ھەکە پرسا سەرۆکاتیێ ب تەوافوقێ نەھێتە چارەکرن پارتی کۆمەکا رێيان يێن هه‌ين
ئەڤرۆ نیوز:
ئەندامەکێ سەرکردایەتیا پارتی و بەرپرسێ لقێ ئێک د دیدارەکێ ل گەل رۆژناما ئەڤرۆ راگەھاند، روونشتنا پەرلەمانی یا ٢٣ خزیرانێ دەرگەھەکێ مەزن ڤەکر دەولەتێن داگیرکەر دەستێن خوە بێخنە دناڤ کوردستانێ دا و پێدڤیە پرسا سەرۆکاتیا ھەرێما کوردستانێ ب تەوافوق بھێتە چارەکرن و پارتی یا ل گەل سازانا نیشتمانی بۆ ڤێ پرسا گرنگ، ئاشکراکر ژی ھەکە تەوافوق نەھێتە کرن پارتی چەندین کاغەز و ڕێیێن قانوونی یێن ھەین و ھەلبژارتنێن گشتی یێن پێشوەخت ئێک ژ وان ڕێیانە، دبێژیت ژی، ئەڤە دو سالە کۆمەکا پیلانان دژی ھەرێما کوردستانێ دھێنە ئەنجامدان ژبۆ وێ مەرەمێ کورد د بەرھەڤ نەبن بۆ دەولەتبوونێ.
عەبدولخالق بابیری ئەندامێ سەرکردایەتیا پارتی و بەرپرسێ لقێ ئێک بۆ ئەڤرۆ گوت” گوھۆرینێن گەلەک مەزن یێن ل بەراھیا رۆژھەلاتا ناڤەراست دا ھەین و ھەموو پێشبینی بۆ وێ چەندێ دچن کو دێ جیوپۆلیتیکا دەڤەرێ ھێتە گوھۆرین، شەڕەکێ مەزن یێ ل ڤێ دەڤەرێ ھەی و جیھان یا بوویە دو میحوەرێن ستراتیژی ژبۆ ڤی شەڕی و ھێزێن ڤێ دەڤەرێ ژی یێن بووینە دو میحوەر، ئیران و ھەڤالبەندێن خوە ل ل لایەکی، تورکیا و سعودیە و قەتەر و دەولەتێن سونان ل لایەکێ دی، ل گۆر ڤی کورد ژی پشکەکا ڤێ دەڤەرێ نە و کێشا نەتەوی یا کوردی کێشەکا گرنگە د رۆژھەلاتا ناڤەراست دا و کورد دشێن ببنە فاکتەرێ جێگیربوونێ بۆ رۆژھەلاتا ناڤەراست و دشێن ببنە فاکتەرێ گوھارتنێ ژی ، گەلێ کورد ب تنێ ب رێیا گوھارتنا جیوپۆلیتیکا رۆژھەلاتا ناڤەراست دشێت جھێ خوە بکەت و پێدڤیە ئارمانجا کوردان گوھارتنا دەڤەرا رۆژھەلاتا ناڤەراست بیت، بێ گوھارتنا رۆژھەلاتا ناڤەراست و بێ گوھارتنا ڤێ جیوپۆلیتیکێ، کورد نەشێن جھێ خوە بکەن و نەشێن پرۆژێ خوە یێ نەتەوی پێش بێخن”.
زێدەتر گوت”ھەرێما کوردستانێ پشتی ١٩٩١ ێ ھژمارەکا دەزگەھان ئاڤاکر و ل گەلەک بیاڤان دا پێشڤەچوو، د دیموکراسیەتێ دا کوردان جوداھیا خوە ل رۆژھەلاتا ناڤەراست دا نیشان دا و د رامانا پێکڤەژیانێ دا کوردان جوداھیا خوە نیشان دا، ھەر چەندە نوکە ھەموو دەڤەر ئاگرە، لێ گەلێن دەڤەرێ، نەتەوێن بن دەست، ئایین، پێکھاتێن دی یێن عیراقێ جھێ بشێن ب ئەمانەت لێ بژین ب تنێ کوردستانە، دیسا ل ڤێ دووماھیێ کورد شیان د شەڕێ تیرۆرێ دا سەرفرازیەکا مەزن نیشان بدەن، پێشمەرگە شیا سەنگەکا گرنگ نیشا جیھانێ بدەن، سەرۆک بارزانی ب سیاسەتا حەکیمانە یا خوە ھەر ژ سالا ١٩٩١ ێ بانگەوازیا دیموکراسیبوونێ و دەستھەلات ل عیراقێ و ل کوردستانێ یا خەلکی بیت ، سەرکردایەتیا سیاسی ل کورستانێ فیدرالیا جوگرافی کرە ئارمانجا ستراتیژی ل جھێ فیدرالیا پارێزگەھان یا کو ئورۆپا و ئەمریکا و دەولەتێن عەرەبی و حزبێن عەرەبی و حزبێن کوردی ژی ھەموو ل پشت فیدرالیا پارێزگەھان بوون، سەرۆک بارزانی و پارتی دیموکراتی کوردستان ئەڤە کرە ئارمانجا ستراتیژی، سەرۆک بارزانی و پارتی خوە ل کێشێن مەزن کرە خودان ژ پێخەمەت بەرژەوەندیا ستراتیژیا بلند یا نەتەوی یا خەلکێ کوردستانێ”.
ل دۆر بەرھەڤیا کوردان بۆ گوھۆرینێن چاڤەرێ کری ل دەڤەرێ، گوت” رۆژھەلاتا ناڤەراست بەر ب گوھارتنان دچیت، کورد و ھەرێم یا بەرھەڤە بۆ ھندێ پرۆژێ نەتەوی پێش بێخیت و ب دیتنا دەولەتێن داگیرکەر ئەڤ دەولەتا نەتەوی دێ ل سەر حسابا وان ھێتە ئاڤاکرن، ژبەر ھندێ ھەموو ئارمانجا وان ئەوە ئەو بارودۆخێ بابەتی یێ د بەرژەوەندیا گەلێ کورد دا کو کورد د بەرھەڤن پرۆژێ نەتەوی بێخنە رۆژەڤێ و پێشدا ببەن، ئارمانجا ستراتیژی یا وان دەولەتان بوویە ئەو کو چاوا بشێن کورد د بەرھەڤ نەبن بۆ ڤێ پێنگاڤێ، دو سیاسەت ئەڤرۆ دەربارەی پرۆژێ نەتەوی یێن ھەین، سیاسەتا کوردان کو دڤێت د بەرھەڤبن بۆ ڤێ دەلیڤا مەزن دا بشێن پرۆژێ نەتەوی بگەھینن قۆناغا چارەسەریێ، سیاسەتا دویێ سیاسەتا داگیرکەرانە ئەوژی ڕێکێ ل بەرھەڤیا کوردان بگریت داکو نەشێن مفای ژ ڤێ دەلیڤێ و کاودانێن بابەتی یێن کو د بەرژەوەندیا کوردان دا وەرگرن.
ل دۆر وێ چەندێ ئایا ھەموو حزبێن سیاسی ل ھەرێمێ ل سەر پرۆژێ نەتەوی و دەولەتبوونێ د ھەڤڕانە، عەبدوالخالق بابیری گوت” ئەڤە دو سالە کۆمەکا پیلانان دژی ھەرێما کوردستانێ دھێنە ئەنجامدان ژبۆ وێ مەرەمێ کورد د بەرھەڤ نەبن بۆ دەولەتبوونێ، ھێرشا تیرۆرستێن داعشێ ل سەر کوردستانێ ئێک ژوان پیلانان بوو، بەرێ وێ ژی نە چارەکرنا پرسێن فیدرالیەتێ و پێشمەرگەی و پەترۆلێ و بودجێ ھەرێمێ کو ھەموو فشار بوون ل سەر ھەرێمێ بۆ ڕێ گرتنێ ل دەولەتبوونێ، ھەتاکو دگەھیتە وێ روونشتنا پەرلەمانێ کوردستانێ ل ٢٣ ڤێ مەھێ کو ئەوژی ئێک ژ وان پلانان بوو، دیسا بەری دو رۆژان چەندین داخۆیانی دژی ھزرا دەولەتبوونا کوردان ھەبوون ئەوژی داخویانیێن جەمیل بایک دەمێ دبێژیت ئەم ناخوازین دەولەتەکا کوردی ل باکوورێ کوردستانێ ھەبیت و سالح موسلم ژی گوت مە نەڤێت دەولەتەکێ ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ پێکبینین و ئەردوگانی ژی گوت مە نەڤێت دەولەتەکا کوردی ل باکوورێ کوردستانێ و رۆژئاڤایێ کوردستانێ بھێتە چێکرن، ب گشتی یاریەکا ھەی ل سەر ھەرێما کوردستانێ کو دژی پرۆژێ نەتەوی و دەولەتبوونێ یە و ئەو پیلانێن من بەحسکرین ئارمانج ژێ لێدانا پرۆژێ نەتەوی یە و لێدانا وی پرۆژەی ژی ئانکو دڤێن ل پارتی و سەرۆکاتیا کوردستانێ بدەن، چونکی پرۆژێ نەتەوی ب زەلالی د تێگەھێ پارتی و د وێرەکیا سەرۆکاتیا کوردستانێ دا یا ھەی، رێکخستنێن کوردان یێن بووینە دو پشک، بەھرا پتر یا وان ھزر دکەن کێشا نەتەوی کێشا دیموکراسیبوونێ یە، لێ ب دیتنا من وەسا نینە، بەلکو کێشا نەتەوی کێشا ئەردی یە، ژ بەر کو دیموکراسیبوون چارەکرنا کێشا حوکمرانیێ یە، ل ھەرێمێ گەلێ کورد خودانێ دەستھەلاتێ یە، ئەم ل گەل وێ چەندێ نە عیراق وەلاتەکێ دیموکراسی بیت، لێ دڤێت ئەردێ کوردستانێ بۆ بزڤریت و گەلێ کوردستانێ دەستھەلاتدار بیت ل سەر وێ جوگرافیێ، تێگەھێ کێم نەتەوی ( فیدرالیا پارێزگەھان، کانتۆن، خوەسەریا دیموکراتیک) ئەڤە نە مافێ نەتەوی یە، بەلکو ئەڤە مافێ حوکمرانیێ و دیموکراتیبوونێ یە و مافێ مللەتەکێ بێ خاکە، لێ مافێ نەتەوی مافێ جوگرافی یە.
بۆچی ل ھەرێما کوردستانێ تنێ پارتی دیموکراتی کوردستان ب ئاشکرایی بەحسێ دەولەتبوونێ دکەت و لایەنێن دی د بێ دەنگن؟ ئەندامێ سەرکردایەتیا پارتی دبێژیت” وان پرۆژە بۆ بابەتێ حوکمرانیێ ل عیراقێ یێ ھەی، لێ پرۆژە بۆ دەولەتبوونا کوردان نینە ب بھانا وێ چەندێ کورد ھێشتا د بەرھەڤ نینن و دێ مەترسیێن مەزن ل سەر کوردستانێ پەیدا بن، ھەموو تشت ل دەف وان یێ گرنگە، بەلێ پرۆژێ نەتەوی ل دەف وان یێ گرنگ نینە و بەرەیەک ژی یێ چێبووی چ ب زانیبوون، یان نە زانیبوون، و روونشتنا پەرلەمانی یا ٢٣ خزیرانێ مەزنترین دەرگەە ڤەکر دەولەتێن داگیرکەر دەستێن خوە بیننە دناڤ کوردستانێ دا، دیسا وان لایەنان ب ڕێیا بزاڤا دەربازکرنا پرسەکا گرنگ بێ تەوافق دخوازت ڕێ ل پرۆژێ نەتەوی بگرن و وەلاتێن داگیرکەر دەستێن خوە بکەنە دناڤ ھەرێمێ دا”.
د بەرسڤا پرسیارەکا (ئەڤرۆ) دا، ئایا پێکئینانا حوکمەتا ھەرێمێ ل سەر پرنسیبێ تەوافوقێ دۆر ژ زوورینەیا سیاسی، نابیتە کوپیکرنا ھەمان نموونێ پێکئینانا حوکمەتێن عیراقێ پشتی ٢٠٠٣ێ کو د ئەنجامدا وێ سیاسەتێ عیراق ئیفلچکری و تووشی قەیران و کێشێن سیاسی و ئابووری بووی؟ عەبدولخالق بابیری گوت” دو ڕێ یێن بۆ ڤێ پرسێ ھەین، حوکمەتەکا تەوافوقێ ئاڤا بکەن، ژبەرکو ئێک حزب نەشێت حوکمەتێ پێکبینیت، ھەکە ئارمانجا وان پاراستن و پێشخستنا کوردستانێ بیت و پرۆژێ نەتەوی پێشبێخن، د وی حالەتی دا ب دیتنا من تەوافوق تشتەکێ پیرۆزە، لێ ھەکە تەوافوقێ بکەن بۆ ھندێ دەلیڤەک بھێتە دیتن بۆ شکاندنا ھەڤدو، وی دەمی ئەو تەوافوق دێ بیتە مالوێرانی وەکو مە ل عیراقێ دیتی، تەوافوقێ مەترسیێن خوە ژی یێن ھەین ئەوژی ھەکە تە کارەکێ راست بۆ بەرژەوەندیا خەلکی نەبیت، تەوافوق وی دەمی دێ بیتە فاکتەرەک بۆ لاوازبوونا حوکمەتێ و ھەرێمێ، لێ ھەکە نیەتەکا باش ھەبیت حوکمەتا تەوافوقی یا باش دێ پێکھێت و ھەموو لایەن دێ پشکدار بن د حوکمەتێ دا، دێ حوکمەت ژی ب ھێز کەڤیت، ئانکو تەوافوقێ دو ڕی یێن ھەین رێکاخراب و باش و ئەڤ چەندە ژی گرێدای نیەتا حزبانە”.
سەبارەت ھەبوونا رێیێن چارەسەریا قەیرانا سیاسی یا نوکە ل ھەرێمێ ھەی، ئایا دێ پێنج حزبێن سەرەکی ب توافوقێ و سازانێ شێن چارەکەن، یان ژی دێ پەنا ھێتە برن بۆ ھەلبژارتنێن گشتی یێن پێشوەخت، بابیری دبێژیت” بابەتێ قانوونا سەرۆکاتیا ھەرێما کوردستانێ یێ گرنگە و چاوانیا ب رێڤەبرنا دەستھەلاتا ل ھەرێمێ ژ وان پرسێن گرنگ و ستراتیژی یە و پێدڤیە ئەو بابەت ب تەوافوقێ بھێتە کرن، گەلەک جاران حزبەکێ چار، یان شەش کورسی ب تنێ ل پەرلەمانێ ھەبووینە، لێ حزبێن حوکمەتا ھەرێمێ پێکئینای ئەو حزب ل بەرچاڤ وەرگرتینە، لێ چاوا بۆ پرسەکا ستراتیژی ل ھەرێمێ ئەوژی قانوونا سەرۆکاتیا ھەرێمێیە، دێ حزبا ئێکێ ل ھەرێمێ (پارتی) کو ٣٨ کورسیێن پەرلەمانی یێن ھەین، ل دەرڤەی وی پرۆژەی بیت؟! مومکن نینە سیستەمەکێ راست و دروست یێ حوکمرانیێ بێ پارتی دیموکراتی کوردستان ل ھەرێمێ بھێتە ئاڤاکرن، ب دیتنا مە سازان ل سەر ڤی بابەتێ گرنک کارەکێ باشە و پارتی دخوازیت سازان بھێتە کرن و ھیڤی خوازین کۆمبوونێن داھاتی یێن ھەر پێنج حزبان چارەسەریا روونشتنا پەرلەمانی یا رۆژا ٢٣ خزیرانێ بکەن، ھەکە ئەڤ پرسە ب تەوافوقێ نەھێتە چارەکرن، پارتی کۆمەکا کاغەزان یا ھەی و مە ڕێیێن قانوونی یێن ھەین، ھەلبژارتنێن پێشوەخت ژی ئێک ژ وان ڕێیانە”.
ھەموو ئارمانجێن پارتی د ڤان کاودانێن نێڤدەولەتی دا و گوھارتنا رۆژھەلاتا ناڤەراست، پەیوەندیێن نێڤدەولەتی یێن ھەرێمێ و پیرۆزیا پێشمەرگەی ل بەرسینکگرتنا تیرۆرستێن داعشێ ب سەرۆکاتیا سەرۆک بارزانی، بپارێزیت و خۆرت بکەت و پێشبێخیت داکو خوە بگەھینین وی پرۆژێ نەتەوی و ژبۆ ڤێ چەندێ پارتی نەچارە قوربانیێ بدەت و پارتی خوە ب بەرپرسیار دزانیت ل بەرامبەر ڤان ھەموو کێشان، لەوما پارتی وێرەکیێ نادەتە خوە وەکو وان کو ھزر د بەرژەوەندیا حزبی دا بکەت”.
عەبدولخالق بابیری پەیدابوونا دیاردا دو ئیدارەییێ ل ھەرێما کوردستانێ ب دوور دبینیت و دبێژیت” دو ئیدارەیی ئەڤرۆ سەرناگریت و ھەکە سەربگریت ژی و دو دەڤەر ژی دروست ببن، شەرعیەتا کوردستانێ یا د ھەولێرێ دا، ھەکە ھزر بکەن دێ ب دو ئیدارەییێ پرۆژە و بەرژەوەندیێن خوە یێن حزبی برێڤەبەن، د وێ چەندێ دا سەرناکەڤن، لەوما پێدڤیە کەس ھزر د دو ئیدارەییێ دا نەکەت وھەرێم یا پێدڤی وێ چەندێ یە یا ئێکگرتی بیت”.