه ژی ب میتۆدا: دیپلۆماسیه‌ت ، له‌شكه‌ر ، ئابوور ، چاند و هونه‌ره‌ك بهێز ب ره‌نگه‌گی ببت كو گه‌فێن ده‌ره‌كه بوَ سه‌ر ئاسایشا مه‌یا نه‌ته‌وه‌ی بێ باندۆر و خرش بهێلت. ئه‌ڤه هه‌موو دئێت خواستن هه‌موو كوردستانی ب هوَشیارانه بهێن په‌روه‌ده‌كرن و ببن مرۆڤێن ئاسایشی و دابینكرنا ژیان و ژیار و بیر و باوه‌رێن وی رێز لێ بهێت گرتن.
په‌یدابوونا مرۆڤێن ئاسایشی و هه‌ڤده‌م ده‌وله‌ت ژی دڤێت میكانزمێن راگرتنا ئاسایشی بكه‌ته ئێك ژ ئه‌ركێن خوه یێن سه‌ره‌كی و هه‌ر تشتێ پێدڤی كو ئاسایشێ پێشڤه دبه‌ت، بكه‌ت و تنێ پاراستنا ئاسایشا ده‌وله‌تێ بۆ خه‌م بت و نه‌ك داگێریێ بۆ لایه‌نه‌كێ سیاسی و ته‌خه‌كا جڤاكی بكه‌ت به‌لكو وه‌لات و وه‌لاتی ئارمانجا وێ یا سه‌ره‌كی بت. ب ڤی ره‌نگی هه‌ر هه‌لویسته‌ك، كارو كریاره‌ك نه كوردستانی هاته‌كرن یان هه‌ر مروَڤه‌كێ ببت گه‌ف ل سه‌ر ئاسایشێ دێ ره‌د و پاشڤه‌برنا وانان هێته‌كرن، ئه‌ڤه ئێدی نه‌ما دوژمن بكاربن ب رێكا ناڤخوه یان ده‌رڤه ببنه گه‌ف بۆ ئاسایشا مه یا نه‌ته‌وی و هه‌رێما كوردستانێ دێ كاروانێ ده‌وله‌تبوونا خوه مه‌شینت تاكو ب گه‌هته ڤێ ئارمانجا پیرۆز و ئاسایشه‌كا ته‌كوز و هشیار گره‌نتیا پارستنا وێ یه.
