خواندنەکا جڤاکی بۆ ڕۆمانا «حەژ تە دکەم پتر ژ یا پێدڤی»
چنار ئەحمەد
هندەک جارا حەژێکرن نەفرەتەکا دڕندەیە و باوەریا زێدە درێکا وێ حەژێکرنێ دا دبیتە ئەگەرێ مرنا گیان و وژدانی، رۆمانا (حەژتە دکەم پتر ژ یا پێدڤی) یا (٧٢) لاپەری یا نڤیسەر (بێوار حەمدی) ل سالا ٢٠٢٥ هاتیە بەلاڤکرن، چیرۆکەکا راستەقینە یا وەرگرتیە ژ جڤاکێ شەرم ژخۆ کری یێ کوردی، شینوارەکێ زەلالە لسەر چارەنڤیسێ رەش یێ گەلەک ژ کچێن بێ دەستهەلاتێن ڤی جڤاکی و رومالکرنەکا تراژیدی یا دلتەزینە ژ ژیانا کچەکا کورد.
کارێکتەرا سەرەکی یا ڤێ رۆمانێ کچەکە ب ناڤێ (ئەڤین) کو ئەو بخۆ خۆ ب خشیم و نەزان دزانیت ژبەر ئەو کاودانێن روژانە ئەو تێدا دبۆریت و نزانیت خۆ ژێ دەربازکەت، و دبیتە قوربانیا حەژێکرنا خۆ یا زێدە و حەزێن پیس یێن نێرەکی، و هەردەما کچەک ب حەژێکرنەکا زێدە دچیتە دناڤا عەشقەکێ دا، ب شێوازەکێ ئۆتۆماتیکی ژ ژیانێ و دەروبەران دویردکەڤیت و دچیتە جیهانا خەیالا و گەلەک تشتێن خۆ ژدەست ددەت و دەلیڤێ ددەت ئالییێ نەرێنی لسەر وێ زال ببیت.
ئەڤین کچەکا بەخت رەشە و د ناڤ خێزانەکا هەژار دا، ل تاخەکێ هەژارنشین یا کو دەرفەتێن ژیانێ ب گشتی لێ دکێمن مەزن دبیت، ئەڤینێ هەڤالەکا نێزیک یا هەی کو باوەریا خۆ پێ دئینیت و هێشتا ل ژیەکێ بچویک (سنێلەیی) ب حەزا خۆ قوتابخانێ دهێلیت و وەکی نڤیسەر بەحس دکەت ئەو هەردەم هەدارا خو ب وێ دارا کاژێ دئینیت ئەوا لبەر دەرگەهی مالا وان و پیتا ناڤێ خۆ لسەر د نەخشینیت، ئەڤین گەلەک جارا دگەل هەڤالا خۆ مەریەمێ دەردکەڤیت داکو پیچەک ژ کەش و هەوایێ مال دەرکەڤیت و خێزانا وێ ژی ژبەر باوەریا زێدە ب ئەڤینێ رێکێ لێ ناگرن، د ئێک ژوان دەرکەفتنا دا چاڤێ ئەڤینێ ب گەنجەکی دکەڤیت ب ناڤێ (ئاری) و هەستێن هەردوکا بۆ ئیکودو د لڤن و ئەڤین حەرفا ئاری ژی لسەر دارا کاژێ د نەخشینیت تەنشت حەرفا خۆ وەکی وەفاداریەک و هێمایەک بۆ ڤیانا وێ یا ڤەشارتی. پشتی ماوەیەکێ کورت ژ حەژێکرنا وان ژبەر باوەریا زێدە ئەڤین دبیتە قوربانیا حەزێن جەستەیی یێن وی گەنجی، دەما بێ دەستهەلاتی و نەخویندەواری و هەژاری هەرسێ تێکەل دبن وی دەمی کچ ب ساناهی تر دکەڤیتە داڤێن خرابکارا و بۆ جڤاکی دبیتە خوارنەکا سەفەری.
ل ڤێرێ ئەگەر ئەم ب چاڤەکێ جڤاکی بەرێ خو بدەینێ ئەڤین یا بێ گونەه نینە د ڤی بابەتی دا، دڤێت کچ پتر یا هشیاربیت دا نەبیتە قوربانی هندەک سۆزێن بێ بەلگە و حەژێکرن و پێڤەگرێدان و تێکەلیا زێدە یا بێ ئەزموون یا تاکە کەسی، دڤێت وێ چەندێ ژی بێژین دەمێ کچەک ب هێزەکا حەزکرنەکا زێدە دچیتە دناڤا عەشقەکێ دا وی دەمی هەمی خالێن لاواز بۆ خۆ ب دەرفەت دبینن لسەر ڤێ کچی زال ببن و ببنە ئەگەرێ ئەنجامدانا هندەک کارێن نەچاڤەرێکری.
کارەساتا ژدەست دانا هشیاریێ
دڤێ رۆمانێ دا، نڤیسەر دل پاقژی و هاریکاریا هەڤالا ئەڤینێ (مریەمێ) نیشان ددەت کو ژبەر دلسۆزیا وێ بۆ هەڤالا وێ دەمێ ژمارا موبایلا کچی ددەتە دەستێ ئاری ئەو هزردکەت پاشەرۆژەک بۆ ئەڤینێ دەست نیشانکر، نەزانی کو هەڤالا خۆ ب دەستێن خو رادەستی قەدەرێ کر، هەردیسان باوەریا دایک وبابێن وێ یا زێدە خالەکا دی یا راوەستیانێ یە، کو ئەڤینێ ئەو باوەریە ب دەرفەت دیت بو دەرکەفتنێن خۆ، باورەیا مال ب زارۆکێن وان دڤیت هەردەم جۆرە هشیاریەک و چاڤدێرەیەک ژی دگەل دابیت، نە وەک پەزەکێ بێ شڤان بهێتە بەردان؛ ژبەرکو ئەم د جڤاکەکێ تام گرتی و نیڤ پێشکەفتی و عەشاییری داینە.
ل بن پەردەیا ئنیەت پاقژی و باوەریێ
هندەک جارا، مەترسی و کارەسات خۆ لبن پەردەیا نیەت پاقژیێ د ڤەشێرن، رۆمان ب هەستیاری بەحس ل سەروبەرێ رازیکرنا کچی ب زەواجێ دکەت ژ ئالییێ کوڕی ڤە، هەتا مێیاتیا وێ ژێ وەردگریت و کچ ژی خۆشتڤیێ خۆ تاوانبارناکەت، بەلکو گونەها مەزن بۆ وێ حەژێکرن و باوەریا زێدە یا خۆ دزڤرینیت و پەشێمان دبیت.
چارەنڤیسێ تەحل د دەرگەهێ وژدانێ دا
پشتی ئاری (ئەڤین)ێ دهێلیت و دچیتە دەرڤەی وەلاتی ئێدی قەدەر ژی پشتا خۆ ددەتێ و دکەتە دیلا هزر و خەما و زیندانیا سزایێ جڤاکی و دکەڤیتە دناڤا شەرەکێ نافخۆیی یێ وژدانی دا و ئەڤین هەردو پیتان لسەر دارێ ژێ دبەت هەروەکی ژ نەچاری هەولا ژێبرنا وێ پارچە دیرۆکا خۆ یا نەفرەتی دکەت، هەتا ژیێ وێ دبیتە ٣٧ سال، ژ ترسا هندێ ئەڤ رویدانە دناڤ خەلکی دا بەربەلاڤ ببیت نەشێت داخوازا هەڤژینیا چ گەنجا قەبیل بکەت و هێدی هێدی هەست ب مرنا دل و وژدانا خۆ دکەت و دمینیتە ل هیڤیا هندێ کا دێ قەدەرا وێ هەتا چ رادە وێ هێلیتە ساخ یان ژی ژ ڤان ئازارا رزگاربکەت.
ئەگەر ب چاڤێ ئاقلی بەرێ خو بدەینە ڤێ رۆمانی نەک ب چاڤێ دلی دێ بێژیت ئەڤە بەرهەمێ هندێ یە دەمێ هەست و سۆز لسەر مێشکێ مرۆڤی زال دبن و پێدڤیە کچێن مە بهایێ خو لسەر یاسا و پرەنسیپێن دژوارتر دانن نەک لسەر باوەری و هەست و سۆزان؛ دا ژ ڤان رویدانا دویرببن و نەکەڤنە بن هێزا داب و نەریتان و وەکی بەلگێن دارا پاییزی ژ ڤی ئالی بو ئالییێ دی بهێنە خشاندن هەتا دبن پێیان ڤە دهێنە پەرچقاندن.