سەرۆکێ یانەیێ بوو کلیلا چارەسەرییێ و پاراستنا ئێکڕێزییێ
عایشە ئەحمەد سالح
ل هەرێما کوردستانێ و ب تایبەت ل باژێڕێ دهۆکێ، کو ب لانکا پێکڤەژیانێ دهێتەنیاسین. وەرزش و ب تایبەت یارییا تەپا پێی ب تنێ چالاکییەکا لەشی نینە، بەلکو تابلۆیەکە، کو کەلتوور، دیرۆک، هەستێن نەتەوەیی و جڤاکی تێدا دهێنەنیشاندان. یانەیا دهۆک، وەک ئێک ژ گرنگترین یانەیێن کوردستانێ، هەردەم بزاڤ کرییە، ببیتە نوینەرا ڕاستەقینە یا ڤی باژێڕی و خەلکێ وێ.
ل ڕۆژا ٨ێ مەها ئەیلۆلێ، د ڕێورەسمەکێ دا یانەیا دهۆک ب شانازیڤە درێسێ خۆ یێ نوی بۆ وەرزی نوی یێ ئەڤسالە نیشان دا. ئەڤ درێسە ب تنێ پارچەیەکا قۆماشی نەبوو، بەلکو تابلۆیەکا هونەری بوو، کو بزاڤ هاتبووکرن چەندین هێمایێن گرێدایی ب دیرۆک و کەلتوورێ دەڤەرێ ل سەر بهێنەنەخشاندن. لێ ئەڤ بزاڤە بوو ئەگەرێ گەنگەشەیەکا جڤاکی، کو تێدا حیکمەت و گوهدارییا دکتۆر عەبدوللا جەلال، سەرۆکێ یانەیێ بوو کلیلا چارەسەرییێ و پاراستنا ئێکڕێزییێ.
یانەیا دهۆک ب نیازا بلندکرنا بهایێن کەلتوورێ کوردی و نیشاندانا دەولەمەندییا شارستانییەتا دەڤەرێ، سێ هێمایێن سەرەکی ل سەر درێسێ خۆ یێ نوی نەخشاندبوون.
هێمایێ ئێکێ، نڤیسینا ناڤێ «کورد» ب ڕێنڤیسا بزماری بوو، کو ئاماژەیەکا ڕاستەوخۆ بوو بۆ دیرۆکا کەڤنار یا ڤی گەل، ئاخێ، ڕهـ و ڕیشالێن وێ یێن هزاران سالان.
هێمایێ دویێ، وێنەیێ دەرگەهێ ئامێدییێ بوو، کو نە ب تنێ هێمایێ باژێڕەکی گرنگ یێ کوردستانێیە، بەلکو سیمبۆلا خۆڕاگری و دیرۆک و جوانییا ئاڤاهیسازییا کوردییە. ئەڤ هەردوو هێمایە ب دلگرانی و پێشوازیەکا مەزن ژ لایێ پشتەڤانێن وەرزشدۆستڤە هاتنەپێشوازیکرن و وەکو پێنگاڤەکا پیرۆز هاتەهژمارتن.
بەلێ هێمایێ سێیێ، کو «هێمایێ ڕۆژێ» بوو، ئەو بوو یێ کو بوویە جهێ گەنگەشە و بۆچوونێن جیاواز! ڕۆژ د کەلتوورێ گشتی یێ کورداندا جهەکێ تایبەت هەیە ل سەر ئالایێ پیرۆزێ کوردستانێ ژی دهێتەدیتن، بەلێ ئەو شێوازێ ڕۆژێ یێ کو ل سەر درێسی هاتبوودانان، وەک هێمایەکێ سەرەکی یێ ئایینێ ئێزدییان دهاتەنیاسین. ئەڤ چەندە د ناڤ جڤاکەکیدا کو پترییا وێ موسلمانن بوو ئەگەرێ نەڕازیبوونێ. گەلەک ژ خەلکی، د ناڤ واندا وەرزشدۆست و کەساتیێن جڤاکی و بۆچوونا خۆ دیار کر، کو ڕاستە دهۆک ناڤەندێ پێکڤەژیانا ئایینی و نەتەوەییە، بەلێ دڤێت یانەیا دهۆک نوینەراتییا هەمی پێکهاتەیان بکەت و نابیت ب ڕەنگەکێ ئاشکرا هێمایێ ئایینەکێ دیارکری ب تنێ ل سەر درێسێ خۆ بلند بکەت. دیتنا وان ئەو بوو، کو ئەگەر هاتبا گۆتن ئەڤە «ڕۆژا کوردانە» و ب شێوازەکێ گشتی بهێتەنیشاندان، دێ جهێ قەبوولکرنێ بیت، بەلێ دیارکرنا وێ وەک هێمایێ ئێزدییان دێ بیتە ئەگەرێ هەستکرن ب جوداهییێ ل دەڤ پێکهاتەیێن دی.
د جڤاکێن دیموکراسی و ساخلەمدا، گوهداریکرن ل دەنگێ خەلکی و ڕێزگرتن ل بۆچوونێن جیاواز نیشانەیا پێشکەڤتن و بەرپرسیارەتییێیە. ل ڤێرێ، ڕۆلێ سەرۆکێ یانەیا دهۆک، دکتۆر عەبدوللا جەلال، ب ڕەنگەکێ زیق و بەرچاڤ دیار بوو. ل جهێ کو یانە و سەرۆکاتییا وێ بەرگرییێ ژ بڕیارا خۆ بکەن، گوهدارییا ڕەخنەیان نەکەن، وان ڕێکەکا شارستانی و دیموکراسی هەلبژارت.
ب تنێ ڕۆژەکێ پشتی نیشاندانا درێسی و بەلاڤبوونا ڤان بۆچوونان، ل ڕۆژا ٩ێ مەها ئەیلۆلێ، د.عەبدوللا جەلال، سەرۆکێ یانەیا دهۆک ب خۆ هاتە دەنگ. وی ب سینگەکێ بەرفرەهـ و هەستکرن ب بەرپرسیارەتییێ، دانپێدان ب وێ چەندێ کر، کو بۆچوون و هەستێن پشتەڤانان جهێ ڕێزێنە. د پەیامەکا فەرمیدا، وی ڕاگەهاند، کو سەرەڕای وێ چەندێ، کو مەبەستا یانەیێ هەردەم نیشاندانا جوانییا پێکڤەژیانا دهۆکێ بوویە، بەلێ ژبەر کو ئەڤ هێمایە بوویە جهێ هەستیارییێ، یانەیێ بڕیار دایە کو وی هێمای ل سەر درێسی بگوهۆڕیت. وی ئاشکرا کر، کو ل جهێ هێمایێ ڕۆژا ئێزدییان، دێ هێمایێ «ڕۆژا کوردان» کو هێمایەکێ نەتەوەیی گشتییە و هەمی کورد ب هەمی ئایین و باوەرییێن خۆڤە ل ژێر سیبەرا وێ کۆم دبن، ل سەر درێسی هێتەدانان.
ئەڤ پێنگاڤا ژ لایێ د. عەبدوللا جەلالیڤە هاتییەهاڤێتن، ژ چەند لایانڤە جهێ ستایش و پێزانینێیە.
ئێکەم، ئەو نیشان ددەت، کو ئەو سەرکردەیەکێ گەلێرییە و باوەری ب هێزا پشتەڤانان هەیە. وی نیشان دا، کو یانەیا دهۆک مۆلکێ خەلکییە و بۆچوونا وان ل سەر هەر تشتەکێ گرێدای ب یانەیێڤەیە و گرنگە.
دوویەم، وی شیا ب حیکمەتا خۆ ڕێگرییێ ل مەزنبوونا ئاریشەیێ بکەت، کو دشیا ببیتە ئەگەرێ پەیدابوونا نەخۆشییێ د ناڤبەرا پێکهاتەیێن جڤاکێ دهۆکێدا. وی ب ڤێ بڕیارێ، ئاشتی و ئێکەتییا جڤاکی پاراست و نیشان دا، کو ئارمانجا وەرزشێ نێزیککرنا دلانە، نە دوورکرنا وان.
سێیەم، د. عەبدوللا جەلال وانەیەکا کرداری د سەرکرداتی و بڕێڤەبرنێ پێشکێشی هەمی لایەنان کر.
وی نیشان دا، کو دانپێدان ب شاشییێ (ئەگەر ناڤێ وێ شاشی بیت!) یان ڕێزگرتن ل بۆچوونەکا جودا، نە لاوازییە، بەلکو هێزە. ئەو سەرکردەیێ سەرکەڤتییە یێ دشێت ب لەز و ب شێوازەکێ دروست کاردانڤەیێ ل بەرانبەر ڕویدانان بکەت و بەرژەوەندییا گشتی بپارێزیت. ژبەر هندێ، سوپاسییەکا ژ دل ئاراستەی وی و کارگێرییا یانەیا دهۆک دکەم بۆ ڤێ هەلویستێ نشتمانی و بەرپرسانە. وان سەلماند، کو یانەیا دهۆک ب ڕاستی یانەیا هەمی دهۆکییانە و نوینەراتییا گیانێ پێکڤەژیانێیە، کو ئەڤ باژێڕە ب پێکڤەژیانێ یێ ب ناڤودەنگە.
