د دیرۆكا خۆ یا 70 سالی دا پارتی چ جارەكێ درووشم بۆ خاپاندنا خەلكی بلند نەكرینە
عادل حەسەن
كوردستانی وەستیان، بوهایێ كەلوپەلان بەر ب گرانیێ یە، مووچە گیرۆ دبن، پێدڤیی ژی گەلەكن و دابینكرنا وان ب یا هێدی هێدی یە. ژ ئەنجامێ وێ رەوشا وەلاتیێ كوردستانی تێدا دبۆریت، گۆتنەك د سەرێ وی دا دەنگڤەددەت و دبێژیت: (هەمی وەك ئێكن). ژ بەر ڤێ ئێكێ وەسا هزر دكەی كو نەچییە دەنگدانێ یان ئەگەر بچی ژی دێ دەنگی دەیە سەربەخۆیان یان هێزێن ئۆپۆزسیۆن.
وەلاتیێ دودل، باش بیرا خۆ بینە كو سیاسەت وەكی پیڤەرەكێ هەستیارە، ئەگەر سەنگا وێ یا گرنگ نەبیت، دێ هەمی هەڤسەنگی تێكچن.
پارتی دیمۆكراتی كوردستان نە پارتیەكە ل دویڤ دەستهەلاتێ دگەریێت، بەلكو پارتیەكە ل دویڤ سەقامگیریێ دگەریێت، چونكو ئەوێ شیانێن جهگیركرنا دەولەتێ هەبن، دێ شیانێن چاككرنا ئابۆری ژی هەبن (ژیانا سالێن 2000ان ل بیرا خۆ بینە).
وەلاتیێ دودل، دەنگێ تە نەدیارییە، بەلكو بەرپرسیارییە، ئەو دەنگێ تو دكەیە د سندۆقێ دا دێ پێشەرۆژا تە و زارۆكێن تە دیار كەت، ب هشا خۆ هزر بكە نەك ب هەست و هەلچوونا خۆ.
ئەو كەسێ هەڤسەنگیێ هەلدبژێریت، واتە بەری هەر تشتەكێ ئەو خۆ هەلدبژێریت بەری كو پارتیەكێ بهەلبژێریت، هەلبژێرە كو د وەلاتەكێ ب هێز دا بژی نەك د وەلاتەكێ لاواز و وەستیایی دا.
بێی لایەنی ل سەردەمێ ئاژاوەگیریێ دا نە هۆشمەندی یە، بەلكو بەرزەبوونە، لایەنییا تە دێ بیتە ئەگەرێ پەیدابوونا هەڤسەنگیێ و دێ جودابوونێ دروست دكەت.
بەرێزێ من، دیمۆكراسیەت د جڤاكێن یەك (نەتەوە و ئایین) دا ل سەر پترییا دەنگان رادوەستیت، لێ د جڤاكێن پڕ نەتەوە و ئایین ل سەر هەڤسەنگیێ.
ئیراق ولاتەكێ پڕی نەتەوە و ئایین و ئایدیۆلۆژی یە، واتە دیمۆكراسیەتا راستەقینە بۆ ڤی وەلاتی پێدڤی ب هەڤسەنگییا راستەقینە هەیە نەك ب زۆرییا هەژمارا دەنگان.
ژبەر ڤێ ئەگەرێ هەڤسەنگی دەنگێ هشا كوردی یە د سەقایەكێ دەنگێ دروست و راست بەرزە دا دبیت د ناڤا برسیبوون و درووشمان دا.
هەلبژارتنا هەڤسەنگیێ واتە هەلبژارتنا كەرامەتێ و هشێ یە ل دژی بێی شیانی و بێی سۆزیێ.
ژ بەر ڤان ئەگەران و چەندین ئەگەرێن دی، پارتی دیمۆكراتی كوردستان ئیدیەمێ (هەڤسەنگیێ) كرییە ستوینەكا ستراتیژییا خۆ و ب تێگەهەكێ پێگەهشتی و ئارام د ناڤا گێلەشۆكا درووشمان دا بەرچاڤی كوردستانییان كرییە.
پارتی دیمۆكراتی كوردستان خۆدانا ملیۆن دەنگانە و دیرۆكەكا پڕی خەبات و سەروەری و رێبەراتیێ هەیە، پارتیەكە خۆ ل پشت درووشمان ناڤەشێریت بەلكو ب هشیاری و ئەزموون درووشمان بلند دكەت.
د 70 سالییا خەباتا خۆ دا پارتی دیمۆكراتی كوردستان دا چ جاران ژ بۆ خاپاندا كوردستانییان درووشم بلند نەكرینە، بەلكو درووشمێن وان ڤەرێژا رامانا راستەقینە یا ژیانا كوردستانییانە.
ئەڤە 24 سالە سیستەمێ رێڤەبرنا ئیراقا فێدرال یێ جێگیر نینە، ل ڤێرە پرسەك پەیدا دبیت: (ئەرێ دێ چا‌وا كورد شێن ب رێز و كەرامەت د ناڤ دەولەتەكێ دا بژین كو هێشتا ئەو دەولەت د ناڤبەرا دەستوور و بەرژوەندییان دا دلەرزیت)، ژ بۆ بەرسڤا ڤێ پرسێ، رێبەرێ گەلێ كورد (مەسعوود بارزانی) تێگەهێ هەڤسەنگیێ وەك چارەسەریەكا ژیرانە بەرچاڤكرییە.
هەڤسەنگی نەتنێ هەلوەستەكێ سیاسییە، بەلكو فەلسەفا حوكمرانیێ یە.
ل ڤێرە هەڤسەنگی دبیتە:
هش بەرانبەر سۆزێ، دووربینی ل بەرانبەر لەزاتیێ، پاراستنا كوردستانەكا بهێز بێی كو تووشی شەڕەكێ بێ دوماهی ببیت.
د دیرۆكا خۆ یا خیناوی دا، ئیراقێ بەردەوام سیاسەتا شەر، گەف، برسیكرن، جینۆساید و زیندانكرنێ ل دژی مللەتێ كورد بكارئینایە، لێ تاكو نوكە نەشیایە هشا هەڤسەنگیێ بكاربینیت.
ل ڤێرە پێدڤییە بهێتە رۆهنكرن كو هەڤسەنگی نابیتە دەستبەردان ژ مافان، بەلكو تێگەهشتن و زانینە بۆ رامانا دەمی (كەنگی دانوستاندنێ بكەین؟ كەنگی روو ب روو بوونێ بكەین؟ كەنگی سەبرێ بكیشین و كەنگی بێژین بەسە و نەخێر؟).
هەڤسەنگی گیانێ سیستەمێ فیدرالیێ یە كو گەلێن ئیراقێ ل سالا 2005 دەنگ بۆ دای، د ڤی سیستەمی دا ب ئاشكرایی هاتییە دیاركرن كو ئیراق ل سەر بنگەهێ دانپێدانا دولایەنی هاتییە ئاڤاكرن، نەك ل سەر زالبوونا لایەنە‌كی ل سەر لایەنێ دیتر.