ته‌رازیا هێزا كوردستانێ هه‌ڤسه‌نگه‌ ل گه‌ل به‌غدا

ته‌رازیا هێزا كوردستانێ هه‌ڤسه‌نگه‌ ل گه‌ل به‌غدا

97

ل رێكه‌فتی (2/2 1/ 2014) ژ ئه‌نجامێ سه‌ره‌دانا سێ رۆژان یا شاندێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌رۆكاتیا (نێچیرڤان بارزانی) ب مه‌ره‌ما دانوستاندنێ ل سه‌ر پرسێن هه‌لاویستی د ئه‌نجامدا هه‌ردو لا رێككه‌فتن ل سه‌ر هنده‌ك خالێن ده‌ستپێكی ژ بودجه‌ و مووچێ فه‌رمانبه‌ران وه‌ ئه‌ڤ رێككه‌فتنه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌ردو ئالیاندایه‌ ب تایبه‌ت یێ كوردستانی.
لێ پرسیار ئه‌وه‌ چاوا ئه‌ڤ مێشكێن هنده‌ ره‌ق ل به‌غدا وه‌سا زی هاتنه‌ گوهۆرین؟
هه‌لبه‌ت ل بیرامه‌ یه‌ ل ده‌مێ به‌ری سووندخوارنا قانوونی ل په‌رله‌مانێ عیراقێ دا ب بێمنه‌تیڤه‌ حه‌یده‌ر عه‌بادی) گۆت: كورد ب كه‌یفا خوه‌نه‌ د حوكمه‌تێ داپشكداربن یان نه‌.
یا دیاره‌ ئه‌ڤ هزركرنه‌ كه‌لتووره‌كه‌ ل ده‌ف ده‌ستهه‌لاتدارێن به‌غدا ب تایبه‌تی ل وان قووناغێن كو بهێز بن و هه‌كه‌ خودانێن ڤێ عه‌قلیه‌تێ ته‌نگاڤ نه‌بن ناهێنێه‌ ل سه‌ر چ رێیان.
ب هه‌ر حال ب فشارا ئه‌مریكا مالكی هاته‌ لادان, ئه‌ڤرۆ حوكمه‌ته‌كا تازه‌ هاتیه‌ دامه‌زراندن ل به‌غدا. د پرۆسا ڤێ حوكمه‌تێ دا جڤاكێ ناڤنه‌ته‌وه‌ی ب تایبه‌تی (یۆنامی و بریتانیا و ئه‌مریكا) رۆله‌كێ ئه‌كتیڤ و كاریگه‌ر هه‌بوو فشاره‌كا مه‌زن خسته‌ سه‌ر هه‌رسێ لایه‌نێن سه‌ره‌كی كو پشكدار بن د حوكمه‌تا تازه‌ دا ب تایبه‌ت ل سه‌ر لایه‌نێن كوردستانێ، چونكو كورد دو دل بوون پشكداربن لێ لایه‌نێ سیێ داخواز ژ كوردان كر كو ده‌رفه‌ته‌كا دی ژی بده‌نه‌ ڤێ حوكمه‌تا نوو. ژ لایه‌كێ دژیڤه‌ فشاره‌كا مه‌زنترخسته‌ سه‌ر حوكمه‌تێ ب خوه‌ ب تایبه‌ت كه‌سێ (عه‌بادی) بۆ رازیكرنا (كوردان). ده‌رئه‌نجام هه‌كه‌ ب فشارا لایه‌نێ سیێ نه‌با هیچ جودایه‌ك نینه‌ د ناڤبه‌را هزركرنا عه‌بادی و یێن به‌ری وی. ژ لایه‌كێ دیڤه‌ به‌غدا ل ڤی قووناغێ، پێدڤیه‌كا زۆر ب هه‌ڤلێری هه‌یه‌ ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌ران.
1-مه‌ترسیا داعشێ ل سه‌ر عێراقی ب تایبه‌تی ل ده‌ڤه‌رین ناڤه‌راست و رۆژئاڤایی وه‌لاتێ.
2- قه‌یرانا دارایی یا عێراق ڤه‌گرتێ و نه‌مانا پاران ژبه‌ر داكه‌فتنا بهایی په‌ترۆلی ل بازارین جیهانێ.
3- به‌رهه‌مئینانا په‌ترۆلا كوردستانی رۆژ بۆ رۆژی د زێده‌بوونی دایه‌,لێ ل عێراقی كیمبوویه‌.
4-سیاسه‌تا سه‌ركه‌فتیانه‌ په‌ترۆلا هه‌رێما كوردستانێ ل دووڤ ده‌ستووری عێراقێ هه‌ر ژ لێگه‌رییانێ و هه‌تا دگه‌هیته‌ قووناغا فرۆتنێ.
5- ل سه‌ر ده‌مێ هه‌می حوكمه‌تێن به‌غدا, ده‌ستهه‌لاتێن وێ ب زمانێ هێزێ هه‌ره‌شه‌ و گه‌ڤان ل گه‌ل كوردستانی دئاخفت,لێ نوكه‌ بێ هێز بووینه‌.
یا ژ هه‌میێ گرنگتر ئه‌وه‌ كو كلیلا فرۆتنا نه‌فتا كه‌ركووكێ ب رێیا بۆریا كوردستانێ كه‌فته‌ بن كونترۆلا هه‌ڤلێری و ئه‌ڤه‌ ژی سه‌ركه‌فتنه‌كا مه‌زن و تازه‌یه‌ كورد بوونه‌ خودانێ سه‌ری مالێ خوه‌ ئه‌وێ سه‌دان ساله‌ ل دووڤ دگه‌ریان.
ژ لایه‌كێ دیڤه‌ بۆ جڤاكێ ناڤنه‌ته‌وه‌ی ئاشكه‌را بوو, كو ل هه‌موو قووناغێن ده‌سهه‌لاتداریێ ل به‌غدا ئه‌و میتۆدا و سه‌ره‌ده‌ریا ل گه‌ل هه‌رێمێ دكر و هه‌می مافێن وان یێن ره‌وا بن پێ دكرن میتۆده‌كێ تائیفه‌گه‌ری و دوژمنكاری بوو,یا دیاره‌ ژی نوكه‌ ئه‌و چاڤێ پێ زه‌عیف بووی یێ كو جڤاكێ ناڤنه‌ته‌وه‌ی و ناڤه‌ندێن هزری و ئه‌كادێمێن سیاسی و ناڤه‌ندێن ڤه‌كۆلینێن ئه‌مریكا داو ب بۆچوونا ئه‌و كه‌سێن بارودۆخێ عێراقێ شرۆڤه‌دكه‌ن, دابه‌شكرنا ڤی وه‌لاتی ب كاره‌سات نابینن ل ڤێ قووناغێ، چونكو ئه‌و عێراقا ئه‌مریكا ئاڤاكری ل سه‌ر بنیاتی لیبرال دیمۆكرات بیركرن و هزركرنا سه‌ر ره‌قێن ل به‌غدا هه‌ڕڤاند له‌ورا پرسیارا هه‌ڤپه‌یمانیێ ژ به‌غدا نه‌ هاته‌كرن و ئاراسته‌یا ده‌وله‌تێن هه‌ڤپه‌یمان ژ به‌غدا گوهۆری به‌ر ب هه‌ڤلێرێ بۆ پرس و راوێژ و گوهۆرینا بیر و را ل سه‌ر پێشهاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست. واته‌ ته‌رازیا هێزا هه‌ڤلێری ژ هه‌موو روویه‌كی ڤه‌ یا هه‌ڤسه‌نگه‌ ل گه‌ل به‌غدا د ڤێ قوناغێ دا، له‌وا رێككه‌فتن هاته‌ ئێمزاكرن.

کۆمێنتا تە