ئالایێ مه سه‌نتا مه‌یه بۆ سه‌رخوه‌بوونێ
رۆژا ئالایێ رۆژه‌كا دیرۆكی یه وه ساخه د ناڤ گه‌له‌دا، هه‌ر ژ ده‌ستپێكا دیرۆكا دونیایێ پشكێن جڤاكی هه‌ول داینه بۆخوه نیشان و هیمایا چێكه‌ن بۆ مه‌ره‌ما پێناسه‌كرنا ناسناما خوه و یادی دا بهێنه جودا كرن ژ ره‌نگێن دی یێن كومه‌لگه‌هێ. رۆژ ب رۆژ ئه‌ڤ هزر و پێگه‌هه به‌رفرهتر لێ دهێت و پێشڤه‌دچیت ل دووڤ كه‌ودانا و سه‌ختیا بارێ ژیانێ. له‌ورا پووته‌دان و رێزگرتن زێده‌تر لێ دهێت تاكو دگه‌هیته پیرۆزیێ، وه‌لاتێن جیهانێ جودانه ژێگرتنا ره‌نگێن ئالایێن خوه. گه‌لێن فه‌رعۆنی ـ فارسی ـ رۆمانی ده‌ستپێك بووینه بۆ ڤێ چه‌ندێ ده‌ستنیشانكرنا ره‌نگا زڤرانده چه‌ندین خالان:ـ یائیكێ رێژا پیشكه‌فتن و شارستانیه‌تا ئه‌و گه‌ل تێدا بووری.. یا دویێ رێژا قوبانیێن وه نه‌خوشێن تێدا بوورین هه‌تا كو گه‌هشتینه ئارمانجێن خوه.. . یا سیێ مه‌رجێ سروشتێ ئه‌رد ـ خاك ـ وه‌لات ل گه‌ل پێكهاتێن وی جڤاكی. . یا چارێ ره‌وشا گرێدانا وان یا ئاینی یان یا نه‌ته‌ویی. ژ به‌ر گرنگیا بابه‌تی وه‌لاتێن دونیایێ وه‌ك ڤان كاران ل گه‌ل سروودا نیشتیمانی و درووشمێ نیشتیمانی ره‌وانه دكه‌ن بۆ ده‌زگه‌هێن تایبه‌تمه‌ند ب ره‌وشه‌نبیری ڤه، وه‌ك ڤان كاران دڤێت بهێنه رێكخستن ب ریێا قانوونان بگونجن ل گه‌ل به‌ژه‌وه‌ندیێن بلند یێن وی وه‌لاتی. ئالا نیشانا دیاركرنا ره‌گه‌زناما ـ ناسناما خه‌لكێ وی وه‌لاتی یه. نموونه ئالایێ وه‌لاتێن (ئه‌مریكا ـ رۆسیا ـ سعوودیه. .. هتد). ئالا باشترین سیبه‌ره خه‌لكێ وی وه‌لاتی خوه بده‌نه بن و تێدا گرێدانا خوه یا ره‌سن و موكم دیار بكه‌ن. ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌ران دبیته هێمایێ كه‌رامه‌ت و سیادی و خوشتڤێ و خۆشیێ وه مێرانیی. دیرۆك یا پره ژ وان عه‌گید و چه‌لنگیێن خوه كرینه قوربان پێخه‌مه‌ت پاراستنا ئالایێ گه‌لێ خوه.. ئه‌ڤ بۆچوونه زێده‌تر لێ دهێت د به‌رۆكێن شه‌ران دا ده‌مێ به‌رسینگێ دوژمنان دهێته گرتن بۆ پاراستنا ئاخا نیشتیمانی ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ شه‌هیدین وه‌لاتان دهێنه رێزگرتن و خاك سپاردن ب ئالایی. .. ئالایێ نوكه ل كوردستانێ بلندكری ئالایێ شۆره‌شا گه‌لێ كورد یا مه‌زنه بۆ جارا ئێكێ ژ لایێ سه‌ركردێ نه‌مر (قازی محه‌مه‌د) ڤه هاتیه بلندكرن ل كۆمارا دیمۆكراتیا كوردستانێ (كۆمارا كوردستان) ل مهابادێ سالا (1946). . ل دووڤدا دهێته ته‌سلیمكرن بۆ بابێ روحی یێ ملله‌تێ كورد (بارزانیێ نه‌مر) وه‌ك ئه‌مانه‌تكێ دیرۆكی هه‌تا كو رۆژا وی دهێت ل گه‌ل سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ. ئه‌ڤ ئالایه ب هزره‌كا ره‌سن، به‌رفره ـ نه‌ته‌وه‌یی هاتیه چێكرن، ژێگرتنا ره‌نگا ل دووڤ شاره‌زایه‌كا باش بوویه، هه‌ر ره‌نگه‌كی رامانا خوه دا. نموونه ره‌نگێ سۆر هێمایێ قوربانێن مه‌زنه و ئه‌و خوینا پیرۆز ئه‌وا هاتیه خۆگوریكرن بۆ بجهینانا ده‌ستكه‌فتێن ملله‌تی، ره‌نگێ كه‌سك نیشانا سروشت و جوگرافیا سیاسیا كوردستانێ یه، ره‌نگێ سپی نیشانا ئاشتیێ و ئارامی یه، ره‌نگێ رۆژێ نیشانا به‌رده‌وامیا ژیانی یه و دیرۆكا سیاسیا كوردی یه ئانكو سه‌رێ سالا كوردی یه ئه‌وا ده‌ستپێدكه‌ت (21) نه‌ورۆزا ل هه‌می سالان. ئالایێ كوردستانێ كار پێ هاتیه كرن ل هه‌می داموده‌زگه‌هێن میری ل هه‌ریمێ و ل سه‌ر ئاستی عیراقی و نێڤده‌وله‌تی. پشتی سه‌رهلدانا ئادارا سالا (1991). رۆژا ئالایی هه‌لكه‌فته‌كا گرنگه ل هه‌ریما كوردستانێ، گه‌ل ب هه‌می پێكهاتێن خوه‌ڤه هه‌روه‌سا داموده‌زگه‌هێن میری پشكدار دبن رێ و ره‌سمێن بلندكرنا وێ دا. زێده‌باری ڤێ چه‌ندێ چه‌ندیێن گۆتار و په‌یڤ دهێنه خواندن تێدا مه‌رال و هزرێن نشتیمانی یێن وه‌لاتیان دهێنه بلندكرن، هه‌روه‌سا راسپاردێن پێكڤه‌ژیانێ، خه‌مخۆریێ، وه‌فاداریێ بۆ وه‌لاتیان دهێنه گۆتن، دیسا هاندانا خه‌لكێ دهێته كرن بۆ پتر گرێدانا وان ب ئاخا خوه‌ڤه وه بۆ پتر ماندیبوونێ بۆ خزمه‌تكرنا گه‌لێ خوه. رێزگرتنا ئالایی ئه‌ركه‌كی نیشتیمانیه گه‌لیێن دونیایێ شانازیێ ب ئالایێ خوه دكه‌ن. پێدڤی یه سه‌ر مه‌ژی سه‌رفه‌رازیێ ب ئالایێ خوه به‌ین. ژبه‌ر كو یێ بوویه نیشانا زیره‌كیێ د ناڤ جیهانێ دا باشترین نموونه ئه‌و سه‌ركه‌فتنێن مه‌زن ئه‌و یێن پیشمه‌رگه‌هێن قاره‌مان تۆماركرین د به‌رۆكێن شه‌ری دا ل گه‌ل تیرۆرستێن داعش پێخه‌مه‌ت ئازادكرنا چه‌ندین ده‌ڤه‌ران ئه‌ڤه پتره ژ ساله‌ك و نیڤێ هه‌روه‌سا قورتالكرنا خه‌لكه‌كی سڤیل بێ گونه‌ه ژ ده‌ستێن وان دا. پیرۆزه ل گه‌لێ مه ئه‌ڤ رۆژه ئه‌ڤه هیڤیا مه‌یه، سه‌نتا مه‌یه بۆ بجهئینانا خه‌ونا ده‌وله‌تا كوردی و سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ. ل دووماهیێ ده‌ڤه‌را مه یا د كاودانێن زه‌حمه‌ت دا چیت، هه‌ڤڕكیا نێڤده‌وله‌تیی یه ل سه‌ر كۆمه‌كا به‌رژه‌وندیان، ئێكرێزیا گه‌لێ مه ل گه‌ل شه‌هره‌زایا سه‌ركردایاتیا مه باشترین گرنتیه بۆ تێپه‌ربوون ژ ڤێ ره‌وشا ئالۆز به‌ر ب بجهینانا ئارمانجێن مه ل سه‌ری دیار كرین. سلاڤ بۆ گیانێ شه‌هیدێن كورد و كوردستانێ سلاڤ بۆ پێشمه‌رگێن قه‌هره‌مان.
