هێزا ڤه‌شارتی یا چاڤی. !

هێزا ڤه‌شارتی یا چاڤی. !

93

هه‌كه‌ نێرینه‌كا رۆمانتیكی ته‌ماشه‌ی ڤی بابه‌تی بكه‌ین دێ دیار بیت كو هه‌ر مرۆڤه‌كی شۆره‌شه‌ك د دلی دا هه‌یه‌ و دبیت ده‌وروبه‌ر نه‌زانن چ د ناڤا وی دا روودده‌ت، لێ ئه‌وێ ده‌روونێ په‌نجه‌رێن خوه‌ هه‌نه‌، ئه‌و ژی چاڤێن سه‌رێ وینه‌، ئانكو چاڤ خودیكن بۆ گیانی و ده‌روونی، ره‌نگڤه‌دانا مژارا دلی دكه‌ت، هه‌روه‌سا ئه‌و تشتێ ل ده‌رڤه‌ ژی روودده‌ت، ئه‌ڤێ ئێكێ ژی گه‌له‌ك زانا و ئاقلدار پێڤه‌ مژوولبووینه‌، نه‌خاسمه‌ ئه‌ڤرۆ زانستێ هه‌ڤچه‌رخ ژی مفا وه‌رگرتیه‌ ژ چاڤان و عه‌ده‌سێن ره‌نگاوره‌نگێن ل به‌ر دره‌ستكرینه‌ یان (شوونتپلا چاڤی) هاتیه‌ ئاشكراكرن كو ناسناما هه‌ر مرۆڤه‌كی جودا دكه‌ت ژ یێ دیتر، یان زمانێ موبایلێ ب زلقوتاندنا چاڤی دیسا ژی ژ ئه‌نجامێ ره‌نگڤه‌دانا رۆناهیێ و لڤینا بیبیلكێ و پێكهاتا شه‌به‌كیێ و پشكێن دیتر، نموونه‌ بوویه‌ بۆ ئاشكراكرنا كامیره‌، تلسكۆب، مایكرۆسكوبێ، عه‌ده‌سه‌ و. .. هتد، ئه‌ڤجا ره‌نگێن چاڤان گه‌له‌ك رامان یێن هه‌ین ئاماژێ دكه‌نه‌ به‌خته‌وه‌ریێ، دلۆڤانیێ، مه‌ردینیێ، ره‌وشتێن بلند یانژی دلره‌قی و سه‌رخوه‌بوونێ و فێلبازیێ دیاردكه‌ن!
ئه‌ڤجا هه‌ر ئێك ژ مه‌ رۆژانه‌ ب زمانێ چاڤێ خوه‌ چه‌ندین ره‌فتاران ئه‌نجامدده‌ت، چ ب باشی یان خرابی.. ئه‌م هه‌می ب زمانێ چاڤان دپه‌یڤین و دبیت ئه‌م هه‌ست پێ نه‌كه‌ین، هه‌می ژی فه‌لسه‌فه‌یه‌. بۆ نموونه‌
خودانێن چاڤێن گرۆڤر یێن به‌رده‌وام ب شێوه‌كێ بازنه‌ییێ ب له‌ز دلڤن، دزیئبه‌قینه‌ و خوه‌په‌رستی و نه‌ئارامن جۆره‌كێ خاپاندنێ تێدایه‌. دبیت چاڤێ شین ئاماژه‌ بكه‌ته‌ بێهنفره‌هی و زه‌لالی و رۆمانسیێ، ره‌نگێ چاڤێ ره‌ش ئاماژه‌ دده‌ته‌ زه‌لالی و هزركرنێ و شاعریه‌تێ، دیسا ره‌نگڤه‌دانا كه‌ساتیه‌كا بهێز دكه‌ن یێن گه‌له‌ك هاری یێن دیتر دكه‌ن. چاڤێن هنگڤینیی: ئاماژه‌ دكه‌ته‌ خوگوهۆرین و زیره‌كیێ و ره‌نگ گهورینێ خودانێ ڤی ره‌نگی چاوا خه‌لكی دخاپینیت هه‌روه‌سا خوه‌ ژی دخاپینیت. چاڤین قه‌هوه‌یی: دلۆڤانی و نازكی و زیره‌كی و مه‌ردینی و لێبۆرین و هاریكرنا یێن دیتر بێ پسیاركرن هه‌تا هه‌كه‌ جاران یێن به‌رامبه‌ر دوژمن بن! چاڤنه‌ترسی و ویره‌كی ل ده‌ڤ هه‌یه‌. چاڤێن كه‌سك: سروشت و بوهار و لاوینیا به‌رده‌وام و حه‌زژێكرنا ژیانێ وڤه‌دیتنا چاره‌سه‌ریان ودروستیا بۆچوونان وهێزا ئیرادێ.
چاڤێن خولیكی: تێدا ره‌نگێن رۆژ و شه‌ڤێ/ سپی وره‌ش/ تێكهه‌ل د بن و ئه‌ڤ تێكهه‌لبوونه‌ وه‌ل كه‌ساتیا وی دكه‌ت كو تۆره‌ ببیت. چاڤێن بچوو:دو جۆرن یێن فائر كو یێ زیره‌كه‌ و هشیاری تێدا هه‌یه‌ خودانێ وان دبیته‌ هونه‌رمه‌نده‌كێ شێوه‌كاری یان دیزاینه‌رێ جلكانه‌، ئه‌ندازیارێ دیكۆری، هه‌روه‌سا ڤێ هشیاریێ بكاردئینیت.
سالوخه‌تێن چاڤێن ده‌ركه‌تی: گه‌ریان ل دووڤ په‌یوه‌ندیا د نێڤبه‌را تشتان و خه‌لكی، هه‌روه‌سا هزركرن و نڤیسین و گرێدان ب هه‌ر تشته‌كێ ب سه‌رڤه‌.
جاران گوه دبیته‌ چاڤ و جاران هه‌ست شاش دبن و ده‌قه‌كێ داهێنه‌ر پێشكێشدكه‌ن.
ب ڤێ چه‌ندَ چه‌ندین چاڤان خودانێن خوه‌ یێن ژ كاودانێن سه‌خت قورتالكرین تایبه‌ت یێن دكه‌نه‌گری ب راستگۆیی و سه‌ربلندی و ده‌لیڤێن زێرینێن داینه‌ یێن
هه‌كه‌ دوور نه‌چیت نوونه‌را كوردا ئێزدی ب گریانا چاڤێن خوه‌ چو حنێر بده‌ستڤه‌ئینا كو ئه‌و حنێره‌ یا خووشكا ڤیان ده‌خیل كو ب زمانێ چاڤێن خوه‌ و ب رۆندكان به‌رگری كری ئه‌ڤه‌ ژی دێ بیته‌ دیرۆكه‌ك وه‌كو مۆنالیزایێ چونكو دونایی هه‌می د هه‌وارا مه‌ ئینا.. . هه‌ر ئه‌و زمانێ چاڤان بوو. هه‌ر ئه‌و حنێرا (پیكاسۆ) یه‌ و یا كه‌ڤالێ دافنشی (مۆنالیزا یان جیۆكاندا) یه‌ كو زمانێ چاڤان كو د نهێنیا گرنژینا وێ دا نینه‌ به‌لكو د كووراتیا چاڤێن وێ دایه‌!

کۆمێنتا تە