ئيحسان ئامێدی

سیاسەت ئەو بزاڤ و چالاكیێن مرۆڤینە؛ یێن كو دهێنە هاژۆتن بۆ بجهئینانا بەرژەوەندیێن گشتی، و هەتاكو سیاسەت دشێت وان بەرژەوەندیان بجهبێت دخوازیتە هێزێ و دەستهەلاتێ و هۆكارێن كارتێكرنێ و هاژۆتنێ و هونەرێ سەرەدەریكرنێ د گەل لایەنێن پەیوەندیدار و مەرج نینە ئەوا بۆ لایەنەكی د كاودانەكی دا دەست دابیت بۆ یێ دیتر ژی دەست بدەت.
هێزێن سیاسی باشترین توخمی بجهئینانا سیاسەتێ نە ئەوان ژی هەر ئێكی تایبەتمەندیێن خۆ هەنە.
رێكخستنێن سیاسی دەولەت ب دامەزراوەیێن خۆیێن دەستهەلاتێ و كارگێری ڤە و پارت و كۆمەڵێن سیاسی، یان هەر هێزەكا جڤاكی یا ئارمانجدار بیت باشتر دشێن سیاسەتێ بكەن و ئامرازێن وێ بكاربینن و ئارمانجا بجهبینن و خزمەیا گشتی بكەن و ژ بەر ڤێ ژی مرۆڤ بەرەف رێكخستنێن سیاسی و یاسایی ڤە چوویە و ئەو پیكهاتە دامەزراندی نە بۆ خزمەتا خۆ و بەرژەوەندیێن گشتی.
خۆیایە هێزێن سیاسی بەرنامەیێن خۆیێن تایبەت یێن هەیین دەڕبرینێ ژ هەبوون و ناسنامە و ئارمانج و ماف و داخوازێن خۆ و مللەتی و ئەو چین و تویژا جڤاكیا مەبەست دكەن، و وەكو كۆمەكا پرانسیبا نیشا ددەن داكو خەلكی پێ رازی كەن و بۆ لایێ خۆ بكێشین و هێزا خۆ زێدەكەن و رەوایا خۆ ژێ وەرگرن، هەروەسا پەیرەوەێن ناڤخۆ ژی هەنە دا لدویڤ وێ كار و چالاكین خۆ بكەن و بگەهنە ئارمانجێن خۆ یێن دەستنیشانكری و هونەر د چالاكیا سیاسیا دەربر و ئارمانجبەر دایە.
هێزێن سیاسی دهێنە چێكرن دا دەستهەلاتێ وەرگرن و سەركردایەتیێ بكەن، و ل قۆناغێ شۆرش و خەباتا چەكداری و رزگارخوازی دا، بارودۆخێ بەرهنگاریێ و ركەبەریێ یێ توند و تیژە كێم هێزێن سیاسی هەنە خۆ بێخنە بن وی باری، لەوا ئەو هێزێن ب وی ئەركی رادبن رەوایا شۆرشگێریێ وەردگرن و نوونەراتیا مللەتی دكەن و بناڤێ وی دئاخڤن و ب باوەری و ژ خۆڕایی خەلكێ ئازادیخواز خۆ دەنە دگەل و بهێزدئێخن، لێ ل كاودانێن سروشتی دا، بتایبەتی ئەگەر بیاڤەكێ دیموكراتی هەبییت هندەك رێكخستنێن دی ل سەرهندەك پرانسیب و بەرژەوەندیان پەیدادبن و سەرهلددەن و دچنە د پرۆسەیا سیاسی دا و كار دكەن هەبوونا خۆ نیشابدەن و پشكداریێ بكەن بەرەف وەرگرتنا دەستهەلاتێ ڤە بچن، ئەڤان رێكخستیان ژی هەر ئێكی سیاسەتا خۆ هەیە پێناڤی ئارمانجێن راگەهاندی.
هندەك جاران هندەك رێكخستنێن سیاسی ب ئارمانج و درووشمێن گەشەدار ب هاندانێن دەرەكی و هەوالگیریێن بیانی دهێنە چێكرن و سیاسەتێن وان دهاژۆن و دمینن هندی لایەنێن ل پشت بەرژەوەند ب مانا وان هەبیت.
هونەر ژ چێكرنا رێكخستنا سیاسی نە بەرنامە و كارنامە و درووشمن، چونكی هەمی دشێن تشتێ باش و گەشەدار بنڤیسن و راگەهینن، بەلێ هونەر راستگویا وێ یە دگەل خۆ و دگەل مللەتی، و وەكو رێخكستن و بەرنامەبێن راگەهاندی و سیاسەتكرن كا چەند شیایە، پێگیریێ پێ بكەن و بەرژەوندیێن گشتی بجهبینینن.
ئەگەر رێكخستنێن سیاسی وەكو حەزەك یان پێدڤیەكا كەسۆكی بۆ مەبەستێن تایبەت دامەزرا بیت ئەو دێ وەكو پەقیشكەكێ بیت، دێ دیاربیت و پاشی بەرزەبیت، لێ ئەوێن دەربرینێ ژ ئیرادەیا مللەتان دكەن و مەبەستا وان بەرژەوندیێن گشتی بیت و وەكو پێدڤیێن مێژوویی بۆ خەبات و خزمەتا مللەتی دامەزرا بن و خەبات و قوربانی دابن و ب ئەزموون سیاسەت كربن و راستگۆیا نیشادابن و خۆیا كربن خزمەتكارێن مللەتینە، ئەو هێز دێ مینن و گەشەیێ كەن هندی ئەو پێدڤی و راستگۆیی مابن.
یا سروشتی و باش و پێدڤییە هێزێن سیاسی پشتی هەر سەربۆرەكێ بخۆدا بچنەڤە و هەلسەنگاندنا كار و چالاكیێن خۆ بكەن و بزانن چ ژ كارنامەیا خۆ بجهئینایە و چ مایە و هۆكار چنە و رەخنەیا خەمساریێ و شاشیان بكەن و پاداشتا باشیا بكەن و بهێزبێخن.
ئەڤ ب خۆداچوونەڤە و هەلسەنگاندن بۆ هەمی قۆناغێن خەباتێ پێدڤییە، چ ل قۆناغا خەباتا چەكداری و قوربانیدانێ بیت یان قۆناغا ئاشتیێ و مەدەنیەتێ و پشكداریێ د پرۆسەیا سیاسی دا بیت، بۆ هندێ بیت بشێن ب راستگۆیانە دەستنیشانا خالێن ب هێز و یێن لاواز بكەن و راستیا و شاشیان ژێكجودا كەن، دەستكەفتیا و ژدەستدانا بەرچاڤ كەن، و بریارێن وێرەكانە د بەرژەوەندیا گشتی دا بدەن.
ئەو هێزێن سیاسی یێن ل خەباتا چەكداری دا قوربانیێ ددەن و شكەستنێ دئینن، دڤێت پێداچوونێ د وێ سیاسەتا خۆدا بكەن چ دی قوربانیان نەدەن و رێبازەكا دی بگرنەبەر، هەر وەكو بۆ وان هێزێن سیاسی ژی یە دەمێ ل پرۆسیەكا هەلبژارتنان دا شكەستنێ دئینن ب خۆدا بچنەڤە و هەلسەنگاندنا خۆ بكەن و بزانن هۆكار چ نە و چارەسەركەن.
ل جڤاكێن مەدەنی سیستەمێ حوكمرانیێ دیموكراتی یە و روشەنبیریا دیموكراتی ژی هەیە و یاسا سەروەرە و مافێن هەمی پێكهاتەیان ب گۆرەی یاسایێ د دابینكرینە و كار پێ دهێتەكرن، ل بەر هندێ دەمێ د پرۆسەیەكا هەلبژارتنان دا هێزەكا سیاسی پتریا دەنگان دئینیت ئەو دێ دەستهەلاتێ وەرگریت یاسایێ بجهئینیت و كاروباران برێڤەبەت و مافێن یێن دی ژی دێ پارێزیت دا پرۆسەیا كارێ خۆ بكەن، و هێزێن دی ژی دێ سەرەدەریەكا مەدەنیانە دگەل ئەنجاما كەن یان دێ لدویڤ قەبارەیێ خۆ پشكداریێ د حوكمەتێ دا كەن یان دێ مینن ئوپوزسیۆنێن ئاشتیانە و كار و چالاكیێن خۆ كەن.
سیاسەت ب سەرەدەریێ و دیالۆگێ و دانوستاندنێ دهێتە هاژۆتن نە ب ركاتیێ و قەپخوازیێ، لێ هندەك جاران گڤاشتن و گەف بێی كو بگەهیتە رادێ پێكدادانێ دكەڤنە د خانا دیبلۆماسیەتا دژوار دا.
ئەڤرۆ هێزێن كوردستانێ د ئەزمۆنەكێ دانە، پەكەكێ پشتی ٤٧ سالان ژ دامەزراندنێ و ٤١ سالا ژ خەباتا چەكداری كۆنگرەیێ خۆیێ دوازدێ یێ چارەنڤیسی بەست و بریارێن خۆ دان، ب دوماهی ئینانا خەباتا چەكداری و هەلوەشاندنا پارتیا خۆ و چەكدانان و قەدغەكرنا هەر جۆرە چالاكیەكا لەشكری ل هەمی پارچەیێن كوردستانێ، ب هیڤینە ئەڤ بریارە یا خومالی و ژیرانەبیت و پرۆسەیا ئاشتیێ سەربگریت و مافێن گەلێ كوردستانێ دابینببن.
ل رۆژئاڤا سەربوڕا كوردی گەهشتیە قوناغەكا دیتر پشتی هێزێن سیاسیێن كوردستانی ل وێرێ ل هەڤهاتین ل سەر بەرژەوەندیێن مللەتی و پشكداریێ د پرۆسەیا سیاسی دا، هیڤینە ژیوارەك چێببیت ئەو پارچە ب كیانەكێ سیاسی و دەستهەلاتەكا دیموكراتی شاد ببیت.
و ل هەرێما كوردستانێ ب سەربورا خۆ یا خەبات و حوكمرانی ڤە پشتی نێزیكی شەش هەیڤان ژ ئەنجامدانا هەلبژارتنان هێشا چاڤەرێی پێكهاتنا لایەنێن سیاسیێن سەركەفتی نە بۆ پێكئینانا كابینەیا دەهێ یا حوكمەتا هەرێما كوردستانی، ب هیڤینە لەز لێ بهێتەكرن و ل گۆرەی قەبارێ دەنگێن هەر لایەنەكی ب هەڤپشكی پێكهاتێن دەستهەلاتداریێ بهێنە پێكئینان نەمازە بارودۆخێ رۆژهەلاتا ناڤەراست و یێ جیهانێ ب گشتی یێ مەترسیدارا و رەوشا ژیانا خەلكی د خرابیێ دایە دخوازتە لەز لێكرنێ.
و ل رۆژهەلاتێ رەوشا كوردان خرابە و بزاڤا سیاسیا كوردستانێ د لاوازیێ دایە، سەرەرای كو دەولەتا ئیرانێ ژی د رەوشەكا خراب و مەترسیدار دایە، ب هیڤینە هیزێن كوردستانیێن رۆژهەلاتێ هەڤبگرن و چالاك ببن و ئەڤ بارودۆخە د بەرژەوەندیا كوردستانێ دا ئێكلاببیت.
سیاسەت نەبەس زانست و هونەرە، بەلێ هێز و دەستهەلات و ئامرازێن كارپێكرنێنە ژی، و ئەڤە بۆ هەمی لایەنی هەڤكێشێ نە، و وەكو بەرژەوەند هەڤدژ بن و هەڤسەنگیا هێزا هەبیت ناكۆكی دێ درك بن و ركمانە هێتەكرن و لهەڤهاتن بەرێكڤە ناهێت و كێشە چارەسەر نابن.
ناڤەندێن نیڤدەولەتی گەلەك باسێ گوهۆرینا رۆژهەلاتا ناڤین دكەن و داكو ئەڤ گوهۆرینە د بەرژەوەندیا كوردستانێ دا بن پێدڤیە هێزێن سیاسیێن كوردستانێ هەڤبگرن و بهێز خۆ نیشابدەن و ببنە یاریكەر د هەڤكێشەیێن دەڤەرێ دا. ب هیڤینە ڤێجارێ ئەڤ گوهۆرینە د بەرژەوەندیا كوردستانێ دا چێببن.
ل دوماهیێ سیاسەتێن هەمی دەولەت و هێزێن سیاسی د كەڤنە د ترازیا هەلسەنگاندنێ دا كا د وارێ كریارێ دا چەندا سەركەفتی نە، ب هیڤینە ڤێ جارێ كوردستان سەركەفتی بیت.

ئيحسان ئـامێدی

ئافرندەی مرۆڤ ب ژیری بەخشی یە، و ب وی ژیری مرۆڤ ناساندی یە و ژ هەمی ژیندارێن دی جوداكریە و كریە پاشایێ هەمی ژینداران.
پاشایێ ژینداران ژیرە و كارە و زانینە و داهێنانە و بەرهەمئینانە و گەشەدانە، ئەڤە باشترین خەسلەتێن هەبوونا ژینداریێ نە و شیانێن باشن كو باشتر و چالاكتر لێ بهێن.
پێدڤی و حەزكرن و بەرهەڤی و ئیرادە و بریار و كاركرن پێدڤیێن گەشەبوونێ نە.
مرۆڤ بەری هزر ل چێكرنەكێ بكەت، دڤێت ل بەراهیێ هزر ل خۆ بكەت و شیانێن خۆ بزانیت و خۆ ئاڤا كەت و پێبگەهینیت دا بشێت تشتەكی چێكەت سوودەكێ باشتر تێدا هەبیت.
مرۆڤ گەلەك باسێ داهێنانێ و ئافراندنێ و ژیرێ دەستكرد دكەت و ژبیرا خۆ دبەت كو وی ژیرەكێ مەزنتر و ب مفاتر و بەرهەمدارتر هەیە، كو چێكەر و كارپێكەرێ ژیرێ دەستكرد و هەمی زانست و تەكنولوژیایێ یە، پێدڤی دكەت هەر ب وی گرنگیدانێ شیانێن خۆ ئاڤدەت و سەخبێركەت و ئاڤاكەت دا بشێت باشتر سوودی ژ هەر تشتەكێ دیتر ببینیت.
چەندین مرۆڤ مژویلی ژیرێ دەستكرد و هەر بیاڤەكێ زانستی و تەكنولۆژی بیت كو پێدڤیێن ژایانا سەردەمیا نەنە، دڤێت د گەلدا مژویلی ژیرێ خۆیێ خۆرست بیت و بگونجینیت دا پتر ل سەر كارئینانا هەر نیاتیەكێ زال بیت، د بیاڤێن زانستیدا و كارتێكرنا خۆ یا ئەرێنی ل سەر پەیوەندی و هەبوونا خۆ یا جڤاكی بكەت.
دڤێت مرۆڤ وەسا سەرەدەریێ دگەل ژیرێ دەستكرد بكەت وەكو ئامرازەكێ پشتەڤانیێ بۆ ساناهیكرن و بلەزكرن و وەبەرهێنانێ، نەمازە كو ئەو نەشێت ببیتە جهگیرێ سنجی و هەستان و كارلێكیا جڤاكی.
ل سەر مرۆڤی یە یێ زمانزانبیت و ئاستێ خۆ یێ زانستی و زانیاریا بلند بكەت و هەلسوكەوت و رەفتارێن خۆ باشتر لیكەت، ئەڤجا تێگەهێن بنەكی یێن ژیرێ دەستكرد بزانیت و بچیتە د جیهانا وێ دا و فێری بكارئینانا ئامیرە و بیاڤ و بەرنامە و دیزایین و نڤیسین و تۆرێن وێ بیت و بەردەوام خۆ پێشبێخیت و بگونجینیت دا كاڕاتر لێ بهێت.
زانست و تەكنولۆژیایێ ژیان ب ساناهیتر و خۆشتر لێكریە، لێ بهایێن مرۆڤی ل هەمبەری تەماعیا مرۆڤی و سیاسەتێن خۆسەپاندنێ و فراوانخوازیێ و سەركوتكرنا یێ دیتر دهێنە لێدان.
جیهانا زانست و تەكنولۆژیایێ یا مرۆڤی و مرۆڤایەتیێ یە، ناسنامەیا وێ یا مرۆڤایەتیێ یە، و گەلەك خزمەتا مرۆڤان كریە و یا بەردەوامە، بەلێ یێ ب شیان و پێچێبووی بپتر و باشیر بكاردئینیت.
هەلبەت هەمی زانست و تەكنولوژی و ژیرێ دەستكرد ژی، بەرهەمێ ژیر و كارێ مرۆڤی نە، بۆ خزمەتا مرۆڤینە، و ڤی پێشكەفتنێ و داهێنانێ مرۆڤ بۆ چەندین قۆناغان بریە پێش و شۆل بساناهیتر، سڤكتر، بلەزتر، كێم دەمتر، كێم خەرجیتر، كاڕاتر، بەرهەمدارتر، باشتر و جوانتر لێكرینە.
هۆسا دیاربیت مرۆڤ ب ژیرێ خۆ چەندێ مەزنە و دشێت چەند شۆلێن مەزن بكەت. خۆزی ڤی مەزناهیێ و داهێنانێ و كار و بەرهەمئینانا مرۆڤی رەنگڤەدانا خۆ باشتر كربا ل سەر پەیوەندیێن مرۆڤی دگەل هەڤ و مرۆڤ ب دلۆڤانتر و دادپەروەرتر و باشتر كربا و هەمی مرۆڤ ب جوداهیێن خۆ یێن رەگەزی و ئەتنی و بیروباوری و رەنگی و چینایەتی، وەكو ئێك توخمێ جڤاكی سەردەری دگەلدا هاتبانەكرن، و تەپەسەركرن و سەركوتكرن سەرا ڤان جوداهیان نەمابا، ئێدی مرۆڤ ب ئارامی و خوشگوزەرانی ژیابا.

ئيحسان ئـامێدی

ل هەمی مللەتان رۆژ و هەلكەفتێن پیرۆز هەنە، هەروەسا كەسان هەبووینە ب پەیام و كار و خزمەتێن خۆ بووینە زانا و فەیلەسۆف و پەیامبەر و سەرۆك و رێبەر و جهێ خۆ د ناڤ جڤاكا خۆدا كریە و هندەكا سنوور بەزاندنە و ناسناڤێن جیهانی وەرگرتی نە و بووینە هێما و سیمبۆلێن پیرۆزێن نەتەوایەتی و ئایینی و مرۆڤایەتی و د رۆژ و هەلكەفتن و بیرەوەریێن واندا دهێنە زیندیكرن و رێورەسم و چالاكیێن جۆراوجۆر بۆ دهێنە گێران.
ئەو جڤاكێن رێزێ ل پیرۆزیێن خۆ دگرن د رەسەن و دزیندی نە و هەڤگرتنا جڤاكی هەیە و د خۆڕاگرن.
سەرەدانا مەزارگەهێ نەمران ئێك ژ گرنگترین شێوازێن پێگیركرنێ و رێزگرتنێ و وەفاداریێ یە، بۆ وان نەمریێن مێژوو چیكری و ژیان دایێ و بەردەوام بوونە ل گەل خودانێ مەزاری و هەڤسۆزیەكا گیانی و بیروباوەری یە دگەلدا و بۆ وەرگرتنا پتر پێزانینایە ل سەر هزروبیر و كار و چالاكی و خزمەت و خەبات و دەستكەفتیێن وان، و دەرفەتەكە بۆ بیركرنەڤێ و ب خۆداچوونەڤێ ژبوونا گرتنا بەرا رێبازا وان رێبەر و رێنیشادەرێن كو بوویە هیمایێ هەبوون و بەرخودانا مرۆڤی و جڤاكی و مللەتی.
ئەڤە پێگیریەكا سنجی و جڤاكی و نەتەوەیی و مرۆڤی و ئایینی یە، هەروەكو ئەركەكێ مرۆڤی و نەتەوەیی و ئایینی یە مرۆڤ شانازی و سەرفرازیێ ب هێما و سیمبۆلێن مللەتێ خۆ ببەت و شاكارێن وان پێشچاڤ كەت و پەند وانەیان ژێ بگریت و نیشا بدەت و پێگیریێ ب رێبازا وان بكەت.
خواندنا گۆتاران و هەلبەستان و بەرچاڤكرنا ویستگەهێن خەبات و شلۆڤەكرنا هزروبیر و رۆهنكرنا بیاڤێن رێبازێ و نیشادانا تۆمارا قوربانیدان و دەستكەفتیێن وان دبیتە هۆیێ هشیاریێ و پیگیریكرنێ ب رێبازا وان یا پیرۆز.
بارزان بۆ كوردان رووگەها كوردستانا ئازادە.
بارزان ئەو ناڤەندا خومالی یە یاكو پشتی ژناڤبرنا هەمی میرگەهێن كوردستانێ مای و بەرسیینگا هەمی هێرش و لێمشتێن داگیركرنێ و تەپەسەركرنێ كری و ناڤێ كورد و كوردستانێ بلند راگرتی و سەرچەماندن قەبیل نەكری.
بارزان پەرستگەها خودێ نیاسیێ و باوەریێ و دادپەروەریێ و وەكهەڤیێ و مرۆڤ دۆستیێ و كوردپەروەریێ و پێكڤەژیانێ و ژینگەپارێزیێ و چاكسازیێ و ئەخلاقی و خەبات و بەرخۆدانێ و دەستكەفتیان دوهی و ئەڤرۆ و سوبەهیا مللەتی یە.
بارزان لەندا شۆرش و خەبات و كوردایەتیێ و خۆ نەچەماندنێ و رژدبوونێ و داكۆكیكرنێ ژ ماف و داخازێن نەتەوەیێن كوردستانێ.
بارزان ناڤەندا هەڤگرتنا كوردان و دانانا رێبازا رزگاریخواز و خزمەتكرنا گەل و وەلاتی و مان و بەردەوامیێ
بارزان وارێ شێخێ شەهید عەبدولسەلامێ بارزانی و بابێ روحیی نەتەوا كورد بارزانیێ نەمر و ئەندازیاری ئاشبوونا نیشتیمانی ئدریسێ جانەمەرگ و سەرۆك و رێبەرێ دلسۆز و خەمخۆر مسعود بارزانی، و ب دەهان شەهید و قەهرمان و سەركردەیان.
ل بارزان ڤان نەمران بنگەهـێ رێبازا رزگایخوازیێ و چاكسازیێ دانان و دەستپێكرن و درێژاهی دایێ و بوونە سەروەر و سەمیان و ریبەر و جهێ شانازیا مللەتی.
ل بارزانا پیرۆز وانەیێن باوەریێ و خودێ نیاسینیێ و كوردپەروەریێ و مرۆڤ دوستیێ و پێكڤەژیانێ و وەكهەڤیێ و خەبات و بەرخودان و خۆراگریێ هاتینە نیشادان و كار پێ هاتیەكرن و مللەت ب جیهانێ دایە نیاسین و دەستكەفتی ئینان.
رێبازا بارزانی شۆرەشا بەردەوامە و هەمی بیاڤێن ژیانێ بخۆڤە گرتینە، و مەزنترین بەرهەمی سیاسی و لەشكری و جڤاكی و ئابۆری و دیبلوماسی و رەوشەنبیری و میدیایی بەرهەمئینایە.
هەر دلسۆزەك و نیشتیمانپەروەرەك خۆ ب قەردارێ بارزانیێ نەمر و رێبازا وی یا پیرۆز دزانیت لەو ب ئەركەك نەتەوەیی و ئایینی و مرۆڤی دزانیت سەرەدانا مەزارێ نەمران بكەن و پێگیریا خۆ بۆ وێ رێبازێ دوپات بكەن.
ئەڤ بڕێن مرۆڤان ل هەمی پارچەیێن كوردستانێ و ل جیهانێ ب ئەركەكێ پیرۆز دزانن بەرێ خودەنە ڤێ وارێ پیرۆز و سەرەدانا گۆڕێن ڤان نەمران بكەن و لاڤا بۆ بكەن.
ل بارزان، بارزانیێ نەمر و مێژوویا وی یا پڕ خەبات و سەروەری ل بیردئینین، پەندێن خەبات و خۆراگریێ و بەرخودانێ وەردگرین، مێژوویا چەرخێ نوییا مللەتی دزانین، گەشبین و وورە بلند دبین، و ئایندەی تێرا دبینین.
سەرەدانا مەزارگەهێ نەمران ل بارزان ئەركەكێ پیرۆزێ نەتەوەیی و نیشتیمانی و مرۆڤی و ئاینیێ.
سلاڤ ل گیانێ بابێ روحیێ نەتەوەیا كورد بارزانیێ نەمر و ئدریسێ جانەمەرگ.
سلاڤ ل گیانێن شەهیدێن كوردستانێ.
بژی كورد و كوردستان

ئیحسان ئامێدی

ماوەیەكە چەكدارێنپەكەكە ێ ل قولاچەكا زنجیرەیا چیایی مەتینی و ب تایبەتی چیایێن گوندێن رەشاڤە، گوهەرز، بەلاڤە، سەرگەلێ و سگێرێ و گوندێن بەرێ گارەی كرینە بەرۆكەكێ شەڕی ل گەل لەشكرێ توركیا، رۆژانە تەقەكا لاواز ل دویردكەن و لەشكری توركیا ژی ب هەمی هێزا خۆ دەڤەرێ تۆپباران دكەت، گوند وگوندی دبنە قوربان!، نزانم چ قازانج د ڤێ تەقێ دایە و كێ ئاگەه ژێ هەیە و چ كارتێكرنێ دكەت و چ بەرژەوەندی د ڤی بەرۆكێ شەڕی بۆپەكەكێ‌ و دۆزا كوردستانێ هەیە و كەنگی ئەڤە دهێتە هژمارتن چالاكیەكا لەشكری!؟ ژبلی وێرانكرنا ئەو گوندێن ئارام و ئاڤەدانكری، كو ب درێژیا شۆرەشین كوردستانی ئەڤ گوندە هێلین و سەنگەرین پێشمەرگەی بوون و خەلكێ وان ژی ب سەر و مالێ خۆڤە د خزمەتا شۆرەشێ دا بوون، و ب گۆری و قوڕبانیێن خۆ دەڤەرا خۆ ژ داگیركەران رزگار كریە و ئاڤەدانكریە. ئەڤرۆكە چەكدارین پەكەكێ یێن بووینە بەلا سەرێ وێ دەڤەرێ و هەرێما كوردستانێ، یێن بووینە هۆیێن بەردانا وان گوندان و بێبەهركرنا خەلكێ ژ سامان و داهاتیێ زەڤی و ئاقارێن وان، و قەدەغەكرنێ ژ سەیرانێن بهاران و گیایێن چیایان و چەراندنا گیانەوەران!، وان چەكداران ب وان رەفتاران یا وە ل خۆ كری ئێدی كەس نا بێژیت یلا خێر بۆ وان!.
ل سەردەمێ شۆرەشێن چەكداریێن كوردستانێ، پێشمەرگە خۆشتڤیێن خەلكی بوون، هەردەمێ پێشمەرگەی تەقە ل سەنگەرێن دوژمنی كربا دا خەلك پێ كەیفخۆشی ڤە پێشوازیێ لێ كەت و لێ نێریت و تلیلیا بۆ ڤەدەت و دویڤچوونا ئەنجامان كەت، ئانكو خەلكی سیناهیا ئازادیێ د تەقەیا چەكی پێشمەرگەی دا د دید و هەڤڕا بوون دگەلدا.
ل بیرا منە ل سەردەمێ شۆرەشا ئەیلۆلێ دەمێ پێشمەرگەی سەنگەرێن دوژمنی كو ل دەوروبەرێن گوند و باژێران سەپاندبوون گولەباراندكرن خەلكی لاڤا بۆ پێشمەرگەی دخوازستن كو د سەركەفتی و سلامەت بن و دوژمن وێرانكر بیت و ل سەردەمێ شۆرەشا گولانێ كو ئەز ب خۆ پێشمەرگەبووم دەمێ ئەم دچووینە چالاكیەكا لەشكری خەلكی هەمیێ خۆ دا دگەل مە و دگەل مە دپشكداردبوو، و حەتا ئەو كوردێن ل ناڤ دژمنی ژی دا هاریكاری دگەل مەدا دكر و دلێ وان دگەل مە بوو و پیزانین د دانە مە و سەركەفتنا پێشمەرگەی ب یا خۆ دزانی و هەمیشە پێزانینێن چالاكیێن پێشمەرگەی ژ لایێ خەلكی و رێكخستنێن نهێنی بلەز بەلاڤ دبوون و هەر بوی رەنگی پێزانێن و بزاڤێن دژمنی دگەهاندنە پێشمەرگەی، هوسا شۆرەش یا مللەتی بوو و ژ مللەتی بوو و بۆ مللەتی بوو و ل ناف مللەتی بوو.
یا سەیرە ل كوردستانا باكۆر كو پەكەكێ ژ سالا ١٩٨٤ ێ وەرە شەڕێ چەكداری راگەهاندی و ئەڤە پتر ژ چل سالانە ب دەهان هزار گەنجێن كوردستانێ كرینە قوربان و پتریا گوندان دانە وێرانكرن و نە شیاینە ئێك بهۆست ژ خاكا كوردستانێ رزگاركەن. بەلكو یێن پاشڤەڤەگەریاین و خۆ ل چیایێن هەرێما كوردستانێ ئاسێ كرین، و مایێ خۆ د كاروبارێن هەرێمێ دكەن و وەكو دەستهەلات خۆ ل دەڤەرێن هەبوونا وان لی هەی دسەپینن، و رێ خوش دكەن لەشكەرێ توركیا دیڤدا بهێت!.
پەكەكە وەكو هێزەكا سیاسی و چەكداری یا كوردستانا باكۆر پێدڤی پێداچوونەڤێ یە د سیاسەت و كارێ خۆ دا، هەلسەنگاندنا كار و چالاكیێن خۆ بكەت و قازانج و زیانێن خۆ ل بەرچاڤ دابنیت، و دەستكەفت و ژ دەستدانێن خۆ هەڤبەر بكەت و ب وێرەكانە بریارا خۆ بدەت، نەمازە نهو دەرفەتەكا دی بۆ پرۆسەیا ئاشتیێ هاتیە پێش، سەرانێن دەولەتا توركیا یێ بەرهەڤیا خۆ بۆ ئاشتیێ و چارەسەریا دۆزا كوردستانێ نیشا ددەن.
ژمیژە وەرە سەرۆك بارزانی بانگەوازا ئاشتیێ راگەهاندی و هەمی لایەن ئاگەهداركرین دۆزا كوردی ب چەكی چارەسەر نابیت و شیایە كارتێكرنێ ل سەرانێ دەولەتا توركیا بكەت كو نەرمیێ بكاربینن و پرۆسەیا ئاشتیێ بهاژۆن.
یا فەرە د ڤێ قووناغێ دا سەرانێن پەكەكێ بانگەوازا كاربدەستێن توركیا بۆ پرۆسەیا ئاشتیێ ب دەرفەت ببینن و بریارێن وێرەك بدەن و پێنگاڤێن باش پاڤێژن و خۆ ژ ڤێ قەیرانێ قورتالكەن، نەمازە سەرۆك و كاربدەستێن هەرێما كوردستانێ ل سەر هێلێنە و پشتەڤانن بۆ لێكنێزیكرنێ و لێكتێگەهشتنێ و چارەسەركرنێ، ئێدی لسەر بریاردەێن پەكەكێ یە ڤێ دەرفەتێ بكاربینن و ب رویەكێ سپی خۆ ژ ڤێ قەیرانێ دەربازكەن و وەكو هێزەكا سیاسییان بچنە د ناڤ خەلكێ خۆدا و رۆلێ خۆ بگێرن و دەستكەفتیان ب دەستڤەبینت.
ئێدی بلا بەس بیت، وە باكۆر بەردا، خۆ ل سنوورین نیڤدەولەتی ژی رانەگرت، هاتینە د كویراتیا هەرێما كوردستانێ دا، د قۆلاچا چیایەكێ هەرێمێ تەقەكێ ل سەنگەرێن توركیا دكەن و شەڕەكی دئێخیتە دەڤەرەكا ئارام و وێران دكەن، كێ ئاگەه ژ ڤێ تەقێ هەیە ژبلی وان گوندێن هەژار و پەریشان و چ باندۆرا خۆ ل سەر خەلكێ باكۆر هەیە!؟، ئەو نە ل چەلێ نە و نە ل جولەمێرگێ، نە ل وانی نە و نە ل مووشێ و نە ل ئامەدێ و نە ل دێرسمێ هتد، ئەو یێن ل هەرێما كوردستانا رزگاركری و ئالا كوردستانێ لێ بلندكری و ئاڤەدانیێ‌ لێ گەشەكری!، ئەڤە نەچالاكیین لەشكری یێن رزگاركرنێ نە، ئەڤە مایتیكرنەكا نەرەوا و خراپكرنێ یە، خەلكێ باكۆر ئاگەه ژ ڤێ تەقێ نینە و كەیف پێ ناهێت!؟ كەس بۆ وێ تەقێ تلیلیا لێنادەت و هەڤكاریێ د گەل دا ناكەن و باكۆر ل (گەلیێ سەرگەلێ) رزگار نابیت!.
ب ڤان كریاران ئەو یێن چەكدارێن خۆ ب هەروە ب كوشتن ددەن و زیانێ ب خەلكێ هەرێمێ ددەن، باوەر بكەن ئێدی ئەو دلینیا خەلكی بۆ هەی ژی نەمایە!.
چەكدارێن پەكەكێ ل باكۆر نەماینە و باشۆر ژی خراپكر، تنێ وەكو قەچاخچی و رێگر د شكەفت و نەعۆسكان دا دڤەشارتینە بووینە ژێدەرێ سەرگێژیێ و نە ئارامیێ بۆ هەرێمێ، و چ مفاینە ل خۆ دكەن و نە ل مللەتی، لەو پێدڤی یە پێداچوونی د خۆدا بكەن و سیاسەتەكا نوی داریژن.
سەردەمی پێكهاتنان و لێكتێگەهشتنانە، ئەڤە جارا دویێ یە دەرگەهێ پرۆسەیا ئاشتیێ لێ ڤەدبیت، فەرە بچن بۆ خۆ دگەل توركا پێكبهێن، و بەلا خۆ ژ هەرێما كوردستانێ ڤەكەن، ئێدی شەڕێ خۆ ڤەگەهێزنە گۆرەپانا خۆ ل باكۆری، روبەرێ وێ بەرفرەهترە، باژێرێن وێ مەزنترن، مرۆڤێن وی پترن، چیایێن وی بلندترن، گەلیێن وێ درێژترن، نهالێن وێ كویرترن!.
دێ هەڕن برانۆ هەڕن، خەلكێ وە چاڤەڕێی وە یە ل دیاربەكر و مێردین و مۆش و دێرسیمێ، ل هەمی باكۆری، ئەون دهێنە تەپەسەركرن و كرێتكرن!، گازیا وان بۆ وەیە د هەوارێ بچن، ئێدی وە حیجەت و بهانەیا مانەڤەیا چەكداری ل هەرێما كوردستانی نەمایە!.ئێدی بەسە ئەجندەیێن دەولەتێ هەرێمایەتی بجهبینن و مەترسیێ ل سەر هەرێما كوردستانێ و دەستكەفتیێن نەتەویی چێكەن.
هەرێما كوردستانێ بەرهەمێ خەبات و قوربانیدانا خەلكێ وێ یە، ئەو خەلكێ گەلەك نەخۆشی و دەردەسەری دیتین، ئێدی پێدڤی یە هەمی لایەن دلۆڤانیێ پێ بەن، دا ئارام و سەقامگیر بیت و گەشە بكەت.

ئيحسان ئـامێدی

وەكو بڕیار كو ل رۆژێن ١٣ و ١٤ نیسانێ ل ژێر چاڤدێریا سەرۆك بارزانی كۆنفرانسەكێ تایبەت بۆ ئافرەتان ل ژێر درووشمێ (ب شیانێن خۆ دێ پاشەرۆژێ ئاڤا كەین)، ل هۆلا شەهید سەعد ل هەولێرێ بهێتە گرێدان. ئەڤ كۆنفرانسە سەكۆیەك و دەرفەتەكە بۆ گفتوگۆكرنێ د وارێ ڕەوشا ئافرەتان ل ناڤ ڕێكخستنێن پارتی دا، د پێنج پانێلین جودادا، ب ناڤونیشانێن (ستراتیژییەتا پارتی بۆ ب هێزتركرنا پشكداریا ئافرەتان ل دامەزراوێن دەستووری یێن هەرێما كوردستانێ، ئافرەت ل ناڤ ئۆرگان و ڕێكخستنێن پارتی دا، ئافرەت و هەلبژاردن، ڕۆڵ و پێگەیێ یەكێتیا ئافرەتان، ڕۆڵ و پێگەیێ ئافرەتێ د ناڤ میدیا و سۆشیاڵ میدیا یا پارتیدا).
د ڤی كۆنفرانسی دا دێ پرسێن تایبەت ب ڕەوشا ئافرەتان ڤە هێنە گەنگەشەكرن. ب هیڤینە كۆنفراس بشێت ب زەلالی و ب وێرەكی هەمی بابەتێن پەیوەندیدار ب مافێن ئافرەتێ ڤە گەنگەشە بكەت و بریارێن گونجای و پێدڤی بدەت.
بۆ مێژوویێ دێ بێژین، خالەكا چاكسازیێن شێخێ شەهید عەبدولسەلامێ بارزانی، پاراستن و رێزگرتن بوو ل مافێن ئافرەتێ، ئەڤە بوویە ئێك ژ پرانسیبێن رێبازا بارزانی.
بارزانیێ نەمر و سەرۆك بارزانی و هەڤرێبازێن وان رێزەكا مەزن ل ئافرەتێ گرتیە و ئافرەت ئیناینە پێش و دەلیڤە داینێ و مافێن وان دابینكرینە و پشتەڤانی لیكریە. هەر لبەر رۆناهیا ڤێ رێبازێ و گرنگیدان و رێنماییێن سەرۆك بارزانی ئەڤ كۆنفرانسە دهێتە بەستن.
یا زانایە هەر ل هەبوونێ جڤاكێ هەمی ژینداران ژ دو رەگەزان نێر و مێ پێكهاتینە، ئەو جوداهییە و جۆتبوونا وان زاینێ پەیدادكەت و دمینن و بەردەوام دبن…ئانكو نێر و مێ بێی هەڤدو هەم كێمن هەم نامینن، پێكڤە هەڤژینیێ پێك دئینن و خێزانێ چێدكەن و جڤاك ژێ پێكدهێن.
د جڤاكێ مرۆڤی دا، نێر و مێ هەنە، ئێك زەلامە یێ دی ژن، ئێك بابە و یێ دی دایك، تەمامكەرێن هەڤن، وەكهەڤن، مان و بەردەوامیێ ددەنە هەبوونێ. ئەڤە ژی ئەركەكێ پیرۆز و گەردۆنییە بۆ نفشێ مرۆڤی.
جوداهیێن كارێن ئەندامێن لەشی جوداهیێن جڤاكی و ئابۆری ژێ دروستكرینە و بووینە هۆكارێن بالا دەستیا رەگەزەكی ل سەر یێ دی.
فاكتەرێ دوگیانبوونا ژنێ و زارۆك بوونێ و شیردانێ ژن د مالێدا هێلایە، داكو ب بەرپسیاریا ب خودانكرن و پەروەردەكرنا زارۆكان رابیت، و زەلام ژی ب ئەركێ دابینكرنا خوارنێ رابیت و ڤی كەرستەیێ مادی كو پێدڤیەكا زەلامی بوویە وەكی ژنێ د دەمەكی دا ژن نەشیایە پەیداكەت، زەلامی ب منەت زانیە و ئێدی خۆ بالا دەست دیتی یە و ژن تەپەسەركریە.
بۆ قۆناغین ژیانا بەرێ كو دابینكرنا خوارنێ یا ب زەحمەت بوو و گرنگیا دوگیانبوونێ و ژدایكبوونێ و بخودانكرنیێ نەدهاتە دیتن، جوداهیەكا ئابۆری و جڤاكی چێكر و حەتا نوكە جڤاكێ مرۆڤی ژێ دنالیت.
و داكو ئافرەت وەكهەڤ بیت هەمبەری زەلامی دڤێت ل بەراهیێ مرۆڤ ب هەردو رەگەزان ڤە ل سەر بنگەهێ وكهەڤیێ بهێنە پەروەردكرن و تێبگەهن كو مرۆڤ، مرۆڤە چ رەگەز بیت ئێك ئاستێ ژیری و هەست و شیانان هەنە، تنێ ژ لایێ ئەركێن ئەندامێن لەشی جوداهیەكا تەمامكەری ب هەمان بەرپسیاری هەیە بۆ بەردەوامیا مانا ژیانێ، هەروەكو پێدڤی یە مرۆڤ تێبگەهیت رەگەزداریا وی چیە و بۆچی یە و رێز لێ بهێتەگرتن، و دایك و باب د ناڤ مالێدا ب وەكهەڤی و ب رێزگرتن ل هەڤ بنێرن و سەرەدەریێ دگەل هەڤدو و زارۆكان بكەن و دایك كو خودانكەر و پەروەردەكارا ئێكێ یە جوداهیێ نەكەت د سەرەدەریكرن و پەروەردەكرن و ئاڤاكرنا زارۆكان دا.
د كوردەواریێ دا ب دو جۆران سەرەدەری دگەل ژنێ هاتیەكرن، گۆتیە مال ژنە و بنیات خانی، هەوەسا گۆتیە شێر شێرە چ ژنە چ مێرە، و هەمی باوەری ب ژنێ هاتیەدان كو بەرپسیاریا خۆ یا برێڤەبرنا كاروبارێن مالێ و مێهڤانا رابیت و هەمی هەیی و نەیێن زەلامی ل دەف بن، دهەمان دەمدا دەف گرتی كریە ل رادەربرینێ و هەلبژارتنا هەڤژینیێ!.
پێدڤیە ل ڤی سەردەمی هندەك تێگەهێن جڤاكی بگوهۆرین و تێگەهشتنا گونجای بدەینێ، وەكو ژنئینانێ، بكەینە جۆتبوون یان هەڤژینی، جونكی ژنئینان مافی ددەتە زەلامی بۆ خۆ ژنەكێ بینیت، دبیتە مولكێ وی، هەروەكو هەر تشتەك بۆ خۆ ژ دەرڤە ئینای! و ژنك دێ شوی كەت، دێ (مێر) كەت، دێ شوی ب ئێكی كەت دێ بیت مولكێ وی!.
لێ جۆتبوون، و هەڤژینیێ پرانسیپێ هەڤپشكیا بریارێ و وەكهەڤیێ تێدایە، و بۆ هەردو رەگەزان وەكهەڤە!
یا دی ئەوا دبێژنە كچێ، روینە تو ژنی، بۆ تە شەرمە، ئەو زەلامە یێ سەرتراشی یە چ بكەت بۆ وی لێ یە!، ئەو بخۆ دڤێت یا بۆ زەلامی لێ بیت بۆ ژنێ ژی لێ بیت، ئەگەر شەرم بیت بۆ ژنێ ئەو شەرم بیت بۆ زەلامی ژی، لەوا دڤێت ئەڤ گۆتنە نەمینیت، و ل سەر بنگەهێ وەكهەڤیێ راكەن و پەروەردەكەن!
یا دی وەكو تشتەك خراب بیت دێ بێژن ئەو ژنا تشتانە، دڤێت ئەڤ گۆتنە ژی نەمینیت، چونكی ژن دایكە و وەكهەڤە دگەل زەلامی!
یان ئەوا دبێژن و كریە سترانا سەمایێ، كچ مالێ خەلكی نە، دەیباب پالێن پویشی نە!. ئەو بخۆ ژن و مێر پێكڤە دێ هێلینەكا نوی چێكەن و خێزانەكێ پیكئینن، یان د بەرێ دا ل خوازگینیێن كچەكێ دا بێژنێ مە كرە شەكال و كرە پێ وە!
خالەكا دی، دێ بینی زەلامەك د مالدا شۆل دكەت دێ بێژن یێ هاری ژنا خۆ دكەت، دڤێت كاركرنا ناڤمالێ وەكو ئەرك بیت بۆ زەلامی هەروەكو بۆ ژنێ، نە هاریكاری و منەت بیت، د خێزانداریێ دا هەر تشتەك ب هەڤپشكی یە. یان دەمێ ئێك دی ژنەكێ دئینیت مرۆڤێن وی دێ بێژنێ هشیاربی هەر رۆژا ئێكێ خۆ نیشا نەدەی، بترسینە!
یا دی زۆرا پێدڤیە ب رێزگرتن گازی ئافرەتێ بهێتەكرن وەكو بێژین خانم .. خاتوون، ستی و سەرەدەری ب باشی و ب نەرمی دگەلدا بهێتەكرن، نە وەكو بەرێ .. كچێ ها!.. و گەلەك گۆتنێن دی یێن كێمكرنا پێگەهێ ژنێ د جڤاكیدا هەنە كۆ پێتڤیە بنبڕ ببن.
هەلبەت رۆلێ ئافرەتا كوردستانێ د هەمی بزاڤێن جڤاكی و ئابۆری و كلتۆری هەمبەری یێ زەلامان بوویە، و د شۆرەش و سەرهەلدانان دا پشكدار و پشتەڤانەكا كارا بوویە، و گەلەك جاران پتر ژ زەلامی زەحمەت و نەخۆشی دیتینە و شەهید و قوربانی داینە، و بەرپسیاریا خێزانێ وەرگرتینە، لێ ژ بەركو د كەڤندا یا بێ بەهركری بوو ژ خواندنێ و یا تەپەسەركری بوو د جڤاكیدا، دەلیڤە نەدایێ پێگەهێ خۆ د بەرپسیاریێن گشتیدا ببینیت. لێ نهو ئافرەت د هەمی بیاڤاندا حەتا یێن سیاسی و لەشكەری و ئاسایشی و ئابۆری و كارگێریێن گشتی مل ب ملێ زەلامی و ب سەركەفتیانە ب ئەركێن خۆ رادبیت و رۆلێ خۆ دگێریت.
هەژی یە بێژین پرسا مافێن ئافرەتێ ل كوردستانێ بیرۆكە و دەستپێشخەریا ئافرەتێن پێشەنگ و زەلامێن رەوشەنبیر و سیاسەتمەدار بوویە، و هەر ئەوان دەستێ ئافرەتێ گرتیە و رێ بۆ خۆشكریە و كێشاینە د ناڤ بزاڤا جڤاكی و سیاسی و ئابۆری دا، و رێكخراو بۆ دامەزراندی نە و پشتەڤانی لێ كرینە، دا هشیاربیت و ئەركێ خۆ بزانیت و رۆلێ خۆ بگێریت.
مافێن ئافرەتێ و رێزگرتن ل وێ و وەكهەڤ كرن دگەل زەلامی مافەكێ سروشتیێ وێ یە و رەوشەنبیری و رەفتارە بەری بریار و یاسا بن،
ل دوماهیێ دێ بێژین بەستنا كۆنفرانسەكا تایبەت ب ئافرەتێ ڤە پێدڤیەكا جڤاكی یە و گەلەك گرنگە، ب هیڤینە یاسا و بریارێن باش ژێ دەركەڤن و كار پێ بهێتەكرن و ببنە رەوشەنبیری و رەفتار و پێڕابوون.

ئحسان ئامێدی

گۆتن دەڕبرینێ ژ هزران دكەت و هزرێن باش نیازێن باش چێ دكەت و دبنە كریارێن باش، و ل دیماهیێ هەلسەنگاندن ل سەر كریار و ئەنجامان دهێتەكرن، گەلەك گۆتنێن باش دهێنە گۆتن دهێتە خواستن ببنە كریار.
جیهانا دەولەتان و یاسایێن نێڤدەولەتی رێ ددەنە مللەتان بڕیارێن خۆ یێن چارەنڤیس بدەن و دەولەتێن خۆ دابمەزرینن، لێ ئەڤ چێكرنە بهێزێ چێدبیت بەری رەوایا خۆ یا یاسایی وەرگریت.
هێز ژ مللەتی یە و رەوایی ژ مللەتی یە و ئارمانج یا مللەتی یە، بیركرن و ئارمانج دەستنیشانكرن و پلان دانان و سەركردایەتیكرن و كار و خەبات و قوربانیدان ژ مللەتی یە. ئەڤە ژی ئەركەكێ نەتەوەیی و نیشتیمانی و مرۆڤیێ مەزنە، و بەرپسیاریا وێ ژی ل سەر مللێن سەرۆك و رێبەرێن مللەتییە.
كورد ژ كەڤنترین مللەتێن دەڤەرێنە خۆراگرتی و ناسنامەیا خۆپاراستی و هێشتا نەبووینە دەولەت، داگیركەرێن كوردستانێ ژبەر سیاسەتێن خۆیێن فراوانخوازی و سەركوتكەری رێ ب كوردان نەدایە ب مافێن خۆ شاد ببن، ل هەمبەری وێ سیاسەتێ تووشی زیانێن مەزن بووینە، دا بۆ وان باشتر و ب قازانجتر بیت وان دەستێ خۆ ژ كوردستانێ هەلگرتبا و مژویلی خزمەتكرنا مللەت و وەلاتێن خۆ ببان.
كوردستان یا مللەتێن كوردستانێ یە و بەرپسیاریاوانە ل وێ جوگرافیێ دەولەتا خۆ چێكەن و برێڤەببەن.
لێ ئەقلیەتا داگیركرنێ و فراوانخوازیێ و درووشم و دەربرینێن نیشتیمانیی و سەروەریێ ئەو سەرخۆش كرینە كو خۆ دل ب مللەتێن خۆڤە ژی نەبیت!، كوردستان وێرانكر و وەلاتێن خۆ ژی ل سەردانان، ئاگر بەردایە كوردستانێ و هەر ئەو ژی ب وی ژی ئاگری دسوژن.شەر وێرانكرنە، زیانێن هەمیانە، هەكە قازانجن و هەكە بەرژەوەندن ب ئاشتیێ بدەستڤەدهێن، دەمێ هەڤقەبیلكرن و لێكتێگەهشتن و رێزگرتن هەبیت.
كی ژ دەولەتا داگیركەران كوردستانی ئارام و سەقامگیرە و بەرژەوەندەكا خۆ یا نەتەوەیی و نیشتیمانی ب دژاتی و داگیركرنا كوردستانێ بدەستڤەئینایە!؟
هەلبەت نە بەس چ بەرژەوەند بدەستڤەنەئیناینە، بەلێ زیانڤێكەفتێن ئێكێ بوونە و ریرەش و شەرمزار ژی بووینە.
لبەر هندێ ئێدی دەم هاتیە هەمی داگیركەر ب سیاسەتێن خۆدا بچنە ڤە و شاشیێن خۆ راستڤەكە، و دەستێ ئاشتیێ و ئاسایشێ بو گەلێ كوردستانێ درێژكەن و چارەسەریێن دادپەروەرانە بۆ دۆزا رەوایا كوردستانێ ببینن.
بۆ هەمیان باشە هەرێما كوردستانێ یا ئارام و سەقامگیربیت، چونكی سەركردایەتیا هەرێمێ دشێت كاروبارێن هەرێمێ برێڤەببەت و كێشەیێن هەرێمێ دگەل حوكمەتا بەغدا و دەولەتین هەرێمایەتی چارەسەركەت، هەروەكو دشێت ببیتە هۆكارەكێ هاژۆتنا پرۆسەیا ئاشتیێ ل پارچەیێن دی یێن كوردستانێ و ب ڤێ چەندێ دێ ئاشتی و ئاسایش و سەقامگیری دەڤەری ڤەگریت.
هەرێما كوردستانێ ب هێزە ب خۆراگریا مللەتی و هشیاری و زیرەكیا سەرۆك و رێبەرێن وێ، و ب بزاڤ و چالاكیێن وان ل ئاستێ كوردستانێ و ئیراقێ و دەولەتێن هەرێمایەتی و جیهانی.
لێ دەڤەرا رۆژهەلانا ناڤین یا د هەژاندنەكێ دا و بەرەف گورانكاریەكا نەدیاركری ڤەیە!؟، جەمسەرێن جیهانی و جەمسەرێن هەرێمایەتی د ململانەكا دژوار و د هەڤدژدانە، گەف و هەرەشە د مەترسیدارن، شەر ل مەیدانێ یە، دیبلۆماسیا توند دهێتە هاژۆتن، گفتوگویێن ئاشكەرا و ب نهێنی دهێنە برێڤەبرن، یاریكەرێن كاڕا ل مەیدانێ، ئەمریكا، ئسرائیل، توركیا و ئیرانن، ل دەردۆرێن وان ژی كۆمەكا دەولەتان و بزاڤان و گرۆپانە، هەر ئیكی ژی ئەجیندا خۆ هەیە، ل سەرڤە تشتەكە و لبن ڤە تشتەكێ دی یە!، و هندەك ژ ڤان گرۆپان چێكریین ب مەبەستن، د ناڤ ڤێ گێلەشۆكێ دا تنێ كوردستان دۆزەكا رەوا و دیار و ئاشكەرا و بێ مەبەستە، دخوازیت سەربەخۆییا خۆ وەگریت و ببیتە خۆدانا سەروەرییا خۆ، ئەڤەژی یا ب زەحمەتە، لێ پێگەیێ هەرێما كوردستانێ و هێز و كارایا سەرۆك بارزانی و هەڤرێبازێن وی یێ وە دكەن هێدی هێدی رێ خۆشببیت و دوزا كوردستانێ بەرەف پێشڤە بچیت و ئێدی ئەو قەناعەت و باوەریی چێببن كوردستانەكا سەربەخۆ هۆكارێ ئارامیێ و سەقامگیریا دەڤەرێ یە و د قازانج و بەرژەوەندیا هەمیان دایە.
د ڤی دەستوداری دا پاراستنا هەرێما كوردستانێ و بهێزكرنا وێ و ڤەدانا ناكۆكیێن ناڤخۆیی و چارەسەركرنا كێشەیێن هەلاویستی دگەل بەغدا و خۆشكرنا پەیوەندیێن وێ دگەل دەولەتێن هەرێمایەتی و جیهانێ پێدڤیێن هەڤكێشەیێن سیاسینە د بەرژەوەندیا كوردستانێ دا و د ڤی بیاڤی دا پێنگاڤێن باش دهێنە هاڤێتن.
دیدار و پەیام و پەیوەندیێن سەرۆك بارزانی و پشكداری و دیدار و پەیوەندیێن سەرۆكێ هەرێمێ و سەرۆكێ حوكمەتا كوردستانێ ل گەل مەزنە كاربدەستین عیراقی و هەرێمایەتی و جیهانی گەشبینیەكێ چێدكەن كو هەرێم پاراستیە و دۆزا كوردستانێ د پێشڤەچوونێ دایە، ب هیڤینە ل دەمەكێ نێزیك كوردستان ب مافێن خۆ شاد ببیت.

ئيحسان ئامێدی

هێشتا ئەقلیەتا بەداوەتێ و داگیركرنێ و تالانكرنێ و رەڤاندنێ و پیڕەبرنێ ل دەڤەرا رۆژهەلاتا ناڤین زالە، و ب ڤێ عەقلیەتێ دەولەت و رێكخستنێن سیاسی و تیرۆری دهێنە چێكرن، دا كو دریژیێ بدەنە سیاسەت و رەفتارێن شەرمزاریێن جاران كو هشتا شانازیێ پێ دبەن!.
كیێم مللەتان هندی كوردان ئەڤ دەردەسەری یە ژ دەستێن هەڤسویێن كوردستانێ یێن هۆڤ و درندە و تالانكەر دیتی نە، ئەڤجا ژی هێشتا دویڤەلانكێن وان و عەقلیەتا وان د ناڤ مللەتی دا ماینە و وێ سیاسەتێ بۆ رتووش دكەن و جوان نیشا ددەن و بهانەیان بۆ دبینن، و بیر ل خۆ ناكەن كا ئە چ نە و چ ماف هەنە، هەروەكو خۆ ب رێزا مللەتێن دی نابینن!؟، كوردستان ئێك وەلاتە و مافێ وێ یە ئێك دەولەتا سەربخۆ هەبیت، بەلێ هاتیە داگیركرن و دابەشكرن و لێكڤەكرن ل سەر چار دەولەتان، هەر چار دەولەتێن داگیركەر كو هەڤڕك و هەڤدژن، د هەمان دمدا هەڤگرتی نە بۆ دژاتیا كوردستانێ.
ڤی ژیوارێ دابەشكرنێ وەكریە كو هەر پارچەكێ تایبەتمەندیا خۆ هەبیت و ب وێ تایبەتمەندیێ بزاڤا رزگارخوازیا كوردستانێ ژی ل هەر پارچەكێ تایبەتمەندیا خۆ هەبیت.
شۆرش و سەرهلدن و خەباتا سیاسی و چەكداریا كوردستانێ وەكو بزاڤەكا رزگاریخواز ل هەر پارچەكێ ب شێوازەكی هەبوونە و جاران گەشە كرینە و جاران ژی كز بووینە.
ل ڤی دەستودارێ دا و پشتی خەبات و قوربانیدانەكا مەزن نوكە ل هەمی كوردستانێ، تنێ ل پارچەیا بەر دەولەتا ئیراقێ كەفتی، هەرێما كوردستانێ یا فیدرال دروستكریە، و ناڤێ كوردستانێ ل سەر هاتیە دانان و هاتیە دەستوریكرن و بلندكرن و دانپێدانكرن، ئەو ژی دكەڤیتە ژێر گڤاشتن و هەرەشەیێن عیراقێ و دەولتێن هەرێمایەتی.
ل رۆژئاڤایێ كوردستانێ قەوارەكێ سیاسیێ مژۆكیێ بێناڤ چێكریە و هشتا ژی دەستهەلاتدارێن شامێ دانپێدانێ وەكو گەلەك پێنادەن!، و ل باكورێ كوردستانێ تنێ باسێ هەلوەشاندن و چەكدانانا هێزا كو بناڤ شورەشگێر ل باكوری و پروسەكا ئاشتیێ هەیە بێی گرەنتیكرنا مافێن كوردان، و ل رۆژهەلاتێ كوردستانێ كەڕیە و بزاڤا سیاسی و چەكداری پاشگەز بووینە و دەولەت ژی هەر بەردەوامە لسەر سیاسەتا بێ بەهركرنا كوردان!.
دەردێ كوردان گرانە پتر ژ چل ملیۆنان خەونا ب دەولەتێ ڤە دبینن، و هێشتا ل سێ پارچەیان د بێ بەهركرینە ژخواندن و نڤیسینا زمانێ دایكێ!. و د یاریا سیاسی دا ژی نە شیاینە هەبوونا خۆ بسەپینن، و لایەنێن پەیوەندیدار راكێشنە دیالۆك و دانوستاندنێ بۆ دانپێدانێ ب مافێن وانێن سروشتی و رەوا!.
دێ بێژین پێناسەكا سیاسەتێ هونەرێ شیانایە وسەرەدەری كرنە دگەل دەستودارێ هەی داكو بشێین ئارمانجین مللەتی و بەرژەوەندێن تەڤایی بجهبینن.
كورد ژی یێن سیاسەتێ ب هەمی شێوازان دكەن ژ رادەربڕینێ بۆ گفتوگۆیان و پەیام گەهاندنێ تا خەباتا چەكداری پێناڤی ماف و ئارمانجێن مللەتی، لێ عەقلیەتا زال رێ ڤەناكەت بۆ لێكتێگەهشتنێ و چارەسەركرنێ، چونك توخمێ هێزێ دەستێن واندایە، لەوان دڤێت كارەكێ پتر بهێتەكرن بۆ پەیداكرنا توخمێن هێزێ دا بشێن گڤاشتنێ بكەن و هەمبەری نەچاركەن بهێتە دانوستاندنی.
سەر وێ هەمی خەبات و قوربانیدانێ دا، هەرێما كوردستانێ قەوارەك نەتەوەیی د چارچووڤەیێ دەولەتەك فیدرالی دا هاتیە سەپاندن سەرەرای كوما كێشەیێن هەلاویستی و مەترسیا ڤەگەراندنا ناڤەندیێ.
ل رۆژئاڤا ل گورەی رێكەفتنەكێ ب كوتەكی وەكو جڤاكەك هاتە قەبوولكرن، نە وەكو گەلەك خۆدان جوگرافیەك، و ل راگەهاندنا دەستووری دا هار ناڤێ كورد و كوردستان و زمانێ كوردی نەئینایە!.
و ل باكور تنێ باسێ شەر راگرتن و چەكدانان و هەلووەشاندنێ و ئاشتیێ یە بێی ماف، و ل رۆژ هەلاتێ باس ل چ تشتا نینە.
وەكو دیار حوكمەتێن ڤان دەولەتان دڤێن كوردان پەنچ كەن و ئارامكەن دا بشین سەقامگیریێ بۆ دەولەتێن خۆ چێكەن و پرۆژەیێن خۆ ب رێڤە ببەن!.
هێشا بارودۆخ ئالۆز و مژۆكی یە و نیشانێن ڤەبۆنەكێ ناهێن دیتن، ب هیڤینە بەرەڤ گەشبوونێ ڤە بچیت.
وەكو هەر جار راستیا دەستهەلاتدارێن نوویێن دەولەتێن داگیركەر دیار بووڤە كو گوهۆرینا ناڤی و وێنەی عەقلیەتیا دەستهەلاتداران ناگوهۆریت و چارەسەریان ل گەل خۆ نائینیت بەلكو هەر زی لەزێ دكەن خۆ ب هێزبێخن و درێژاهیێ ب سیاستا جاران بدەن.
یێ ل ناڤ رویدان و دەستوداری دا دزانیت بارودۆخ ب هەمی لایان ڤە چەندێ ئالۆز و ب زەحمەتە، یێ ل دویر ژی وەكو حەزا خۆ دێ سیناریۆیا دانیت و دەردهێنیت!.
كوردێ هیژا ژی ب سادەیا خۆ كۆمێنت و گۆتنێن خۆ دبێژین بێی دیتنا جهگرەكێ گونجای!.
ئەڤە ئەم یێن ل چەرخێ ژیرێ دەستكرد هێشتا هەبوونا مە وەكو نەتەوەیەك ناهێتە قەبوولكرن و گڤاشتن گەلەكن و هەرەشە دهێنە كرن.
پسیار ل ڤێرە ئەوە، چ بكەین و چاڤەرێی چ بین!؟..
بەلێ ئەم یێن هەیین و هەبوونا خۆ وەكو نەتەوەیەك مە سەپاندی یە و دڤێت ب رژدی كار بۆ ب دەستڤەئینانا ماف و ئارمانجێن خۆ بكەین، دڤێت پلانێ دانین و پرۆژەی بەرهەڤكەین و خۆ بهێزبێخین و هەڤگرتنێ چێكەین و بزاڤا سیاسی و دیبلوماسی و روشەنبیری و میدیایی كاڕا بكەین دا ببینە هێزەك بشێین پشتەڤانیەكا پتر یا جیهانا دیموكراتی بدەستڤەبینین، ئەو ژی ببنە پالپشت كو گڤاشتنان ل داگیركەران بكەن و بكێشنە دیالۆكێ و دانوستاندنێ و قەبوولكرنا هەبوونا كوردان وەكو نەتەوەیەك و ب نیازپاكی بەرەف چارەسەركرنا بنەرەتیا دۆزا كوردستانێ بهێن و سەقامگیریەكا بنەجهـ جیگیربیت.

ئيحسان ئامێدی

شەهیدبوون پێناڤێ ئارمانجین مللەتی و بەرژەوەندیێن گشتی بلندترین پلەیا گوری و قوربانی دانێ یە.
پێشمەرگەیاتی باشترین و پیرۆزترین ئەرك و كارێ مرۆڤی یە، پێشمەرگە پێ رادبیت دا گەل ئازاد و سەرفراز بژیت.
پێشمەرگە بەری ئارمانجێن مللەتی بجهبینیت، شەهیدبوون، یان برینداربوون و پەكەفتی بوون ل پێشوازیا وی یە، ل بەر هندێ پێشمەرگەیاتی پیرۆزترین و باشترین ئەركێ نەتەوەیی و نیشتیمانی و مرۆڤییە.
پێشمەرگەیە كار و خەباتێ ژبۆنا رزگاریا وەلاتی و ئازادیا مللەتی دكەت، لەوان د تۆمارا مرۆڤاتیێ دا زیندی دمینیت و نامریت.
یێ بشێت وێ بریارێ بدەت و ببیتە پێشمەرگە ئەو د پرۆژەیێ نەمریێ دایە، ئەو دشێت شانازیێ ب خۆ ببەت و یێ سەرفراز بیت، هەروەكو مللەت ژی شانازیێ و سەرفرازیێ پێ دبەت، چونكو پێشمەرگە و مللەت هەبوونەكا هەڤپشك و هەڤبەرژەوەندە.
د ناڤ مللەتی دا هندەكێن دی ژی هەنە شەرەفا خەباتكەریێ و شەهیدبوونێ بدەستڤەدئینن، ئەو ژی ئەو هەڤوەلاتیێن دلسۆزن یێن ب ئەركێن نیشتیمانی و نەتەوەیی رادبن، و بەرەڤانیێ دكەن و رویبروی دوژمنان دبن پێناڤی ماف و ئارمانجێن مللەتی چ رێكخستیێن سیاسی بن یان نیشتیمانپەروەر و كوردپەروەربن، ئەوژی جهێ شانازیێ نە و د زیندی نە و نامرن.
هەمی مرۆڤ حەژ نەمرێ و ناڤداریێ دكەن بەلێ هەمی نەشێن وێ بكەن و بگەهنە وێ پلەیێ و پاشخانەكا ب سەروەری ل دیف خۆ بهێلن.
مرۆڤ ئازادبوویە و دڤێت ئازاد بژیت، مرۆڤ كو هەیە دڤێت ب ئازادی و سەربەخۆیی بژیت، لەوان هەردەم مرۆڤی شەر و ململانا خۆ دژی هەمی ئاستەنگ و ركەبەری و قەپخوازیا و ستەم و زۆری و سەركوتكرن كریە. داكو ئازاد و سەرفراز بیت.
د مێژوویا خەباتا رزگاریخواز و بەرەڤانیا نیشتیمانی دا ناڤێن وان خەباتكەر و قەهرەمانێن رولێ خۆ گێرای د رزگاركرنێ و بەرەڤایكرنێ و بەرگریكرنێ دا زیندی مایە و چووینە د تۆمارا نەمریێ دا، هەروەكو ل ژیانێ ژی ڤان كەسان ب خەبات و بەرخودانا خۆ ناڤداریەك بۆ خۆ چێكری و ل جهێ سەرفرازیێ.
ئازادیێ خویكا خۆ هەیە و خویكا وێ ژی گەلەك ب بهایە، ئەو ژی گیان و ژیانا مرۆڤی یە كو د رێیا ئازادیێ دا پێشكێشی مللەتی دكەت.
مێژوویا خەباتا مرۆڤی یا پری سەروەریە، ئەڤ سەروەریە ب خوین خوها خۆگوریكەران ب دەستڤە هاتیە، لەوان هەمیشە ل ساخكرنا ڤان یاد و بیرەوەریان، بیرێ ل وان شەهید و قەهرەمانان دئینەڤە یین ژیانا خۆ بەختكری بۆ سەرفرازیا مللەتی.
ل خەباتا رزگاریخوازا كوردستانێ دا گەلەك داستان و سەروەری ب خوینا شەهیدان هاتینە ئەنجامدان، و سەرهەلدان ئێك ژ شاكارێن خەباتا رزگایخوازا كوردستانێ یە، و ب قوربانیێن وێ ژی هەرێما كوردستانێ هاتە رزگاركرن و كرە قەوارەكێ نەتەوەیێ كوردستانێ، ئەڤجا كوردستانی چەند شانازیێ ب هەرێما كوردستانا فیدرال دبەن هند شانازیێ ب شەهید و گۆریێن ڤێ دەستكەفتیا نەتەوەیی دبەن.
هەیڤا ئادارێ گەلەك بیرەوەریێن نەتەوەیی و نیشتیمانی و میژوویی یێن باش و خراپ تێدانە، هەروەكو گەلەك شەهید و قوربانی ژی ل ڤێ هەیڤێ هاتینەدان و مێژوویا گەلێ كوردستانێ پێ هاتیە خەملاندن.
ژ بیرەوەریێن ئادارێ، ل ئێكی ئادارا سالا ١٨٨٠ یەكەم كۆمەلا رامیاریا كوردی بناڤێ یەكێتیا كوردان ب سەركردایەتیا شێخ عبیدولا نەهری هاتە پێكئینان، و ل ئێكێ ئادارا ١٩٧٩ بابێ روحیێ نەتەوەیا كورد و سەركاروانێ شەهیدان بارزانیێ نەمر مالئاڤاهی كر، و ل ٣ ی ئادارا ١٩٣٧ ێ بەرپابوونا شورەشا دێرسیم ب سەركردایەتیا سەید رەزا، و ل ٥ ئادارا ١٩٩١ ێ دەستپێكرنا سەرهەلدانا گەلێ كوردستانی دژی رژێما دكتاتوری و رزگاركرنا رانییا، و ل ٧ ئادارا ١٩٢٥ راگەهاندنا شۆرەشا شێخ سەعیدێ پیرانی، ل ٧ ئادارا ١٩٨٦ رێكەفتنامەیا ئاشبوونا نیشتیمانی دناڤبەرا پارتی و یەكێتی ژ لایێن ئدریسێ جانەمەرگ و جەلال تالەبانی هاتە ئیمزاكرن، و ٧ ئادارا ١٩٩١ ئاگرێ سەرهلدانێ گەهشتە سلیمانیێ و رزگاركر، ل ١١ ی ئادارا ١٩٧٠ راگەهاندنا رێكەفتناما ١١ ئادارێ ل ناڤبەرا شۆرەشا ئەیلۆلا نیشتیمانی ب سەرۆكاتیا بارزانیێ نەمر و حوكمەتا ئیراقێ، و بۆ جارا ئێكێ‌ حوكمەتا ئیراقێ ب فەرمی دان ب مافێن گەلێ كورد و كوردستانێ دا.
و ل ١١ ئادارا ١٩٩١ سەرهەلدان و ئازادكرنا باژێری هەولێرێ، و ل ١٤ ئادارا ١٩٠٤ ژ دایكبوونا بارزانیێ نەمر، و ل ١٤ ئادارا ١٩٩١ سەرهەلدان و ئازادكرنا باژێرێ دهۆكێ و ل ١٦ئادارا ١٩٨٨ كیمیابارانكرنا حەلەبجەیا شەهید و ل ٢٠ ئادارا ١٩٩١ سەرهەلدان گەهشتە كەركووكا دلێ كوردستانێ و رزگاركر، ٢١ئاداری جەژنا نەورۆزێ و سەرسالا كوردی، ل ٢١ ئادارا ١٩٢٥ سەرهەلدانا مەزنا شێخ سەعید پیران داخوازا سەربەخۆیا كوردستانی كر و ئامەد كرە پایتەخت، ل ٢٥ ێ ئادارا ١٩٧٦ مالئاڤاهیا سەركردە ئحسان نوری پاشا، ل ٣١ ئادارا ١٩٤٧ سێدارەدانا پێشەوا قازی محەمەد و هەڤالێن وی، ل ٣١ ئادارا ١٩٩١ كۆچا ملیۆنی بەرەف سنوورین توركیا و ئیرانێ. ئەڤە و گەلەك بیرەوەریێن دی یێن هەیڤا ئادارێ بەرهەمێ خەبات و بەرخودانا گەلێ كوردستانێ یە و شانازیی پێ دبەین و گیانێ شەهیدان شاد و مللەت سەرفراز.

ئيحسان ئـامێدی

دیارە ژ كەڤن دا هێز هۆكارێ خۆراگرتن و سەركەفتنێ بوویە و مان بۆ یێ ب هێزتر بوویە، لەوان هەر ئێكی دڤیا بهێز بكەڤیت دا خۆڕاگریت و سەر بكەڤیت.
ئسرائیل دەولەتەكا بچویكە بەلێ شیانێن مەزن هەنە، ب هەڤگرتنا جوهیێن جیهانی و ژیرێ زانستی و تەكنولوژی و هێزا لەشكری و جەنگی و هەوالگیری و ئابۆری و بزاڤا دیبلۆماسی و ڤان هۆكارێن هێزێ هەبوونا خۆ سەپاندیە و هەمی جەمسەرێن جیهانێ پشتەڤانیێ لێ دكەن، تنێ دەولەتێن عەرەبی و ئیسلامی دژاتیا وێ دكەن، ئەو ژی ل هەمبەری شیانین ئسرائیلێ ل پاشكەزێ دانە!.
سیاسەتا ئاسایشا نەتەوەیا ئسرائیلی ئەوە كو د هەمی بیاڤان دا پێشداتر بیت، دا ل سەر هەمی دوژمن و هەڤركێن خۆ یا زالبیت، ل دویڤ پەندا كوردی (قوەت علەتی دبڕیت)!، و حەتا نوكە ئسرائیل د ڤێ سیاسەتێ دا سەركەفتی یە. هەلبەت ل دەڤەرا مە جوهی د ناسیاربوونە كو د ژیرمەندن، لەوان دگۆتنە مرۆڤێن بسپۆر و شارەزا ئەڤە یێ ئەقل جوهی یە!، د هەمان دەمدا جوهی جڤاكەكا خۆراگربوونە، لەوان شیان ل بەرامبەر وان هەمی هێرشێن عەرەبا و مسلمانان خۆراگرن و بمینن و دەولەتەكێ بۆ خۆ چێكەن و بهێز بێخن و هەمبەری هەمی دژمن و نەیار و هەڤركێن خۆ راوەستن و نەچاربكەت قەبیلكەن و سەرەدەریێ دگەلدا بكەن.
گەلەك دەولەتێن دی یێن بچویك ب روبەری و مرۆڤان هەنە، بەلێ ب هەڤگرتنا جڤاكی و شیانان و ب هوكارێن هێزێ د مەزنن و ب دەولەتێن مەزن دهێنە هژمارتن.
دەولەت ب هێزێ چێدبیت.
كوردان ژ كەڤندا گۆتییە چیڤێ ستویرە ئارێ هویرە)، ئانكو هێزێ نیشا بدە دا شۆلێن تە باش برێڤەبچن، هەروەكو وی كاروانچی یێ ب هێز، گەنمێ خۆ بریە ئاشی، هەر زوی ئاشڤان پێشڤە ڕابووی و خزمەتا وی كری و گەنمێ وی دو جاران بۆ ل ئاشی كری و باش هێرای و هویركری!.
ئەڤ پەندە گرنگیا هێزێ نیشاددەت، هێز ب ب زانینێ و ئیرادەیێ و هەڤگرتنێ و كاركرنێ بۆ دابینكرنا توخمێن هێزێ چێدبیت و بنەمایێن وێ هێزێ ل كوردستانێ هەنە، لێ پلان و بەرنامە و كاركرن بو رێكخستنا وان دخوازستە پتر بسپۆریێ و داكۆكیكرنێ و بەرپسیارانە سەرەدەریكرنێ.
كوردستان ب رۆبەر و مرۆڤێن خۆڤە چەند بەرابەر ئسرائیلی و گەلەك دەولەتێن دی یە، و ئەگەر خۆ رێكبێخیت و ب سەروبەربكەت و هەڤگرتنا جڤاكی و سیاسی پێكبینن دێ شێن گەلەك باشتر بیت نەمازە كو شیانێن مرۆڤی و ئابۆری و زانستی هەنە.
ژ گرفتێن هەرێن مەزنێن كوردستانێ جوگرافیا وێ یە كو كەفتیە دەڤەرەكا ئاسێ، و جڤاكێن دەردورێن وێ هەمی دژاتیێ لێ دكەن و ناهێلن كوردستان ب مافێن خۆ شادببیت و ئەو ب خۆ سەرگێریا خۆ بكەت و د ناڤ جڤاكێن پاشكەفتی دا دەلیڤەیا پێشكەفتنێ ب حەزژێكەرێن ئازادیێ و پێشكەفتنێ نادەن، لەوان هەمیشە شەڕ و ئالۆزی و نەسەقامگیری یە، لێ وەكو ئیرادە هەبیت هەمی ئاستەنگ دهێنە ڤەدان.
كوردستان ب وەلات و مللەت ڤە هەیە، و ل بەرامبەر وان هەمی هێرش و لێمشتێن درندانەیێن دوژمنان خۆ راگرتیە و هەبوونا خۆ پاراستیە و سەپاندی یە و نهۆ ژی لێ دهێتە خواستین ڤان بارودۆخان بۆ بدەستڤەئینانا مافێن خۆ یێن ڕەوا بكاربینیت.
ل ئیراقێ؛ هەرێما كوردستانێ یا فیدرالیا دەستووری هەیە، ل سووریایێ دەڤەرەكا كارگێریا خۆ یی هەیە، ل توركیا دەرگەهین دیالۆگی و دانوستاندنێ و چارەسەریا ئاشتیانە هەنە، ل ئیرانێ رەوشا دەولەتێ ب خۆ ل ژێر گڤاشتن و هەڕەشەیێن ئەمریكا و رۆژئاڤایە و بارودۆخێ ناڤخۆ نەیێ سەقامگیرە و بەرەڤ پەقینێ یە، ئەڤە وێ نیشاددەت هەمی داگیركەر و جڤاكێن دەردورێن كوردستانێ دشەپلینە و د گێژەڤانكەكێ دانە و مایە ل سەر كوردستانێ خۆ ب هێزبێخیت و ب پرۆژە كاربكەت.
یا جهی گەشبینیێ هەرێما كوردستانێ بوویە ناڤەندا دۆزا كوردستانێ و ب وی رەنگی سەرەدەری دگەلدا دهێتەكرن و ئەوا دهێتە دیتن سەرۆكاتیا هەرێما كوردستانێ ل ئاستێ هەر سێ سەرۆكاتیان، كوردستان، هەرێم و حوكمەت ل ئاستێن بلند و ب هێز یێ بزاڤەكا سیاسی و دیبلۆماسیا مەزن دكەن و سەرنجا جڤاكێ نێڤدەولەتی رادكێشن بۆ پرسا نەتەوەیا كوردستانێ.
سەرەدان و دیدارێن كاربدەستێن زلهێزێن جیهانی و یێن پەیوەندیدار و پشكداریكرنا سەرۆك و كاربدەستێن هەرێمێ د كۆڕبەندین جیهانیێن ئابۆری و ئاسایشێ و حوكمەتان وزەیێ و سەقای پێگەیێ ب سەنگ و ب هێز یێن هەرێمێ نیشاددەت.
دیارە كورد یێ چیڤێ خۆ ستویردكەن و خۆ ب هێز دئێخن دا هەبوونا خۆ بسەپینن و مافێن خۆ ب دەستڤەبینن. هەكو دبێژن (چیڤێ ستویرە، توخیب زێڕە). یێ ب هێز دێ سنوورێ خۆ دەستنیشان كەت!.
ب هیڤینە ئەڤ پیگەه و سەنگە كوردستانێ بەرەف ئاقارەكێ ئاڕام و سەقامگیر ڤە ببەت.

ئيحسان ئـامێدی

دوبارە سەركەفتنا ترەمپی و ڤەگەریانا وی بۆ سەرۆكاتیا ئەمریكا پرسەك ئەمریكی و نیڤدەولەتی و جیهانی یە، ئەڤە بابەتەكی مەزنە و گرنگە و ل جهێ دویڤچوونا هەمیانە، چونكی ترەمب سەرۆكێ ٤٧ یێ وەلاتیێن هەڤگرتیێن ئەمریكی یە كو جەمسەرێ ئێكێ یێ جیهانێ یە، نە تاكە جەمسەرە!،د دەمەكی دا هات شەڕ و پێكدادن و هەڤڕكی و مەترسیێن سەقای و ژینگەهێ و نەخۆشیین ڤەگر جیهان ترساندییە و جاڤێ هەمیان ل قورتال كەرەكی یە.
دەولەتێن زلهێزێن جیهانێ چەندین رێكخراوێن نێڤدەولەتی بۆ هەمی پرسێن مرۆڤی و دەولەتان دامەزراندی نە و میساق و پەیمان و بەرنامە بۆ داناینە، دا كاركەن ژبوونا ئاشتیێ و سەقامگیریێ و بجهئینانا مافێن مرۆڤی و پاراستنا ژینگەهێ و ریبریبوونا نەخۆشیا و كارەساتان، لێ دەولەتێن مەزن لدویڤ بەرژەوەندیێن خۆ سەرەدەریێ دگەلدا دكەن و ئەو میساق و پەیمان هەر دهەلنگڤتن ب وان ئاستەنگێن وان دانایین، لەوان حەتا نوكە ئەڤ رێكخراوە ژلایێ زلهێزان ڤە و ل دویڤ بەرژەوەندیێن وان دهێنە هاژۆتن و برێڤەبرن!.
وەلاتێن ئێكگرتیێن ئەمریكا دەولەتەكا سەرمایەدارا زلهێزە، سیاسەتا وێ ل دویڤ تیۆرێن جیۆپۆلیتیكی و ئاسایشا نەتەوەیی و لسەر بنگەهێن بەرژەوەندیێن وێ یێن ستراتیژی وژینداری و لاوەكی دهێتە دانان و هاژۆتن. و هەمیشە پێكدادانێ دگەل هەڤدژ و هەڤڕكان ل سەرتاسەری جیهانێ دكەت و هەر بەرژەوەندیەك وەكو نەخشە بۆ كێشای بجهناهێنیت!.
لێ ڤێ جارێ ئەڤ سەرۆك دەولەتە هات ب گەف و هەرەشەڤە هەر ل ناڤ وەلاتێ خۆ بۆ دەوروبەرێن خۆ ژ ئەمریكیا بۆ مەكسیك و كەنەدا و پەنەما، بۆ گزیرتا گرینلاند، ئوقیانۆسێ ئەتلەنتیك بۆ ئورۆپا و قۆلپا ناتۆ، بۆ رۆسیا و ئۆكرانیا، بۆ چینێ، تایلەند و كوریا باكۆر، بۆ رۆژهەلاتا ناڤەراست، ئسرائیل، عەرەب و ئیرانی.
هەروەكو ئەڤ سەرۆكە چ بۆ كەسێ نادانیت و رێیا وی ژی یا پاقژ و بێ ئاستەنگ و ركەبەرە، یان هزر دكەت هندێ ب هێزە چ دڤێت دێ كەت و دارێ سحرێ د دەستان دا یە چاوا حەز دكەت دێ وەسا هاژۆت و جڤاكی مرۆڤی ملكەچی فەرمانێن وی یە،و دی ئەو بیت یا وی گۆتی!، ئەو ب خۆ د ژیواری دا وەسا نینە، بۆ هەمی وان بەرنامەیان دێ ئاستەنگ و ڕكەبەری و دژایەتی هەبن!
د كەڤندا هەمی دەولەتان ژ هێزەكا بچویك دەست پێ كریە و مەزن بووینە و ل هەمی قۆناغێن چێبوون و مەزنبوونێ دا بەرهنگاری و قەپخوازی رویبری هەبووینە و ل گوپیتكا مەزنبوون و بهێزبوونێ ژی هەر ركەبەرێن هەبین و نەشیاینە و هەر تشتێ ڤیا بیت بكەن، ئەرێ یا ل بەر ئاقلە ل ڤی سەردەمێ فرەیا هێز و جەمسەران ئەو بشێت یا راگەهاندی بكەت!.
یا زانایە وەلاتێن ئێكگرتیێن ئەمریكا ل بەراهیا سەدێ بیستی و ل سەردەمێ جەنگێ جیهانیێ ئێكێ وەكو جەمسەرەكێ جیهانی هاتە د ناڤ جەنگی دا و رۆلی خۆ گێرا، كو ل وی دەمی تنی ل ئورۆپا د ناڤ جەنگی دا چەند جەمسەر هەبوونە، وەكو بەریتانیا، فەرەنسا، ئەلمانیا، رۆسیا ، ئمبراتوریەتا ئوسمانلی، ژبلی هێزێن دیتر وەك ئسپانیا و پورتوگال و هۆلەندا.
ب سەركەفتنا شۆرەشا كۆمەنیستا ل رۆسیایێ و بدوماهی هاتنا جەنگێ جیهانیێ ئێكێ و شكەستنا ئەلمانیا و ئوسمانلیا و وەستیانا بەریتانیا و فەرەنسا رێ خۆشبوو ئەمریكا بهێتە د ناڤ گۆرەپانا جیهانی دا و سیاسەتێن خۆ یێن فراوانخوازی بجهبینیت.
یا زانایە رۆلێ ئەمریكا یێ سەرەكی بوو ب دوماهی ئینانا جەنگێ جیهانیێ ئێكێ ئێدی رۆژ بۆ رۆژێ هێز و دەستچوونا وێ ل جیهانی پتر لێ هات و ركەبەریا هەمی هەڤركان كر، لێ رۆلێ ئەمریكا ل جەنگێ جیهانیێ دووێ و ژناڤبرنا ئەلمانیا یێ ئێكلاكەر بوو بۆ بدوماهی هاتنا جەنگی و دیاربوونا ئەمریكا وەكو هێزەكا مەزن و خودان چەكی ئەتۆمی، ل هەمان دەم دا ئێكەتیا سۆڤێتی ژی وەكو هێزەكا دی یا مەزن ل هەمبەری وێ دیار بوو و ئێدی هەڤریكی د ناڤبەرا ڤان هەروو هێزان دا جیهان بەرەف مەترسیا جەنگەكێ دی بر، لێ ڤێ جارێ مەترسیێن چەكێ ئەتۆمی و وێرانكرنا تەڤایی، جەنگ و هەڤدژی ب رەنگەكێ دی هاژۆت، جەنگێ سار بوو، ئەڤە ژی ب رێكێن شەڕێ پێشڤە (الحرب بالنیابە)، و شەڕێ ئابووری، شەڕی میدیایی، شەڕێ
دیبلۆماسی، گەف و هەرەشەیان!.
و هەڤسەنگیا هێزا وەكر چ كێشە ل چ قولاچێن جیهانێ ب دروستاهی ئێكلانەبن و بدوماهی نەهێن!.
كێشەیا فەلەستینیان و ئسرائیلی، دۆزا كوردی دگەل دەولەتێن داگیركەر، كێشەیێن دەولەت و بزاڤێن ئەمریكا لاتینی و یێن باشۆرێ روژهەلاتا ئاسیایێ و یێن كێشوەرێ ئەفریكا، حەتا كێشەیێن دەولەتێن كۆمبەستا سۆشیالزمێ و قلپا وارشۆ ل هەمبەری كۆمبەستا سەرمایەداری و قلپا ناتۆ، ئێدی ل هەر جهەكی ئێكی گۆتبا ئحم، یێ دی دابێژیتێ قورەسم، بزاڤێن رزگارخواز و شۆرەشێن نیشتیمانی و كۆدەتایێن لەشكری و سەهەلدانێن جەماوەری ب مایتێكرنێن ڤان جەمسەران دهاتنە هاژۆتن!.
بانگەشەیێ هەلبژارتنێن سەرۆكێن دەولەتێن مەزن ب بەرنامە و پرۆژە و دەستپێشخەریێن سەرتاسەرینە، لێ چ جاران چ ژ ڤان جەمسەران نەشیاینە هەمی تشتێ راگەهاندی بجهبینن، گەلەك ژێ بۆ مەزاختنێن ناڤخۆیینە بۆ ب دەستڤەئینانا دەنگانە!.
مرۆڤاتی و شارستانیەت د هەڤڕكی و پێكدادانێن هەروهەر دانە، ژبەر جوداهیێن ئیدولوژی و بیروباوەران و هەڤڕكیا سەرمایەداران بخۆ، ئەڤ بەرژەوەندی و پێكهاتێن ژێكجودا ململانێ و هەڤركیێ دگەل هەڤ دكەن و هندی توخمی جوداهیێ هەبیت هەر دێ مینن!.
ئەمریكا دەولەتەكا زلهێزە و جەمسەرەكێ جیهانی یە و خودان بەرنامەیەكێ تایبەتە، بەلێ نە تاكە زلهێز و جەمسەرە، بەلكو رۆسیا و چین و ئورۆپا ژی زلهێز و جەمسەر و خودان بەرنامەنە، ژبلی وان ژی دەولەت و هێزێن بچویك و رێكخراوێن توندرەو ژی هەنە بەرگریێ دكەن و زمانێ ئیملایێ و فەرمانان رەد دكەن، ئەڤ هەمی جەمسەر و دەولەت و هێزە پێكدادسنێ دكەن، ژبەر هندێ نابیت مرۆڤ یێ خۆش باوەر بییت كو ئەڤە خیڤزانكە و دارێ چارەسەریێ د دەستادایە و سۆپەرمانێ دەربازبوونێ یە، و چیا حەز دكەی دێ كەت.
پرسا سیستەمێ جیهانیێ نوی ژ بەراهیا سەدێ بیستی وەرە دهێتە گۆتن، لێ پشتی هەلوەشیانا ئێكەتیا سۆڤێیەتی، ل سالا ١٩٩١ جۆرج بۆشێ سەرۆكێ ئەمریكا سیستەمێ جیهانیێ نوی راگەهاند، لێ هەر هینگی ریبری كۆمەكا ئاستەنگان بوو و نەشیا پرۆژەیێ خۆ بجهبینیت، ئێدی هەڤڕكیا جەمسەرێن سەمایەداران و شارستانیەتان و ئیدولۆژیەتان درێژی كێشا و یا بەردەوامە و ناهێتە چاڤەرێكرن ئەڤ جیهانە تەنا و ئارام بیت و كێشە و گرفت چارەسەر بن و بنبر بن.
ترەمب كو سەرۆكێ گەرا ٤٥ یا سەرۆكاتیا ئەمریكا بوو، گەلەك كێشە و گرفت ل پاش خۆ هێلان، كێشەیێن عەربان و ئسرائیلی و ئیرانێ و جڤاكا نێڤدەولەتی، چینێ وتایوانێ، ناتۆ و ئۆرۆپا، ۆوسیا و ئۆكرانیا … و كوردستانێ و داگیركەران هەبوون هەر مان، خۆ ل ناڤ ئەمریكا كو بناڤودەنگە ب دیموكراتیەتێ ب ئارامی كورسیكا دەستهەلاتێ رادەست نەكر.
نهو ژی كو ترەمپ بۆ گەرا ٤٧ بوڤە سەرۆكێ ئەمریكا هەر كێشە و گرفت و ململانێ و هەڤركی ل جیهانێ هەنە، ب ساناهی نینە ب راگەهاندنا گۆتاران چارەسەربن، هەر ئەمریكا ب خۆ ژی دەولەتەكە مایتێكرنێ و دەستێوەردانێ دكەت و قەیرانان چێدكەت و سەرگێریا وان دكەت و چارەسەر و بنبڕ ناكەت، و حەتا ئێكێ چارەدكەت چەندێن دی دئافرینیت!.
بەلی بۆ هەر ب دەستڤەئینانەكێ و بەرگریكرنەكێ هێز پێدڤیە، هێزا جڤاكی، سیاسی، ئابووری، لەشكری، دبلۆماسی، زانستی، تەكنولۆژی.. بشێت ڤان هێزان دابینكەت دێ شێت دەستكەفتا ب دەستڤە ئینیت و بەرگریێ كەت، یێ وان هێزا دابین نەكەت دێ یا هەی ژی ژ دەست دەت.
ئەم كورد ل ڤی سەردەمی دخواستینە هۆكارێن هێزێ پەیدا كەین و دابینكەین و كاری پێ بكەین، دا بمینین و دەستكەفتیان بدەستڤە بینین.