پارتی دیموكراتی كوردستان.. ڕابەرەك د مەیدانا سیاسییا هەرێمێ
ئارام حاجی عەلی
د گۆڕەپانا سیاسیا هەرێما كوردستانێ دا، گەلەك پارتێن سیاسی یێن جودا خەباتێ دكەن بۆ ب دەستڤەئینانا دەسەڵاتێ و خزمەتكرنا وەلاتیان. د ناڤ ڤان پارتاندا، پارتی دیموكراتی كوردستان (پ.د.ك) وەك ئێك ژ پارتێن هەرە كاریگەر و مێژوویی دهێتە ناسین. پرسیاركرن ل سەر وێ یەكێ كا ئایا پارتی باشترین پارتە ل هەرێمێ، پێدڤی ب هەلسەنگاندنەكا هوور و بابەتیانە هەیە بۆ ڕۆلێ وی پارتی د مێژوو، نها و پاشەڕۆژا كوردستانێدا.
پارتی دیموكراتی كوردستان ل سالا 1946ێ هاتیە دامەزراندن و خودان مێژوویەكا دەولەمەندە د خەباتا نەتەوەیی و شۆڕەشگێریێدا. ژ دەستپێكا دامەزراندنا وێ و د بن ڕابەریا جەنەڕال مستەفا بارزانی، پارتی ئالاهەلگرێ بزاڤا ڕزگاریخوازییا گەلێ كورد بوویە ل عیراقێ. شۆڕەشێن ئیلۆن و گولان، یێن كو ژلایێ پارتیڤە هاتینە ڕابەریكرن، نموونێن زیندوویێن خۆڕاگری و قوربانیدانا گەلێ كوردستانێ نە بۆ ب دەستڤەئینانا مافێن خو. ئەڤ مێژووا پڕ ژ شانازیێ وێ چەندێ كریە كو پارتی بنكەیەكا جەماوەرییا بەرفرەهـ د ناڤ كورداندا هەبیت، ب تایبەتی ل دەڤەرێن بادینان و هەولێرێ، یێن كو وەك قەڵا و سەنگەرێ پارتی دهێنە ناسین. ئەڤ مێژووا درێژ و پڕ ژ قوربانیدانێ، ئێك ژ وان خالێن بهێزە یێن كو لایەنگرێن پارتی وەك بەلگەیەك بۆ باشتربوونا پارتیا خو ئیننە ئاراستەكرن.
ل دووڤ ڕاپەڕینا سالا 1991ێ و دامەزراندنا حكومەتا هەرێما كوردستانێ، پارتی ڕۆلەكێ سەرەكی گێڕایە د ئاڤاكرنا هەرێمێ و دامەزراندنا دامەزراوەیێن حكومەتێدا. دگەل ئێكەتییا نیشتمانییا كوردستانێ، پارتی بناغەیێ حوكمڕانیا هەڤپشك ل هەرێمێ دانایە، هەرچەندە د ماوێ دەربازبوویی دا ئاستەنگ و ئاریشە د ناڤبەرا واندا پەیدابوونە. لێ سەرەڕای ڤێ چەندێ، پارتی وەك هێزا سەرەكی د كابینەیێن حكومەتێدا مایە و كاریگەرییا وێ ل سەر بڕیارێن سیاسی، ئابووری و جڤاكی یێن هەرێمێ دیارە. دەستكەفتێن وەكو پێشڤەچوون د بوارێن ئابووری، ئاڤاكرن و پەیوەندیێن دەرەكی دا، ل گەل لایەنگرێن پارتی وەك نموونەیێن سەركەفتنا سیاسەتێن پارتی دهێنە ئاراستەكرن.
هەروەسا، پارتی دیموكراتی كوردستان خودان شیانەكا مەزنە د ڕێكخستن و هەماهەنگییا پێشمەرگەی دا، و وەك هێزەكا سەرەكی دهێتە هژمارتن د پاراستنا ئاسایشا هەرێمێدا، ب تایبەتی د شەڕێ دژی تیرۆریستێن داعشێدا. ڕۆلێ پێشمەرگە یێ سەر ب پارتیڤە، د پاراستنا خاك و خەڵكێ كوردستانێ دا گەلەك گرنگ بوو، و ڤێ چەندێ ڕێز و پێزانینەكا زێدەتر بۆ پارتی دروست كر. سەرۆك بارزانی، وەك سەركردەیێ گشتی یێ هێزێن پێشمەرگە، ڕۆلەكێ مێژوویی گێڕایە د ڕابەریكرنا شەڕی دژی داعشێ و پاراستنا دەسكەفتێن گەلێ كورد.
لێ، هەر وەك هەر پارت و قەوارەیەكا سیاسی، پارتی ژی بێ كێماسی و ڕەخنە نییە. هەندەك لایەن ڕەخنە ل پارتی دگرن ل سەر پرسا حوكمڕانییا خێزانی، نەبوونا شەفافیەتێ د هەندەك بواراندا، و هەروەسا پرسا گەندەڵیێ. ئاریشەیێن سیاسی یێن ناڤخۆیی، وەكو ناكۆكی دگەل پارتێن دی، هەروەسا تێكراركرنا سەرۆكاتیا هەرێمێ بۆ چەند خولەكا، بێ گومان كارتێكرن ل سەر جەماوەرێ گشتی كریە و پرسیارێن زێدەتر دروست كرینە.
د ئەنجامدا، و ب چاڤكرنا هەمی خالێن بهێز و لاواز، ئایا پارتی دیموكراتی كوردستان باشترین پارتە ل هەرێمێ؟ وەڵام ل سەر چاڤێن كەسێ و چاوا هەلسەنگاندنێ دكەت ڤەدگەرێت. بۆ لایەنگرێن پارتی، مێژووا تژی قوربانیدان، ڕۆلێ وێ د دامەزراندنا هەرێمێ و پاراستنا ئاسایشا وێدا، و هەروەسا پێشڤەبرنا ئابووری و پەیوەندیێن نێڤدەولەتی، بەلگەن بۆ باشتربوونا پارتیا وان. لێ بۆ ڕەخنەگران، پرسا حوكمڕانییا سیاسی، گەندەڵی و نەبوونا شەفافیەتێ، ڕێگرن ل وێ چەندێ كو ب باشترین پارت بهێتە دانان.
بێ گومان، پارتی پارتەكا گرنگ و كاریگەرە د پێشەرۆژا سیاسی یا هەرێما كوردستانێ د، و بڕیارێن وێ كارتێكرنەكا مەزن ل سەر ژیانا خەڵكێ و چارەنڤیسێ گەلێ كورد هەیە. گرنگە كو هەموو پارتێن سیاسی، ب پارتی ژی ڤە، خزمەتا باشتر بۆ وەلاتیان بكەن و هەوڵ بدەن بۆ گەشەپێدان و دیموكراسییەتەكا بهێزتر ل هەرێمێ.