د. جه‌گه‌ر رێكانى: چه‌كێ مه یێ سه‌ره‌كى ژبۆ به‌رگریێ ل دژى ڤایرۆسێ كۆرۆنا یێ خوه پاراستنه
ئه‌ڤرۆ نیوز ، زنار تۆڤى:
د. جه‌گه‌ر رێكانى، ماسته‌ر ب ئێشێن وه‌بایێ ل نبراسكا/ ئه‌مریكا، دكتۆرا ب ئیشێن هناڤا، كولۆرادۆ/ ئه‌مریكا، دكتۆرا ب په‌نجه‌شێرێن خوینێ ل جۆنز هوپكنز/ ئه‌مریكا وه‌رگرتینه، د دیداره‌كێ دا بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز دیار كر: د نوكه دا چ ڤاكسین ل به‌ر ده‌ست نینن بۆ ڤایرۆسێ كۆرۆنا و چ چاره‌سه‌ریێن تایبه‌ت ژى نینن ژ بۆ ڤى ڤایرۆسى، له‌وما چه‌كێ مه یێ سه‌ره‌كى ژبۆ به‌رگریێ ل دژى ڤى ڤایرۆسى خوه پاراستنه، خوه پاراستن ژى سێ ته‌وه‌ران ب خوه‌ڤه دگریت.
هێشتا گۆت: ته‌وه‌رێ ئێكێ ژى ته‌وه‌رێ كه‌سایه‌تیه،ئه‌و ژى شووشتنا ده‌ستان ب ئاڤا گه‌رم و سابوونێ، كو نه كێمتر بیت ژ 20 چركه‌یان، پێدڤیه چه‌ندین جاران د رۆژێ دا ئه‌ڤ كریاره بهێته ئه‌نجامدان، هه‌روه‌سا پێدڤیه مرۆڤ ده‌ستێ خوه نه‌كه‌ته ده‌ڤ و دفن و چاڤێن خوه، چونكى ئه‌ڤ جهه د هه‌ستیارن ژبۆ ڤه‌گۆهاستنا ڤى ڤایرۆسى.
ته‌وه‌رێ دویێ ته‌وه‌رێ ناڤمالێ یه، دڤێت كه‌ره‌ستێن ناڤمالێ بهێنه تافیل كرن، ب مادێ دیتۆلى و دڤێت رێژا كحولى تێدا( 60_70%) بیت، هه‌كه ئه‌ڤ ماده یێ به‌رده‌ست نه‌بیت، مرۆڤ دشێت فاسێ ب كار بینیت بۆ شووشتنا كه‌لوپه‌لان و ب ره‌نگه‌كێ تایبه‌ت، ئه‌و ژى تێكه‌لكرنا پێنج كه‌فچكێن فاسێ ل گه‌ل سێ لتر و نیڤێن ئاڤێ، پاشى بۆ تافیلكرنێ ب كار بینین.
ئه‌و چه‌ند ژى دیار كر: ده‌رباره‌ى خوارنێ ژى پرانیا خوارنێن رۆژهه‌لاتا ناڤین، ڤایرۆسێ كۆرۆنا یێ ناڤه‌گوهێزن، چونكى ئه‌و خوارنێن دهێنه كه‌لاندن چ مه‌ترسى ل سه‌ر وان خوارنان نینه، ئه‌ڤێن نه‌هێنه كه‌لاندن، وه‌كو فێقى و كه‌سكاتى، پێدڤیه باش ب ئاڤا گه‌رم و كه‌فا سابوونێ بهێنه شووشتن و باش بهێنه هشك كرن به‌رى خوارنێ، دیسان دڤێت جلك ژى ب ئاڤا گه‌رم و ل گه‌ل فاسێ ژى بهێنه شووشتن و باش بهێنه هشك كرن به‌رى ل به‌رخوه بكه‌ن.
ته‌وه‌رێ سییێ ته‌وه‌رێ جڤاكیه، ئه‌و ژى ئه‌وه دڤێت مرۆڤ خوه ژ جهێن قه‌ره‌بالغ دوور بكه‌ت، چونكى هه‌كه كه‌سه‌ك هه‌لگرێ ڤى ڤایرۆسى بیت و بچیته جهه‌كێ قه‌ره‌بالغ و دێ گه‌له‌ك خه‌لكێ تووشى ڤى ڤایرۆسى كه‌ت، ئه‌ڤه دێ بیته بارگرانى بۆ حوكمه‌تا هه‌رێمێ و مه نه‌ڤێت ئه‌و وه‌كو وان وه‌لاتان لێ بهێین یێن كو گه‌له‌ك تووشبوویى هه‌ین.
د. جه‌گه‌ر هێشتا دبێژیت: دڤێت ب ره‌نگه‌كێ عاقلانه ئه‌م سه‌رده‌ریێ ل گه‌ل ڤێ ره‌وشێ بكه‌ین، دڤێت ئه‌و د گه‌شبین ژى، چونكى 80% یا تووشبوویان چێدبن، ئه‌ڤه خاله‌كا گرنگه و ئه‌وێن ژ ڤى ڤایرۆسى قورتال دبن، جۆره‌كێ به‌رگریا له‌شى بۆ چێدبیت، دیسان ئه‌وێن دهێنه داخلكرن ل ژێر چاڤدێریا چر ژى، 97% یا خه‌لكێ چێدبنه ڤه، ئه‌ڤه ژى خاله‌كا ئه‌رێنى یه، دیسان دڤێت ئه‌م مفاى ژ مانا خوه د مالدا بمینین و ده‌رنه‌كه‌ڤین، دیسان په‌یوه‌ندیێن خێزانى ب هێز بێخین و خوه پتر نێزیكى ئێك بكه‌ین و ئه‌ڤه دبیته قه‌بخوازیه‌ك ژى، كو ئه‌م مرۆڤ دشێین سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل ڤایرۆسه‌كێ بكه‌ین، كو دبیت هه‌بوونا مه ل سه‌ر روویێ ئه‌ردى تێك بده‌ت، لێ مه ئیراده یا هه‌یى و ئه‌م دشێن ل دژى ڤى ڤایرۆسى راوه‌ستین.
ناڤهاتى گۆت ژى: دڤێت ئه‌م ڤى ڤایرۆسى سڤك وه‌رنه‌گرین، چونكى هه‌ر وه‌لاتیه‌كێ مه پێ بمریت، بۆ مه ب گه‌له‌كێ یه، دیسان پتریا قوربانیان كه‌سێن دانعه‌مرن و ئه‌وێن یێن كو ئێشێن دومدرێژ هه‌ین، له‌وما پتر مه‌ترسى ل سه‌ر كه‌سێن دانعه‌مر هه‌یه، دڤێت ئه‌م هه‌موو پێگیریێ پێ بكه‌ین، چونكى هه‌كه كه‌سێن ساخله‌م پێگیریێ ب ئه‌ڤان رێنمایان بكه‌ن، ئه‌ڤه دبیته هێمایا وه‌فاداریا وان بۆ مال و جیران و كه‌سوكارێن وان، هه‌ر چه‌نده گه‌نج ژى ب رێژا 1% ب ڤى ڤایرۆسى دمرن.
