شۆره‌شا ٢٦ی گولانێ یا به‌رده‌وامه‌

شۆره‌شا ٢٦ی گولانێ یا به‌رده‌وامه‌

16

محه‌مه‌د چه‌لكى
پیلانگێریا (كۆمپلۆ) رێككه‌فتنا ئه‌لجه‌زائیر یا د ناڤبه‌را (ئیراق-ئیران)ێ دا (٦-٣-١٩٧٥) دربه‌ك له‌شكری یێ ب ژان بوو ل بزاڤا ئازادیخوازا كوردی كه‌فتی، هه‌روه‌سا خه‌یالا شكاندنا ئیرادا كوردان ل جه‌م داگیركه‌رێن ئیراقێ و ئیرانێ ڤه‌ژاند و و ره‌نگه‌ دخۆدا قۆڕه‌بوون(غرور)ێ گرتن. ب ڤێ دخۆدا ئاڤابوونێ سه‌رده‌ری دگه‌ل نه‌ته‌وا كورد و بزاڤا ئازادیخوازا كوردی كرن.
ل سه‌ر ئاستێ ئیراقێ حوكمه‌تێ ده‌ست ب سرگۆنكرنا (نه‌فیكرنا) مالباتێن كوردپه‌روه‌ر و سه‌ركردێن له‌شكری یێن شۆرشا ئیلۆنا مه‌زن (١٩٦١-١٩٧٥) كر، بۆ ژێریا عیراقێ و ڤاله‌كرنا شریتا سنوورێ كوردستانا باشوور دگه‌ل سووریا-توركیا و ئیرانێ ژ گوندان و هه‌ژمارتنا وان ده‌ڤه‌ران ب ده‌ڤه‌رێن له‌شكه‌ری. حوكمه‌تا ئیراقێ له‌شكره‌كێ مه‌زه‌ن كێشا كوردستانێ و كوردستان وه‌ك ده‌ڤه‌ره‌كا له‌شكه‌ری هه‌ژمارت و دابڕ ژ ئیراق و جیهانێ.
ل ئیرانێ ژی ئه‌و ئاواره‌یێن رێكا ئیرانێ گرتین كو ژ سه‌د هزاران زێده‌تر بوون (مخابن چ ئامارێن درست نینن) ب ده‌مه‌كێ كێم حوكمه‌تا شاهێ گۆربه‌گۆر ژ رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ده‌رێخستن ب كۆمێن بچویك ب سه‌ر باژارێن ئیرانێ پارڤه‌كرن و ژ مافێ جهی ڤه‌گوهازتنێ هاتنه‌ بێ باركرن، ب مه‌ره‌ما هندێ دا نه‌شێن خوه‌ رێك بێخن و قۆتكرنا وان ژ هه‌ر بزاڤه‌كا نوی په‌یدا ببیت بۆ ده‌ستپێكا شۆرشه‌كا نووی. خالا هه‌ری به‌رچاڤا حوكمه‌تا ئیرانێ ستێركا خوه‌ لێ گرتی، ئاسمیله‌كرنا وان ئاوه‌ره‌یان بوو، ئه‌وا ب سه‌رێ كوردێن قۆچانێ هاتی، ب سه‌رێ ئاواره‌یێن باشوورێ كوردستانێ بینن!!
هه‌ر دو حوكمه‌تێن ئیراق-ئیرانێ هه‌موو بزاڤ و شیانێن خوه‌ بشافتن بۆ كپ و بێده‌نگ كرنا سه‌ركرداتییا سیاسییا كوردان ب تایبه‌ت یێن پارتی دیمۆكراتی كوردستان و چه‌مبه‌ره‌كا ب له‌شكه‌ره‌كێ سیخۆر و خۆفرۆشان دورپێچكرن، زێده‌باری چه‌مبه‌را دیبلۆماسی و ڕاگه‌هاندنی.
د سه‌ر ڤان سخنتی و گڤاشتنان و ئالی سه‌نگبوونا پارسه‌نگا هێزێ نه‌ ل به‌رژه‌وه‌ندا كوردان و شۆرشا كوردی دا، سه‌ركرداتییا سیاسییا پارتی دیمۆكراتی كوردستان ب دویربینی و جیهانبینیه‌كا نوی سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل وان كاودان كر.
هێشتا مه‌ستییا سه‌ركه‌فتنا (٦-٣-١٩٧٥)ێ سه‌رانێن حوكمه‌تا هه‌ر ئێك ژ ئیراق-ئیرانێ به‌رنه‌دابوون، ده‌ما سه‌ركرداتیا سیاسیا پارتی دیمۆكراتی كوردستان ب سه‌رۆكاتیا سه‌رۆكێ رێزدار مه‌سعود بارازنی (١٩٧٥ ل ده‌وروبه‌رێن نه‌غده‌ یه‌كه‌مین كۆمبوون به‌ست و چریسكا شۆرشا گولانا نیشتیمانی و پێشككه‌فتن خاز هه‌لكر. د وێ كۆمبوونێ دا (گولانا ١٩٧٥) سه‌رۆك بارزانی گۆتاره‌كا درێژ به‌لاڤكر بناڤێ: كوردستان مه‌یدانا ڕاستییا خه‌باتێیه‌، (كرستان ساعه‌ النچال الحقیقیه‌) كو تێدا نسكۆیا ١٩٧٥ێ هه‌لسه‌نگاند و شرۆڤه‌یه‌كا وێره‌كانه‌ بوو بۆ سه‌ده‌مێن نسكۆیێ و هێلێن گشتی و ب دید و جیهانبینیه‌كا نوی ستراتیجه‌یتا شۆرشا گولانێ كێشان.
پشتی كۆمبوونا نه‌غه‌ده‌ (گولانا ١٩٧٥) ده‌سته‌ ده‌سته‌ پێشمه‌رگه‌ به‌ره‌ف چیایێن كوردستانێ برێ كه‌فتن و ل ته‌ڤیا كوردستانێ هشار و باره‌گایێن نهێنی دانان و گه‌شه‌كا نوی ب جیهانبینیه‌كا نوی هیمێن شۆرشا گولانێ دانان. ب ڤه‌گه‌را پێشمه‌رگه‌یان بۆ مه‌یدانا خه‌باتێ و ڤه‌ژاندنا رێكخستنێن نهێنی یێن پارتی دیمۆكراتی كوردستان، هێز و وه‌رار و ته‌كانه‌كا بهێز دا موۆرالێ كوردستانییان و عه‌ورێ نسكۆیا (٦-٣-١٩٧٥) هه‌ر زووی ڤه‌ره‌ڤاند.
هه‌روه‌ك جه‌نابێ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی فه‌رمووی:” كوردستان مه‌یدانا ڕاستییا خه‌باتێیه‌”، بوو درویشمێ هه‌ری دیار د ناڤ گه‌لێ كوردستانێ دا.
ب گیانه‌كێ تژی ژ خه‌بات و به‌رخوه‌دانێ و تولڤه‌كرنا نسكۆیا (٦-٣-١٩٧٥)ێ، هه‌روه‌ساب دیده‌كا نوی و جیهنابینییه‌كا سه‌رده‌مانه‌ بۆ ئالانگاریێن هه‌ڤ رویشی بزاڤا ئازادیخوازا كوردی دبن، چریسكا شۆرشا ٢٦-گولانا-١٩٧٦ نیشتیمانی و پێشكه‌فتنخواز ب سه‌رۆكاتیا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی هاته‌ گه‌شكرن.
شۆرشا ٢٦ گولانێ هه‌می نه‌خش و ستراتیژیێن ده‌وله‌تا داگیركه‌را ئیراقێ ژ ناڤبرن. رۆژ بۆ رۆژێ ئاگرێ شۆرشا گولانێ گه‌شبوو و پارتی ب حیكمه‌تا سیاسیا سه‌رۆك مه‌سعود بارازنی شیا ته‌ڤایا پارت و لایه‌نێن كوردی دبن سیهوانا به‌ره‌یی كوردستانی كۆمبكه‌ت (٢-٥-١٩٨٨) و ل بهارا ١٩٩١ێ سه‌ركرداتییا سه‌رهلدنا پیرۆز كر.
ب رژدی و گیانێ لێبۆرده‌یا سه‌ركرداتییا سیاسییا پارتی دیمۆكراتی كوردستان و پێشمه‌رگێن چاڤنه‌ترس و خه‌لكێ خۆ ڕاگرێ كوردستانێ شۆرشا گولانێ قۆناغا شه‌رێ پارتیزانی و چه‌كداری ب پیرۆزی ده‌ربازی دامه‌زراندنا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كر.
چریسكا شۆرشا گولانێ هه‌را گه‌شه‌ و ب هه‌مان جیهانبییا شۆرشگێری ئه‌ڤرۆ سه‌ركرداتیا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ت، ب هه‌مان گیانێ لێبۆره‌دیی به‌رسینگا ئالانگاریێن ئه‌ڤرۆ دگریت، بۆ ده‌ربازكرنا ڤێ گۆناغێ و گه‌هاندنا كنارێ ده‌وله‌تبوونا كوردستانێ.

کۆمێنتا تە