كارۆخ خۆشناو: بجهنه‌ئینانا دستووری هۆكارێ سه‌ره‌كی یێ نه ئارامیێ یه ل ئیراقێ
ئه‌ڤرۆ ، زنار تۆڤی:
سه‌رۆكێ په‌یمانگه‌ها ڤه‌كۆلینێن (ئه‌مریكی – كوردی)، كــارۆخ خـــۆشناو، د دیداره‌كێ دا بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) راگه‌هاند، كۆمه‌كا فاكته‌ران بووینه ئه‌گه‌رێ ئالۆزیان و نه‌سه‌قامگیریێ ل ئیراقێ، ئه‌ڤ فاكته‌ره قۆناغ لدووڤ قۆناغێ زێده‌تر و ب هێزتر دبن، ژ وان ژی فاكته‌رێ ناڤخوه‌یی، كۆمه‌كا فاكته‌ر و هۆكارێن ناڤخۆوه‌یی هه‌نه بووینه داینه‌مۆیێ درێژه‌پێدانا ئالۆزی و نه ئارامیێ ل ئیراقێ، ل ده‌ستپێكا هه‌موویان پشتگوهخستن و بجهنه‌ئینانا دستوورێ ئیراقێ یه، ژ لایێ هه‌موو سه‌رۆك وه‌زیرێن ئێك لدووڤ ئێك یێن ئیراقێ، هه‌ر ژ (عه‌لاوی و جه‌عفه‌ری و مالكی و عه‌بادی و عه‌بدولمه‌هدی)، هه‌تا دگه‌هیته (كازمی) دستوور پشتگوهخستیه، هه‌تا نوكه ژ سه‌رجه‌مێ (144) مادێن دستووری یێن ئیراقێ نێزیكی (54) ماده نه‌هاتینه بجهئینان، ئه‌و مادێن وان بجهئیناین ژی هه‌ر د به‌رژه‌وه‌ندیا وان دا بوون، ئه‌ڤه هۆكارێ سه‌ره‌كی یێ ئالۆزی و نه ئارامیێ یه ل ئیراقێ.
ناڤهاتی گۆت ژی” كۆمه‌كا هۆكارێن دیتر ژی یێن ناڤخوه‌یی هه‌نه وه‌ك نه‌بوونا (هه‌ڤسه‌نگی و هه‌ڤپشكی و سازانێ) دناڤبه‌را پێكهاتێن سه‌ره‌كی (كورد و شیعه و سونه‌یان) دا، ئه‌ڤ حاله‌ته نه ب تنێ پشتی پرۆسا ئازادیا ئیراقێ هه‌بووینه، به‌لكو ب درێژاهیا دیرۆكا (100) سالێن دروستبوونا ده‌وله‌تا ئیراقێ دا، چو ده‌مان (هه‌ڤسه‌نگی و هه‌ڤپشكی و سازان) نه‌بوویه، هه‌ر ل سه‌رده‌مێ پاشه‌یه‌تیێ هه‌تاكو سه‌رده‌مێ كۆماریێ، ده‌مێ پێكهاتێ (سوننی) ده‌ستهه‌لاتدار هه‌تا سالا (2003) ێ، مه د دیت چه‌ند زۆرداری ل (كورد و شیعه‌یان) د هاته كرن، پشتی سالا (2003) ێ، ڤێجارێ پێكهاتێ (شیعه) ب شێوه‌كێ تاكره‌وی ده‌ستهه‌لات گرتیه ده‌ست و دستوور پشتگوهخستیه و زۆرداری ل هه‌ردو پێكهاتێن (كورد و سوننی) كریه، له‌وما ره‌وشا ئیراقێ ب درێژاهیا دیرۆكێ قۆناغ ب قۆناغ ئالۆزتر بوویه و ژ نه ئارامیێ به‌ر ب نه ئارامیه‌كا زێده‌ترڤه چوویه”.
كارۆخی ئه‌و ژی گۆت” ئه‌ڤه ژ ده‌رئه‌نجامێ شاشیه‌كا ستراتیژی یا زلهێزێن سه‌ركه‌فتی بوویه د شه‌رێ جیهانیێ ئێكێ دا، ده‌مێ وه‌لاته‌ك بێی حه‌زا پێكهاتێن سه‌ره‌كی یێن (كورد و سونه و شیعه) یان، د كڤانه‌كێ دا كۆمكرین و ناڤێ وێ كریه ئیراق، له‌وما ده‌رئه‌نجامێن ڤان هه‌لبژارتنان و ئه‌و كێشێن سه‌د سالان كه‌فتینه سه‌ر ئێك، زوو چاره‌سه‌ر نابن، نوكه فاكته‌ره‌كێ دیتر یێ ناڤخوه‌یی بۆ ئالۆزی و نه ئارامیا ره‌وشا نوكه یا ئیراقێ هه‌یه، ئه‌و ژی میلیشیاتێن حه‌شدا شه‌عبی نه، (ب تایبه‌تی حه‌شدا وه‌لائی) كو بووینه ئه‌گه‌رێ ئالۆزی و نه ئارامیا ئیراقێ، چونكه ئه‌ڤ هێزه نه‌خستینه ژێر سیبه‌را له‌شكرێ ئیراقێ، به‌لكو به‌رده‌وام گه‌فن بۆ خه‌لكی و سازیێن فه‌رمی یێن ده‌وله‌تێ، هه‌روه‌سا ئه‌ڤ هێزه ب روهن و ئاشكرایی ئه‌جندایێن ده‌ره‌كی جێبه‌جێ دكه‌ن، له‌وما ئه‌م دشێین بێژین هندی حه‌شدا شه‌عبی ب ڤی شێوێ نه‌رێكخستی چه‌ك و ده‌ستهه‌لات هه‌بیت و بشێت رۆژانه گه‌فان بكه‌ت، ره‌وشا ئیراقێ سه‌قامگیریێ ب خوه‌ڤه نابینیت”.
ده‌رباره‌ی فاكته‌رێن ده‌ره‌كی، سه‌رۆكێ په‌یمانگه‌ها ڤه‌كۆلینێن ئه‌مریكی – كوردی گۆت ” سه‌روه‌ریا ئیراقێ نیشانا پرسیارێ یا ل سه‌ر، ئه‌ڤه ژی ب ئه‌گه‌رێ ده‌ستێوه‌ردانا ده‌ره‌كی ژ لایێ وه‌لاتانێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ و جیهانی بوویه، ب تایبه‌تی (ئیران و ئه‌مریكا) ئه‌ڤه فاكته‌رێن سه‌ره‌كینه بۆ ئالۆزی و نه‌سه‌قامگیریا ئیراقێ، چونكی ب درێژاهیا سالێن بوری ئیراق كریه مه‌یدانا ئێكلاكرنا كێشێن خوه، له‌وما هه‌تا ململانیێن ڤان وه‌لاتان ژ ئیراقێ نه‌هێنه دوورخستن و ده‌ستێوه‌ردانێن وان نه‌هێنه بنبر كرن، ئیراق ئارامیێ ب خوه‌ڤه نابینیت، دێ هه‌ر كێشێن سیاسی و تائیفی ل ئیراقێ به‌رده‌وام بن، چونكی ئه‌مریكا و وه‌لاتێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ ب هه‌ستیاری به‌رێ خوه دده‌نه ره‌وشا ئیراقێ، چونكی ئه‌و هێزێن شكه‌ستن ئیناین چه‌ك د ده‌ستێ وان دایه و د رازی نینن ب ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان و رۆژانه خوه‌نیشادانان دكه‌ن و گه‌فان ل كۆمسیۆنا هه‌لبژارتنان و حوكمه‌تا ئیراقێ دكه‌ن، له‌وما ره‌وشا ئیراقێ یا هه‌ستیاره و ئه‌گه‌رێ ئالۆزبوونا زێده‌تر هه‌یه، هه‌ر چه‌نده ب دووماهی هاتنا ئاریشان ل ئیراقێ خه‌ونا ئه‌مریكا بوویه، له‌وما ل سالا (2003) ێ رژێما ئیراقێ گوهۆری، به‌لێ پشتی (18) سالان، بۆ ئه‌مریكا دیاربوویه بوویه، كو كێشێن ئیراقێ ب ساناهی ناهێنه چاره‌سه‌ر كرن، دبیت هزر ل ئه‌لته‌رناتیڤه‌كێ دیتر بكه‌ت، ئه‌و ژی ب هه‌رێمكرنا ناڤه‌راست و باشۆرێ ئیراقێ، ڤه‌گه‌ریان بۆ پێشنیارا سه‌رۆكێ ئه‌مریكا (جۆ بایدنی) كو ل سالا 2007 ێ پێشكێش كربوو”.
ل دووماهیێ گۆت” گرنگه ئه‌م كورد هه‌ست ب ڤێ قۆناغا هه‌ستیار یا ره‌وشا ئیراقێ بكه‌ین، پێدڤیه سه‌ركرداتیا سیاسی یا كوردستانی بزاڤێ بكه‌ت ناڤمالا كوردی رێك بێخیت و خوه بۆ هه‌موو سیناریۆیان ئاماده بكه‌ن، داكو بشێن وه‌ك ئه‌كته‌ره‌كێ ناڤده‌وله‌تی ئاماده‌یه‌كا ب هێز هه‌بیت دناڤا هه‌ڤكێش و گوهۆرینێن ئیراقێ و ڤێ ده‌ڤه‌رێ دا، چونكی ئاماژه دیار دكه‌ن، ئالۆزبوونا ره‌وشا ئیراقێ ئه‌گه‌ره‌كێ ب هێزتره ژ ئه‌گه‌رێ سه‌قامگیییا ره‌وشا ئیراقێ، ب تایبه‌ت هه‌كه ئه‌مریكا و ئیران گه‌هشتنه بنبه‌ستكرنا دانوستاندنێن (ڤیه‌ننا) بۆ نووكرنا رێككه‌ڤتنا ئه‌تۆمی، ل وی ده‌می ڤێ ره‌وشێ دێ ره‌نگڤه‌دانا راسته‌وخوه ل سه‌ر ئالۆزتربوونا ره‌وشا ئیراقێ هه‌بیت، چونكی دێ ململانێ ب شێوه‌كێ راسته‌وخوه ل مه‌یدانا ئیراقێ ره‌نگ ڤه‌ده‌ن، له‌وما گرنگه ئه‌م كورد خوه بۆ هه‌موو سیناریۆ و ئه‌گه‌ران به‌رهه‌ڤ بكه‌ین.
