د. بلند حەسەن شەرەف: جگارەکێشان وڤەخوارنا کحولی ئەگەرێن سەرەکی یێن پێتبوونا ھەستیانە
دھۆک، لەزگین جوقی:
د. بلند حەسەن شەرەف، تایبەتمەندێ نەخۆشیێن گەھا ورێڤەبەرێ سەنتەرێ نەخۆشیێن گەھان و ڤەشیاندنا نوشداری ل دھۆکێ دیارکرکو:” دەمێ ھەستی لاواز و بێ ھێز دبن پێتیبوونا ھەستیان دروست دبیت، ئەوژی چونکو ئەو مادەیێن دناڤ ھەستیان دا نامینن وکێم دبن، ئەڤە ژی گرێدایی ژیێ مرۆڤی یە، دانعەمر بیت ھەستی وەکو جاران نامینت، ل دەڤ ئافرەتان ژی ھورمونات کارتێکرنێ دکەن ب تایبەتی ژی پشتی ژیێ ٤٥ سالیێ وگەلەک روونشتن ونەئەنجامدانا وەرزشێ و جگارەکێشان وڤەخوارنا مادەیێن کحولی ئەڤە دبنە ئەگەرێن پێتیبوونا ھەستیان.
د. بلند حەسەن شەرەف، تایبەتمەندێ نەخۆشیێن گەھا و رێڤەبەرێ سەنتەرێ نەخۆشیێن گەھان و ڤەشیاندنا نۆشداری ل دھۆکێ دیارکرکو:” پێتیبوونا ھەستیان پتر ل دەف ژنان پەیدادبیت، ئەوژی پشتی ژیێ وان مەزن دبیت ھەستی ھێزا خوە ژدەست ددەت، پێتیبوونا ھەستیان نەخۆشیەکا بێ دەنگە و ئەڤ نەخۆشیە حالەتێن زۆر کێم نەبن یا بێ ئێشانە، ئەو کەسێ پێتیبوونا ھەستیان دەڤ ھەبیت ھەست ب ئێشانی ناکەت ئەو دەمێ ئێشان پەیدابوو ھینگی شکەستن ھەیە ب رێیا پشکنینا پێتیبوونا ھەستیان دیاردبیت وەکو دیتر نەخۆش ھەست پێ ناکەت.
گۆتژی:” خوارن ژی ئێکە ژ ئەگەران ئەو کەسێ سپیاتیان نەخۆن وشیری نە ڤەخۆن وگکوشتی کێم بخۆن و فێقی و کەسکاتی کێم بخۆن ئەو کەس رەنگە پتر تووشی نەخۆشیا پێتیبوونا ھەستیان ببن، چونکو ڤیتامین دلەشێ واندا کێم دبن، نەخۆشیا روماتیزمێ وچەندین نەخۆشیێن دی ھەنە پێتیبوونا ھەستیان دروست دکەن، ھەتا نەخۆشیێن خوینێ ژی چێدکەن ویێن رووڤیکا و مێلاکێ ژی ئەوژی پێتیبوونا ھەستیان دروست دکەت، بەلێ چارەسەری دھێتە کرن ھەکە گیرۆببیت چارەسەری زەحمەت دبیت، چونکو ھەکە پێتیبوونا ھەستی دروست ببیت ھەستی ب ساناھی دشکێت.
د. بلند حەسەن، ئەوژی ئاشکەرا کرکو:” پێدڤیە وەلاتی شێوەیێ ژیانا خوە بگوھۆرن ووەرزشێ بکەن خوە دوور بکەن ژ مادەیێن کحولی و ب کارئینانا خوارنا ساخلەم ب تایبەتی ژی سپیاتیان وفێقی و کەسکاتی و تیشکا رۆژێ، ئەڤە دباشن بۆ بھێزکرنا ھەستیان و گۆت: ئەو کەسێن ڤیتامێن D کێم بیت، کارتێکرن ھەیە و دیسا گەلەک دەرمان ھەنە کارتێکرنێ ل ھەستیان دکەن، ھەروەسا ئافرەت دژیێ د سەر ٤٥ سالیێ دا باشترە قەستا نوشداری بکەت.
د.بلند حەسەن، ئەوژی دیارکر کو ڤەکۆلینین نوو دبێژن ڤیتامین D بۆ گەلەک ئەندامێن لەشی یا باشە بۆ بەرگریا لەشی ژی گەلەک باشە و خەلکێ مە ھشیاربوویە و دزانن یێ باشە بۆ بەرگیریا لەشی، ھەتا بۆ پەنجەشێرێ ژی و ھندەک ڤەکۆلین دبێژن ھەکە یێ کێم بیت رەنگە تووشی پەنجەشێری ببیت.
ناڤھاتی ئەوژی دیارکرکو:” کێمبوونا ڤیتامین D یا بێ نیشانە و گۆت: ئەم تەرکیزێ ل وان ژنان دکەین یێن شیرێ خوە ددەنە زارۆکێن خوە یان کەسێن ئێشین گران ھەبن، ڤیتامین کارتێکرنێ لێ دکەت، ئەو کەسێن دچنە بەر رۆژێ پێدڤی ناکەت پشکنینێن خوە ئەنجام بدەن ب تایبەتی ژی ھەکە گەنج بیت، کو ڤیتامێنD باش نینە ھەموو کەس زێدە ب کاربینن، چونکو سەربارکێن نەباش ژی بۆ مرۆڤی ژی دروست دبن، ڤیتامین D دناڤ خوارنێ دا گەلەک یێ کێمە ھەکە دناڤ ماسیان و زەرکا ھێکی دا کو رێژەکا کێم یا ڤیتامینی دناڤدایە، بەلێ ژێدەرێ سەرەکی تیشکا رۆژێ یە بۆ پەیداکرنا ڤیتامینی دناڤ لەشێ مرۆڤی دا.
د. بلند، زێدەتر گۆت: پێتبوونا ھەستیان کێم جاران گەنجان ڤەدگریت و کالسیوم ژێدەرەکێ گرنگە بۆ لەشێ مرۆڤی ئەوژی دناڤ شیر و سپیاتی و پیڤاز و گەلەمی و تڤران ھەیە و ئەڤە دباشن بوو لەشێ مرۆڤی وجگارا کێشان ھەستی لاواز دکەت، لەورا ئێک ژ پارچەیێن چارەسەریێ ئەوە ئەم دبێژینە نەخۆشان خوە ژ ڤەخوارنێن کحولی و جگارا دوور بکە.
