قایم بوونا پێگەھێ رۆسیا کارەساتە بۆ کوردان
محەمەد چەلکی
گەلەک ژ مێژەیە رۆسیا بزاڤێ دکەت، ببیتە خودان پێگەھەکێ دائیم ل رۆژھەڵاتا ناڤین، چ لسەر دەمێ کەیسەران یان لسەر دەمێ بەلشیفەکان. لێ ھەردەم ئەڤ خوەستەکە لھەمبەر پێگەە و ستراتیجا رۆژئاڤا سنگەپێ بوویە. د گەلەک گەە و دەمێن جودا دا بەختێ خوە تاقی کریە، لێ ھەموو دەمان توشی شکەستنێ ھاتیە، چ جار ژ ڤێ خوەستەکا خوە بێھیڤی نەبوویە، بەردەوام بزاڤ کریە بھەر ھێجەتا ھەبیت، جھێ پێیەکی بۆ خوە دابین بکەت. ھەتا بەری کێشا سوریێ(2011) ھەموو بزاڤێن وێ ببەر ئاڤدا چوون، لێ کێشا سوریێ و دارژیانا گرۆپێن تۆندڕەوێن ئیسلامی، ھەلەکا زێرین بۆ رۆسیا پەیدابوو، تۆڵین کەڤن ژ رۆژئاڤا ڤەکەت بۆ پەیداکرنا ھەژموونا خوە ل رۆژھەڵاتا ناڤین و ببیتە خودان سەربازگەە؛ ژبلی تەنگ سستیا رۆژئاڤا بتایبەت یا ئەمریکا، پتر رۆسیا رژد کر.
درێژبوونا شەرێ ناڤخوەیێ سوریێ و بێھێزبوونا رژێما سوری و پەرتو بەڵاڤەیا ئوپۆزسیۆنا سوری ل سەر ئەجندایێن ژ ھەڤجودا، مەودا خوەشکر بۆ خوە ژێک سافی کرنا زلھێزێن جیھانی و ھەرێمی، ھەر لایەنەک بئەجندایەک جودا ل کێشا سوریێ مێزە دکەت. کەسەکی ژ ڤان لایەنان بەرژەوەندا گەلێن سوریێ لبەر چاڤ نەگرتیە و ناگرن ژی، لەوما ھەیا ئەڤرۆ تەڤ کۆنفرانس و کونگرێن ھاتینە ئەنجامدان و یێن بھێنە ئەنجامدن ژی، ناگەھنە چ ئەنجامان. ھەڤدژیا بەرژەوەندێن دەرەکە ل گەل یێن ناڤخوەیی سەدەمن کو کێشە بەردەوام ببیت. بۆ نموونە حکومەتا تورکیا ل دەستپێکێ پشتەڤانیا بەرەیێ نوسرە و گرۆپێن تۆندەڕەوێن ئیسلامی و پاشی داعش دکر و داخازا ژناڤبرنا رژێما ئەسەدی دکر و بھشکی دژاتیا ھێزێن دەموکرات و پەیەدێ دکر و ھەیا ئەڤرۆ بەردەوامە لسەر ڤێ سیاسەتێ. دژاتیا تورکیا تنێ بۆ پەیدابوونا ستاتۆیەکا کوردییە ل کوردستانا سوریێ(رۆژئاڤا). ئانکو ھەموو بزاڤێن تورکیا تنێ بۆ نەھێلانا پەیدابوونا ستاتۆیەکا کوردیە. بۆ لایەنێن دن ژی بھەمان رەنگە، تنێ ئەمریکا نەبیت کو بۆ وێ نەھێلانا تیرۆر ژ ئەولەویاتانە و تایبەتە بئاسایشا نەتەویڤە. دڤێت نەھێتە ژبیرکرن ھێشتا ئەمریکا ژ کارتێکرنا 11.09آَ قۆرتال نەبوویە، لەو برژدی بھەموو تدارەکا خوەڤە کەفتیە قادا شەرێ تیرۆرێ لسەرانسەری جیھانێ.
ڤاڤارتنا ھێزێن ئوپۆزسیۆنا سوریێ سەختە چنکو پرانیا ھێزێن ئوپۆزسیۆنێ ھەلگرێن ئایدۆلۆجیا ئیسلامینە و ھێزێن دەموکرات دبێ ھێزن. ئەڤێ رەوشێ وەکر کو پێگەھێ کوردان باڵا بچیت و ھەڤاڵبەندان پەیدا بکەت، بتایبەت ئەمریکا کو بەری پەیوەندیان لگەل پەیدێ پەیدا بکەت، لگەل ھندەک لایەنێن ئوپۆزسیۆنێ تۆشی شکەستێ ھاتبوو، ئانکو ئەمریکا ژبلی پەیەدێ چ ھێزێن دن نەبوون لگەل بکەڤیتە شەرێ تۆندڕەوێن ئیسلامی بتایبەت داعشێ. ژ کەربێن ئەمریکا تورکیا خوە لبەرەیێ رۆسیا دیت، ھەرچەندە خوەدی سەربۆڕەک پری شەر و ناکۆکینە لێ دا ستاتۆیەکا کوردی پەیدا نەبیت، پەرداخەک ژەھرێ ڤەخار. رۆسیا ئەڤ لەقلەقۆکیا سیاسەتا تورکی بدەرفەت دیت کو دەریا ڕەش و ھەتا دەریا سپی بێختە بن ھەژموونا خوە و بڤی رەنگی خەونا مێژینەیا رۆسیا بۆ ریال و ھاتە جە.
پاداشتێ تورکیا ژڤێ داگێڕانێ بۆ رۆسیا ھیدی ھێدی یێ دیار دبیت، بتایبەت پشتی ئەمریکا تیشکا کەسک بۆ حکومەتا عەبادی ھلکری بۆ کێمکرنا دەستھەڵاتداریا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ، بھێجەتا نەگوھداریا کوردان ل شیرەتێن ئەمریکا بۆ ریفڕاندۆمێ.
بلاواز بوونا پێگەھێ حکومەتا ھەرێمێ، تەکان و ھێزەک دا تورکیا پتر لدژی خوەستەکێن کوردان تەڤگەرێ بکەت ، دەست بوەرزێ داگێڕانان بۆ ھەر ئێک ژ رۆسیا، ئەمریکا، ئیران و رژێما ئەسەدی کریە و ئێدێ رۆخاندنا رژێما ئەسەدی دئەجندایا تورکیادا نەمایە و مینا رۆسیا ڤەمانا رژێما ئەسەدی بۆ ڤێ قۆناغێ بفەر دبینیت.
ببھێز بوونا پێگەھێ رۆسیا ل دەڤەرێ، نەخشێ سایکس-پیکۆی چ کوھۆڕین بسەردا ناھێن و ئەڤە ژی بڕیکەفتنەک نەپنی لگەل ئەمریکا ھاتیە ئەنجامدان( دەمێ ھنری کیسنجەری ھەڤدیتن لکەل پۆتینی ئەنجامدای 29.06.2017) دڤێ ھاوکێشێ دا زەرەرمەندێن ئێکێ دێ کورد بن و کارەساتێن نەچاڤەرێکری ل پێشیا مەنە. بەرسڤدانا ئەڤێ رەوشێ دئێکگرتنا کوردان دایە، ئەرێ سەرکرداتیا کوردی دێ شێت پێ لبەرژەوەندێن خوە یێن حزبی و کەسی بنیت، بئەجندایەک ئێکگرتی بکەڤیتە قادا سیاسەتێ؟
