ئـافرەت و كـارێ ڕاگـەهانـدنـێ
كەعب سوورچی
كارێ ڕاگەهاندنێ، پێدڤی ب ڕاگەهاندنكارێن زیرەك و ب شیان هەیە ژ هەردو ڕەگەزێن نێر و مێ ب تایبەت د وارێ هندەك بەرنامەیێن مەیدانی دا، باشترە پێشكێشكارێن ڤان جۆرە بەرنامەیان ئافرەت بن، چونكی ئافرەت پتر دشێت بچیتە د ناڤ بابەتان دا و پتر دشێت بابەتان چارچووڤە بكەت، لێ ب مخابنی ڤە ل دەڤەرا بەهدینان هژمارا وان جۆرە ڕاگەهاندن كاران دكێمن د وارێ بەرنامێن مەیدانی دا، لدویڤ ژێدەرێن بەردەست هەتا سالێن (هەشتێیان) ژ سەدێ بووری، ب دەگمەن ئافرەتەك دهاتە دیتن د وارێ ڕاگەهاندنێ كار بكەت، حەتا ل هندەك دەڤەران شەرم بوو ئافرەت بچیتە د وارێ ڕاگەهاندنێ دا، ڤێجا چ ڕادیۆ بان یان شاشە، چونكی هندەك جاران مالباتێن وان ڕێگربوون و هندەك جاران ژی ئافرەتێ ب خۆ حەزا كارێ ڕاگەهاندنێ نەبوو، ژ بەر كو ئافرەتێ وەسا هزردكر كو جڤاك دێ تڕانان پێ كەن و دێ ب چاڤەكێ كێم سەحكەنێ. بیرمەندێ ئەمریكی «ولبر شرام» دبێژیت: «ڕاگەهاندن ئەو ئامرازە كو لێك تێگەهشتنێ د ناڤبەرا جڤاكان دا مسۆگەر دكەت، كو ئەڤە ژی ب سروشتێ خۆ، جڤاكا مرۆڤایەتیێ ژ جڤاكێن دی جودا دكەت».
میدیا كو ب دەستهەلاتا چارێ دهێتە هژمارتن، كار د هەمی بیاڤێن جڤاكی دكەت، ئەگەرەكێ ب هێزە بۆ پێشڤەچوونا وی جڤاكی، ژ بەر هندێ پشكداریا ئافرەتا د ڤێ دەستهەلاتێ دا كاریگەریەكا بەرچاڤ دروست دكەت د جڤاكێ دا. پشتی دامەزراندنا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و سەرخۆبوونا كوردان، ئافرەتێ ژی مل ب ملێ زەلامان د كارێ ڕاگەهاندنێ و میدیایێ دا ڕۆلەكێ بەرفرەه گێڕایە و خزمەتا بیاڤێ ڕاگەهاندنێ كریە ب شێوەكی ئەكادیمی و زانستی، ڕەنگە د نوكە ژی هندەك جاران بەربەست بۆ كچەكێ یان ئافرەتەكێ بهێنە پەیداكرن كو ڤی كاری نەكەت، ب تایبەت ل جڤاكێن عەشیرەتگەری لێ ئەم یێ دبینین كو ڕۆژانە شاشەیێن كەنالێن مە دهێنە خەملاندن ب زیرەكیا ئافرەتێن مە، ئافرەت ژی خودان شیانە و دشێت كارێن مەزن بكەت، لەوڕا ب دیتنا من پێدڤیە ئەم هەڤكار بین د پێگەهاندنا ئافرەتێن خودان شیان و ب چ ڕەنگەكی ڕێگریێ ژێ نەكەین كو كارێ ڕاگەهاندنێ بكەت، چونكی چ جوداهیەك د ناڤبەرا كارێ ڕاگەهاندن كارەكێ كۆڕ و كچ دا نینە و هەردو وەكی
