خالد ئەحمەد بادی

ل دێرین زەمان ب شێوەكی فەرمی و ئاشكەرا كرین و فرۆتنا مرۆڤان دهاتەكرن و رەواجەكا مەزن ل سەر بوو و خەلكی بازرگانیەكا مەزن و دویر ژ بنەمایێن مرۆڤی و مرۆڤایەتیێ‌ ئەنجام ددا، ب ڤێ‌ كریارا كەشەفرێت. وەكو كولە ئانكو بەند (عەبد) دهاتە هژمارتن و هەروەسا كرین و فرۆتن, ب مخابنی ڤە مرۆڤان چ بوها و قیمەت نەبوون و خودایێ‌ مەزن د پەرتووكێن پیرۆز و ئاسمانی دا یا دیاركری كو مرۆڤان بوهایەكێ‌ مەزن یێ‌ هەیی و قورئانا پیرۆز دا خودایێ‌ مەزن یا گۆتی مە مرۆڤ ب باشترین شێوە وشكل یێ‌ دروستكری و ئافراندی, د چیرۆك و خەلەكا یوسڤێ‌ پەیامبەر دا كو دەمێ‌ برایێن وی ب چەند دەرهەمەكێن كێم فرۆت بوو, ئەڤ دیاردەیا كرێت و دویر ژ هەمی یاسا و رێسایا ئەڤ دیاردە ل سەر تاك و جڤاك و گرۆپ و مرۆڤان ل جیهانێ‌ هاتبوو بژاندن, ل گەل بۆرینا هەمی قووناغ و چەرخان و پێشكەفتنا مرۆڤایەتیێ‌ و جیهان كەفتیە د چەرخێ‌ جیهانگێری و تكنولۆجیا و زانستێن نوی یێن جیهانی دا و د هەمی واران دا جیهان و جڤاكێن مرۆڤان پێشكەفتن ب خۆڤە دیت و هێدی هێدی ئەو دیاردە كێم بوو، پاشی ب شێوەكی گشتی ئەو شێواز و كریارە هاتە بنبركرن. ئەو دەمێ‌ نەزانین بۆرین و نەماین, دەمێن نەخۆش و كێماسی و هەر تشتەكی كو ل ڤی چەرخی دا و نەبوونا ئالاڤ و هێز و دەزگەه و ئامیر و شیانان هەمی هاتن و بۆرین و ب چ شێوە و چ تێگەهشتن بۆرین و ئەو دەم و سال و چەرخێن سەخت و دژوار ل سەر جڤاكێن جیهانێ‌ دا بۆرین و نەمان, جهێ‌ داخێ‌ یە نوكە و ل ڤی سەردەمی ب شیوازەك دا و ب كریارەكا بەربەلاڤ ئەڤ جۆرە كار و كریار دیاردە یا ساخ بوویە ڤە و ب رێژەكا زۆر بەربەلاڤ و زێدە ل زۆر وەلاتان وب تایبەت ل وەلاتێ‌ مە, ب هزاران نموونە هەنە دا كو بەرژەوەندیێن خۆ یێن تایبەت بپارێزیت، دێ‌ خۆ فرۆشێت ب بهایەكێ‌ كێم یان ب چەند دینار و دەرهەمان, یان دێ‌ بیتە لەگلەگی یان دێ‌ بیتە ئیزگێ‌ وی ژبۆ ڤەگوهاستنا دەنگوباس و بێ‌ بەختی یا یان ژی دێ‌ بیتە گەندەل و دزیكەر بۆ وی كابرایی دا كو ژێ‌ رازی بیت, یان ژی دێ‌ بیتە پالێ‌ وی بۆ هەر كار و كریارەك و فەرمانەكێ‌ بیت دا كو ئەوی كەسێ‌ ئەو كری ژێ‌ رازی بیت. مخابن و سەد جاران مخابن كو ئەو دیاردەیا كرین و فرۆتن و خۆمالیكرنا مرۆڤان دوبارە دیاربوویە ڤە و دەركەفتی یە د ناڤ جڤاكێن زۆر وەلاتان دا، هەر دیسا ل وەلاتێ‌ مە ئەو دیاردەیا خراب دەركەفتی یە و بوویە بازارەكێ‌ مەزن یێ‌ كرین و فرۆتن و خۆمالیكرنا مرۆڤان, و ئەگەر تو نەكەی، دێ‌ یێ‌ بێ‌ بەهر بی ژ هەر تشتەكی و دێ‌ خەلكەك هەبن بێژن یان یێ‌ نەزان و نەفامایا یان ژی یێ‌ خشیم و ترسنۆكە یان ژی دێ‌ بێژنی نزانیت ئیدارەیا خۆ بكەت, ئۆمێدەوارین بازارێ‌ فرۆتن و كرین و خۆمالیكرنا مرۆڤان ل چ دەڤەر و جهان نەمینیت.

خالد ئەحمەد بادی

ل دێرین زەمان ب شێوەكی فەرمی و ئاشكەرا كرین و فرۆتنا مرۆڤان دهاتەكرن و رەواجەكا مەزن ل سەر بوو و خەلكی بازرگانیەكا مەزن و دویر ژ بنەمایێن مرۆڤی و مرۆڤایەتیێ‌ ئەنجام ددا، ب ڤێ‌ كریارا كەشەفرێت. وەكو كولە ئانكو بەند (عەبد) دهاتە هژمارتن و هەروەسا كرین و فرۆتن, ب مخابنی ڤە مرۆڤان چ بوها و قیمەت نەبوون و خودایێ‌ مەزن د پەرتووكێن پیرۆز و ئاسمانی دا یا دیاركری كو مرۆڤان بوهایەكێ‌ مەزن یێ‌ هەیی و قورئانا پیرۆز دا خودایێ‌ مەزن یا گوتی مە مرۆڤ ب باشترین شێوە وشكل یێ‌ دروستكری و ئافراندی, د چیرۆك و خەلەكا یوسڤێ‌ پەیامبەر دا كو دەمێ‌ برایێن وی ب چەند دەرهەمەكێن كێم فرۆت بوو, ئەڤ دیاردەیا كرێت و دویر ژ هەمی یاسا و رێسایا ئەڤ دیاردە ل سەر تاك و جڤاك و گرۆپ و مرۆڤان ل جیهانێ‌ هاتبوو بژاندن, ل گەل بۆرینا هەمی قووناغ و چەرخان و پێشكەفتنا مرۆڤایەتیێ‌ و جیهان كەفتیە د چەرخێ‌ جیهانگێری و تكنولۆجیا و زانستێن نوی یێن جیهانی دا و د هەمی واران دا جیهان و جڤاكێن مرۆڤان پێشكەفتن ب خۆڤە دیت و هێدی هێدی ئەو دیاردە كێم بوو، پاشی ب شێوەكی گشتی ئەو شێواز و كریارە هاتە بنبركرن. ئەو دەمێ‌ نەزانین بۆرین و نەماین, دەمێن نەخۆش و كێماسی و هەر تشتەكی كو ل ڤی چەرخی دا و نەبوونا ئالاڤ و هێز و دەزگەه و ئامیر و شیانان هەمی هاتن و بۆرین و ب چ شێوە و چ تێگەهشتن بۆرین و ئەو دەم و سال و چەرخێن سەخت و دژوار ل سەر جڤاكێن جیهانێ‌ دا بۆرین و نەمان, جهێ‌ داخێ‌ یە نوكە و ل ڤی سەردەمی ب شیوازەك دا و ب كریارەكا بەربەلاڤ ئەڤ جۆرە كار و كریار دیاردە یا ساخ بوویە ڤە و ب رێژەكا زۆر بەربەلاڤ و زێدە ل زۆر وەلاتان وب تایبەت ل وەلاتێ‌ مە, ب هزاران نموونە هەنە دا كو بەرژەوەندیێن خۆ یێن تایبەت بپارێزیت، دێ‌ خۆ فرۆشێت ب بهایەكێ‌ كێم یان ب چەند دینار و دەرهەمان, یان دێ‌ بیتە لەگلەگی یان دێ‌ بیتە ئیزگێ‌ وی ژبۆ ڤەگوهاستنا دەنگوباس و بێ‌ بەختی یا یان ژی دێ‌ بیتە گەندەل و دزیكەر بۆ وی كابرایی دا كو ژێ‌ رازی بیت, یان ژی دێ‌ بیتە پالێ‌ وی بۆ هەر كار و كریارەك و فەرمانەكێ‌ بیت دا كو ئەوی كەسێ‌ ئەو كری ژێ‌ رازی بیت. مخابن و سەد جاران مخابن كو ئەو دیاردەیا كرین و فرۆتن و خۆمالیكرنا مرۆڤان دوبارە دیاربوویە ڤە و دەركەفتی یە د ناڤ جڤاكێن زۆر وەلاتان دا، هەر دیسا ل وەلاتێ‌ مە ئەو دیاردەیا خراب دەركەفتی یە و بوویە بازارەكێ‌ مەزن یێ‌ كرین و فرۆتن و خۆمالیكرنا مرۆڤان, و ئەگەر تو نەكەی، دێ‌ یێ‌ بێ‌ بەهر بی ژ هەر تشتەكی و دێ‌ خەلكەك هەبن بێژن یان یێ‌ نەزان و نەفامایا یان ژی یێ‌ خشیم و ترسنۆكە یان ژی دێ‌ بێژنی نزانیت ئیدارەیا خۆ بكەت, ئۆمێدەوارین بازارێ‌ فرۆتن و كرین و خۆمالیكرنا مرۆڤان ل چ دەڤەر و جهان نەمینیت.

خالد ئەحمەد بادی

پشكا (2-3)
ل دەمێ‌ تۆفانا نۆح پەیامبەری و كورد كارتێكەر بوون ب پرسێن مرۆڤایەتیێ‌، هەردەم كوردان ڤیایە مرۆڤایەتی و جیهان بەرەف ئارامی و ئاراستەیێن جوان و مرۆڤ دۆست و داهێنان و كاركرن ڤە بچیت ، ژیانەكا بەختەورە بۆ تەڤایا مرۆڤایەتیێ‌, كوردبوون جیهان رزگاركری ژ نەزانینیێ‌ كورد بوون كو شەڕ بۆ مرۆڤاتیێ‌ دكر و سەلاحەدینێ‌ ئەیۆبی بوو مللەتێن گەنی یان رزگاركرین هەرێما كوردستانێ‌ و پارچەیێن دی یێن كوردستانێ‌ د بەرۆكێن پێشڤەچوون و پێشداچوو هەر كوردبوون شەڕ بوو مرۆڤایەتی و ئارامی و ژیانەكا بەختەورە دكر, بێگومان پتریا مللەتان ئایین و پیرۆزیێن خۆ بۆ خۆ كرینە پێ‌ رهەك و ل سەر وێ‌ پر و پێرهێ‌ ڕا گەهشتنە مەرەمێن خۆیێن تەتەوەیی، بۆ خۆ دەولەت و حوكمەت پێ‌ دروست كرن، كوردان دەولەت و حوكمەت و دەستهەلات و حوكمرانیەت، ئیمپراتۆریەت، میرگەه هەبوون، لێ‌ ب گۆرەیی ئایین و مللەت و مرۆڤایەتیێ‌، هەردیسا گۆری مرۆڤدۆستی و هەڤالینیێ‌ كر و ل دوماهیێ‌ كورد مانە دبێ‌ هەر تشتەك و تا نوكە ل ڤان قووناغان ژی كوردان چ بدەستڤەنە ئیناینە و شەمەندەفرا جیهانی، ئانكو شەمەندەفر و كاروانێ‌ ژیانێ‌ كورد هێلانە د دویكێلا خۆ یا رەشتاری دا و دوبارە وان هۆڤ و دەڤبخوین و بەرژەوەندیخوازان خیانەت و ل كوردان كر و ئەو ل سەر عەرشێن زێر و زیڤ و بڕونزان روینشتن وجلكێن حەریر و بەلسەمان ل بەر خۆ كرن، عەقل و هەست و رەحم هەر د فەرهەنگا وانان دا نەماینە. نوكە و ل ڤی سەردەمی رەوشا گشتی یا دهێتە گوهۆرین و ئاراستەیێن نوی و جودا یێن دیاربن و رەوشا گشتی كەتیە د خانەیا بەرژەوەندیێن تایبەت دا، هەر چەندە هەردەم و د هەمی قووناغ و دەمان دا بەرژەوەندیا گشتی یا د هەبوونێ‌ دا و ب رێژەیێن بەرچاڤ لێ‌ نوكە و د ڤێ‌ قووناغێ‌ دا، پرسا بەرژەوەندیان ب رێژەیێن زۆر زێدە بەلانس بلند بوویە و ل بەری دەمی هەر هەبوو، لێ‌ ب رێژەیێن كێمتر بوون و ب تایبەت پشتی دۆنالد ترامب هاتی و دەستهەلات ل ئەمریكا وەرگرتی وەكو سەرۆكێ‌ نوی یێ‌ ئەمریكا پرسێن بەرژەوەندی و بازرگانی و حەزژێكرنا خۆ ب خۆ كەفتیە د وارێ‌ جێبەجێ‌ كرنێ‌ دا, نوكە و د ڤان دەم و قووناغێن نوكە دا شەرمەندەفرا كوردان یا هەول ددەت بەرەڤ كاروانێ‌ جیهانی ڤە بچیت ول وان مافان بگەریێت و ببینیت یێن كو دوژمنان ژ كوردان ستاندین. ل ڤان هەیامان بزاڤێن زێدە و مشە یێ‌ روی ددەن و دهێنە پێش كو ئەو ژی پێشوازی و روینشتنێن سەرۆك (مسعود بارزانی) ل گەل مەزنە بەرپرس و سەركردە و سەرۆك و وەزیر و كونسل و كەسایەتیێن جودا جودا یێن بیانی و ناڤخۆیی دیار دبن.

خالد ئەحمەد بادی

2 ــــ 2

دەستهەلاتدار و سەركردەیێن ئیرانی هزرەكا ب هێز بۆ گەلێ‌ ئیرانێ‌ پەیداكریە، كو بتنێ‌ ئیسلامەتی یا راستەقینە یا ل ئیرانێ‌ هەی و دئێتە برێڤەبرن و ل چ جهێن دی یێن دونیایێ‌ نینە و هەمی نەتەوە و مەزهەبێن دی ل بەر خەلكی رەشكرینە، خەلكێ‌ ئیرانی نەچار كریە كو سەرەدەریەكا خراب و شاش ل گەل وەلاتێن دی و هەروەسا مللەت و نەتەوەیێن دی بكەن یێن كو د ناڤ وانان دا دژین، هەروەسا وەلات و مللەتێن دی یێن جیهانی و هەرێمی و رۆژهەلاتا ناڤین, بەردەوام ئیرانێ‌ مایتێكرن ل سووریا، یەمەن، بەحرەین، سعوودیە، ئەففغانستان، كوێت و پتریا وەلاتێن كەنداڤی و هەرێمی، لبنان و پتریا وەلاتان. ل وەلاتێ‌ ئیرانێ‌ زۆر كەمەنەتەوە هەنە مینا كورد و عەرەبێن ئەهواز و عەجەمی، ئانكو توركمان و مەسیحی و كەلیمی ئیران زۆر زولمێ‌ ل وان ژی دكەت, رەفتار و سیاسەتا ئیرانێ‌ یا هشك و بێ‌ باوەر بەرامبەر مللەتێ‌ خۆ و مللەت و وەلاتێن جیهانێ‌ نەیا رەوایە و نەیا سیاسی و نەمرۆڤایەتی تێدا دیار دبیت و بەردەوام ئیران د شەڕ و گەنگەشەكا بێ‌ بنەما دایە ل گەل وەلاتێن رۆژئاڤا و مامەلەكا ڤەشارتی و پەیوەندیێن دگەلدا هەیین, پشتی هاتنا ترامپی بۆ سەرێ‌ گوپیتكا دەستهەلاتێ‌ ئەمریكا گەفێن مەزن ل زۆر وەلاتان كرن و ژ وان ئیران ئێك ژ وان وەلاتان كرن و پاشی دەنگوباسێن جیهانی وەسا دا خۆیا كرن كو ترامپی رێك نەدا ئیسرائیل كو گۆرزەكێ‌ لەشكری داوەشینتە ئیرانێ‌ و ترامپی داخواز كر كو دانوستاندنێن راست و راست دگەل ئیرانێ‌ دا بكەت, ئەوبوو ل رێككەفتی (9\4\2025) ئاخفتنكەرا كوشكا سپی یا ئەمریكی (كارۆلین لیفیت) داخۆیانی یەك دا بناڤی ئەمریكا و دێ‌ ل رۆژا شەمبی یا بهێت دانوستاندن دێ‌ ل گەل ئیرانێ‌ هێنە ئەنجامدان و دێ‌ د راستەوخۆ بن, ئەوبوو ل (12-4-2025) ئیران و ئەمریكا ل گەل هەڤدو كۆمبوون و ل گەل هەڤدو روینشتن و ل سەلتەنا عومان دەست پێ‌ كرن, هەر دو لایان داخۆیانی دان كو داخۆیانیێن وان د (ایجابی) بوون كو ئەڤ دانوستاندن و روینشتنە زۆر د ئەرێنی بوون و هەردو لایەن د ئارام و د دل رەحەت بوون. پاشی گەر هەولا دووێ‌ یا دانوستاندنان هاتنە ئەنجامدان ل (19 – 4 – 2025) ل وەلاتێ‌ ئیتالیا ل پایتەخێ‌ وی وەلاتی (رۆما) د ڤێ‌ روینشتنا دووێ‌ دا هەلوەستێن ئیرانێ‌ نە وەكو جارێن دی بوون و ب ئاشكەرایی ئیرانێ‌ دیاركر ب رێكا ئاخفتنكەرێ‌ خۆ كو دێ‌ بەردەوام پویتدانا یۆرانیۆمێ‌ (تخصیب الیورانیوم) كەین ئانكو ل دەمێ‌ هەلوەستێ‌ ئیرانێ‌ لاواز و سست دبیت ئێكسەر دابەزینان دكەت و دەمێ‌ ب رێژەكێ‌ رەوش باش دبیت ئێكسەر هەلوەستێن خۆ دگوهۆریت و جۆرەكێ‌ بێ‌ منەتیێ‌ ل دەڤ ئیرانێ‌ پەیدا دبیت. ب تایبەت پشتی حسن نەسروللا و (بشار الاسد) و حەماس و حزبوللا ود ویڤەلانكێن وان ژ هەمی ژمێریاریان دەركەفتین و نەماینە د هەبوونێ‌ دا و بەلانسێ‌ وانان هاتیە خوار و ئیران زۆر بێزار و لاواز بوو پاشی وەكو سیناریۆیەك داخوازا دانوستاندنان ل گەل هەمی لایەنان كر ب تایبەت لایەنێ‌ ئەمریكی, پاشی ئیرانێ‌ ڤیایە سیناریۆیەكا دی دروست بكەت و داخۆیانی دا و گۆت ئەم دێ‌ هەر ل سەر پویتاندنا یۆرانیۆمی بەردەوام بین و چ هێز نەشێن مە براوەستینن و مافەكێ‌ رەوایێ‌ مەیە و بەرامبەر ڤان داخۆیانییان ئەمریكا ژی دبێژیت ئێكەم خالا كو ئیران جه بجه بكەت راوەستاندنا بەرنامەیێ‌ چەكێ‌ ناڤۆكی یە. ل ڤێرە چ دیار دبیت یا مە ل سەری ل مانشێتێ‌ گۆتارا خۆ دیاركری كو ب راستی سیناریۆیێن ئیران و ئەمریكا و گفتوگو و دانوستاندنێن وان ب تنێ‌ سیناریۆ و فلمن، ئیران دێ‌ دابەزینێ‌ بۆ هەر بەرژەوەندەكا كو ب دەستخۆڤە بینیت كەت، نموونە كو ل نیڤا ئیرانی خالد مشعل سەرۆكێ‌ حەماسێ‌ بهێتە كوشتن، مەسجەكا ئاشكەرایە و بێ‌ دەنگبوونا ئیرانێ‌ ل سەر تیرۆركرنا حەسەن نەسروللا و بێ‌ هەلوەستییا ئیرانێ‌ ل سەر روخاندنا بەشار و رژێما ئەسەدی ئەڤە هەمی مەسجێن دیار و ئاشكەرانە كو ئیران یا بێ‌ دەنگە و ب تنێ‌ ژبۆ بەرژەوەندیا خۆیا تایبەت كار دكەت و ئیران یا بەرهەڤە بۆ هەر كارەك رەفتارەكێ‌ كو ب تنێ‌ رەوشا وێ‌ بمینیت وەكو نوكە و ب ناڤێ‌ مەزهەبیەتێ‌ پتر خۆ بگونجینیت و ل سەر دەستهەلاتی بمینیت و یاریان ب مللەت و خەلكێ‌ خۆ بكەت.

خالد ئەحمەد بادی

1 ــــ 2

ل دەمێ‌ لدویڤچوونا ناڤەرۆكا هندەك بابەت و دەنگوباسێن جیهانی، ب تایبەت یێن هەرێمی و رۆژهەلاتا ناڤین كو پتر نێزیكی هەرێما كوردستانێ‌ نە وەكو دەڤەر ژئالیێ‌ جوگرافی ڤە,  د لێگەریانێ‌ دا زۆر زانیاری و پرس و پێزانینێن گرنگ و هەستیار مرۆڤ دبینیت و دبنە جهێ‌ سەرسۆرمانێ‌، بۆ نموونە ل  هندەك لێگەریانێن خۆ دا ل ناڤ پەیچ و پەرتووك و نڤێسین و ژێدەران دا بۆ مە چەند رۆنكرن و دەنگوباسێن سەیر دیاربووینە و دبنە جهێ‌ پرسیارێ‌ بۆ هەر تاكەكی, بۆ میناك پەیدابوون و هەبوونا رژێما ئیرانێ‌ یا ئیسلامی یا شیعی ل سالا (1979)،  دەمێ‌ شۆرەشا ئیرانی یا ب سەرپەرشتی یا خومەینی ڤە، مەزنترین و بناڤودەنگترین بارەگا و كەسایەتیێن وان ل فرەنسا بوون و هەروەسا یێن ئیخوان المسلمین ل بریتانیا بوون. هەروەسا ژێدەردیار دكەن كو ل سالێن هەشتییان كو گەرمگەرما شەڕێ‌ ئیراق و ئیرانێ‌ بوو، پتریا مامەلە و بازگانی و رێككەفتننامە یێن ئابۆری و دارایی ل ناڤبەرا ئیرانێ‌ و وەلاتێن بیانی، هەروەسا ئیسرائیلێ‌ دا هەبوون. ئەڤ پرسێن دهێنە باسكرن و شلۆڤەكرن و شلۆڤەكارێن سیاسی و ئابۆری و لەشكری ب دەمژمێران دئاخڤن هەمی ب تنێ‌ بۆ وێ‌ چەندێ‌  كو ل بن پەردەیان و ژبەر پاراستنا بەرژەوەندیێن گشتی یێن تاك و وەلات و كەسایەتییان دگەهینیت ئارمانجەكا بەرچاڤكری و دیار، كو ئەو ژی یا خەلك دبێژن پرسەك و باسەكن و یا ئەو لایەن و بەرژەوەندی دبێژن پرسەك و ئارمانجەكا دی یە. ئیرانێ‌ ب هێز كار ل سەر وێ‌ چەندێ‌ كریە كو كیانێ‌ خۆ، هەروەسا مەزهەبێ‌ خۆ بسەپینیت، ل سەر هەمی جیهانێ‌ لێ‌ نەشیا بگەهیتە ئارمانجا خۆ ب رێژەكا زۆر كێم ژی و ئەو ژی ب رازەمەندی یا هندەك لایەنان بیت. د پەرتووكا (تشییع العالم) دا دیار كری یە كو ب مەرەما گەهاندن ورازی كرنا خەلكەكی ب شیعەكرنێ‌ رژێما ئیرانێ‌ ب ملیونان دۆلاران دمەزێخیت بۆ وێ‌ چەندێ‌ كو شیعەكرنێ‌ بەربلاڤ بكەن و ئەگەر بچینە راستییا بابەتێ‌ ئیران و شیعەكرنێ‌ زانایەكێ‌ بیانی بۆ مە وەسا دایە خۆیا كرن دەمێ‌ تو لاوازیێ‌ خۆ و دەستهەلاتێ‌ خۆ دا دبینی، دێ‌ سەحكەیە رێكەكا دی كو دەستهەلاتێ‌ خۆ پێ‌ ب هێزبێخی، ئانكو ئەگەر تو بێ‌ هێز مایی و باوەری نەما نەچارییە كو رێكەكا پێگوهۆر بۆ خۆ ببینی دا شەرعیەتێ‌ بدەیە كارێ‌ خۆ, زانا و جڤاكناسێ‌ ناڤدارێ‌ بیانی (ماكس ویبەر) دبێژیت (ئەگەر هەر دەستهەلاتدارەكی نەشیا مەشرۆعیەتا دەستهەلاتێ‌ خۆ بپارێزیت كو ب رێكا سەربۆرا دەستهەلاتێ‌ خۆ، شیانێن خۆ بۆ خەلكی بدەتە قەبیلكرن، یانژی خەلكی باوەری ب دەستهەلات و كەسایەتیا وی نەهێت و نەمابیت ل وی دەمی دێ‌ ناچار بیت كو مللەتێ‌ خۆ ب تشتەكێ‌ دی ڤە مژویل بكەت و تشتەكێ‌ نوی بكەتە د قادا سیاسیا دەڤەرێ‌ دا و خەلكی پێڤە مژویل بكەت و پێڤە گرێدەت و باوەریێ‌ بدەتە دەستهەلاتت خۆ) بۆ نموونە ل وەلاتێ‌ ئیرانێ‌ ل سەردەمێ‌ دەستهەلاتێ‌ (شاه ئیسماعیل سەفەوی) نەشیا حوكمێ‌ خۆ ب خەلكێ‌ خۆ بدەتە قەبیلكرن و باوەری ژ دەست دا، رابوو هزر و پرسێن شیعیاتیێ‌ بەردانە د ناڤ گەلێ‌ خۆ دا و باوەرییا وان ب مەزهەبێ‌ شیعیەتێ‌ ڤە ب هێز كر، هەروەسا دەستهەلاتێ‌ خۆ ژی ب هێز و قاهیم و خورستی كر. نوكە و ل ڤی سەردەمی وەلاتێ‌ ئیرانێ‌ ب كۆمارا ئیسلامیا ئیران دئێتە نیاسین و دەستهەلاتێ‌ وێ‌ ئیسلامی یە، مەزهەب شیعی یە و ژلایێ‌ خودانێن عەماما و مەرجەعێن شیعی ڤە دئێتە برێڤەبرن، مینا ئەسفەهانی، سیستانی، باقری، سەدڕی ڤە و قاسمی و ئیسماعیلی.. هتد.

خالد ئەحمەد بادی

پەیڤا زانست دەمێ‌ دهێتە گۆتن یان نڤێسین دبیتە باسێ‌ سەرەكی یێ‌ هەر ناڤەندەكێ‌ بیت و هەر  وەلاتەك و مللەتەكێ‌ زانست گرتی، بێگومان ژ رەشاتیێ‌ دەركەفتینە و بەر ب سپیاتییێ‌ ڤە چووینە گەهشتینە ناڤەندێن بلندێن جیهانێ، گرێدانا هندەك پەیڤان ب هەڤدو ڤە یا ڤەبڕە چونكو ئێك پەیڤ تمامكەرێ‌ پەیڤا دی یە, ئەگەر ل دیرۆكێ‌ بزڤرین و پێداچوونەكا كویر ل ناڤەرۆكا فەرهەنگا دیرۆكێ‌ بكەین، دێ‌ بۆ هەر تاكەكی دیار بیت كو ل دەمێن بەراهیكێ‌ ل وەلاتێن رۆژئاڤایی ئانكو وەلاتێن ئەورۆپی ب هزارن جەنگ و شەڕ و پرسێن هەستیار و نەخۆشی و كوشتن و برس و تێكدانا ئابۆرێ‌ پتریا وەلاتێن جیهانی و بنبڕكرن و پەیدابوون دو جەنگێن جیهانی، جەنگێ‌ جیهانی یێ‌ ئیكێ‌ و دووێ‌ و ئاوارەیی و نەهامەت و كارەسات ل ئەورۆپا هەبوون ل سەردەمێن كەڤنار، پشتی كو ئەورۆپیان و وەلاتێن ئەورۆپی ب ملیۆنان قوربانی یێن گیانی  داین و ب ملیار و تریلیوونان زیانێن ماددی و دارایی دان و ئابۆرێ‌ وان ئێكجار تێكچوبوو و كارەسات ل ئەورۆپا پەیدا ببوون و رەوشا وان بەرەف كەفتن و بنبڕكرنێ‌ ڤە چوو بوو، لێ‌ شۆرەشەكا دی ل ئەورۆپا پەیدابوو و شۆرەشەكا گشتگیر بوو و هەمی وەلاتێن رۆژئاڤایی ڤەگرتن كو ئەو ژی شۆرەشا زانستی بوو . دەمێ‌ شۆرەشا زانستی دروست بووی ل ئەورۆپا بێگومان ئەوێ‌ شۆرەشێ‌ زانست و زانین و پەروەردە گرتن و ب گرتنا پەروەردێ‌ زانین و زانست ب سەركەفتن و ئێكسەر شۆرەشا ناڤبری پەروەردە و زانستەكێ‌ زۆر باش بەرپا كر و بەلاڤ كرن و ئەورۆپا هەمی هاتە ب چەككرن ب زانست و زانینێ‌، ئانكو ئەو ئەورۆپی یێن چەكێن كلاشینكۆف و چەكێن گران دەلگرت ئێكسەر چەك گوهۆری ب پێنڤیسی، ئانكو (قلم) و دەمێ‌ چەك دبیتە قەلەم ئێكسەر شارستانیەت بەربەلاڤ دبیت و ئێكسەر دێ‌ ئەو مللەت یان تاك دێ‌ بنە رەوشەنبیر و چەكدار ب زانستی, هەر دەمێ‌ زانست بەربەلاڤ بوو، ئێكسەر دێ‌ سیستەم ب خۆ هێتە دانان و دەمێ‌ سیستەم هاتە دانان ئێكسەر دێ‌ دادپەروەری هێتە بەرپاكرن و دەمێ‌ ئەڤ خال و بڕگەیێن ل خوارێ‌ مە باس كرین، بێگومان دێ‌ ئابۆرەكێ‌ بهێز ژی دروست بیت دەما مهاتیر محەمەد سەرۆك وەزیرێ‌ بەری یێ‌ مالیزیا گۆتی (گرنگترین وانە من گرتی د ژیانێ‌ دا ل دەمێ‌ دەستهەلاتێ‌ من ئەوە كو ئارێشەیێن وەلاتان چ دەمان  بدوماهیك ناهێن و بتنێ‌ چارەسەرییا وان  ئاریشەیان ب تنێ‌ زانستە). مەرەما مهاتیر محەمەدی ئەوە كو یێ‌ زانستی بگریت، بێگومان دێ‌ سەركەڤیت. ل ڤان دوماهییان پرسەكا گەلەك گرنگ و هەستیار كەفتیە د بەرۆكا وەلاتێن جیهانێ‌ دا، ئەو ژی پرسا ئابۆری یە و بووینە سەردێر و هەمی كار وكریار و بەرنامە ب پرسێن ئابۆری ڤە هاتینە گرێدان و ب تایبەت كو ئیراق ب هەمی شێوەیان هەمی زولم و ستەم بەرامبەر كوردان كری و كارتێكرنێن مەزن و بەرچاڤ ل كوردان كریە. ئاریشەیێن مەزن یێن جیهانی یێن پەیدا دبن، ژبەر پرسێن ئابۆری ل جیهانێ‌ و بەرژەوەندیێن تایبەتێن وەلات و تاك و گرۆپان و ب تایبەت ل ڤان بەرنامە و بڕیارێن ترامپێ‌ سەرۆكێ‌ ئەمریكا ژبۆ زێدەكرنا باجێ‌ لسەر كەلوپەلێن بازرگانی و كارڤەدانا وی لسەر جیهانێ‌ و زۆر پرسێن دی، ئەڤە هەمی وێ‌ چەندێ‌ دگەهینیت كو ئابۆر و زانست و سیاسەت پێكڤە دگرێداینە و هەرسێ‌ دبنە دەستهەلات و ل هەمی ناڤەندێن جیهانێ‌ دبنە پرسێن سەرەكی.

خالد ئەحمد بادی

دوویڤچوون و پێداچوونا بۆیەران و سەیركرن د ناڤەرۆكا فەرهەنگا سیاسی و گشتی یا رۆژهەلاتا ناڤەراست دا زۆر دەرگەهان ل مە ڤەدكەت و ب وێنە و ب دەنگ و رەنگ بۆیەر و شرۆڤە بۆ مە دیار دبن و دهینە راڤەركرن و زنجیرا بۆیەران هەر ژ كەڤندا بۆ مە یا دیارە و ب شێوەیێ‌ زنجیرەیی و مینا شاشەكێ‌ دهینە بەرچاڤێن مە و دەنگێ‌ شەڕێ‌ ئیسرائیل وفەلەستینێ‌ وشەڕێ‌ ئیراق و ئیرانێ‌ وشەڕێ‌ كوردان و وەلاتێن كورد د ناڤدا و شەڕێ‌ ئیراق و كۆێت و شەڕێ‌ ئیراقێ‌ و عەرەبان، شەڕێ‌ سووریا، ئیسرائیل و لبنان و مینا دهێتە گۆتن و دیاركرن كو تابلۆیێ‌ رۆژهەلاتا ناڤەراست، مینا تەڤنێ‌ تەڤن پیركێ‌ یە و رۆژهەلاتا ناڤەراست د گرارا بەرژەوەندیخوازان دا دكەلیت و ل ڤان داوییان كوشتنا سەرانێن هەوالگێرییا ئیرانی و شەڕێ‌ ئیران و ئیسرائیل پەیدابوو و دەستێ‌ ئیرانێ‌ تێدا بوو، لێ‌ شكەستن ل وی بەرەیی خوار و ئیران ل وێرە ژی خوسارەت بوو, یا ژ هەمییان گرنگتر د پێداچوونا بۆیەرێن سیاسی و ئابۆری و گشتی دا ل دەڤەرێ‌ ئەو ژی روخیانا رژێما سووریێ‌ و نەمانا دەستهەلاتێ‌ شێرێ‌ بێ‌ زەنگل و ئەڤ گوهۆرینە بۆیە ئەگەر كو دوبارە هەیبەت و دەستهەلات و مایتێكرنێن ئیرانێ‌ ل دەڤەرا رۆژهەلاتا ناڤەراست كێم بكەت، بەلكو نەهێلان و مینا دبێژن دەست و پێن ئیرانێ‌ هاتنە برین و هەمی دوستێن وێ‌ بێ‌ هیڤیەك ل جەم پەیدا بوو و ژ ئیرانێ‌ دویركەفتن و ئیرانێ‌ هەلوەستێ‌ خۆ گوهۆری ونەرمییەك كەفتە تێدا, سیاسەت یا گرێدایی بەرژەوەندییانە و بەرژەوەندی گرێدای سیاسەت و ئابوورییە، ئانكو ئابۆر و سیاسەت وەكو پەیڤ ژ ئێكودو ددوورن، لێ‌ د بنەرەت دا هەردو پەیڤ یەك پەیڤن و ب هەڤدو ڤە دگرێدایینە و ل دوماهیێ‌ دێ‌ ئەڤ هەردو پەیڤە لایەنان گەهینن هەڤدو و چاوا مە ل سەری دیاركری یە كو یێن دویر نێزیك بوون و یێن نێزیك دویر بوون و پشتی روخیانا رژێما ئەسەدی و هاتنا ئەحمەدولشەڕع كو ژ ئالیێ‌ مەزهەبی ڤە ژی سونی هاتنە گوهۆرین ب عەلەوییان ڤە وئێكسەر و دوبارە بەرژەوەندان خۆ دانە ئێكوهەردو پەیڤ كو سیاسەت و ئابۆر و مەزهەبیەت بوونە دادوەر و سعوودی ئێكسەر نێزیكی سووریێ‌ بوو، هەروەسا توركیا ژی پەیوەندیێن خۆ یێن ئابۆری و سیاسی و هەڤسۆیاتیێ‌ نێزیكبوون و بەلانس هاتنە گوهۆرین و دەڤەر بەرەف بەرژەوەندیێن وەلاتێن زلهێز ڤە چوون، كو ئەو ژی ئەمریكایە و رۆسیا بێ‌ دەنگ بوو، هەر ژبەر مەسەلە و پرسێن بەرژەوەندیێن تایبەت كو ئەڤ پرسا بووینە ئەگەر كو بەلانس بهێنە گوهۆرین و رەوشا گشتی بەرەف هندەك دەرگەهێن جودا جودا ڤە بچیت و سیناریۆ دوبارە دیار ببن و دەڤەر ب شێوەكێ‌ گشتی بەرەف تاك لایەنیێ‌ ڤە بچیت و ئەڤ هەمی پرسە و شەڕ و نەخۆشی و ئالۆزی یێن دەڤەرا رۆژهەلاتا ناڤەراست ب شێوەكێ‌ كۆتایی چارەسەریێ‌ ب خۆڤە بگریت و خودانێن مافان ب مافێن خۆ شاد بن و خودانێن عەردان عەرد بۆ بزڤرن و هەر ئێك د سنوورێ‌ خۆ دا كەدا خۆ بكەت و هەمی لایەن ل گەل هەڤدو بزڤرن و لسەر ئێك مێزا دانوستاندنان كۆم ڤە ببن و ئارامی و ئازادی و مرۆڤایەتی جه بجه ببیت و مرۆڤایەتی هەناسەیێن ئازادی و ئارامی و سەقامگیریێ‌ بهەلكێشین.

خالد ئەحمەد بادی

ناڤودەنگێن مللەتێ‌ كوردێ‌ موسلمان زۆرە و مێرانی و هێرش لسەر مللەتێ‌ كورد و بەرگریكرنا كوردان ژ ئیسلاما پیرۆز ژ دوژمنێن ئیسلامێ‌ و بەرگریكرن و پێشكەفتنێن مللەتێ‌ كورد بۆ ئایینێ‌ پیرۆزێ‌ ئیسلامێ‌ كرین ددیار و بەرچاڤن. مللەتێ‌ كورد ئایینێ‌ ئیسلامێ‌ پاراستی یە, كوردان ب دەهان بەلكو ب سەدان شۆرەش و بەرخودان ئەنجامداینە و ئەم دێ‌ ل ڤێ‌ گۆتارێ‌ باسێ‌ رۆژانێن شۆرەشا گولانا پێشكەفتنخواز كەین كو دەم و جه سالا(1987)ێ‌دەڤەرا بەرواری بالا ل گوندێ‌ كانی مەزنێ‌ و ل گەلیێ‌ بازێ‌ و ناڤێ‌ شكەفتێ‌ شكەفتا بابەكرا بوو شكەفتا ناڤبری دكەڤیتە گەلیێ‌ بازێ‌ ل نێزیك گوندێ‌ كانی مەزن و بێلیزانێ‌ و دكەڤینە دگەلیێ‌ دسەر گوندێ‌ بازێ‌ دا بۆ لایێ‌ باشوری و دكەڤیتە رۆژهەلاتێ‌ گوندێ‌ بێلیزانێ‌ و رۆژئاڤایێ‌ گوندێ‌ بێشیل و كانی مەزنێ‌ و نێزیكی (4 – 5) كلم یا ژ ڤان گوندان دویرە دكەڤیتە دبەرێ‌ كۆپێ‌ چیایێ‌ مەتینی دا. چەند خەلكێ‌ دەڤەرێ‌ ل بیرە هەر ناڤێ‌ ڤێ‌ شكەفتێ‌ شكەفتا بابەكرا یە و ڤێ‌ شكەفتێ‌ زۆر خزمەتا شۆرەشێن كوردی و ب تایبەت شۆرەشێن ئیلۆن و گولانێ‌ و شۆرەشگێران كریە. شكەفتا بابەكرا ئێك ژدێرینترین جهێن شینوارا یە ل دەڤەرێ‌ و زۆر چیرۆك و چیڤانۆكێن خۆش و درێژ لسەر شكەفتا بابەكرا هاتینە گۆتن. رەوشەنبیر و شارەزایێن وێ‌ دەڤەرێ‌ دگۆتن ئەڤ شكەفتە زۆر یا ناڤدارە و زۆر خزمەتا دەڤەرێ‌ و شۆرەشگێران كریە. ل سالا1987 رەوشا دەڤەرێ‌ تێكچوو و شەڕ دروستبوو و هێرشێن حوكمەت و جێش و جاشان هاتنە سەر دەڤەرێ‌، ئەم نەچاربووین و رەڤین چووینە د شكەفتا بابەكرا ڤە كو ئەم (52) سەرۆك خێزان بووین و بۆ ماوەیێ‌ نێزیكی سێ‌ هەیڤان ماینە د ناڤا شكەفتا بابەكرا ڤە و هەیڤا رەمەزانا پیرۆز ب سەر مە دا هات, د ناڤا شكەفتێ‌ دا مە رێورەسمێن خۆ یێن ئایینی دكرن و رەمەزان و رۆژیێن خۆ ژی مە دگرتن و هەمی نڤێژ و خوتبە مە دكرن ل ناڤ وێ‌ رەوشا خراب و نەخۆش دا هەمی رۆژی گرتن و ب شەف دا پاشیڤێ‌ د شكەفتێ‌ ڤە خۆین و ژبەر كو نەشیایین ئاگری ژ دەرڤەیی شكەفتێ‌ هەل بكەین ژبەر دوژمنی دا ئێكسەر مۆشەك و تۆپان هاڤێنە مە، لەوما نەچار دبووین ل ناڤا شكەفتا ناڤبری دا دا ئاگران هەلكەین ژبۆ ئامادەكرنا زادی و شكەفتی و پڕ دبوو ژ دیكێلێ‌ و هەتا پیچەكا خوارنێ‌ هاتبا ئامادەكرن چاڤێن مە هەمیان دبوونە سركا رۆندكان. ب رەخ شكەفتێ‌ ڤە كەڤیێن بەفرێ‌ هەبوون و لبەر دەرێ‌ شكەفتێ‌ كانیەكا بۆش هەبوو كو ئاڤا وێ‌ ژبن كەڤیێن بەفرێ‌ دهات و مە بكاردئینا و ب ڤی شێوەیی شۆرەشگێر و خەباتكەران بەهنگاریا دوژمنی دكر و كاروانێ‌ ژیانێ‌ برێڤەدبر، هەردیسا هەمی فاڕگۆنێن شەمەندەفرا ژیانێ‌ بەرەف ئاراستەیا خۆیا دروست دچوو و كوردان و شۆرەشگێر و خەباتكەران ب ڤی شێوەیی خەباتا خۆ دكر و نەتەوە و كەرامەت و ئایینێ‌ خۆ ژی دپاراست و خەباتا خۆ ژی دكر و پیرۆزیا نەتەوەیی و ئایینی و گشتی پێكڤە و د هەمی قووناغان دا پاراستی یە, ل دوماهیێ‌ دبێژم ودیار دكەم كو مللەتێ‌ كو ئەگەر ل كیڤە بیت و د رەوش دا بیت ئایینێ‌ خو ژبیر ناكەت و ئەڤە ژی وێ‌ چەندێ‌ دگەهینیت یێ‌ حەز ژ نەتەوا خۆ بكەت دێ‌ حەز ژ ئایینێ‌ خۆ ژی كەت و هەمی ئایین ل دەڤ كوردان جهێ‌ رێزگرتنێنە.

خـالـد ئـەحمەد بـادی

رامان و مانەیا پەیڤا باژار د هەمی فەرهەنگێن جیهانێ‌ دا، ئانكو ئەو جهە یێ‌ كو خەلك لێ‌ كۆمڤە دبن و مالێن خۆ دداننێ‌، ئانكو بۆ پەیڤا باژار مانایەكا دی فەرهەنگ ددەنە مە كو باژێر گوندەكێ‌ مەزنە و یێ‌ پڕە ژ مرۆڤان, هەر دیسا پەیڤا باژێر ئانكو جهەك یان دەڤەرەكە كو پتر مرۆڤ یان ئاكنجی و خانی پتر لێ‌ بن ژ گوندان یان باژێرك و باژێرۆكان, هەر دیسا فەرهەنگ رامانەكا دی ددەنە مە بۆ پەیڤا (city) ئانكو باژێر رامانەكا دی ددەت كو پەیڤا باژێر بۆ وی جهی دهاتە گۆتن و بكارئینان بۆ جهی دادپەروەری لێ‌ و ئاماژێ‌ ددەتە پەیڤا داد (justice)، ئەڤە دیاردكەت كو باژێر ئەو جهە یێ‌ ئیمناهی و ئارامی و دادپەروەری لێ‌ هەی، چونكو باژێر بارەگایێ‌ دەستهەلاتێ‌ یە و پتر باژێر یێ‌ پێشچاڤە. بێگومان هەمی مللەت و وەلات و حوكمەت زۆر پویتەیی ددەنە باژێر و باژێرۆكێن خۆ و هەر جهەك و لایەنەك پتر هەولان ددەت كو باژێرێ‌ خۆ پاقژ و جوان و خۆش بكەت، هەر دیسا بكەتە نموونە و ببیتە باژێرەكێ‌ گەشتیاری هەر دیسان باژێرەكی بازرگانی و دێ‌ ب چ رێك و شێوە باژێرێ‌ خۆ كەیە براند یان ژی كەیە پایتەختێ‌ هەر وارەكێ‌ بیت, مەرەما سەرەكی ژ ڤان پرس و بابەتان ئەوە كو دەمێ‌ مرۆڤ كارەكی دكەت ب دلسۆزی و وەفاداری بكەت و پاراستنا ژینگەه و جوانی وپاقژیا جهێ‌ خۆ نیشانا وەفاداری و دلسۆزیا تەیە بۆ وەلاتی. باژێر و باژێریبوون لسەر هندەك بنەمایێن گشتی دهێنە نیاسین وهەلسەنگاندن. ل زۆر وەلاتێن بیانی باژێرێن خۆ ب داروباران و كەسكاتی و باخچەیان و هەمی جۆرێن داران و جۆرێن گول و گولزاران دخەملینن و ئەڤ داروبارە و كەسكاتی دبیتە ئەگەرێ‌ ساخلەمی و جوانی و سەرەنج راكێشانا خەلكێن بیانی و خۆیی و هەروەسا دەڤەرێن چاندنێ‌ نابیت دەستكاری تێدا بهێتەكرن، هەروەسا ئەو دەڤەرێن چاندنێ‌ هێلا سۆرە ل دەف حوكمەتێن بیانی, لێ‌ جهێ‌ داخێ‌ یە كو ل پتریا وەلاتێن رۆژهەلاتا ناڤین و وەلاتێ‌ مە زۆر پویتەیی ب كەسكاتی و داروباران و گول و گیایی نادەن و ب تنێ‌ پویتەیی ب ئاڤاهییان و ئاڤاكرنێ‌ ددەن و ب تنێ‌ باژێرێن خۆ دكەنە باژێرێن بەران و سەببەیان و باژێر ل شوینا هینكاتی و تەزیێ‌ گەرم و دشاریێت و دبیتە ئەگەر كو پلێن گەرمایێ‌ زێدە ببن و ل زڤستانان ژی زۆر سار دبیت. ئەڤە پرسەكا ترسناكە و چارەسەری كو ب جدی و دلسۆزی و بەپرسیارانە لسەر ڤێ‌ پرسا گرنگ راوەستن وپارك و باخچە و جهێن زێدەتر ل ناڤ باژێران دا تەرخان بكەن و بلا باژێرێن مە ژی دجوان و ساخلەم و كەسك بن و داكو ژ باژێرێن بەر و كەڤران قورتال ببن.

خالد ئەحمەد بادی

ئەگەر پێداچوونەكێ‌ د بۆیەرێن ل ڤان داوییان دا بكەین یێن كو ل دەڤەرا رۆژهەلاتا ناڤەراست و وەلاتێن هەرێمی و یێن كەنداڤی و عەرەبی و ناڤدەولەتی پەیدا بووین، دێ‌ ئاماژەیێن وەسا دیاربن كو رەوشا گشتی هاتە گوهۆرین و لێكنێزیك بوون هاتنە دویركرن و لێكدویربوون هاتنە نێزیككرن. ئەگەر ب دووربینا سیاسی لێنێرینان لێ‌ بكەن، بێگومان دێ‌ وێنە و شێوەیێن سیاسی و گشتی پێڤە دیار بن و ئەگەر ئەم ب دۆربینا ئابووری لێ‌ بكەین و لێ‌ بنێرین دیسا دێ‌ پتر مەسەلێن ئابووری و دارایی و بەرژەوەندیێن تایبەت د چاڤكێن دۆربینێ‌ دا دیاربن و دێ‌ وان دیمەنێن دویر بۆ تە نێزیك كەت و دێ‌ ئاراستە هێنە دیاركرن. هەر ژ كەڤندا و بەردەوام مە گوهداریا رادیۆیێن (مۆنتی كارلۆ، بی بی سی، دەنگێ‌ ئەمریكا، ئێزگەهێ‌ دەنگێ‌ كوردستانێ‌، رادیۆیا ئیسرائیل.. هتد) و زۆر رادیۆیێن دی مە گوه لێ دبوون دبوون دەمێ‌ باسێ‌ شەر و جەنگ، هێرشێن ئیران، ئیسرائیل، فەلەستین، سووریا، لبنانێ‌، توركیا، ئیراق، ئەمریكا و كوێت، رۆسیا، باسێ‌ (شەرێ‌ ئیراق و ئیران، توركیا و ئیراق, سووریا و ئیراق .. مزارع شبعە، هەزبەت ئەلجۆلان, مخیم جنین, مخیم بیت حانوون, مخیم جبالیا و باژێرین ئۆرشلیم، قودس، غزە و بەیرۆت و حزبوللا و حماس و حركە ئەمەل, یاسر عەرەفات، حافز ئەلئەسەد, خومەینی, رەفیق ئەلحەریری سەدام حسین، تركۆت ئوزال، عسمەت ئینۆنۆ.. هتد) كو رۆژانە ئەڤ ناڤە و سەدان ناڤێن جه و كەسان د گوهێن مە دا بوون ل رادیۆیێن ل سەری مە باس كرین و ب تنێ‌ ئەڤ چیرۆك و دەنگوباس و سوحبەتە مانشێتێن سەرەكی بوون د هەمی درێژیێن دەنگوباسان دا و هەتا نوكە هەمی سیناریۆ و هەڤكێشە و ژێكنەگرتن و لێكنێزیك بوون و ژێكدویربوون و پاراستنا بەرژەوەندیێن تایبەت و گشتی هەر وەكی خۆ یێن ل دۆر هەڤدو زڤرن و جاران بەلانس بۆ لایەكی دكەڤیت و جاران ژی بۆ لایێ‌ دی دچیت و هەڤكێشە دهێتە گوهۆرین و رەهەندێن سیاسی، جڤاكی و ئابووری و دارایی بدوڤ خۆڤە دهێلیت. باسێ‌ مە ل ڤێرە ل دۆر وان بۆیەرانە یێن ل ڤێ‌ داویێ‌ پەیدا بووین ل رۆژهەلاتا ناڤەراست و ب دەستنیشانكرن ڤە ژی بۆیەرێن شەڕێ‌ ئیران و ئیسرائیلێ‌ دروست بوون، هەردیسا لڤینێن ئەمریكا جودا ویێن رۆسیا ژی جودا ل دەڤەرێ‌ و ب ڤەشارتی ڤە لڤینێن بریتانیا و پەیدابوونا شەری، بێگومان د بەرژەوەندیا لایەكی دا، دێ‌ بەلانسێ‌ بۆ دروست كەت و دێ‌ د بەرژەوەندیێ‌ دا بیت، هەروەسا دێ‌ بەلانس بۆ لایەكێ‌ دی ب خوسارەتی و بێ‌ مفا بیت و د بەرژەوەندیا لایەكێ‌ دی دا نابیت, لڤینێن ئیرانێ‌ و مایتێكرنێن ئیرانێ‌ د هەمی دەڤەرێ‌ دا زێدەبوون و ئیرانێ‌ یەمەن و بەحرین، لبنان و ل زۆر وەلاتێن دی رەوش تێكدا و مایتێكرن و رەوشا وان تێكدا ئیرانێ‌ ڤیایە كو هیلالا خۆ دروست بكەن و هەیمەنا خۆ لسەر هەمی وەلاتان دانن و بنەمایێن مەزن بۆ ئیمپراتوریەتا فارسی ئیرانی دانان، ژبەر ڤان زێدەگاڤیان ئەمریكا سنوورەك بۆ ئیرانێ‌ دانا، ئەوژی بۆیەرێن كوشتنا قاسم سولەیمانی بۆیەرێن دی ب دویڤدا هاتن، ئەو ژی كوشتنا حەسەن نەسروللا و زۆر سەركردەیین وان و ئەڤان كریارێن لەشكری پۆتێ‌ ئیرانێ‌ شكاند و ل سنۆرێ‌ وان راوەستاندن، ل دوماهیێ‌ پەیاما مە ئەوە كو پێداچوونێن سیاسی و گشتی بەردەوام هەبن، بلا ئاگەهداری بۆ هەر كارەكی هەبیت، ئومێدەوارین كو رەوشا دەڤەرێ‌ ئارامیێ‌ ب خۆڤە بگریت و كورد ژی هەناسەیێن بهێن ئازادی، فرەهیێ‌ بهەلكێشن دا كو ب مافێن خۆ شاد ببن.