خالد ئه‌حمه‌د بادى

بێگومان گێله‌شۆكا بۆیه‌ران ل دۆر ماندۆرێن ملله‌تێ كورد وكوردستانێ دوور نینه‌ جاران مینا باهۆزه‌كا مه‌زن و باداى ل دۆر مه‌ دزڤریت و جاران ژى دبیته‌ لافاو ولێهمشت وكورد د ناڤڕا ئاسێ دمینن و جاران ژى عه‌ورێن ره‌ش و تارى مینا ئه‌ژده‌هایه‌كێ ب هێز وسیمه‌رخه‌كا په‌ردار ل هنداڤ سه‌رێ كوردان دگه‌رهێت وگورزێن مرنێ ل كوردان دده‌ت، جاران ژى دیرۆك هه‌ولان دده‌ت كو ب حوبرێ ره‌شێ تارى ناڤێ كوردان ژ فه‌رهه‌نگا هه‌بوونێ دا ده‌ربینیت و كوردان نه‌هێلته‌ د هه‌بوونێ دا. لێ مێرخاس و قه‌هره‌مان و شۆره‌شگێر و خه‌باتكه‌ر و دلسۆزێن كوردان خوه‌ ل ڤان هه‌لویست و بۆیه‌رێن مه‌ ل سه‌رى به‌حس كرین كرینه‌ خودان و ئێكسه‌ر هاتیه‌ سه‌ر هێلا به‌ره‌ڤانیكرنێ و كورد بهێزتر كه‌فتینه‌ و ئه‌ڤه‌ ژى وێ چه‌ندێ دیار دكه‌ت كو ملله‌تێ كورد ل سه‌ر راستیانه‌. دوژمن جاران ب سیاسه‌ت و جاران ژى ب ئابوور و جاران ژى ب زولم و جاران ژى ب چه‌كێ گران و قه‌ده‌غه‌كرى و جاران ژى ب فێل و پیلانان ل دژى ملله‌تێ كورد ئه‌نجام دده‌ن و ته‌ڤایا رژێمێن كه‌ڤنه‌په‌رست و دكتاتۆر ل كوردستانێ ئێك ره‌فتار و ئێك هزر و بریار و سیسته‌م به‌رامبه‌ر كوردان هه‌یه‌. ل هه‌مى قووناغان كورد شیاینه‌ خوه‌ قورتال بكه‌ن و به‌رگریێ ژخوه‌ و خاكا پیرۆزا كوردستانێ بكه‌ن و هه‌مى قووناغێن مه‌ ل سه‌رى به‌حس كرین تێپه‌راندینه‌ و بۆراندینه‌ و هه‌تا كو گه‌هشتیه‌ قووناغێن ڤى سه‌رده‌مى كو ده‌ستكه‌فتێن مه‌ بده‌ستڤه‌ ئیناین هه‌رێمه‌ك و حوكمه‌ته‌ك و په‌رله‌مانه‌ك و داموده‌زگه‌هێن میرى و ئه‌ڤ ده‌ستكه‌فته‌ بووینه‌ مینا داسیه‌ك و ستریه‌كێ تویژ و ماینه‌ د حه‌فكا دوژمنان ڤه‌ و به‌رده‌وام یێ دژى كوردان كار دكه‌ن چ ب نهێنى چ ب ئاشكه‌را و ب سه‌دان دوژمنكاریان به‌رامبه‌ر كوردان دكه‌ن، یا كوردان پێ چێبیت كو ب تنێ به‌رگریێ ژخوه‌ بكه‌ن و ملله‌تێ كورد وكوردستانێ بپارێزن ژ دوژمنان، له‌وما دبێژم كو دوژمنێن كوردان به‌رده‌وام قه‌یرانان بۆ ملله‌تێ كورد و كوردستانێ و ب تایبه‌ت بۆ هه‌رێما كوردستانێ درۆست دكه‌ن و ب هه‌مى رێیان ئارێشه‌ و قه‌یرانان بۆ هه‌رێما كوردستانێ درۆست دكه‌ن ب رێیێن سیاسى نه‌شیان و ب رێیێن ئابوورى و ب هه‌مى رێیێن ره‌وشه‌نبیرى و له‌شكرى و سیاسه‌تا ژێكڤه‌كرنێ و سیاسه‌تا درۆستكرنا گرۆپ و كۆم و پارتان و ب چاندنا كه‌سانێن سیخور و ب هه‌مى رێیان ل به‌رامبه‌ر كوردان ئه‌نجام دده‌ن، بتنێ دا كو ڤى كیان و هه‌رێمێ ژناڤ ببه‌ن. بلا خه‌لكێ مه‌ و ملله‌تێ كورد بزانن كو ئه‌ڤ دوژمنكارى یه‌ به‌رامبه‌ر مه‌ یێ دهێنه‌ ئه‌نجامدان و ل ڤێره‌ زۆر فه‌ره‌ په‌رله‌مان و حوكمه‌ت و ده‌ستهه‌لات و لایه‌نێن سیاسى و خودان بریار ل هه‌رێما كوردستانێ ژدل كار بكه‌ن و فیدراسیۆنه‌ك یان ده‌زگه‌هه‌كى یان به‌ره‌یه‌كى بدامه‌زرینن و كه‌سانێن خودان سه‌ربۆر و خودان تایبه‌تمه‌ندى و دلسۆز و خودان بریار بكه‌نه‌ د ڤى ده‌زگه‌هى دا و سیاسه‌تێن ژدل دابرێژن و دیراساتا درۆست بكه‌ن ژبۆ به‌رسینگگرتنا پیلانێن دوژمنان و به‌رگریكرنێ ژ هه‌رێما مه‌ بكه‌ن و به‌رگریكرنێ ژ هه‌ر قه‌یرانه‌كێ بكه‌ن یا كو بۆ ملله‌تێ كورد و هه‌رێما كوردستانێ درۆست دبیت و ب تایبه‌ت پشتى ڤایرۆسێ ترسناك ژى په‌یدا بووى و ب هه‌مى ره‌نگان وه‌لاتێن هه‌ڤسوو كاركریه‌ ژبۆ ڤه‌گوهاستنا هه‌مى ڤایرۆسان بۆ كورستانا مه‌ ب هه‌ر ره‌نگه‌كى بیت و یا فه‌ره‌ كو ئه‌م به‌ره‌ڤانیێ بكه‌ین و هه‌رێما خوه‌ وكوردان بپارێزین ژ هه‌ر قه‌یرانه‌ك و ئارێشه‌ك و پیلانه‌كێ، دا كو كورد دپاراستى بن و هه‌رێما مه‌ پێشبكه‌ڤیت و كورد ب مافێن خوه‌ شاد بن و ئه‌ڤه‌ هه‌مى یێن مه‌ به‌حس كرین ب تنێ دێ ب ئێكگرتن و ئێكرێزیا كوردان درۆست بیت و دێ به‌رهه‌م بده‌ست كوردان ڤه‌ هێن .ل دووماهیێ په‌یاما من ئه‌وه‌ كو ره‌وش زۆر یا نازك و هه‌ستیاره‌ و بلا ئه‌م گه‌له‌كێ نه‌ ده‌ینه‌ ب پیچه‌كێ و ده‌رفه‌ت زور مایه‌.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
پشكا (3)
بلا مه‌ باژێرێن خوه‌ دیتبان و جاده‌ و كۆلانێن وێ مینا باخچه‌ك یان گولخانه‌كێ نه‌، هه‌مى ره‌نگێن د ناڤ دا زه‌ر و سۆر و كه‌سك مۆر و سپى و قه‌هوایى و پرته‌قالى و شین، یان ژى هه‌مى قه‌باره‌ و بالا د ناڤ دا بن، كو هه‌ر لایه‌ك ژ لایێ خوه‌ ڤه‌ و ل دووڤ ئایدولۆجى و ئاراسته‌یا خوه‌ كاركربان و ب تنێ هه‌میان ب هه‌ڤرا كار بۆ كوردستانێ، ب تنێ كربا و بلا كوردستان ب سه‌رخستبان و به‌رژه‌وه‌ندیێن بلندێن كوردستانێ پاراستبانه‌ پاشان بلا هه‌ر ئێك ژ وان بۆ خوه‌ كاركربان، لێ یا گرنگ هه‌ر ئه‌وه‌ كو هه‌ر تاكه‌ك یان حوكمه‌ته‌ك یان ده‌ستهه‌لاته‌ك بۆ خوه‌ بنچینه‌كێ ب هێز و خورستى دانیت، ئانكو خانیه‌كى ئاڤا بكه‌ت پاشى دا بشێت ل سه‌ر وان بنچینان، ئانكو د وى خانى ڤه‌ ده‌ستهه‌لاتێ بگێریت نه‌مینا وه‌لاتێ مه‌ جهێ داخێ یه‌ كو هه‌ر لایه‌نه‌ك ب دژى لایه‌نێ دى كار دكه‌ت و پتریا جاران ده‌ستێن خوه‌ دكه‌نه‌ د ناڤ ده‌ستێن دوژمنان دا هه‌تا كو لایه‌نێ دى یان ده‌ڤه‌ر و زوونێن دى بشكێنیت، ب تنێ دا بگه‌هنه‌ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ یێن تایبه‌ت و بلند و ل ڤى ده‌مى، ده‌مێ شۆره‌شگێر و قه‌هره‌مانێ جیهانى گیڤارا دبێژیت (یێ خیانه‌تێ ل وه‌لاتێ خوه‌ بكه‌ت، مینا وى كه‌سى یه‌، یێ دزیان ژ مالێ بابێ خوه‌ دكه‌ت دا كو بده‌ت دزیكه‌ران، ئه‌ڤجا نه‌ دزیكه‌ر ده‌ستخۆشیێ لێ دكه‌ن و نه‌بابێ وى ژى لێ دبۆریت و عه‌فى كه‌ت). هه‌ر دیسا دێ بێژم ئه‌ڤ نڤێسینا من كرى، ب تنێ بۆ كوردستانێ نینه‌، به‌لكو بۆ ته‌ڤایا وه‌لات و ملله‌تان دبێژم زۆر فه‌ره‌ كو حوكمرانیه‌ت ب رێیه‌كا ساخله‌م بهێته‌ وه‌رگرتن، هه‌ر وه‌سا هه‌وێن هه‌لبژارتنان ژى ب شێوازه‌كێ جوانتر و ساخله‌متر بهێته‌ په‌یره‌وكرن و هزاران به‌رسڤ ل سه‌ر هه‌نه‌، هه‌ر وه‌سا یا گرنگتر ئه‌وه‌ كو ده‌ستهه‌لاتدارێن كوردستانێ ب رژدى كار بكه‌ن و ب ده‌هان، به‌لكو سه‌دان روونشتنان ئه‌نجام بده‌ن، ل دۆر ڤان قانوونێن كوردستانێ و پتر كار بكه‌ن داكو پتر خزمه‌ت و خزمه‌تگوزاریێن باشتر پێشكێشى خه‌لكێ مه‌ یێ هه‌ژار بكه‌ن و بلا ناڤێ كوردستان پتر بچیته‌ د ناڤ د ناڤه‌ندێن بلندێن جیهانى دا، داكو ملله‌تێ كورد ژى ب ئارامى و سه‌ربلندى بژیت و ب سه‌ركه‌ڤیت و پتر جوانى و ئارامى و پیرۆزیا كوردستانێ بمینیت و به‌ر ب باشتر ڤه‌ بچیت و هه‌رده‌م كوردستان د ده‌ستێن كه‌سانێن ئه‌مین و خودان خزمه‌ت و خه‌بات دا بیت، بلا بۆ كوردستانێ مێژوویه‌كا پاك و جوان دابنین و داكو نه‌كه‌ڤیته‌ ده‌ستێ هنده‌ك لایه‌ن و كه‌سان كو بازرگانیێ ب ملله‌تێ مه‌ بكه‌ن و ئه‌وا مه‌ هه‌یى ژى ژده‌ست بچیت. پێكڤه‌ به‌ر ب كوردستانه‌كا گه‌شتر. ل دووماهیێ دێ بۆ خوینده‌ڤانێن هێژا ده‌ینه‌ خۆیاكرن كو پتریا وه‌لاتێن جیهانى پرسگرێك و ئارێشه‌ و شاشى و نه‌زانین و هتد.. د ناڤ دا هه‌بوون، لێ هنده‌ك كه‌سانێن وان وه‌لاتان خوه‌ لێ كره‌ خودان و خزمه‌تكرن بۆ وه‌لاتى و قانوون و رێنمایێن گونجاى و دانان و شه‌ر ل گه‌ل گه‌نده‌لكاران كرن و دووماهێێ وه‌لاتێن وانان بوونه‌ باشترین و جوانترین و پێشكه‌فتترین وه‌لات و هه‌ڤسارێن ئابوورى و قانوونى و سیاسى و له‌شكرى و هه‌مى وه‌ریسێن مه‌زن كه‌فتنه‌ د ده‌ستێ وان دا و وه‌لات به‌ر ب ئاراسته‌یه‌كا راست و دروست ڤه‌ بر و ل دووماهیێ هێزا خێرێ ل سه‌ر هێزا شه‌رى بسه‌ركه‌فت. ئۆمێده‌وارم وه‌لاتێ مه‌ ژى ته‌نا و ئارام بیت و دوژمن ژ مه‌ دوور بكه‌ڤن و كوردستان پاراستى بیت و ئه‌م هه‌مى هزركرنێ د ئاییندێ وه‌لاتێ خوه‌ دا بكه‌ین و ب تنێ بۆ كوردستانێ كار بكه‌ین دا كو ناڤێ كوردستانێ بلند ببیت و كورد ژى ب ئارامى بژین و ب مافێن خوه‌ یێن ره‌وا شاد بین.

خالد ئه‌حمه‌د بادى

ئێك ژ كۆمارێن وه‌لاتێ رۆسیا یێن به‌رێ، مینا هه‌رێما كوردستانێ هه‌رێم بوو ب سه‌ر ناڤه‌ندێ ڤه‌ بوو، و ره‌وشا وان یا ئابوورى و پیشه‌سازى و گشتى لاوازبوو، نه‌چاربوون په‌رله‌مان و حوكمه‌تێ بریار دا كو كاره‌ب و كه‌لوپه‌لێن خوارنێ ژ حوكمه‌تا ناڤه‌ند یان وه‌لاتێن ده‌ردۆر وه‌ربگرن و بریارا خوه‌ دا، لێ ملله‌تێ وانان خوه‌نیشادان كرن و نه‌رازیبوونا خوه‌ دیاركر كو مه‌ نه‌ڤێت ئه‌م كه‌لوپه‌ل و كاره‌بێ ژ وه‌لاتێن دوژمن بینین و ل شوونا كاره‌بێ دێ فانۆس و چرا و له‌مپان بكارئینین و ل شوونا جلكان، دێ په‌رۆكى دخوه‌ وه‌ركه‌ین و ل شوونا تشتێن خۆش و ب له‌زه‌ت، دێ نانێ ب ترسى خوین و داكو ئه‌م پشت به‌ستیێ بده‌ینه‌ سه‌رخوه‌بخوه‌ و ژبن منه‌ت و فشارێن ناڤه‌ند وه‌لاتێن دۆرمان ده‌ركه‌ڤین و گه‌ر مه‌ كه‌ره‌سته‌ و كه‌لوپه‌ل ژ وان كرین، بێگومان دێ كه‌ڤینه‌ بن فشارا وان و دێ كه‌ره‌ستێن خوه‌ یێن ئیكسپایر بۆ مه‌ فرێكه‌ن و دێ ده‌هان فشاران ل سه‌ر مه‌ كه‌ن. هه‌ر دیسا دێ پارێن مه‌ ژى هه‌مى بۆ وان چیت و دێ ئابوورێ مه‌ زه‌غه‌ل بیت. لێ ب مه‌رجه‌كى هوون ده‌مه‌كێ ده‌ستنیشانكرى دانن دا كو ئه‌م پشتبه‌ستیا بده‌ینه‌ سه‌رخوه‌ ب خوه‌ و ل دووماهیێ سه‌ركه‌فتن بده‌ستڤه‌ئینان. به‌حسێ مه‌ ل ڤێره‌ ل دۆر بایكۆتكرنا كه‌لوپه‌ل و كه‌ره‌سته‌یێن وه‌لاتێن ده‌ردۆر بۆ هه‌رێما كوردستانێ، ل ڤێره‌ دیار دكه‌م كو هه‌ر ده‌مێ كاره‌كى ئه‌نجام دده‌ى به‌رى ئه‌نجام بده‌ى هزر د ئاینده‌یى و پاشه‌رۆژێ دا ژى بكه‌، هه‌ر دیسا هزربكه‌ كا ته‌ چ كریه‌ و تو دێ چ كه‌یى و دێ ب چ شێوه‌یان ئیدارا خوه‌ كه‌یى. زۆر یا گرنگه‌ هنده‌ك شه‌نگه‌سته‌ و بنه‌مایێن ئیداره‌كرن و ده‌وله‌تبوونێ دابنى دا كو بشیى خوه‌ برێڤه‌ ببه‌یى نه‌یێ دوور بى ژ چاندن و بازرگانى و سیسته‌مى و زانست و داهێنان و كارزانیێ و ب تنێ پشتبه‌ستیا خوه‌ بده‌ینه‌ به‌رهه‌م و كه‌ره‌ستێن خوه‌ب خوه‌یى. ل به‌رى چه‌ندین سالان كوردستانا مه‌ ئابووره‌كێ ب هێز و خورستى هه‌بوو و سێ چارێكێن گه‌ل و حوكمه‌تێن عیراقێ یێن وى سه‌رده‌مى پشتبه‌ستیا وان ل سه‌ر كه‌ره‌سته‌ و كه‌لوپه‌لێن هه‌رێما كوردستانێ بوون و حوكمه‌تێن عیراقێ یێن ئێك ل دووڤ ئێك پیلان و ب دیراسه‌ بۆ مه‌ دانان حه‌تا كو تاكێ كورد ژ تاكه‌كێ خورستى و به‌رهه‌مهێنه‌ر كره‌ تاكه‌كێ كسلان و خوازخوازۆك و بێ به‌رهه‌م و پشتى سه‌رهلدانا پیرۆزا سالا (1991) ژى حوكمه‌تێن دكتاتۆر و تاوانبار و ترسناك روخیان و حوكمه‌تێن نوو دروست بوون ژ یێن هه‌رێم و به‌غدایێ. دیسا ئه‌وان ژى هه‌ر سیاسه‌تا یێن به‌ریكا خوه‌ بكارئینان و زۆر یا گرنگ بوو كو ملله‌ت و حوكمه‌تێن كوردان سیاسه‌ته‌كا دى بكارئینابان كو ئه‌و خه‌سله‌ت و شاره‌زایى و خورستى یا ل ده‌ڤ كوردان هه‌یى بهێزتر لێ كربان و ئابوورێ مه‌ بهێزتر لێ كربان و مه‌ پشتبه‌ستیا خوه‌ ل سه‌ر خوه‌ بخوه‌ كربان. له‌وما په‌یاما خوه‌ دگه‌هینمه‌ خودان بریاران ل هه‌رێما كوردستانێ كو ئالیه‌تان بدانن یێن جودا جودا و ل سه‌ر هه‌مى كه‌رتان دا كو ئابوورێ خوه‌ ب هێزبێخین و دا كو بشیێن بایكۆتا كه‌لوپه‌ل و كه‌ره‌سته‌ و دۆخێن گازى ژ وه‌لاتێن ده‌ردۆر بكه‌ین و ژ بن ره‌حما دوژمنان ده‌ركه‌ڤین و گه‌ر چه‌ند ده‌ستێ هاریكاریێ ژى بۆ ته‌ دریژ بكه‌ن، لێ دوژمن هه‌ر دوژمنه‌ و چ جاران نابیته‌ دۆست و چه‌ندى شیان هه‌بن، دێ دوژمنكاریێ كه‌ن. ل دووماهیێ دبێژم ئه‌ركه‌كێ پیرۆزه‌ كو خزمه‌تێ بكه‌ین و پشتبه‌ستیا خوه‌ ل سه‌ر خوه‌ ب خوه‌ بكه‌ین و هه‌مى كه‌رتان كاڕا بكه‌ین دا كو بشیێن بایكۆتێ بكه‌ن و ژبن فشار و پیلانێن دوژمنان ده‌ركه‌ڤین و به‌ر ب ئاسۆیێن گه‌شتر بۆ پێشڤه‌برنا كوردستانێ.

خالد ئه‌حمه‌د بادى

سیاسه‌ت و ئابوور دو جێمكن،ـ یان هه‌ڤالن بێ هه‌ڤدو ناژین، ئێك تمامكه‌را یێ دووێ یه‌ و د سیاسه‌تى دا چ تشتێن ئه‌سته‌م نینن. بێگومان هه‌مى تاكێن جڤاكان دزانن كو كۆربه‌ندێ داڤۆس یێ ئابوورى یێ جیهانى یه‌ و ل باژێرێ داڤۆس ل وه‌لاتێ سویسرا سالانه‌ دهێته‌گێران و پتریا وه‌لاتێن جیهانى یێن زلهێز و مه‌زن و خودان بریار و خودانشیان پشكدارى ڤى كۆربه‌ندى دبن و زۆر گرپَبه‌ست و كارێن هه‌ڤپشك دهێنه‌ گرێدان و فۆكسێ جیهانێ هه‌میێ دكه‌ڤیته‌ سه‌ر داڤۆس. د كۆربه‌ندێ ئه‌ڤساله‌ یێ داڤۆس دا كار و كریارێن مه‌زن و پێشچاڤ دروست بوون و كۆمبوونێن مفادار و گرنگ هاتنه‌ گرێدان و زۆر لایه‌ن و كه‌سانێن كێم زانین ره‌خنان ل كۆڕبه‌ندا ناڤبرى دكه‌ن، لێ گرنگیه‌كا مه‌زن هه‌یه‌ بۆ ته‌ڤایا وه‌لاتان و ب تایبه‌ت بۆ كوردان و هه‌رێما كوردستانێ. ملله‌تێ كورد زۆر ده‌رده‌سه‌رى و مه‌حرۆمیه‌ت دیتیه‌، ل سه‌ر ده‌ستێن سیسته‌مێن كه‌ڤنه‌په‌رست و پاشكه‌فتى و رژێمێن دكتاتۆر و كورد ب خرابى ل قه‌له‌مددان ل ده‌مێن كه‌ڤن و جاران دا و كورد نه‌ دهاتنه‌ به‌حسكرن ل چ ناڤه‌ندان و دوژمنان هه‌ول ددان كو ناڤێ كوردان نه‌هێلن د هه‌بوونێ دا و گه‌ر ئه‌م ل گه‌ل ڤى كه‌توارێ نوكه‌ به‌راورد بكه‌ین، دێ بینین كورد بووینه‌ جهێ پویته‌ دان و به‌لانسا راستیێ ل ده‌ڤه‌رێ و ل پتریا ناڤه‌دان دا. یا سه‌ره‌نجراكێش بۆ ته‌ڤایا كوردان كو هه‌رێما كوردستانێ و ب ده‌عوه‌تنامه‌كا فه‌رمى یا كۆڕبه‌ندى هاتیه‌ مێڤانكرن و برێز (نێچیرڤان بارزانى) وه‌كو سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ نوونه‌راتیا هه‌رێما كوردستانێ كریه‌ و پتریا میدیا جیهانى و راگه‌هاندنا بیانى و خوه‌ب خوه‌یى به‌حسێ پشكداریكرنا رێزدار سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ كریه‌. پشكداریا كوردان پێنگاڤه‌كا زۆر گرنگ و دیرۆكى بوو و دانانا ئالایێ پێشمه‌رگان ئالایێ پیرۆزێ كوردستانێ دیسا ئۆمێده‌كا نوى یا گه‌ش دایه‌ ملله‌تێ كورد ب گشتى و ب تایبه‌ت ملله‌تێ كورد ل هه‌رێما كوردستانێ, پشكداریكرنا كوردان ل كۆڕبه‌ندێ ئابوورى یێ ناڤبرى دوباره‌ سه‌لماند كو كورد جهێ پویته‌دان و بایه‌خدانا جڤاكێ نێڤده‌وله‌تى یه‌ و تایبه‌ت ئه‌مریكا. یا بوویه‌ جهێ خۆشحالیا ته‌ڤایا كوردان كو ل رێكه‌فتى (22\1\2020) كۆمبوونا سه‌رۆك (نێچیرڤان بارزانى ) ل گه‌ل سه‌رۆكێ ئه‌مریكا (دۆنالد ترامپى) كو یا گرنگتر پێش سه‌رۆكێ عیراقا فیدرال كو حوكمه‌تا ناڤه‌نده‌ ئه‌ڤه‌ ژى هزره‌كا كوور بۆ ڤان كۆمبوونان دهێته‌كرن كو ب راستى سه‌رۆكێ بهێزترین وه‌لات ل جیهانێ ب دیتنه‌كا بنڤه‌ بنڤه‌یى یه‌ یان یا نه‌راسته‌وخوه‌ كو هه‌ردو لایه‌ن یێ كوردستانى و ئه‌مریكى زۆر دخۆشحالن ب كۆمبوونا ناڤبرى. یا ژهه‌مى تشته‌كى گرنگتر كو كه‌نالێ فۆكس نیۆس یێ بناڤوده‌نگێ ئه‌مریكى گۆتیه‌ (TRUMP HOLDS MEETING KURDISTAN PRESIDENT) ئانكو (ترامپ ل گه‌ل سه‌رۆكێ كوردستانێ كۆمبوویه‌) و ئه‌ڤه‌ ئاراسته‌یا سه‌ركه‌فتێن كوردان به‌ر ب پێشڤه‌ دبه‌ت و بلا كورد ڤان سه‌ركه‌فتنان ب باشى ل قه‌له‌م بده‌ن و ب پیتێن زێرین وكویركرى بهێنه‌ تۆماركرن.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
سیاسه‌تمه‌دار و زانا و ره‌وشه‌نبیر و سه‌ركردێ جیهانى یێ ب ناڤوده‌نگ (ماهاتما غاندى) یێ هندى، دبێژیت (یێن ل دۆر ده‌ستهه‌لاتى زۆرن، لێ یێن ل دۆر وه‌لاتى دكێمن)، بێگومان كه‌سایه‌تى و لایه‌نان كارتێكرنه‌كا مه‌زن یا هه‌یى د پێشڤه‌چوونا حوكمرانیێ دا ل هه‌ر وه‌لاته‌كى و ب هه‌لبژارتنا كه‌سه‌كێ ژهه‌ژى وشایسته‌ ل هه‌ر پۆسته‌كى دا بیت دێ شینوار و شوونتبلێن ده‌ستبكاربوونا وى لایه‌نى یان ده‌ستهه‌لاتدارى هه‌ر زویكا دیار بن و دێ ئۆمێده‌ك بۆ خه‌لك و جه‌ماوه‌رى ژى په‌یدا بیت، لێ ل عیراقا مه‌ خێر ژێ نه‌دیتى هه‌ر چ باشى و پێشكه‌فتن و چاكبوونا ره‌وشا ئالۆز د دیار نینن، ئه‌ڤه‌ ژى بیرا مه‌ ل گۆتنا پڕبها یا غاندى ئینا كو گۆتى یێن ل دۆر ده‌ستهه‌لاتى دزورن و راسته‌ ل عیراقێ شه‌ڕ ل سه‌ر كورسی و پۆستان دهێته‌كرن و ب ملیاران هاتینه‌ فرۆتن و ل جهێ وێ كورسیا ب ملیۆنان، به‌لكو ملیاران قازانج و بده‌ستڤه‌بینن. حوكمرانیه‌ت ئانكو ئیداره‌كرن و برێڤه‌برنا ملله‌ت و وه‌لاتان و دانا مافێن وه‌لاتیانه‌ و ئارامكرن و به‌رپاكرنا ئێمناهیێ بۆ وه‌لاتیان و به‌رپاكرنا مافێن ره‌وا یێن وه‌لاتیێن سڤێل و بێگونه‌ه. فه‌ره‌ ده‌ستهه‌لاتدار و حوكمران ب شه‌ڤ و رۆژ كار بكه‌ن ژبۆ به‌ر ب پێشڤه‌برن و پێشكه‌فتنا وه‌لاتى و پاراستنا گیان و مال و سامانێ وه‌لاتیان، خۆشكرنا په‌یوه‌ندیێن خوه‌ ل گه‌ل ته‌ڤایان وه‌لاتێن دى و په‌یداكرنا ئالیه‌ته‌كا كاركرنێ كو ل گه‌ل بارودۆخێ نوو بگونجیت و وه‌لاتى به‌ر ب ئاقارێن خراب ڤه‌ نه‌به‌ت. ل عیراقێ به‌روڤاژى یا ڤێ چه‌ندێ دكه‌ن یا مه‌ به‌حس ژێ كرى، ئه‌وژى نه‌خۆشكرنا په‌یوه‌ندیانه‌ و ل سه‌ر بنیاتێ مه‌زهه‌بیه‌ت و پرسێن ئایینى و گشتى كاردكه‌ن، ئه‌ڤه‌ وى چه‌ندێ رادگه‌هینیت كو ئه‌ڤێن سیاسه‌تێ دكه‌ن و وه‌لات كه‌فتیه‌ دبن كۆنترۆلا وانان دا، چ ژسیاسه‌ت و ئیداره‌كرنێ نزانن و رۆژ بۆ رۆژێ عیراقا گه‌نى به‌ر ب پاشڤه‌ دبه‌ن. بۆیه‌ران ژ هه‌میان ترسناكتر و كه‌شه‌فرێتتر بۆ عیراقا كه‌تى كو هێرشكرنا ئه‌مریكا ب رێیا ئاسمانى بۆ سه‌ر (5) بنگه‌هێن حزب الله‌ و حه‌شدا وه‌حشى ل سووریا و عیراقێ ل رێككه‌فتى (30\12\2019) و گه‌هاندنا زیانێن مه‌زن، وه‌كو كارڤه‌دانه‌كا ئیرانى و ب شێوه‌كێ زۆر نهێنى هاندان و پالدانا خه‌لكه‌كى بۆ سه‌ر بالیۆزخانا ئه‌مریكا ل عیراقێ ل رێكه‌فتى (31\12\2019 و هه‌ولدانێن سۆتن و وێرانكرا بالیۆزخانا ناڤبرى وێ چه‌ندێ دگه‌هینیت ئیران یا به‌رهنگاریا ئه‌مریكا دكه‌ت و مایتێكرنان د كاروبارێن ناڤخوه‌یى یێن پتریا وه‌لاتێن جیهانى و هه‌رێمى و هه‌ڤسوو دا دكه‌ت و ده‌ستهه‌دارێن ملله‌تێن ئیرانى و خه‌لكێ خوه‌ بَیبه‌هر كریه‌ ژ ئازادى و دیمۆكراسه‌تێ و ببَبه‌هر كرینه‌ ژ كێمترین و ساده‌ترین مافێن ره‌وایێن وان. بۆیه‌رێن بومبه‌رانكرنا باره‌گایێن حزبوالله‌ و حه‌شدا وه‌حشى و هێرشكرنا سه‌ر بالیۆزخانا ئه‌مریكا عیراق خسته‌ د ئاسته‌نگێن كویر و تارى دا و دێ به‌رهنگاریێن مه‌زن ژى په‌یدا بن و عیراق كه‌فته‌ د شه‌رمزاریه‌كا سیاسى یا جیهانى دا و هه‌لویستێ عیراقێ، ئێكجار لاواز بوویه‌ و دێ به‌رهنگارى و تۆلڤه‌كرن هه‌بن ب شێوێن ئاشكه‌را و نهێنى ژى و دێ ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ئێخیته‌ د هه‌كێشه‌یێن سیاسى و ئابوورى و ناڤچه‌یى و دێ ئه‌ڤ هێرشكرنه‌ ل سه‌ر عیراقێ ب گرانى راوه‌ستیت و گه‌ر ژى نه‌بوونا بریارێ و خودانێن بریارانه‌. و ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ دبێژین كو (خوسێ موخیكا) سه‌رۆكێ ئوروگواى گۆتیه‌ (ئه‌ز نه‌شێم وه‌كو دایكه‌كێ شیرى بده‌مه‌ به‌ره‌بابێن وه‌لاتێ خوه‌ و خودان بكه‌م، لێ دشێم وه‌كو بابه‌كى دزیان ژ داهاتێ وه‌ نه‌كه‌م).

خالد ئه‌حمه‌د بادى
مانشێتێ گۆتارا مه‌ ئێك ژنازناڤان بوو كو ل سه‌ر قاسم سوله‌یمانى دهاته‌ گۆتن (اغتیال الخصوم وتسلیح الحلفا‌و).
ماتیێكرن دیارده‌یه‌كا نه‌سروشتى یه‌ د خشتێ كاروباران دا، نه‌خاسمه‌ ئه‌ڤ مایتێكرنه‌ نه‌ یا ئاسایى و یاسایى بیت كو ببیته‌ ئه‌گه‌رێ زێدبوون و مشه‌بوونا ئالۆزیێن زێده‌ د ناڤبه‌را وان لایه‌نان یان كه‌سان یان وه‌لاتان دا و دێ بیته‌ ئه‌گه‌رێ دروستبوونا دلره‌شى و دلره‌قى و تێكچوونا په‌یوه‌ندییان. به‌رده‌وام گێمێن یاریكرنێن نهێنى یێن سیاسى و ئابوورى و بازرگانى و مه‌زهه‌بى دروست دبن د ناڤبه‌را لایه‌نێن هه‌ڤرك دا و هه‌ر لایه‌نه‌ك هه‌ول دده‌ت كو به‌رێ پێ خوه‌ خۆشتر و به‌رفره‌هتر لێ بكه‌ت، ژبۆ به‌رپاكرنا به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت یێن كه‌سۆكى یان به‌رژه‌وه‌ندیێن كۆم یان یێن لایه‌نان. لێ ئه‌ڤ مایتێكرنێن ئیرانى د پتریا وه‌لاتێن جیهانى دا و ب تایبه‌ت وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست و نه‌خاسمه‌ وه‌لاتێن هه‌رێمى یێن ده‌ردوور كو ب ئاشكه‌رایى ئیرانێ مایتێكرنێن پێشچاڤ و راسته‌وخوه‌ ئه‌نجامداینه‌ و عیراق، سووریا، لبنان، یه‌مه‌ن، به‌حرین و پتریا وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست كرینه‌ ئارمانج كو بۆ خوه‌ كارێ خوه‌ تێدا دكرن و به‌لكو بووینه‌ خودانێن بریارێ ل وان وه‌لاتان كو ل ئیرانێ بریار ددان و ل وه‌لاتێن مینا عیراق و سووریا و وه‌لاتێن د بن كۆنترۆلا ئیرانێ ڤه‌ بریار دهاتنه‌ جێبه‌جێ كرن و ئه‌ڤ كاره‌ هه‌مى ب رێیا قاسم سوله‌یمانى دهاتنه‌ برێڤه‌برن و ئه‌نجامدان و قاسم سوله‌یمانى ب تنێ نوونه‌ر و خودانێ بریارێ بوو و نویوه‌راتیا ئیرانێ دكر، نه‌كو سه‌ركردێ فه‌یله‌قا (القدس) بوو، به‌لكى نوونه‌رێ فه‌رمى بوو یێ ئیرانى یێ له‌شكرى و سیاسى و هه‌والگێرى بوو و ب تنێ قاسم ب خامه‌نه‌ئى ڤه‌ یێ گرێدایى بوو، ئانكو (صلاحیات) یێن قاسمى پتر بوون ژ یێن وه‌زیر و جێگرێ سه‌رۆكى و دبوو كه‌سێ دووێ د سه‌ركردایه‌تى یا ئیرانێ دا. یاریپێكرنێن ئیرانى ل گه‌ل جڤاكێ نێڤده‌وله‌تى ل سه‌ر باده‌كا ئه‌تۆمى و ل سه‌ر پرسێن ئابوورى و باده‌كێن به‌رزه‌كرن و كوشتنا ده‌هان هزاران ل سه‌ر ده‌ستێ ئیرانیان و مایتێكرنێن جوداجودا بووینه‌ ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا ئالۆزیان ل ده‌ڤه‌رێ ب شێوكێ گشتى و ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ب شێوه‌كێ تایبه‌ت و ڤان هه‌مى باده‌ك و پرسان ئه‌مریكا نه‌چاركر كو پێنگاڤه‌كا ب ڤى شێوه‌ى بهاڤێژیت كو رابیت ب كوشتن و ڤاڤارتنا سه‌ركێن فتنه‌یان ل ده‌ڤه‌رێ. ل رێكه‌فتى (2،3\1\2020) فرۆكه‌كا بێ فرۆكه‌ڤان یا ئه‌مریكى و ل ژێر ناڤێ هێرشا (البرق الازرق) ب چه‌ند مۆشه‌كان باله‌فرخانا به‌غدا و قائیم بۆمبه‌باران كرن كو د كۆمبوونه‌كا نهێنى دا بوون و د ئه‌نجام دا قاسم سوله‌یمانى سه‌ركردێ فه‌یله‌قا قودسا ئیرانى و ئه‌بۆ مه‌هدى موهه‌ندس كو ناڤێ وى یێ دروست (جه‌مال جه‌عفر محه‌مه‌د عه‌لى ئال ئیبراهیم) جێگرێ سه‌ركردێ حه‌شدا وه‌حشى بوو ل عیراقێ و دل گه‌ل كۆمه‌كا باش یا سه‌ركرده‌ و مرۆڤێن وان بوو، هاتنه‌ كوشتن. ئه‌ڤێ كریار و پرۆسا هێرشكرن و كوشتنا وان كه‌سان كارڤه‌دانێن مه‌زن بخوه‌ڤه‌ گرتینه‌ و كوشتنا كه‌سه‌كێ گرنگ و هه‌ستیار و باله‌به‌رز د ناڤ ده‌ستهه‌لاتداریا ئیرانێ دا بوویه‌ سه‌ركه‌فتنه‌كا مه‌زن بۆ ئه‌مریكا و بوویه‌ شكه‌ستنه‌كا مه‌زن بۆ ئیرانێ و زۆر بۆچوون و ره‌ئى هه‌نه‌ كو رۆژێن داهاتى دێ دیاربیت كا ره‌وش به‌ر ب چ ئاقار ڤه‌ بچیت و په‌یوه‌ندیێن ئیران و ئه‌مریكا دێ گه‌هنه‌ چ ئاست.ب بۆچوونا من، دێ ده‌ڤه‌ر كه‌ڤیته‌ د هه‌ڤركیه‌كا ئێكجار مه‌زن دا و دێ به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكى ل ده‌ڤه‌رێ هێنه‌ لێدان نه‌ ب رێیا ئیرانێ، به‌لكو ب رێیا چه‌ته‌یێن ئیرانى و ب تایبه‌ت ل وان ده‌ڤه‌ر و جه و وه‌لاتان یێن هه‌ڤپه‌یمان ل گه‌ل ئه‌مریكا و كوردستان ژى هه‌ڤسووی یه‌ ل گه‌ل ئیرانێ و زۆر فه‌ره‌ كو سه‌ركردایه‌تیا كوردى ب حه‌كیمانه‌ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل باده‌كا ناڤبرى بكه‌ن و به‌رژه‌وه‌ندیێن كورد و كوردستانێ بپارێزن، چونكو ره‌وش زۆر یا هه‌ستیاره‌ و فه‌ره‌ ب هه‌ستیارى سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل بهێته‌ كرن. ئاڤه‌دان و پاراستى بیت كوردستان.

خالد ئه‌حمه‌د بادى

ره‌وشا سیاسى ل عیراقێ زۆر ئالۆزه‌ و گه‌هشتیه‌ وى راده‌یى كو گرێكدار بیت و ئه‌ڤ ره‌وشه‌ ژى گرێدایى هنده‌ك ئه‌جیندایێن ده‌ره‌كى نه‌ ئه‌وژى ماێتێكرنێن ده‌وله‌تێن هه‌رێمى و ب تایبه‌ت ئیران. هه‌ر ژده‌ستپێكا په‌یدابوونا ده‌وله‌تا عیراقێ ژ ده‌مێ شاهى (ملكى) و هه‌تا گه‌هشتیه‌ ده‌مێ كۆمارى (جمهورى) زۆر ركابه‌رى و هه‌ڤسه‌نگى و نه‌ژێكگرتن د ده‌ستهه‌لاتێ عیراقێ په‌یدا بوویه‌، د هه‌مى قووناغێن حوكمرانیێ دا و ئه‌گه‌رێن سه‌ره‌كى هه‌ر پرسێن مه‌زهه‌بى و تائیفى و نه‌ته‌وه‌یى نه‌ و لێكدانا چه‌ندین نه‌ته‌وه‌ و مه‌زهه‌ب و ئایین مینا نه‌ته‌وێن كورد و عه‌ره‌ب و توركمان و ئاشۆرى و كلدان و سریان و ئایینێن ئیسلام و مه‌سیحى و ئێزدى و مه‌زهه‌بێن شیعى و سونى و سابیئه‌ و مه‌ندائى و هتد.. بێگومان دێ كارتێكرنێ ل سه‌ر ره‌وشا عیراقێ كه‌ت و زێده‌بارى قووناغا نوكه‌ و په‌یدابوونا رێژه‌كا زۆرا پارت و لایه‌نێن سیاسى و ئیسلامى و ره‌گه‌زپه‌رستى ل قادا سیاسى ل عیراقێ و هه‌ر پارته‌كا سیاسى یێن علمانى یان ئیسلامى بن، گرێدایى لایه‌نه‌كى یان ده‌وله‌ته‌كێ ڤه‌ نه‌ و هه‌ر مه‌زهه‌به‌ك گرێدایى مه‌رجه‌عیه‌ته‌كێ یه‌ و یا ژ هه‌میان ترسناكتر ئه‌وه‌ كو مه‌رجه‌عیه‌ت ژى گرێدایى لایه‌نه‌كى بیت مینا مه‌رجه‌عیه‌تا شیعى بووینه‌ دو پشك،ئێك گرێدایى نه‌جه‌ف و كه‌ربه‌لایه‌ و یا دى ژى گرێدایى مه‌رجه‌عیه‌تا (قوم)ێ یه‌ و زێده‌بارى وان ره‌هه‌ندێن ده‌ره‌كى یێن سیاسى و هه‌ڤركیێن هه‌رێمى و جیهانى ل سه‌ر عیراقا گه‌نى, كو گۆره‌پانا سیاسى ل عیراقێ بوویه‌ جهێ هه‌ڤكێشه‌ و دابێشان و هه‌تا ڤى سه‌رده‌مى رۆژ بۆ رۆژێ ره‌وشا عیراقێ به‌ر ب خرابتر و ئالۆزتر ڤه‌دچیت. به‌رى چه‌ندین سالان هه‌ڤكێشێن ده‌ڤه‌رێ ل سه‌ر عیراقێ و پتریا وه‌لاتان هه‌بوون، لێ تاكیا نه‌ته‌وه‌ و ئایێن، دێ رێك ل سه‌ر ڤان پرسان دهێته‌ گرتن، به‌لێ ژبه‌ر ڤان پرسێن مه‌ ل سه‌رى به‌حسكرین ره‌وشا ئالۆز بوو ل ناڤبه‌را شیعى و سنیان دا كو سونى شیان بۆ ماوێ (35) سالان ده‌ستهه‌لاتێ ل عیراقێ وه‌رگرن و نوكه‌ و پشتى شه‌رێ ئازادیا عیراقێ ب هاریكاریا خودانێن عه‌مام و مه‌زهه‌بان شیعه‌ شیان ده‌ستهه‌لاتى ل عیراقێ وه‌رگرن و هه‌تا نوكه‌ ژى شیعه‌ ل عیراقێ بالا ده‌ستن و هه‌تا ره‌وش گه‌هشتیه‌ ڤى راده‌یى. بابه‌تێ مه‌ نوكه‌ ل سه‌ر ڤێ پرسێ یه‌ كى ل عیراقێ ده‌ستهه‌لاتداره‌, ئه‌رێ په‌رله‌مان یان سه‌رۆك حوكمه‌ت یان سه‌رۆك كۆمار یان مه‌رجه‌ع یان پارتێن ئیسلاما سیاسى و پارتێن شیعى ل ڤێره‌ پرسیار به‌رسڤا خوه‌ دده‌ت و دیار دكه‌ت كو ده‌ستهه‌لاتدار و بالاده‌ست ل عیراقێ، ب تنێ مه‌رجه‌عێ شیعى یه‌، نموونه‌ ژى زۆرن مینا ئێكلاكرنا ئه‌نجامێن هه‌لبژرتنان و كونترۆلكرنا وه‌زیر و به‌رپرسان، یا ژهه‌میان مه‌زنتر كو مه‌رجه‌ع ده‌ستهه‌لاتێ ل سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ بكه‌ت ل (29\11\2019) ب بانگوازیه‌كێ ژ عه‌لى سیستانى ب رێیا نوونه‌رێ خوه‌ (عه‌لى صافى) كو ده‌ستژكاركێشانا خوه‌ پێشكێش بكه‌ و ئێكسه‌ر سه‌رۆك حوكمه‌ت فه‌رمانا وى جهبهبكه‌ت. ئه‌ڤه‌ وێ چه‌ندى دگه‌هینیت كو مه‌رجه‌ع ده‌ستهه‌لاتدارن ل عیراقێ, له‌وما دبێژم بلا ل عیراقێ چ هه‌لبژارتن نه‌هێنه‌ ئه‌نجامدان و ب ملیاران دۆلاران خه‌رج بكه‌ن ژمالێ وه‌لاتێن هه‌ژار و به‌له‌نگاز، چونكو هه‌ر چه‌ند هه‌لبژارتن بهێنه‌كرن، دێ هه‌ر ئه‌و بن یێن وانان دڤێن و چونكو ره‌وش ب ڤى ره‌نگى یه‌ بلا چ هه‌لبژارتن نه‌هێنه‌كرن، چونكو ده‌ستهه‌لاتدار هه‌ر مه‌رجه‌عن ویێن دى بتنێ ناڤن.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
ئیران مایتێكرنان د هه‌مى وه‌لاتان دا دكه‌ت چ یێن رۆژئاڤایى و چ یێن رۆژهه‌لاتى و وه‌لاتێن هه‌رێمى و ئاسیه‌وى و ل دووڤ ژێده‌رێن جودا ئیران گۆژمێن مه‌زنێن پاران خه‌رج دكه‌ت ژبۆ شیعه‌كرنا جیهانێ و وه‌سا هزر دكه‌ت دێ ئیران و خودانێن عه‌مامان شیێن هه‌مى جیهانێ كه‌نه‌ دبن كونترۆلا خوه‌ڤه‌ و ئه‌و بخوه‌ ئیران یا چاوایه‌ كو ئه‌و شێوه‌ و وێنێ رژێما ئیرانێ نیشا جیهانێ دده‌ت ب رێیا راگه‌هاندنه‌كا دره‌و و سه‌ردابر و وه‌سا دده‌ته‌ خۆیاكرن كو دادپه‌روه‌رى و ئارامى و ئێمناهى و راستى و ..هتد. كو ل وه‌لاتێ ئیرانێ هه‌یه‌ لێ به‌روڤاژى وێ چه‌ندێ یه‌ كو ب تنێ زولم و سته‌م و نه‌ دادپه‌روه‌رى و مه‌زهه‌بیه‌ت و نه‌ مه‌شرۆعیه‌ت و گرتن و زیندان و كوشتن و سێداره‌دان و جوداهى و زنجیره‌كا درێژ یا خرابكاریان ل ئیرانێ هه‌یه‌، ئانكو ل ناڤخوه‌یا ئیرانێ, ئیران و رژێما خودانێن عه‌مامان یان رۆله‌كێ ئێكجار مه‌زن ل ده‌ڤه‌رێ دگێریت و یا یاریان ب ئاگرى دكه‌ت و یا هه‌ولدانێن مه‌زن دكه‌ت ژبۆ بده‌ستڤه‌ئینانا چه‌كێ ناڤۆكى و گه‌ر جڤاكێ نێڤده‌وله‌تى رێ دایێ كو چه‌كێ ناڤبرى بده‌ستڤه‌ بینیت، ئێكسه‌ر دێ جیهانێ بنبركه‌ت و برینیت و دێ سیاسه‌تا خوه‌ یا ترسناك سه‌پینیت، ئه‌و ژى ڤالاكرنا جیهانێ ژ یێن نه‌شیعى ئانكو ئه‌و به‌رنامێ هه‌یى كو شیعه‌كرنا جیهانێ دێ سه‌پینست ل سه‌ر هه‌مى ملله‌ت و وه‌لاتان كو ب راستى ئه‌و به‌رنامه‌ ئه‌وه‌ كو مێشكێ تاكان دشوون ب هزرێن كه‌ڤن و ب تنێ دێ میمۆریێ وان داگرن ب تنێ ب هزر و بۆچوونێن شیعاتیێ كو ب راستى ئه‌و سیاسه‌تێن ئیرانێ كارتێكرنه‌كا مه‌زن دێ كه‌ته‌ سه‌ر ده‌ڤه‌رێ ب شێوه‌كێ گشتى و ئیرانێ ده‌ست ژ ملله‌تێ خوه‌ به‌ردایه‌ و خوه‌ مژوولى ملله‌ت و ده‌وله‌تێن دى دكه‌ت مینا گۆتنا زانا و جڤاكناسێ ناڤدارێ بیانى (ماكس ویبه‌ر) دبێژیت (ئه‌گه‌ر هه‌ر ده‌ستهه‌لاتداره‌كێ نه‌شیا مه‌شرۆعیه‌تا ده‌ستهه‌لاتێ خوه‌ بپارێزیت، كو ب رێیا سه‌ربۆران ده‌ستهه‌لاتێ خوه‌ شیانێن خوه‌ بۆ خه‌لكى بده‌ته‌ قه‌بوولكرن، یانژى خه‌لكى باوه‌رى ب ده‌ستهه‌لات و كه‌سایه‌تیا وى نه‌هێت، ل وى ده‌مى دێ ناچاربیت كو ملله‌ت و گه‌لێ خوه‌ ب تشته‌كێ دى ڤه‌ مژوول بكه‌ت و تشته‌كێ نوو بكه‌ته‌ د قادا سیاسیا ده‌ڤه‌رێ دا و خه‌لكى پێڤه‌ مژوول بكه‌ت و پێڤه‌ گرێده‌ت و باوه‌ریێ بده‌ته‌ ده‌ستهه‌لاتت خوه‌)، بۆ نموونه‌ ل وه‌لاتێ ئیرانێ ل سه‌رده‌مێ ده‌ستهه‌لاتێ (شاه اسماعیل صفوى) نه‌ شیا حوكمێ خوه‌ ب خه‌لكێ خوه‌ بده‌ته‌ قه‌بوولكرن و باوه‌رى ژده‌ست دا، رابوو هزر و پرسێن شیعیاتیێ به‌ردانه‌ د ناڤ گه‌لێ خوه‌ دا، و باوه‌ریا وان ب مه‌زهه‌بێ شیعییه‌تێ ب هێزكر و هه‌روه‌سا ده‌ستهه‌لاتا خوه‌ ژى ب هێز و قاهیم و خورستى كر. نوكه‌ و ل ڤى سه‌رده‌مى وه‌لاتێ ئیرانێ دهێته‌ نیاسین ب كۆمارا ئیسلامى ئیران و ده‌ستهه‌لاتێ وێ ئیسلامى یه‌ و مه‌زهه‌ب شیعى و دهێته‌ برێڤه‌برن ژلایێ خودانێن عه‌ماما و مه‌رجه‌عێن شیعى ڤه‌ مینا ئه‌صفه‌هانى و سیستانى و باقرى و سه‌درى ڤه‌ و ..هتد. و ئیران كه‌فتیه‌ د شاشیه‌كا سیاسى یا مه‌زن دا كو به‌رهنگارى یا جڤاكێ نێڤده‌وله‌تى دكه‌ت و خه‌لكێ خوه‌ و ملله‌تێ خوه‌ خستیه‌ د قه‌یرانه‌كا مه‌زن یا ئابوورى دا كو ل دووڤ ژێده‌رێن میدیایى ژ به‌ر ڤان ره‌فتاران پارێ ئیرانێ به‌رامبه‌ر دۆلارێ ئه‌مریكى ئێكجار شكه‌ستى یه‌ و هه‌ر وه‌سا ب سه‌دان به‌لكو ب هزاران كارگه‌ه و ده‌زگه‌ه یێن بازرگانى و پێشه‌سازى هاتینه‌ گرتن و راوه‌ستاندن. و ژبه‌ر ڤان ئه‌گه‌رێن مه‌ ل سه‌رى به‌حس كرین خوه‌نیشادانێن به‌رده‌وام ل ئیرانێ دهێنه‌ ئه‌نجامدان و دێ دبه‌رده‌وام بن.

خالد ئه‌حمه‌د بادى

سیسته‌مێ ژیانێ دابه‌ش دبیت ل سه‌ر هه‌مى وار و ئه‌رك و كار وكریارێن رۆژانه‌ یێن ب هه‌ر تاكه‌كێ جڤاكى ڤه‌ گرێدایى بیت. قانوونا ژیانێ وه‌سا ئه‌م هه‌مى فێركرینه‌ كو زه‌حمه‌ت و ماندیبوون و شیان و داهێنان و كاركرن و كارزانى و زانست و دلسۆزى و مێرچاكى ل ده‌ڤ هه‌ر تاكه‌كى هه‌بن، د هه‌مى جڤاكان دا، دێ ب ئه‌نجامدانا ڤان په‌یڤێن مه‌ ل پێش به‌حس كرین دێ هێته‌ پله‌ به‌رزكرن و دێ پۆسته‌ك پێ هێته‌دان و ئه‌و پله‌یه‌ دێ بیته‌ ئه‌گه‌رێ وێ چه‌ندێ كو تاكێ به‌رامبه‌ر ژى خوه‌ ماندو بكه‌ت و پتر كار بكه‌ت و داهێنانان د كارى دا بكه‌ت یان یێ له‌شكر و پێشمه‌رگه‌ دێ پتر خوه‌ وه‌ستینیت و خزمه‌تێ كه‌ت دا كو ستێره‌كا دى یان ئه‌لهۆیه‌كێ دى ئانكو پله‌كا دى یا له‌شكرى وه‌رگریت و وه‌رگرتنا پله‌ و پۆستان ژى مه‌رج و خال و رێنمایى هه‌نه‌ كو ل سه‌ر تاكه‌كى بگونجن هه‌تا كو شاد و سه‌ربلند بیت ب پله‌ به‌رزكرنا خوه‌. زۆر نموونه‌ هه‌نه‌ یێن ل سه‌ر ده‌مێ شۆره‌شێن كوردان ب تایبه‌ت شۆره‌شا گولانا پێشكه‌فتنخواز ل ده‌مێ كه‌سه‌ك پله‌ به‌رز دكر (10) مه‌رچ هه‌بوون، هه‌كه‌ ل كیژ ئاستێ جڤاكى بایه‌ چ كورێ زه‌نگین و بالاده‌ست و مه‌زنان بایه‌، نه‌دهاته‌ وه‌رگرتن هه‌كه‌ ئه‌و مه‌رج ل سه‌ر نه‌هاتبانه‌ سه‌پاندن و ل سه‌ر وێ چه‌ندێ دا ژى د ده‌هان فیلته‌ران دا ده‌رباس دبوو هه‌تا كو پله‌یه‌ك ددایى، به‌لێ ئه‌و هه‌مى نوكه‌ ل سه‌ر ئاسته‌كێ بلند ب پله‌ و پۆستن و ل وى ده‌مى دا ئۆمێده‌ك بۆ ده‌هان، به‌لكو هزاران په‌یدا بیت، چونكو هه‌كه‌ ب ماف و خزمه‌ت و دادپه‌روه‌رى پله‌ و پۆست بهێنه‌ وه‌رگرتن بێگومان دێ پتر ماندووبوون و كار و داهێنان و خزمه‌ت هه‌بیت. ل سه‌ر ڤى ده‌مێ نوكه‌ ئه‌م تێدا دژین ره‌وشا مه‌ به‌حس لێكرى د نزمترین ئاست دایه‌ كو هه‌ر كه‌سه‌كێ بڤێت ب تیله‌فۆن و روونشتن و مه‌لاقی و له‌گله‌گیا و ل سه‌ر مێزان بریاران دده‌ن و پرۆژه‌ و كار و پله‌یان وه‌ردگرن و بێ خزمه‌ت و رابردو و ئه‌نفال و پێشمه‌رگاتى و ئاواره‌یى هه‌بیت، ئێكسه‌ر دێ پله‌كێ ده‌نێ بێ كو ئه‌و كابرا بزانیت كاره‌كى ژى بكه‌ت. ل وه‌لاتێ مه‌ ژى ئه‌ڤ دیاردا مه‌ به‌حس لێ كرى سه‌رێ هه‌لداى و ب شێوه‌كێ به‌رچاڤ و ئاشكه‌را ئه‌ڤ دیاردا ترسناك یا به‌ربه‌لاڤه‌ دبیت و ل هه‌مى واران دا سه‌رهلدایه‌ و بێ خال و مه‌رج و خزمه‌ت و شاره‌زایى هنده‌ك یێن ئاست نزم یێ رێبا خوار ب ده‌لیڤه‌ و ده‌رفه‌ت دبینن و دزانن یێ ڤێ رێیا ترسناك دگرن و ئێكسه‌ر یێ بریارێن خوه‌ دئینن (فوقى) بریارێن ب مۆشه‌كێ یان به‌ركى تۆپێ و بریارێن خوه‌ دئینن و ئه‌ڤ دیارده‌ زۆر یا مه‌ترسیدار و هه‌ستیاره‌ نه‌ ل سه‌ر ملله‌تێ كورد، ب تنێ به‌لكى ل سه‌ر پتریا جڤاك و وه‌لاتان. زۆر فه‌ره‌ سه‌ر راوه‌ستیانه‌ك هه‌بیت و ئه‌ڤ دیاردا ترسنك بهێته‌ بنبركرن دا كو هه‌ر كه‌سه‌ك ب مافێ خوه‌ شاد بیت و مافێ چ تاكان نه‌هێته‌ خوارن و دا یێن خزمه‌تكار و ماندی بووین نه‌ هێنه‌ ژبیركرن و پێكڤه‌كاروانێ خوه‌ به‌ره‌ب ئاسۆیێن گه‌شتر بهاڤێژین و كوردستانێ پێشبێخین و بپارێزین. پاراستى بیت كوردستان و به‌رز و بالا بیت ئالایێ پیرۆزێ كوردستانێ.

خالد ئه‌حمه‌د بادى

زانا و دانه‌ر و نڤێسه‌رێ ئیرله‌ندى یێ ب ناڤوده‌نگ (جۆرج برناردشۆ) دبێژیت (ده‌ستهه‌لات ناهێته‌ پیسكرن، ئانكو گه‌نده‌لكرن ب زه‌لامان، به‌لكو هه‌كه‌ مه‌ژیهشك دانان د ده‌ستهه‌لاتى دا ئه‌و دێ ده‌ستهه‌لاتى پیس كه‌ن ئانكو گه‌نده‌ل كه‌ن). هه‌كه‌ سه‌حكه‌ینه‌ قووناغێن حوكمرانیێ ل عیراقا فیدرال، دێ بۆ مه‌ وه‌سا دیار بیت كو د هه‌مى قووناغێن حوكمرانیێ دا، گه‌نده‌لى یا هاتیه‌كرن، به‌لكو گه‌نده‌لى ژى چه‌ندین جۆرێن ژێكجودانه‌ و هه‌كه‌ گه‌نده‌لى، یا دارایى و ئابوورى نه‌هاتبیته‌كرن، به‌لكو گه‌نده‌لیا سیاسى و مه‌زهه‌بى وت ائیفى و ده‌ڤه‌رى یا هاتیه‌كرن و ئه‌وا ل گه‌ل كوردان هاتیه‌كرن ب درێژاهییا قووناغێن حوكمرانیا عیراقێ، گه‌نده‌لیا گشتى بوو ل گه‌ل كوردان هاتیه‌كرن. ل قووناغێن حوكمرانیا پاشایه‌تى و هه‌تا كو گه‌هشتیه‌ قووناغا كۆمارى رۆژ بۆ رۆژێ پتر زولم و سته‌م ل كوردان هاتیه‌كرن ژ هه‌مى ئالیان ڤه‌ و هه‌تا گه‌هشتیه‌ حوكمرانیا به‌عسیان، كو دژوارتر لێ هات و دیاربوو ژ هه‌میان هۆڤتر و هزر وه‌سا دهاته‌كرن ده‌مێ ده‌ستهه‌لات بكه‌ڤیته‌ د ده‌ستێ وانان دا، یێن ل به‌ر كۆچكێن كوردان كو ب ناڤێ ئۆپۆزسیۆنا عیراقێ ئه‌وان ژى هه‌مان عه‌قلیه‌ت به‌رامبه‌ر ملله‌تێ كورد بكارئینا كو بابوباپیر و بسمامێن وان بكاردئینا به‌رامبه‌ر كوردان هه‌تا كو گه‌هشتیه‌ سه‌رهلدانا پیرۆز و پاشى قووناغا كه‌فتنا دكتاتۆرێ خوینمێژ و رژێما به‌عسی ل سالا (2003) و وه‌رگرتنا حوكمرانیێ ل سالا (2005) ئه‌یاد علاوى بوویه‌ ب زووترین ده‌م لادا و باشى جه‌عفه‌رى و پاشى مالكى و پاشان عه‌بادى و هه‌تاكو ڤێ قووناغا ئه‌م تێدا دژین كو هه‌ر چه‌ندى سه‌رۆك وه‌زیره‌ك یان وه‌زیره‌ك خوه‌ نێزیكى كوردان كرى و په‌یوه‌ندى ل گه‌ل كوردان خۆش كرى، ئیكسه‌ر یان لادده‌ن ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ یان ژى ب نهێنى شه‌رى ل گه‌ل دكه‌ن. ل ڤێره‌ شرۆڤه‌كرنه‌كا هزرى و شاره‌زایى بۆ ره‌وشا نوكه‌ ل عیراقێ و ده‌ڤه‌رێ بكه‌ى، بێگومان دێ شرۆڤه‌كرن دیار و ئاشكه‌را بیت كو دێ ره‌وشا عیراقێ ژ ئالۆزیان به‌ر ب گریێان ڤه‌ چیت و هه‌كه‌ جه‌نگا ناڤخوه‌یى دروست بیت، یان ژى شه‌رێن تائیفى و مه‌زهه‌بى دروست بیت و دێ ڤالاهیا ئه‌منى دروست بیت ل عیراقا فیدرال و ئه‌ڤ ڤالاهیه‌ ناهێته‌ كونترۆلكرن. ئه‌رى گه‌لێن عیراقێ هزركرن د ئایندێ ملیۆنان كه‌سان دا، نابیته‌ ئه‌گه‌رێ وێ چه‌ندێ كو ده‌ستێن ده‌ره‌كى ل پشت ڤان خوه‌نیشاندانان هه‌نه‌ و ئه‌و ده‌ستێن ده‌ره‌كى ژى مینا وه‌لاتێن ده‌وروبه‌رانه‌ و ئه‌و وه‌لاتێن كو هاریكاریا كوردان كرى. ل ڤێره‌ ب بریارا مه‌رجه‌عیه‌تا شیعى ل عیراقێ مامۆستایێ عادل نه‌شیا خوه‌ ل به‌ر بگریت و ئێكسه‌ر فه‌رمانا مه‌رجه‌عیه‌تێ قه‌بوولكر ب دلفره‌هى و شادى و نه‌گۆته‌ خوه‌ ئه‌ز سه‌رۆك وه‌زیرم و خیانه‌تێ ل وى خه‌لكى بكه‌م یێ ئه‌ز هه‌لبژارتیم و كریمه‌ نوونه‌رێ خوه‌، هه‌ر دیسا ئێكسه‌ر بریارا ده‌ست ژكاركیشانێ دده‌ى كو ل (29\11\2019) هاتیه‌دان. ل ڤێره‌ پرسیاره‌كا مه‌زن دروست دبیت، ئه‌رێ مه‌رجه‌ع حوكمرانن ل عیراقا گه‌نى یان حوكمه‌ت؟ و هه‌كه‌ ب ڤى شێوه‌ى بیت، بلا چ هه‌لبژارتن نه‌ هێنه‌ ئه‌نجامدان و ب راستى هه‌كه‌ مه‌رجه‌ع ده‌ستهه‌لاتدار بن، دێ ئاراسته‌یا سیاسى و حوكمرانیێ ل عیراقێ به‌ر ب ئاقارێن خراب و شاش ڤه‌ چیت و دێ ره‌وش ئالۆزتر لێ هێت و بلا بهێلن زه‌لامێن سیاسى سیاسه‌تا خوه‌ بكه‌ن و زه‌لامێن ئایینى ژى ئایینێ خوه‌ برێڤه‌ببه‌ن دا كو ملله‌ت و وه‌لاتیێن بێگونه‌ه و سڤێل ب ئارامى و خۆشى ب مافێن خوه‌ شاد و به‌خته‌وه‌ر بن.