ل هەمبێزا قەفتە هۆزانێن (ئەڤراز نادەمە ب نشیڤ)
عزەت یوسف
ژ بەرگی بۆ بەرگی؛ دێر – دێر، رێز – رێز، پەیڤ – پەیڤ، من هەمی هۆزانێن دیوانا (ئەڤراز نادەمە ب نشیڤ)، یا هەلبەستڤان (حامد نسری)، خواندن. دا ل دەستپێكێ ئاوڕیەكی ل ناڤێ دیوانێ بدەم، هەلبژاردنا ناڤێ هەر دیوانەكێ بال و بالایی و تێنەكێ د دەتە دیوانێ، ئەڤ دیوانە ب ڤی ناڤی یا بالكێشە، هەرچەندە هۆزانەك ب هەمان ناڤ د دیوانێ دا هەیە. دەما من ئەڤ ناڤێ دیوانێ دیتی بۆ (من)، دو خالێن ئەرێنی سەرئاڤ بووم: یا ئێكێ گۆتنەكا كوردی هەیە دبێژیت، پشتی ئەڤرازی نشیڤی یە، یان پشتی ژێهەلی ژوردانی یە، د بەرگی دا ژی دیمەنەكێ ئەڤرازیەكێ ركێ چیایەكێ بەفرینێ بلند پێشوازیێ ل مە دكەت، سەركەتنا چیای كار و شیان و خەباتێ دخوازیت، پشتی گەهشتنێ ركاتی و ئاستەنگ نامینن و قۆناغەكا پشتی ئارمانجێ دەستپێدكەت كو بەرهەم و كەدا ئەڤرازی یە. یا دوێ: ل سەر دەمێ شۆرەشێ گەلەك جاران دابێژن فلانە كەس یێ چوویە ئەڤراز/سلال، ئانكو رێكا كوردینیێ یێ گرتی و یێ بوویە پێشمەرگە، بەرەڤاژی دەما دگۆت بێڤانە كەس یێ چوویە خوارێ، ئانكو یێ رادەستی دوژمنی بووی و دەست ژ خەباتێ یێ بەردای.. زێدەباری د هەلبەستەكا ناڤ و دەنگا شاعرێ تونسی (ئەبو لقاسم ئەلشابی) دا، دبێژیت: (ومن یتهیب صعود الجبال.. يعش ابد الدهڕ بين الحفر) ئانكو یێ ژ هلباسكی چیا بترسیت… دێ هەر و هەر دناڤا چالا دا ژیت). دەنگێ مە ل گەل دەنگێ نسری یە ژێهەلیێ ب نشیڤیێ نادەین.
ئەشقا هەلبەستڤانی بۆ ئەڤراز و چیای گەلەكە، ئەو چیایێ دەمەكی هەڤالێ ئێكانەیێ كوردان، سمبول و نیشانا خۆراگری و بەرگری و مانا كوردان بوو، دبێژیت:
هندی رۆژەكێ یێ ساخ بم
لێڤە نابم ب هەمی دینـــا
دێ بمە كەلەكێ كیڤــــی
ل چیایێ زۆزك و هندرینا
(من)، مراد و سەد مرادە، ل هەر دیوانەكا ئەز دخوینم ئەز هیچ هۆزانا ب ناڤێ خەون یا ب ناڤێ خۆزی نەبینم، لێ دەمێ من بەرپەڕێن ڤێ دیوانێ ژی قولپاندین ئێكەم هۆزانا خۆ ل پێش چاڤێن گشت و بادای ب ناڤێ خەون بوو. ئەرێ هەتا كەنگی دێ خەونا بینین؟ باشترە ئەم شیار بین و شوینا خەونا راستیا و كەتواری ببینین و كێم بنڤین و دەستا بهەلینین. ل بەرپەرێ 101 ژی دیسا من هۆزانەك ب ناڤێ خۆزی دیت، و كەس ب خۆزیا ژی نەگەهشتیە جووتێ كەزیا و نە سەرێ رێیا.
د دیوانێ دا پەیڤێن خورت و سرت و سوار و خەباتێ و بەرخۆدانێ، مینا: (كورد، كوردستان، چیا، شۆرەش، وار، ئاخ، ئالا، كویستان، مللەت، وەلات، گەل، ئازادی، ئەڤراز، خەبات، دەولەتبوون، پێشمەرگە، كاروان، رێڤینگ، شەهید، ئەنفال، خوین..). هاتینە، ئەڤە ژی وەسا خۆیایە كو نڤیسەر شەیدایێ كوردایەتیێ و دۆزا خۆ – دۆزا كوردایە، ئارمانجا وی كوردستانە، لەوا پەیڤا كورد، پەیڤا كوردستان تێدا مشە سەرهلدایە و سەرپشكە، ب دەهان جاران وەكی نێرگزا چیایێ ژۆری بەژنا خۆ یا رند خویل و خوار دكەت.
ئارمانجا هەمیان هەر توی كوردستان
نۆژدار و دەرمان هەر توی كوردستان
سۆزدار و پەیمان هەر توی كوردستان
دایكا مە هەمیان هەر توی كوردستان
هەلبەستڤان مینا تەڤایا خەلكێ كوردستانێ ژ پرت و بەلاڤەیا كوردان دنالیت، بەحسی ئێكگرتنێ دكەت، كو ژێدەرێ هێزێ یە، راستە ئێكگرتن ب هێزترین چەكە كوردان گەلەك كێم یان هەر كارنەئینایە. دبێژیت:
هێزا من ئێك گرتنــە
ئێك گرتن سەركەفتنە
سەركەفتـــن خەونا منـە
كوردستانا مەزنـــــــــە
د پێشەكەیێ دا، هەلبەستڤان دبێژیت: «هۆزانێت من بێگومان نە د ئاستێ هۆزانێت ب هێز دانە كو بهێنە بەراورد كرن بەرانبەر هۆزانێت كەسانێن رەوشەنبیر و هۆزانڤانێن ناڤدار»، لێ راستی بیت هۆزان هەست و هەلوەستن و پێدڤی نەدكر خۆ ل گەل غەیری خۆ هەڤبەر بكەت.. ملوكە هۆزانێن وی دقەنجن، وەكی (كوردستانا بریندار.. رزگار كەن ژ ناڤ سەیێن هار)، كو بیرا مرۆڤی دئینتە هندەك هۆزانێن هۆزانڤانێن ناڤدار، مینا باربەری بالا دەمێ دبێژیت: (كوردستانا من بریندارە، نەئێشینن، ئێدی بەسە). یان هەلبەستا ئاشڤانۆ، كو سەیدایێ موئەیەد تەیب ژی هەلبەستەك ب ناڤێ بوهارڤانۆ هەیە و دبێژیت: (بوهارڤانۆ چ بوهارە.. گەر بوهار بیت چ هەوارە). دەربڕین هەست د دیوانێ دا دبلندن و جوانن:
ما كی هەیە كو نەزانـــی
كا كی بابە و كی بیانـــی
لێ هندەك لدویڤ پاریكا
ژبیركر وارێ وەكی بیـكا
د گەل دیوانا (ئەڤراز نادەمە ب نشیڤ)، حەزا ژێهەلی و ئەڤرازی و چۆل و چیا وارێ باب و باپیران خۆ ل دلێ من دا. ب ئۆمێدا سپێدەهیەكێ دگەل ئەلندا رۆژێ لسەر كۆمتێن چیایێن بلند و بەفرین رۆژا كوردان بهەلێت.
