تو چ ژ باژێرێ عه‌فرینێ دزانى
ئه‌ڤرۆ نیوز ، نه‌وزاد هلۆرى:
باژێرێ عه‌فرینه ئێكه ژ باژێرێن سه‌ر ب پارێزگه‌ها حه‌له‌ب و دكه‌ڤیته دچارچوڤێ رۆژئاڤایێ كوردستانێ ، و ناڤه‌ندا عه‌فرین بخوه ژى دكه‌ڤیته گوشا باشوورێ روژئاڤایێ سنوورێ سووریا ل گه‌ل توركیا ، سنووداره ل گه‌ل ده‌شتا كویر ل نێزیك رووبارێ ره‌ش ، و ل باشوورا وێ ژى هێلا شه‌مه‌نده‌فرێ یا بناڤ مار كو ژ گوره‌پانا بناڤ مه‌یدان ئه‌كبه‌س بو كس بخوڤه دگریت ، و رۆژهه‌لاتێ وێ ژى ده‌شتا ئه‌عزازه و باكوور ژى سنوورداره ل گه‌ل ده‌ڤه‌را چیایى ب تایبه‌تى چیایێ سه‌معان. عه‌فرین ئێكه ژ ده‌ڤه‌رێن چیایى كو دناڤبه‌را 700 بو 1269مه‌تران ل ئاستێ ده‌ریایێ بلنده و بلندترین جهێ وێ ژى بناڤێ گرێ مه‌زن دهێته بناڤكرن كو پارچه‌كه ژ زنجیره چیایێ تورس ل سوریا ، رووبه‌رێ وێ ژ روژئاڤایێ 55كم و بلنداهیا وێ ژلایێ باشوورى بو باكوورى 75كم و رووبه‌رێ گشتیێ وێ سێ هزار و 850م2 ، و ب شێوه‌یه‌كێ گشتى 2% ژ سه‌رجه‌م ئاخا وه‌لاتێ سوریا بخوڤه دگریت. هژمارا ئاكنجیێن ناڤه‌ندا عه‌فرینێ 50 هزار كه‌سایه و ژ پێنج ناحیا پێكدهێت كو ئه‌و ژى ناحیێن ” شێران ، شێخ حه‌دید ، جندریس ،راجو ، بلبل و مه‌عبه‌تلى ” ، ئه‌ڤه سه‌ره‌راى كو پێكدهێت ژ 366 گوندان ، و ب گوره‌ى ئامارا سالا 2014 هژمارا گشتى یا عه‌فرینێ ب هه‌موو ناحى و گونده‌وارێن خوڤه 172 هزار و 95 كه‌سه و پرانیا وان ژى كوردن. عه‌فرین ژ روویێ ئابوورى ڤه پێگه‌هه‌كێ ب هێز و گرنگ هه‌یه و كه‌ش و هه‌وایه‌كێ گونجاى هه‌یه و رێژه‌یه‌كا باش یا به‌فرێ سالانه دباریت ، و ده‌ڤه‌ره‌كا گرنگه دوارێ چاندنێ دا و پێكدهێت ژ ده‌شت و چیا و دولێن گرنگ و ئاخه‌كا قه‌له و باش هه‌یه بو چاندنا ده‌خل و دان و ده‌رامه‌ت و داروبارێ فێقى و جوراوجۆر و ناڤداره ب دارا زه‌یتوونان و قامیشێ شه‌كرێ و دارێن ترى ب شێوه‌یه‌كێ ل هه‌موو گونده‌وارێن عه‌فرینێ دارا زه‌یتوونێ هه‌یه ب شێوه‌یه‌كێ گشتى دارێن زه‌یتوونان عفرینێ دگه‌هنه نێزیكێ 10 بو 13 ملیون داران بڤى ره‌نگى ئه‌گه‌ر زه‌یتونێن عه‌فرینێ لسه‌ر ئاكنجیێن وێ بهێنه دابه‌شكرن دێ هه‌ر وه‌لاته‌كێ عه‌فرینێ 66 دارێن زه‌یتوونان به‌ردكه‌ڤن. هه‌ر چه‌ند ب چه‌ندین رویان ڤه عه‌فرین ده‌ڤه‌ره‌كا ستراتیچى و گرنگه و ئێكه ژ ده‌ریێن هه‌رى گرنگ بو بازرگانى و ئابوورى و رێیا گه‌هشتنا ده‌ریا سپى یه ، به‌لێ ئه‌گه‌ر ئه‌م ژ روویێ چاندنێ ڤه به‌حس ل دارا زه‌یتوونان بكه‌ین دێ بینین كو ژ روویێ چاندنا زه‌یتوونان ڤه عه‌فرینیان رووله‌كێ به‌رچاڤ هه‌یه ب تایبه‌تى د درۆستكرنا زه‌یتا زه‌یتوونان و هنارده‌كرنا زه‌یتونان بو هه‌موو جیهانێ. دارا زه‌یتوونان دیروكه‌كا گرنگ و دویر هه‌یه ، و چێروكا هه‌بوونا وێ ژى خه‌یالیه و گرێدایه ب كه‌لتوور و فه‌رهه‌نگا عه‌فرینیان و دبێژن دارا زه‌یتوونێ عه‌فرینیان دپارێزن ژ له‌هیان و ده‌رگه‌هێ سه‌ره‌كیێ هه‌بوونا ئاشتیێ و پێكڤه‌ژیانا نه‌ته‌وه‌ى و ئولى بوویه ل ده‌ڤه‌رێ و گه‌شه‌پێدان و ئارامى و دلخوشیه‌كا زور دناڤبه‌را خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ درۆستكریه و ئاخا عه‌فرینێ بهێز و به‌ره‌كه‌ت كریه ، و چێروكا راستیا زه‌یتونا عه‌فرینێ ژى دزڤریت بو پیروزیێن هه‌موو ئاینێن ئه‌سمانى ده‌ما كو به‌حسا زه‌یتونا عه‌فرینێ دكه‌ن و د دوماهى ئاین ژى دا پێغه‌مبه‌رێ خودێ محه‌مه‌د سلاڤێت خودێ لسه‌ر بن ل بارا زه‌یتوونێ دبێژیت : (كلوا الزیت وادهنوا به فإن فیه شفا‌و من سبعین دا‌و منها الجژام ) ئانكو زه‌یتوونان بخون ، روونێ زه‌یتوونان ده‌رمانه بو حه‌فتێ نه‌خوشیان ژ وانان ژى نه‌خوشیا جزامێ. دكونگره‌یا نیڤده‌وله‌تى یا سالا 1969 ل باژێرێ لوك یا ئیتالى كو تێدا نوژدارێن ئیتایا و یونان و فه‌ره‌نسا و تونس و یوگوسلافیا و ئیسپانیا و چه‌ندان وه‌لاتێن دن ده‌ریا سپى و ناڤه‌راست ڤه‌كولینێن بیولوجى و نوژدارى ل زه‌یتا زه‌یتوونان كر و هه‌مووان ئه‌و یه‌ك په‌سه‌ندكر كو زه‌یتا زه‌یتونان باشترین زه‌یته بو خوارنێ و بكارئینانێ. ژبه‌ركو سوریا ( عه‌فرین ب تایبه‌تى ) ناڤداره ب زه‌یتوونان ، زه‌یتونا وان بو گه‌له‌ك وه‌لاتێن مینا یونان هاته ڤه‌گوهاستن ئه‌و ژى ب رێیا بازرگانیا ده‌ریایى ، دوڤدا بو پرانیا وه‌لاتان هاته ڤه‌گوهاستن ، و ئه‌ڤ یه‌ك ژى بویه سه‌ده‌م كو عه‌فرینى زێده‌تر گرنگیێ ب زه‌یتوونێ بده‌ن ، و نها ژ سه‌رجه‌مێ 67 ملیون دارێن زه‌یتوونان ، 10 بو 13 ملیون دكه‌ڤنه عه‌فرینێ.
