كورد د نه‌خشه‌یێ نوویێ رۆژهه‌لاتا ناڤین
ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤینا مه‌زن ل پاكستانێ تا مه‌غربا عه‌ره‌بی درێژ دبه، نها پێنجی و شه‌ش ده‌وله‌تان ب خۆ ڤه دگریت و ل گور نه‌خشه‌یێ نوویێ ڤێ ده‌ڤه‌رێ دبیته هه‌شتێ و هه‌شت ده‌وله‌ت، ئه‌مریكا كاره‌كێ رژد دكه‌ت كو جاره‌كا دن نه‌خشه‌یێ سیاسیێ ڤێ ده‌ڤه‌رێ دارێژیت. ل سال 1980 راوێژكارێ ئاسایشا نه‌ته‌وه‌ییا ئه‌مریكا خویاكربوو پرسگرێكا سه‌ره‌كی یا ئه‌مریكا ئه‌ڤه‌یه كو چاوا دكاریت لسه‌ر په‌راوێزێ جه‌نگا كه‌نداڤێ یه‌كه‌م، جه‌نگه‌ك دی به‌رپا بكه‌ت، ژبۆی كو بكاریت سنوورێن سایكس پێكو راست ڤه‌كه‌ت.
ئه‌مریكا دخواست جه‌نگه‌كێ دی بكه‌ته ده‌لیڤه ژ بۆی سه‌پاندنا هه‌ژموونا خوه د ڤێ ده‌ڤه‌رێ دا و هێزا یه‌كه‌مێ بێ ركابه‌ر د جیهانێ دا كو ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین كلیلا ب جه ئانینا خه‌ونا ئه‌مریكایه. هه‌ر ل پشتی ب داوی هاتنا جه‌نگێ دووه‌مێ جیهانی هه‌تا نها ئه‌مریكا هه‌ست دكه‌ت كو پێدڤی یه، كۆنترۆلا رۆژهه‌لاتا ناڤین بكه‌ت و نه‌خشه‌یێ وێ سه‌راست بكه‌ت. هه‌ر چه‌نده ئه‌مریكا مایتێكرن د كاروبارێن ده‌وله‌تێن هه‌نێ دا كریه و ده‌ست د چه‌ندین كوده‌تایێن له‌شكریێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ دا هه‌بوویه. لێ كوده‌تایێن هه‌نێ د ئاستێ حه‌ز و پلانێن ئه‌مریكا دا نه‌بوون، گرنگ نه‌بوو ده‌سه‌لات بهێنه گوهه‌رتن و د پلانا سیاسییا سازیێن ئه‌مریكی دا گرنگ ئه‌ڤه‌یه كو سیسته‌مێ هزرا حوكمرانیێ د بنه‌ره‌ت دا گوهه‌رتنێن مه‌زن ب خوه ڤه بینیت و هزرا سیاسی و نێرینێن جڤاكی دگه‌ل نرخ و بها و مه‌تودێ سیسته‌مێ نو یێ جیهانی جووت بن.
د نه‌خشه‌یێ هه‌نێ دا گه‌لێن بێ ده‌وله‌ت مینا كورد و ئه‌مازیغیان و گه‌لێ باشورێ سودانێ و هه‌رێما دارفور و قوبتیان.. هتد، جهه‌كێ نه‌مازه‌یی هه‌نه، ئه‌ڤ گه‌ل و نه‌ته‌وه ئه‌گه‌ر بزانن دكارن ببنه یاریكه‌رێن سه‌ره‌كی د ڤێ یاریێ دا. كوردستان ب تایبه‌تی د نه‌خشه‌یێ ئه‌مریكا دایه، كورد مه‌زنترین نه‌ته‌وا بێ ده‌وله‌تن و ناڤبه‌را چار ده‌وله‌تێن موسلمان دا هاتیه دابه‌شكرن. هه‌ر سێ نه‌ته‌وێن سه‌ره‌كی د باژێرڤانییا ئیسلامی دا (عه‌ره‌ب، تورك و فارس) گشت شێوازێن چه‌وساندن و ژناڤبرنێ دژ به‌ری گه‌لێ كوردستانێ و كوردێن موسلمان بكارئانین، له‌وما كورد وه‌كو نه‌ته‌وه به‌رهه‌ڤن هه‌مبێزا پرۆژه‌یا رۆژئاڤا بكه‌ن و هه‌ر چار ده‌وله‌تێن كوردستان داگیركری موسلمان بوون و ئه‌ڤه ژی وێ چه‌ندێ نیشان دده‌ت كو پرۆژه‌یێ ته‌ڤگه‌را رزگاریخوازا گه‌لێ كوردستانێ دووره ژ ته‌ڤ مۆدێل و شێوازێن ئیسلاما سیاسی و ته‌ڤگه‌را هه‌نێ دگه‌ل پرۆژه‌یا رۆژهه‌لاتا ناڤینا مه‌زن و ب گشت بها و نرخێن وێ هه‌ڤسازه.
بنێره چاوا چاڤدێرێن سیاسی بتایبه‌تی عه‌ره‌ب پرسیارێ دكه‌ن و دبێّّژن، بۆ ئه‌مریكا راسته‌راست مایتێكرن كر و هێزێن هه‌وایی دژی داعشێ بكار ئینا، ب تایبه‌تی ل ده‌مێ كو ئه‌ڤ گرووپا تیرۆرست نێزیكێ سنورێن هه‌رێما كوردستانێ بوو. ئه‌مریكا بۆ سه‌ركه‌فتنا كۆبانێ رژد بوو و راسته‌راست هه‌ڤكارییا پێشمه‌رگه و شه‌رڤانان ل باشوور و رۆژاڤایێ كوردستانێ كر، ئه‌ڤه هه‌موو ئاماژه‌نه كو ئێدی ئه‌مریكا و رۆژئاڤا ده‌ست ژ كوردستانێ به‌رناده‌ن، ب تایبه‌تی هه‌رێما كوردستانێ ل به‌ر چاڤێن وانه و نها د نه‌خشه‌یێ نوویێ رۆژهه‌لاتا ناڤین دا كوردستانا مه‌زن یان كوردستانا ئازاد جهه‌كێ دیار هه‌یه و ئه‌گه‌رێن دروستبوونا ستاتۆییه‌كا كوردی و كوردستانه‌كا سه‌ربخوه د رۆژه‌ڤێ دایه، له‌وما پێدڤی یه ب هوشیاری سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل پێشهاته‌یێن نوو بهێ كرن.
