رۆلـێ ئـافـرەتـا كـورد د پاراستنا ئەدەبیاتا فولكلۆری دا
بەهزاد بەهرام
ب شێوەیەكێ گشتی ئەدەبیاتا كوردی ل سەر دو جۆران دابەش دبیت، ئەدەبیاتا فولكلۆری و ئەدەبیاتا نڤیسینێ، دیسا هەر ئێك ژ وان چەندین رەگەز و بابەت و جۆران بخوەڤە دگریت. ئاشكەرایە ئەدەبیاتا نڤیسینێ ژێدەری خوە ژ ئەدەبیاتا فولكلۆری وەرگرتیە، فولكلۆر ب بەرهەمێ تاكەكسی ناهێتە هژمارتن، بەلكو سامانێ هەمی گەل و مللەتی یە، مللەتێ كورد خودان فولكلۆرەكێ زەنگین و ب بهایە،خودان تایبەتمەندی و ناڤەرۆكە دەڕبرینێ ژ كەسایەتیا تاكێ كورد دكەت ژ لایێ مەردینی، راستگۆیێ و رەوشتبەرزی، وەفاداری و میهرەبانی، گیانێ هاریكاری و زبارێ، ئێكگرتن و ئێكرێزی. هەروەسا لایەنێ پەروەردەیێ، نیشتمانپەروەری، جڤاكی، ئابۆری، هونەری و وەرزشی00 بخوەڤە گرتیە، ئەڤجا ب درێژاهیا دیرۆكێ پاراستن و ڤەگێرانا ئەدەبیاتا فولكلۆریا كوردی كەفتیە سەر ملێن ئافرەتا كورد پتر ژ زەلامێ كورد ئانكو پشكا شێری بەر ب ئافرەتێ كەفتیە، رۆلەكێ ئێكجار مەزن دپاراستنا ئەدەبیاتا فولكلۆری دا دیتی یە، ب شێواز و هونەرێ زارەكی ژ نفشەكی بۆ نفشەكێ دی ب رەسەناتی و خومالی و زەلالی ڤەگیرایە و ڤەگوهاستیە، سەرەرای هەمی كار و ئەركێن رۆژانەیێن ژیانا وی سەردەمی ب هەمی ئاستەنگ و بەربەستان ڤە بێ و كو هەست ب ماندیبوونێ بكەت، ئەڤە ژی وێ چەندێ دگەهینیت كو ئافرەتا كورد خودان هێز و شیانە، لێزان و كارزانە، بیرتیژ و هشمەندە، ئەدەب دۆستە ئەڤە ژلایەكی ڤە، ژلایەكێ دیڤە خودان هەست و سۆزە، ڤیان بلندیا وێ بەرامبەر ئەدەبیاتا فولكلۆریا كوردی گەهشتی یە ئاستەكی بەرز و بێ وێنە و بێ هەمتا . ژبۆی بەرچاڤرۆنییا رۆلێ ئافرەتا كورد دپاراستن و ڤەگیرانێ دا دشێن ب كورتی ڤان بابەت و جۆرێن فولكلۆری كوردی بدەینە دیاركرن، ئەوێن دەربرین ژ هەر خوەشی و ئازارەكا مللەتێ كورد كری میناكێ (ستران، حەیرانۆك، مەتەل و مامك، یاری، ئەفسانە، گۆتنێن مەزنان، سەرهاتی). هەروەسا د ڤەگێرانێ دا شیایە ب ئاوازەكا دلفرین و ب دەنگەكێ نازك سەركەفتیانە ژێ دەرباز ببیت بۆ نفشێ ل دویڤ خوەڕا ببێژیت و ڤەگوهێزیت تاكو گەهشتیە قۆناغا نڤیسینێ، یانزی ببێژین هەتاكو ئەڤرۆ هەر یا بەردەوامە، لێ ب فۆرمەك و شێوازەكێ جوداتر ژ سەردەمێ بەرێ. هەروەسا رۆل د هونەرێ (نەقش و نیگار، رستن و ڤەهاندن و دروار، خوارن و ڤەخوارن .. هتد) هەبوویە و دەست رەنگین و زێرین بووینە، سەرەرای وێ چەندێ كو سەردەمەك یان ژی قۆناغەك ژ قۆناغێن ژیانێ بوویە، نە چ خواندنگەه هەبووینە نە ژی چ خۆل و سمینار و وركشوپ.
