ژ راستیێ دوورناكه‌ڤین ئه‌گه‌ر بێژین نها باشوورێ كوردستانێ د مه‌زنترین قه‌یراندا دژیت، د سه‌روبه‌ره‌ك هند دژوار و پڕی ته‌نگاڤی دا دبۆریت ب درێژییا 25 سالێن پشتی سه‌رهلدانێ و هه‌تا نها تێدا نه‌بۆرییه‌، ژ هه‌موو ئالیانڤه‌ پرسگرێكان به‌رۆكا مه‌ گرتییه‌، كه‌تینه‌ د شه‌ره‌كیدا دگه‌ل درنده‌ترین و ب هێزترین هێزا تیرۆریستی د جیهانێدا، شه‌ر شه‌ره‌ك ناڤ نه‌ته‌وه‌ییه‌، لێ پشتیێ مه‌زنێ شه‌ری باهرا خه‌لكێ مه‌یه‌، ژ ئالیێ دنڤه‌ ئالوزی و شه‌ره‌نیخ و ناكوَكیێن ناڤخوه‌یی و دژایه‌تییا هه‌ڤدوو د ناڤبه‌را هێزێن سیاسیێن باشوورێ كوردستانێ دا گه‌هشتییه‌ ئاسته‌كی نێزیكه‌ دێ خوه‌ و هه‌موو سه‌ركه‌ڤتن و ده‌سكه‌فتێن ڤی وه‌لاتی كه‌ینه‌ قوَربانی هه‌ڤڕكییا سیاسییا نه‌ ڕه‌وا، د ئه‌نجامێ ڤێ هه‌ڤڕكییا نه‌ ڕه‌وادا سیسته‌مێ كارگێری، ئابووری، ره‌وشه‌نبیری، په‌روه‌رده‌یی، ساخله‌می. .. هتد یێ د ڤان 25 سالاندا وه‌لات ل سه‌ر هاتییه‌ئاڤاكرن نێزیكه‌ به‌ره‌ف هه‌رفتنێ بچیت، هه‌رفتنه‌ك وه‌سان كو گه‌له‌ك زه‌حمه‌ت بیت بیهَته‌ ئاڤاكرن، ئه‌گه‌ر بهێته‌ ئاڤاكرن ژی ده‌مه‌ك درێژ و چه‌ند نفشه‌ك پێ دڤێن، ژبه‌ركو ڤی سیسته‌می مرۆڤ هه‌رفاندییه‌، وه‌سان هه‌رفاندییه‌ باوه‌ری ب ئاڤاكرنه‌ڤێ نه‌مابیت، ژێیاتییه‌ك نه‌مابیت هه‌تا سه‌خه‌مه‌رات وێ ژێیاتیێ جاره‌كا دی قوربانیێ بۆ سه‌ر ژنوو ئاڤاكرنه‌ ڤه‌ بده‌ت.
ئه‌ڤ قه‌یرانا ئابووری داراییا نها هه‌رێما كوردستانێ تێدا دژیت زێده‌باری هنده‌ك فاكته‌رێن جیهانی ئه‌نجامێ وی سیسته‌مێ ئاماژه‌ پێكرییه‌، ئه‌و سیسته‌م ژی وه‌ك مه‌ گۆتی به‌رهه‌مێ وێ ئالوزی و شه‌ره‌نیخ و ناكوَكیێن ناڤخوه‌ییه‌، لێ كی به‌رپرسه‌ ژی.. . ؟ چاوان دێ هێته‌چاره‌سه‌ركرن.. . ؟ د به‌رسڤێدا ئه‌ز دبێژم ئه‌گه‌ر ب وێره‌كانه‌ مه‌ به‌رپرس ده‌سنیشانكر و به‌رپرس ژ به‌رپرسیاتییێ نه‌ره‌ڤی ئه‌ڤه‌ مه‌ ده‌رگه‌ه ل به‌ر چاره‌سه‌ریێ ڤه‌كر و قوناغا چاره‌سه‌ریێ ب ساناهی كه‌ت. نها د به‌رسڤا پرسیارا كی به‌رپرسه‌دا دێ بێژم: هه‌ر هه‌موو به‌رپرسیارن، هه‌ر ژ پلا رێڤه‌به‌ره‌كێ گشتی هه‌تا به‌رزترین پله‌ ل ڤی وه‌لاتی، هه‌رسێ سه‌رۆكاتیێن هه‌رێمی ب هه‌شت كابینه‌ و چوار خوَلێن په‌رله‌مانی و پێكهاتێن وانڤه‌، هه‌موو حزب و پێكهاتێن هه‌رێمێ یێن ب رێڤه‌به‌ره‌كێ گشتی یان بریكاره‌كێ وه‌زیری هه‌تا بلندترین پله‌ هه‌یڤه‌كێ یان چه‌ند ساله‌كان پشكداری د ده‌سته‌لاتداریێدا كری به‌رپرسیارن، ل پێشییا هه‌موویان ژی هه‌ردو حزبێن مه‌زن پارتی و یه‌كێتی ب گۆڕان ڤه‌ كو هه‌تا 2009ێ پێكهاتا هه‌ره‌ ب هێزا یه‌كێتیی بوو به‌رپرسن ژ ڤی سه‌روبه‌ری و ره‌ڤین ژ به‌رپرسیاتیێ پشتیێ وان سڤك ناكه‌ت به‌لكی هێژ گرانتر لێ دكه‌ت، ژ به‌ركو د ده‌مێ خێر و بیراندا ئه‌و ل پێشیێ بوون و به‌ری هه‌موویان دهاتنه‌ سه‌ر سفرێ و نها ژێ د ره‌ڤن، ب كورتی هه‌ر هه‌موو به‌رپرسیارن و داننان ب به‌رپرسیاریێ مێرخواسییه‌، لێ ره‌ڤین ژێ گونه‌ها هه‌ره‌مه‌زنه‌. هه‌رده‌مێ هه‌رهه‌موویان داننان ب به‌رپرسیارییا خوه‌ كر وی ده‌می رێكا چاره‌سه‌ریێ دێ ب ساناهی كه‌ڤیت و ده‌رگه‌ه دێ ل به‌ر ڤه‌بن، هه‌رده‌مێ چاره‌سه‌ری هاته‌كرن و خه‌لكێ ڤی وه‌لاتی كو قوربانیێ سه‌ره‌كیێ قه‌یرانێ یه‌ باوه‌ری ب چاره‌سه‌ریێ ئینا وی ده‌می دێ باوه‌ری د ناڤبه‌را ده‌سته‌لاتداری و خه‌لكێ هه‌رێمێ دا دروست بیته‌ڤه‌ و ب هه‌ڤڕا دێ گه‌هنه‌ چاره‌سه‌رییا داویێ.

ژ داویا سالا چوویی و هه‌تا نها ده‌سته‌لاتدارییا هه‌رێمێ چه‌ند پێنگاڤه‌ك بۆ چاره‌سه‌رییا قه‌یرانێ هاڤێتینه‌، هه‌موو ئه‌و پێنگاڤه‌ د جهێ خوه‌دانه‌ و هه‌ژی پشته‌ڤانیی لێكرنێنه‌، لێ ئه‌گه‌ر هه‌ر پێنگاڤه‌كا د ڤی واریدا د هێته‌هاڤێتن به‌ری هه‌ر كه‌سه‌كی ژ كه‌سێن ئێكێ، به‌رپرسیارێن بلند، كه‌سێن د هه‌ر واره‌كیدا پتر مفادار، كه‌سێن نه‌ ب حه‌قێ خوه‌ گه‌هشتینه‌ پله‌یێن بلند و سامانێن مه‌زن، كۆمپانیێن زه‌به‌لاحێن ژ ده‌وله‌ت سه‌رێ ڤی خه‌لكی و قوربانیێن ڤی ملله‌تی و رێخوشكرنێن ده‌سته‌لاتێ هه‌رێمێ دروستبووین بگریت وی ده‌می ئه‌و پێنگاڤ دێ جهێ خوه‌ گریت و سه‌ركه‌تنێ ده‌سته‌ڤه‌ ئینیت.

چ پێنه‌ڤێت د هاڤێتنا ڤان پێنگاڤاندا ده‌سته‌لات دێ تووشی ئاسته‌نگان بیت، گه‌له‌ك ئالی و كه‌سێن بهێز و مفادار دێ ب دژواری به‌رسنگی لێگرن، چه‌ند ئالییه‌كێن د ده‌مه‌كیدا و هنده‌ك نها ژی د ده‌سته‌لاتیدا دێ خوه‌ ژبه‌ر به‌رپرسیاریێ هاڤێژن هه‌روه‌ك ئه‌م دبینین، لێ ئه‌ڤ پێنگاڤه‌ ده‌سپێكا شۆرشه‌كێ نه‌ ئه‌م دكارین ب شۆرشا چاكسازیێ ناڤبكه‌ین، ڤێ شۆرشێ ژی قوربانیدان پێ دڤێن، دڤێت یێ یان یێن سه‌ركردایه‌تییا شۆرشێ دكه‌ن به‌ری هه‌ركه‌سه‌كی قوربانیێ ب خوه‌ بده‌ن، قوربانیێ ب به‌رپرسێن بلند یێن خودان هێز و سامان بده‌ن، هه‌رده‌مێ ئه‌ڤ وێره‌كییه‌ بۆ قوربانیدانێ هه‌بوو، وی ده‌می ئه‌ز باوه‌رم مزگینییا سه‌ركه‌تنا ڤێ شۆرشێ دێ یا نێزیك بیت و دێ باوه‌ری د ناڤبه‌را ده‌سته‌لاتداری و خه‌لكێ هه‌رێمێدا دروست بیته‌ڤه‌ و ب هه‌ڤرا دێ گه‌هنه‌ چاره‌سه‌رییا داویێ.

د رۆژێن چوویی دا ل ده‌ڤه‌رێن شیعه‌نشینێن جیهانا ئیسلامی رێوره‌سمێن چله‌یێ سالانه‌یێ شه‌هیدكرنا ئیمام حسێن كورێ عه‌لی سێیه‌مین ئیمامێ شیعه‌یان هاتنه‌گێران، شه‌هید كرنا ئیمام حسێنی د دیرۆكا موسلمانان دا جهێ گرنگی پێدانێیه‌، لێ ل جه‌م شیعه‌مه‌زهه‌بان تایبه‌تمه‌ندییا خوه‌ هه‌یه‌ و بوویه‌ پشكه‌ك ژ باوه‌رییا وان و زێده‌باری ڤێ چه‌ندێ روویه‌ك سیاسی ب خوه‌ڤه‌ گرتییه‌ و هه‌رده‌م ژی ئه‌ڤ روویێ سیاسی هاتییه‌ بكارئینان بۆ دژایه‌تی یان به‌رهه‌لستكارییا ده‌سته‌لاتی د جیهانا ئیسلامیدا كو د ده‌ست موسلمانێن سونه‌مه‌زهه‌بدا بوویه‌، به‌روَڤاژی پشته‌ڤانی ل ده‌سته‌لاتی شیعه‌مه‌زهه‌بان كرییه‌ تایبه‌ت ئه‌گه‌ر د ده‌ستێن زانایێن ئایینی دا بیت هه‌روه‌ك ژ سالا 1979ێڤه‌ ل ئیرانێ و چه‌ند ساله‌كه‌ ل عیراقێ د هێته‌ دیتن.
مژارا مه‌ نه‌ مێژووا شه‌هیدكرنا ئیمام حسێنه‌، نه‌ ژی ڤه‌كوَلینا ئالیێ باوه‌ریێ یه‌ د ڤان رێوره‌سمان دا، یا مه‌ دڤێت ئاماژه‌ پێبكه‌ین روویێ سیاسیێ ڤان رێوره‌سمانه‌، تایبه‌ت ل عێراقا پشتی 2003ێڤه‌، سال ل دووڤ سالێ پتر به‌رهه‌ڤی بۆ ب سیاسیكرنا ڤان رێوره‌سمان و خرڤه‌كرنا خه‌لكه‌كی بۆ گێرانا وان دهێنه‌كرن و هه‌ر هه‌موو مه‌زاختیێ وێ ژی ژ بۆدجا گشتییا عیراقێ یه‌. رۆژ ل دووڤ رۆژێ ب سیاسیكرنا ڤان رێوره‌سمان روویه‌كێ مه‌زنتر و رووبه‌ره‌كێ مه‌زنتر ژ جوَگرافیا ده‌ڤه‌رێن شیعه‌نشین ب خوه‌ڤه‌ دگریت، ب ره‌نگه‌كی د رێوره‌سمێن ئه‌ڤ ساله‌ دا دو بوویه‌رێن هه‌ژی ل سه‌ر راوه‌ستیان و هه‌لسه‌نگاندنێ بۆ هه‌ر عیراقییه‌كی و ب تایبه‌ت بۆ مه‌ كوردستانییان كو هێژ ب ره‌نگه‌كی ئه‌م پشكه‌كین ژ جوَگرافیا عێراقێ هاتنه‌پێش، هه‌روه‌ك وه‌زیرێ گه‌هاندنا عیراقی راگه‌هاندی 26 ملیۆن كه‌سان ژ وه‌لاتێن جودا پشكداری د رێوره‌سماندا كربوو، ئه‌گه‌ر بێته‌گۆتن ئه‌ڤ هژماره‌ هژماره‌ك خه‌یالییه‌ دێ بیستان لاده‌ین بلا تنێ شه‌ش ملیۆن بن چ ژ بابه‌تی ناهێته‌گۆهارتن، هه‌ر د رۆژێن به‌ری رۆژا چلێ دا هه‌روه‌ك كه‌نالێن راگه‌هاندنێ به‌رچاڤكری و حكومه‌تێن عێراق و ئیرانێ ژی ب نه‌وه‌یی نه‌ ده‌رێخستی ب ده‌هان هزار كه‌سێن ئیرانی بێی كو رێزێ ل سه‌روه‌ری و سازیێن سنووریێن عێراقێ بگرن و سنوورێن عێراقێ به‌زاندن و ب ناڤ ئاخا ڤی وه‌لاتیدا چوون، هه‌تا گه‌هشتینه‌ كه‌ربه‌لا جهێ گێرانا رێوره‌سمان. هه‌روه‌ك دیار مه‌ هه‌موویان دیتی پرانییا ڤی خه‌لكی كو ژ هه‌موو جوین و ته‌خان ژن، مێ، پیر، گه‌نج و زارۆكان پێكدهاتن ب پییان به‌ره‌ف كه‌ربه‌لا دچوون.
هه‌ژییه‌ ناڤه‌ندێن په‌یوه‌ندیدار و بریار بده‌ست ل هه‌ر جهه‌كێ هه‌بن (ب تایبه‌ت ل كوردستانێ كو هه‌رئێكی خه‌ما خوه‌ هه‌یه‌ و هێژ مه‌ گه‌له‌ك گرێدان ب عێراقییانڤه‌ هه‌نه‌ ژ هه‌ر نه‌ته‌وه‌ و مه‌زهه‌به‌كی بن) پرسیاره‌كێ ژ خوه‌ بكه‌ن، خه‌لكه‌كێ هه‌ی ئه‌ڤه‌ هه‌ست و باوه‌رییا وانه‌، نه‌ 26 ملیۆن به‌لكی شه‌ش ملیۆن ب ڤێ هه‌یه‌جانێ پشكداریێ د ڤان رێوره‌سمان دا دكه‌ن و سنووران دشكێنن و ب ڤێ گه‌رماتییا مه‌ دیتی خوینێ ژ جانێ خوه‌ د ئینن، سوبه‌ هنده‌كان به‌رێ ڤی خه‌لكی ژ كه‌ربه‌لا دا جهه‌كێ دیتر، ژ گێرانا رێوره‌سمێن چله‌یا ئیمام حسێنی به‌رێ وان دا ئارمانجه‌كا دیتر، دێ وی ده‌می چ هه‌لویست به‌رامبه‌ری وان هێته‌وه‌رگرتن؟ دێ ب چ ئامراز و چ رێك به‌ر سینگێ وێ پێلا چه‌ند ملیۆنییا وان مرۆڤان هێته‌گرتن یێن ب فتوایه‌كی یان بریارا سه‌ركرده‌كی هه‌موو تشتان ژ بیر دكه‌ن.
دوور نابینم خه‌لكه‌ك بێژیت ئه‌ڤا تو د بێژی مینا فلمه‌كێ ئاشوَپییه‌ و دووره‌ ژ واقعی، لێ روودانێن سیه چل سالێن چوویی ل ئیرانێ و عێراقێ و لبنانێ راستییا گۆتنا مه‌ د سه‌لمینن و چه‌ندین روودان ل به‌ر چاڤێن مه‌نه‌، چاوان مفا ژ باوه‌رییا ئایینی و مه‌زهه‌بییا خه‌لكه‌كی هاتییه‌ وه‌رگرتن بۆ مه‌ره‌مێن سیاسی و ده‌سته‌ڤه‌ئینانا ئارمانجێن له‌شكه‌ری.. . چاوان ب فتوایه‌كێ خه‌لكه‌ك هاتییه‌ كافركرن و خوینا وان هاتییه‌حه‌لاكرن و خه‌لكه‌ك ئاماده‌بوویه‌ ل دووڤ وێ فتوایێ مرۆڤان بكوژن ب وێ باوه‌رێ كو ب كوشتنا وان یێ رێكا به‌هه‌شتێ ل به‌ر خوه‌ ڤه‌دكه‌ن.
ل داویێ دێ بێژم بوویه‌رێن ئه‌ڤ ساله‌یێن ده‌هێ موحه‌ره‌می و چله‌یێ شه‌هیدكرنا ئیمام حسێنی چه‌ند روویه‌كێ ئایینی مه‌زهه‌بی هه‌بیت چه‌ند جاركی روویه‌ك سیاسی و ئارمانجه‌ك سیاسی دگه‌ل خوه‌ هه‌لدگرن و هه‌موو سنوور و نه‌ته‌وه‌ و وه‌لاتان ل به‌ر خوه‌ ڤه‌كری دبینن و هه‌موو رێك و ئامرازان ژی بۆ خوه‌ ب ره‌وا دبینن.. . ده‌م هاتییه‌ ئه‌م كورد ژی ل سه‌ر راوه‌ستین مێژووا وانا دوهی و پێنگاڤێن وانێن ئه‌ڤرۆ و به‌رنامێ وانێ سۆبه‌هی هه‌لسه‌نگینین و چاوان به‌رژه‌وه‌ندییا مه‌یا نه‌ته‌وه‌یی دخوازیت به‌رهه‌ڤیێ بۆ بكه‌ین.. . مه‌ گۆت و مه‌زنینۆ گوهداریێ لێ بكه‌ن.

میدالیای بارزانی به‌رزترین خه‌ڵاتی خه‌لاتێ رێزلێنان، ناڤونیشانێن پرتووكه‌كێنه‌ د دو به‌رگاندا، هه‌ربه‌رگه‌ك د 440 به‌رپه‌ران دا، ژ ئاماده‌كرنا حامید گه‌وهه‌ری و وه‌شانێن (ده‌زگای خێرخوازی بارزانی) یه‌، ل (2015ێ) ل هه‌ولێرێ د چاپه‌كا جوان و ب دیزاینه‌كێ هه‌ژی به‌ژنا وان قاره‌مانان یێن ڤێ رێزلێنانێ ژێگرتی هاتییه‌چاپكرن.
پرتووك زێده‌باری پێرستی و پێشكییه‌كێ (ده‌زگای خێرخوازی بارزانی) و كورته‌ بابه‌ته‌كی ل سه‌ر فه‌لسه‌فه‌ی سه‌رهلدانی میدالیا و بیرۆكه‌ و مه‌رجێن به‌خشینا میدالیا بارزانی د به‌رگێ ئێكێدا و چه‌ند په‌یڤه‌كێن ئاماده‌كارێ پرتووكێ د به‌رگێ دووێدا ژیاننامه‌ و دانه‌نیاسینا خه‌باتا وان 368 كه‌سایه‌تییان ب خوه‌ دگریت یێن ژ سالا 1989ێڤه‌ ب میدالیای بارزانی هاتینه‌خه‌لاتكرن.
ب مه‌ره‌ما دانه‌نیاسینا ڤێ پرتووكا بهادار دێ په‌نایێ به‌مه‌ به‌ر وێ ب خوه‌ و په‌یڤا میدالیا ده‌مه‌ نیاسین، تێدا هاتییه‌ په‌یڤا میدالیا ژ زمانێ فره‌نسی هاتییه‌وه‌رگرتن كو دبێژنێ میدالی Medalj ئه‌و ژی ژ په‌یڤا لاتینی مێتالیۆم Metallumئانكو ئاسن هاتییه‌وه‌رگرتن. ئانتۆنیۆ پیسانۆ یه‌كه‌م كه‌س بوویه‌ ل جیهانێ ل سالا 1449ێ ل باژێرێ نیاپێل Neapelێ ئیتالی میدالیا بۆ ده‌سته‌لاتداره‌كێ خوه‌جهی ب ناڤێ ئالفۆنسۆیێ پێنجێ چێكری.
ئه‌ڤه‌ وێ چه‌ندێ ناگه‌هینیت كو میدالیا به‌ری ڤێ مێژووێ نه‌بووینه‌، به‌لكی به‌ری سالا 330 پێشی زایینی هه‌بوویه‌ مینا دوگمه‌كا زێری بوویه‌ و ئه‌لێكساندێرێ ماكه‌دونی ل سه‌ر سه‌ركرده‌یێن خوه‌ به‌لاڤكرییه‌، سه‌رده‌مێ رۆمێن قه‌یسه‌ری ژی ره‌نگه‌ میدالیایه‌ك ژ زێری و زیڤی هاتینه‌چێكرن و دابه‌شكرن، پاپایێن ڤاتیكانێ ژی د سه‌دسالیێن ناڤیندا هن میدالیا داینه‌ كه‌سایه‌تیێن مه‌زن و ئایینی. به‌لێ دروستكرن و به‌خشینا میدالیایان ژ داوییا سه‌دسالییا چواردێ و ده‌سپێكا پازدێ زایینی ژ ئیتالیا به‌ره‌ف وه‌لاتێن ئه‌لمانیا و فره‌نسا و وه‌لاتێن دی یێن ئه‌ورۆپی چوویه‌ و ژ وان وه‌لاتانڤه‌ گه‌هشتییه‌ وه‌لاتێن دی یێن جیهانی.
هزرا به‌خشینا میدالیا بارزانی ل سالا 1982ێ ژ ئالیێ ره‌حمه‌تی كاك ئیدریس بارزانی و سه‌رۆك مه‌سعوود بارزانی ل مه‌كته‌با سیاسییا پارتی هاتییه‌به‌رچاڤكرن كو ئه‌ندامێن دێرینێن پارتی پێ بێنه‌خه‌لاتكرن، پاشتر ڤێ هزرێ په‌هناییه‌كا به‌رفره‌تر ب خوه‌ڤه‌ گرتییه‌ و خزمه‌تكارێن كورد و كوردستانێ ڤه‌گرتییه‌. ژ سالا 1989ێڤه‌ هزرا به‌خشینا میدالیا بارزانی كه‌تییه‌ د وارێ بجهئینانێ و یه‌كه‌مین گرۆپێ ئه‌ڤ خه‌لاته‌ ژێگرتی مامۆستا عه‌لی عه‌بدوللا و مام هه‌ژارێ شاعر و نڤیسكار بوون كو رۆژا 2/12/1989 د كۆنگره‌یێ نه‌هێ یێ پارتی دا ب میدالیا بارزانی هاتنه‌خه‌لاتكرن. ژ وێ رۆژێ هه‌تا نها 368كه‌سایه‌تی د شه‌ش گرۆپاندا د كۆنگره‌یێن پارتی و هه‌لكه‌فتێن جودا ب میدالیا بارزانی هاتینه‌خه‌لاتكرن.
پرتووكێ ژیان و خه‌باتنامه‌یا وان 368 كه‌سایه‌تییان ب تێر و ته‌سه‌لی هه‌مبێزكرییه‌، زێده‌باری ده‌ستخوشیێ ل به‌رهه‌ڤكاری و (ده‌زگای خێرخوازی بارزانی) بۆ به‌رهه‌ڤكرن و چاپ و به‌لاڤكرنا پرتووكێ، دێ چه‌ند بۆچوونه‌كێن خوه‌ ل دوور پرتووكێ به‌رچاڤكه‌م:
– پرتووك ب ناڤه‌كێ هاتییه‌ناڤكرن ل ئاسته‌كێ هه‌ژییه‌ بۆ بارزانیێ نه‌مر و وان كه‌سایه‌تییان یێن ئه‌ڤ به‌رزترین خه‌لاته‌ هه‌ژی خه‌باتا وان هاتییه‌دیتن، لێ ئه‌ز دبینم ژبلی میدالیا بارزانی ئه‌ڤ پرتووكه‌ به‌رزترین پرتووكه‌ خه‌باتا ب سه‌دان وان كه‌سایه‌تییان هه‌مبێزكری كو ژیێ خوه‌ بۆ كورد و كوردستانێ ته‌رخانكری.
– كریارا خه‌لاتكرنێ ب میدالیا بارزانی به‌رزترین وارێ رێزلێنانێ یه‌ كو گه‌له‌ك كه‌سایه‌تی بێی جوداهی ژ هه‌موو ده‌ڤه‌ر و پارچه‌یان، ژ هه‌موو نه‌ته‌وه‌و و ئایین و باوه‌ران ڤه‌گرتینه‌، چوار پارچه‌یێن كوردستانێ ب گشت نه‌ته‌وه‌ و ئایین و رێكخستن و پارتیێن وێ ڤه‌ هه‌مبێزكرینه‌، گشت ته‌مه‌ن و هه‌ردو ره‌گه‌ز ژ نه‌خوینده‌ڤان و خوه‌دیێن بلندترین باوه‌رنامه‌یان و چه‌ندین كه‌سایه‌تیێن بیانی یێن دلسۆژ بۆ دۆزا كوردستانێ ڤه‌گرتینه‌، چاوان بارزانی یێ هه‌موویان بوو میدالیا بارزانی ژی یا هه‌موویانه‌ و بۆ هه‌موویانه‌.
– د ده‌مه‌كیدا كو كورد ژ هه‌ر تشته‌كی پتر پێدڤی تووماركرنا مێژووا خوه‌ نه‌ ب تایبه‌ت مێژووا بزاڤا رزگاریخوازا كورد، جهێ مخابنیێ یه‌ كوردان ب گشتی و پارتی ب تایبه‌تی گرنگی ب تووماركرنا مێژووا خوه‌ نه‌دایه‌، ئه‌ڤ پرتووكه‌ پێنگاڤه‌كا سه‌ركه‌تییه‌ د وی واریدا دێ هنده‌كێ ژ وێ ڤالاهیێ پركه‌ته‌ڤه‌.
– هه‌ریه‌ك ژ ڤان به‌رێزێن ب ڤێ میدالیێ رێزلێهاتییه‌ گرتن، ژیاننامه‌ و خه‌باتنامه‌یا وی مێژوویه‌كه‌، ئه‌وا د به‌رپه‌رێن ڤێ پرتووكێدا هاتیه‌تووماركرن، چه‌ند سه‌ره‌قه‌له‌مكه‌كن و ب كورتی هاتینه‌نڤیسین، خوزی هه‌ر ژ نها (ده‌زگای خێرخوازی بارزانی) یان هه‌ر ده‌زگه‌هه‌كێ دی خه‌مه‌ك ژ نڤیسین و تووماركرنا مێژوو و سه‌ربۆرێن وان كه‌سایه‌تییان خواربا یێن هێشتا د ژیانێدا و ئه‌و سامانه‌ ژی وه‌ك گه‌له‌ك سامانێن دیرۆكی ژ ده‌ست مه‌ نه‌چووبا.

د دیداره‌كێدا دگه‌ل هژمار 1749ێ ڤێ رۆژنامه‌یێ د. پشتیوان سادق وه‌زیرێ په‌روه‌ردا حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دیاركرییه‌: سالانه‌ پرتووك ل سه‌ر حكومه‌تێ ب 45 ملیۆن دۆلاران دهاتنه‌چاپكرن و نوكه‌ بووینه‌ 12 ملیۆن دۆلار، ئانكو سالانه‌ 32 ملیۆن دۆلاران بۆ حكومه‌تێ ڤه‌دگه‌رینن. دبیت پرانییا خوانده‌ڤانان ئه‌ڤ داخۆیانییه‌ ب ئاسایی وه‌رگرتبیت و وه‌ك هه‌ر نڤیسینه‌كا د رۆژنامه‌یه‌كێدا دهێته‌به‌لاڤكرن ب سه‌ر وان را بۆریبیت، به‌لێ ئه‌ز دبینم، مژار نه‌ مژاره‌ك ئاساییه‌، به‌لكی مژاره‌ك هه‌ره‌ گرنگه‌ و هه‌ژی ل سه‌ر راوه‌ستیان و دووڤچوون و هه‌لسه‌نگاندنێیه‌، هه‌ژییه‌ ب ده‌هان ڤه‌كولین ل سه‌ر بێنه‌كرن و ل به‌ر رۆناهییا ئه‌نجامێن وان سه‌رژنوو به‌رنامه‌یێن ده‌وله‌تداریێ ل كوردستانێ نه‌ تنێ د وارێ په‌روه‌رده‌ و چاپكرنا پرتووكاندا به‌لكی د هه‌موو وارێن ژیانا ڤی وه‌لاتیدا بێنه‌دانان.
ئه‌ڤ ساله‌ 32 ملیۆن دۆلار ژ دراڤێ ته‌رخانكری بۆ چاپكرنا پرتووكان بۆ حكومه‌تا هه‌رێمێ ڤه‌گه‌ریانه‌ڤه‌، بینینه‌ به‌رچاڤێن خوه‌ سالانه‌ هژمارا خویندكاران زێده‌دبیت، ئانكو دڤێت پتر په‌رتووك بێنه‌چاپكرن و مه‌زاختییێ وانا زێده‌تر ببا، لێ به‌روڤاژی مه‌زاختی ل كێمیێ دایه‌ و ژ 45 ملیۆن دۆلاران بوویه‌ 12 ملیۆن، ئانكو نێزیكی چارێكا مه‌زاختیێ جاران. ل ڤێرێ پرسیار دهێته‌كرن گه‌لۆ سالانه‌ 32 ملیۆنێن دیتر چ لێ دهاتن.. . ؟ گرێك د ڤێره‌دایه‌، چاپكرنا پرتووكان نموونه‌كه‌ و ب سه‌دان نموونێن دن د وارێن جودادا ل ڤی وه‌لاتی هه‌نه‌ و ب سه‌دان 32 ملیۆن دۆلارێن دی ب ڤی ره‌نگی به‌رزه‌بووینه‌ و تنێ چه‌ند كه‌سه‌ك دزانین چووینه‌ د كێژ به‌ریكێدا. ڤه‌كرنا ڤێ گریكێ، ڤه‌كرنا ده‌رگه‌هێ پیلاییێ جیهانا گه‌نده‌لیێ یه‌ ل ڤی وه‌لاتی، ده‌مێ ئه‌و ده‌رگه‌ه ل به‌ر مه‌ ڤه‌دبیت و د چینه‌ د ناڤ وێ جیهانێدا، ئه‌گه‌ر مه‌ بڤێت ڤه‌كه‌ین و بچینه‌ د ناڤ وێ جیهانێدا دێ چریسه‌تان ب چاڤێن خوه‌ بینین، دێ وی ده‌می زانین سه‌رێ چه‌ند ساله‌كانه‌ چ گه‌نده‌لییه‌كا مه‌زن ل ڤی واری هه‌بوو، چاوان چه‌ند حویته‌كان خێر و بێرێن ڤی وه‌لاتی دادعویران و كه‌سه‌ك نه‌بوو بێژتێ دێ كیڤه‌ به‌ن. ئه‌گه‌ر مه‌ وێره‌كی دا خوه‌ ب ناڤ ڤێ جیهانێ كه‌تین و مه‌ نهێنیێن وێ زانین و قاره‌مانێن وێ ناسكرن، وی ده‌می ب هه‌مان وێره‌كییێ دێ شیێین ئه‌گه‌ر مه‌ بڤێت وێ جیهانێ ب ساناهی ژناڤ ببه‌ین و سێحرا نهێنیێن وێ ڤه‌كه‌ین و قاره‌مانێن وێ ژی مینا شێرێن به‌فرین بحه‌لینین، چنكو د بنیاتدا ئه‌و جیهانه‌ ژ ئه‌نجامێ نه‌وێره‌كییا مه‌ و سه‌روبه‌رێ نه‌ئاسایی و نه‌یاساییێ پشتی سه‌رهلدانێ ل كوردستانێ هاتییه‌پێش، نها هه‌تا ئاسته‌كی ئه‌و سه‌روبه‌ر نه‌مایه‌ و پێدڤی وێره‌كییا مه‌یه‌، ئه‌ڤ وێره‌كییه‌ ژی ژ دو جوینێن جڤاكێ مه‌ ڤه‌دگریت، جوینێ كه‌سێن بریاربده‌ست و مه‌زنه‌ به‌رپرس وێره‌كیێ بده‌نه‌ خوه‌ و به‌ری هه‌ر تشته‌كی نه‌ تنێ ژ جیهانا گه‌نده‌لیێ دووركه‌ڤن، به‌لكی كار بۆ ژناڤبرنا وێ جیهانێ بكه‌ن، جوینێ دووێ ئه‌ز و تو و كه‌سێن ئاسایینه‌ كو پرانییا جڤاكی ئه‌مین، وێ وێره‌كیێ بده‌ینه‌ خوه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سێن بریاربده‌ست و مه‌زنه‌ به‌رپرس ژ گه‌نده‌لیێ دوورنه‌كه‌تن و كار بۆ نه‌هێلانا وێ نه‌كرن ئه‌م لێ بێینه‌ ده‌نگ و مینا ڤۆلكانه‌كێ كوچكێن وان بهژینین و جیهانا گه‌نده‌لیێ ب سه‌رێ واندا بهه‌رفینین.
مژارا چاپكرنا پرتووكان ل وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ نموونه‌كه‌ ژ سه‌دان نموونان و ئه‌م دكارین ب سه‌دان 32 ملیۆن دۆلارێن ب هه‌روه‌ دچن ڤه‌گه‌رینینه‌ڤه‌ سه‌ر بۆدجه‌یا گشتی و سه‌دان پرۆژه‌یێن دیتر پێ ئاڤاكه‌ین و ب ڤی ره‌نگی ژی دێ شێینه‌ گه‌نده‌لیێ و گه‌نده‌لكاران و دێ رێكێ خوشكه‌ین ژبۆ بنبڕكرنا وان د ناڤ وه‌لاتیدا، ل داویێ ژی ئه‌ز دبێژم ب ڤی كریارێ چه‌ند مفا بگه‌هیته‌ كه‌سێن ئاسایی كو پرانییا جڤاكینه‌ دێ پتر گه‌هیته‌ كه‌سێن بریاربده‌ست و مه‌زنه‌ به‌رپرسان و ئه‌ڤ سه‌رفرازییه‌ دێ بۆ وان هێته‌تووماركرن.

ژ ده‌سپێكا روودانێن شنگالێ و هێرشا هۆڤانه‌یا رێكخراوا تیرۆریستییا داعش بۆ سه‌ر كوردستانێ ل ته‌باخا 2014 ڤه‌ ب سه‌دان روودانێن تراژیدی ب سه‌رێ خه‌لكێ كوردستانێ و تایبه‌ت خووشك و برایێن كوردێن ئێزدی هاتینه‌، هه‌ر وان ب خوه‌ ژی سه‌دان داستانێن قاره‌مانیێ تووماركرینه‌، كو هه‌ریه‌ك ژ وان دێ ب سه‌دان به‌رپه‌ران ڤه‌گریت، هه‌ر به‌رپه‌ره‌ك ژ وان هه‌ژییه‌ ب سه‌دان سالێن دی كورد شانازییێ پێڤه‌ بكه‌ن. د هه‌مان ده‌مدا خه‌لكه‌كی هه‌رچه‌نده‌ د كێم بن ژی ڤیایه‌ ل به‌ر باندۆرا ڤان روودانێن تراژیدی ئارمانجه‌ك كه‌سایه‌تی یان حزبیێ به‌رته‌نگ بجهبینیت ل شوونا گولان سترییان ل سه‌ر رێكا قوربانیێن ڤان تراژیدییان بچینیت.
دێ هێمه‌ سه‌ر كاكلكا مژارێ و چیرۆكا ژنه‌ قاره‌مانا ئێزدی (جینان به‌ده‌ل)ێ ئینمه‌ به‌ر چاڤێن خوه‌ و خوانده‌ڤانان* و ب خواندنه‌كا شرۆڤه‌كاری دێ هه‌ر سێ خالێن ل به‌راهیێ مه‌ ئاماژه‌پێكری د چیرۆكا (جینان)ێدا به‌رچاڤكه‌م.
(جینان) ئاكنجیا گوندێ ده‌هۆلایێ سه‌ر ب ناحیا سنوونێ بوو، د ده‌مێ هێرشا تیرۆریستێن داعش بۆ سه‌رده‌ڤه‌رێ ب دیلی دكه‌ڤیته‌ ده‌ستێ وان هۆڤان، سێ مه‌هان ژیانه‌كا پڕی ئه‌شكه‌نجه‌ و ئازار ل ژێر ده‌ستێن وان تیرۆریستان دژیت هه‌تا ب هاریكارییا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ رزگاردبیت و دگه‌هیته‌ جه‌م هه‌ڤژین و كه‌سێن خوه‌. هه‌تا ڤێرێ پشكا مه‌زنا تراژیدیا ژیانا وێ بوو یا سێ مه‌هان ڤه‌كێشای، لێ ڤێ تراژیدیێ وه‌كر (جینان) قاره‌مانییه‌كێ توومار بكه‌ت یا د ڤان رووداناندا كه‌سێ بۆ خوه‌ توومار نه‌كری، ئه‌ڤ قاره‌مانییا وێ ژی ببیته‌ ده‌رسه‌ك یان شیره‌ته‌ك بۆ هنده‌كان یێن ل به‌ر تراژیدیایێن خه‌لكه‌كی ل هنده‌ك ئارمانجێن كه‌سایه‌تی دگه‌ریێن. (جینان) ب هاریكارییا هنده‌ك كه‌سایه‌تیێن كوردێن ئێزدی ب مه‌ره‌ما پشكداریێ د كۆنفرانسه‌كێدا دگه‌هیته‌ فره‌نسا، ل وێرێ سه‌رهاتییا خوه‌ بۆ خه‌لكه‌كی ڤه‌دگێریت و هه‌مان سه‌رهاتی دبیته‌ په‌رتووك ب فره‌نسی دهێته‌چاپكرن و دگه‌هیته‌ هۆلا كۆنفرانسێ و ب رێكا (جینان)ێ و وێ پرتووكێ سه‌دان هزاركه‌س ل كاره‌ساتا ب سه‌رێ وێ هاتی ئاگاداردبن، كو هه‌مان كاره‌ساته‌ یا ب سه‌رێ ب هزاران كچ و ژن و زارۆك و پیرێن ئێزدییان هاتی، (جینان)ێ ب سه‌ره‌دانا فره‌نسا و پرتووكا خوه‌ په‌یاما وان گه‌هانده‌ هه‌موو جیهانێ، به‌لێ قاره‌مانیه‌كا هێژ مه‌زنتر تووماركر، ده‌مێ سه‌رۆكێ فره‌نسا ب خوه‌ داخوازا دیدارا وێ كری و گۆتییێ ئه‌گه‌ر وێ بڤێت د ده‌مێ 24 ده‌مژمێراندا دێ ره‌گه‌زنامه‌یا فره‌نسی ده‌نه‌ وێ، به‌لێ به‌روڤاژی دگه‌ل هزاران ژ خه‌لكه‌كی یێ خه‌ونان ب وه‌رگرتنا ئیقامێ ل وه‌لاته‌كێ ئه‌ورۆپا دبینن ئه‌و ب وه‌رگرتنا ره‌گه‌زنامه‌یا فره‌نسی رازی نه‌بوو و ژ سه‌رۆكێ فره‌نسی خواست هاریكاریا كوردان بكه‌ن داكو دژی داعش شه‌ری بكه‌ن و كچ و ژنێن ئێزدی رزگاربكه‌ن و نها ئه‌و زڤریه‌ڤه‌ كوردستانێ ل كه‌مپا ئیسیا ل ژێر خیڤه‌ته‌كێ دژیت و دبێژیت: ئه‌و خیڤه‌تا ئه‌ز نها تێدا ژیم ب هه‌موو ئه‌ورۆپا ناگوهۆرم..
ئه‌ڤه‌ ژ هه‌موو قاره‌مانییان مه‌زنتره‌، خه‌لكه‌ك سه‌ر و مال و خێزانێن خوه‌ دكه‌ته‌ قوربانی دا پێ بگه‌هیته‌ ئه‌ورۆپا و ئیقامه‌كێ وه‌رگریت، خه‌لكه‌ك ب سه‌دان شێوازان وه‌لاتێ خوه‌، ده‌سته‌لاتدارییا وه‌لاتێ خوه‌ كرێت دكه‌ن به‌س دا وه‌لاته‌كێ بیانی وان وه‌رگریت، چه‌ندین سازیێن راگه‌هاندنێ، حزبێن سیاسی و یێن خوه‌ ب چالاكڤانێن مه‌ده‌نی دزانن سه‌خمه‌رات هنده‌ك ئارمانجێن كه‌سایه‌تی و حزبیێن به‌رته‌نگ وه‌لاتی ل به‌ر گه‌نجان كرێت دكه‌ن و مشه‌ختیێ ل به‌ر وان دكه‌نه‌ بهه‌شتا سه‌ردنیایێ و به‌رێ وان دده‌نه‌ رێكا هات و نه‌هاتێ، لێ (جینان)ا قاره‌مان مێژووێ سه‌رژنوو دنڤیسیته‌ڤه‌ و خیڤه‌تا خوه‌ ب هه‌موو ئه‌ورۆپا نا گوهۆریت، ئه‌ز ژی دبێژم دیرۆك ل ژێر وێ خیڤه‌تێ دهێته‌نڤیسین و وه‌لات ژی هه‌ر ل ژێر وێ خیڤه‌تێ دهێته‌ئاڤاكرن نه‌ ل كولانێن ئه‌ورۆپا.
* بۆ سه‌رهاتییا (جینان)ێ مه‌ مفا ژ راپۆرته‌كا هژمار 375، 14/9/2015ێ رۆژناما (رووداو) وه‌رگرتییه‌.

ژ ده‌سپێكا سالا 2014ێڤه‌ و پشتی سه‌رۆكوه‌زیرێن به‌رێ یێ عیراقێ ب بریاره‌كا تاكه‌كه‌سی بۆدجه‌یا هه‌رێمێ بری، ته‌باییا خه‌لكی ب تایبه‌ت ته‌خا فه‌رمانبه‌ر و مووچه‌ خوران د ناڤ پرسگرێكه‌كا ئابوورییا به‌رته‌نگدا دژین، گومان ژی تێدا نینه‌ پرسگرێكێن ئابووری پرسگرێكێن مه‌زنترێن جڤاكی و سیاسی و ره‌وشه‌نبیری دووڤ خوه‌ڤه‌ دئینیت، د ئه‌نجامدا ملله‌ت و وه‌لات به‌ره‌ف پاشه‌رۆژه‌كا نه‌دیار و گوماناوی و پڕی مه‌ترسی و دژواری دچیت، ئه‌ڤه‌ ئارمانجێ مالكی بوو و یێن ل پشت وی و یێن هاندانا وی كری ژ ڤێ بریارێ، له‌وما سه‌رۆكوه‌زیرێن پشتی وی (حه‌یده‌ر عه‌بادی) سه‌ره‌رای په‌یمانێن داینه‌ سه‌ركردایه‌تییا كوردی و پێكهاتنێن دگه‌ل حكومه‌تا هه‌رێمێ مووركرین بۆ هه‌مان ئارمانجێ مالكی ل ژێر هنده‌ك ناڤ و مهانه‌یێن دیتر به‌رده‌وامی ب جێبه‌جێكرنا هه‌مان بریارێدا.
هندی په‌یوه‌ندی ب خه‌لكێ كوردستانێڤه‌ هه‌ی د كاردانه‌ڤا خوه‌دا به‌رامبه‌ر برینا بۆدجه‌یا هه‌رێمێ بوونه‌ چه‌ند جوینه‌ك، جوینه‌ك ب هاندان و ناڤتێدانا هنده‌ك ئالیێن سیاسی هاتنه‌ سه‌ر جاده‌یان و كه‌تنه‌ خوه‌نیشادانان دژی حكومه‌تا هه‌رێمێ و گه‌له‌ك جاران ئه‌و خوه‌نیشادان بوونه‌ توندره‌وی و ئالوزی و مالوێرانكرن دووڤ خوه‌ڤه‌ ئینان، ب ڤێ چه‌ندێ ژی بوونه‌ ئامرازه‌ك بۆ بجهئینانا پلانا مالكی- عه‌بادی یا تێكدانا سه‌روبه‌رێ ئارامێ باشوورێ كوردستانێ، جوینێ دیتر ب چاڤێ به‌رخوه‌دانێ و هه‌ستكرن ب به‌رپرسیاریێ سه‌ره‌رای گازنده‌ و ره‌خنه‌یا وان ل سیاسه‌تا ئابوورییا هه‌رێمێ سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل پرسگرێكا برینا بۆدجه‌ی ب تایبه‌ت گیرووبوونا مووچه‌یان كر و به‌رده‌وام هاندانا حكومه‌تا هه‌رێمێ دكر بۆ دیتنه‌ڤا ژێده‌رێن دی یێن ئابووری و دابینكرنا بۆدجه‌ی بۆ كوردستانێ ب ره‌نگه‌كی ئێدی چاڤه‌رێی به‌غدا نه‌بین كا دێ كه‌نگی مووچه‌یان ئه‌و ژی ب نیڤی یان كێمتر ژ نیڤێ هنێریت، د هه‌مان ده‌مدا سه‌ره‌رای ده‌سپێكرنا هێرشێن ته‌باخا 2014ێ یێن رێكخراوا تیروریستییا داعش بۆ سه‌ر كوردستانێ و چه‌ندین پیلانێن ناڤخوه‌یی و ده‌رڤه‌، حكومه‌تا هه‌رێمێ شیا د وارێ ئابووریدا هه‌تا ئاسته‌كی سه‌ركه‌تنێ ده‌ستڤه‌بینیت و مزگینییا دیتنه‌ڤا ژێده‌رێن داهاتی ده‌رڤه‌ی ده‌سته‌لاتێ حكومه‌تا به‌غدا دانه‌ خه‌لكێ كوردستانی.
ب دامه‌زراندنا كابینا هه‌شتێ یا حكومه‌تا هه‌رێمێ كابینا هه‌ڤپشكا پێنج مه‌زنه‌ حزبێن باشوورێ كوردستانێ ئه‌و كابینا دگۆتن دێ كابینا چوار سالێن ئارامیێ بیتن، ده‌ركه‌ت كابینا دژایه‌تییا هه‌ڤدو و شه‌ره‌نیخا نه‌ره‌وایا حزبایه‌تی و شه‌ر و ئاژاوه‌یێن به‌رده‌ركی سه‌رای سلێمانیێ ئینانه‌ د ناڤ ئه‌نجومه‌نێ وه‌زیراندا و هێژ ئه‌م ژ پیلانا مالكی- عه‌بادی رزگار نه‌بووین ڤێ جارێ وه‌زیرێن هه‌رێمێ یێ ل خه‌لكێ مه‌ بووینه‌ دوژمن، ئه‌ڤ حزبه‌ بۆ دژایه‌تییا یا دی یێ خه‌لكێ كوردستانێ دكه‌نه‌ قوربانی، فه‌رموون ئه‌ڤه‌ داوییا ته‌باخێیه‌ و هێژ مووچه‌یێن مه‌ها حزیرانێ نه‌داینه‌، هه‌ردو وه‌زیرێن په‌یوه‌ندیدار وه‌زیرێ دارایی و وه‌زیرێ سامانێن سروشتی هه‌روه‌ك د به‌یاننامه‌یێن هه‌ردو وه‌زاره‌تادا هاتی نابێژن مه‌ پاره‌ نینه‌، لێ ژبه‌ر شه‌ره‌نیخا ناڤبه‌را هه‌ردووان و حزبێن ل پشت هه‌ردووان مووچه‌ ناهێنه‌دان، ئه‌و پاكانه‌ مهانه‌یێن هه‌ردووان د به‌یاننامه‌یێن خوه‌دا ئاماژه‌ پێكرین نه‌ جهێ باوه‌ریێنه‌ و نه‌كه‌سه‌ك ژی باوه‌ر پێدكه‌ت، ئه‌گه‌ر ره‌نگه‌ راستییه‌ك ژی تێدا هه‌بیت نه‌ ل وی ئاستییه‌ نه‌هێته‌چاره‌كرن و ببیته‌ ئه‌گه‌رێ گیرووبوونا مووچه‌یان، لێ شه‌ر شه‌ره‌كێ حزبییه‌ د ناڤبه‌را هه‌ردو وه‌زیراندا، شه‌ر ئه‌و شه‌ره‌یێ د ڤان چه‌ند هه‌فتییاندا ل سه‌ر سیسته‌می سیاسی و ده‌ستووری و سه‌رۆكاتییا هه‌رێمێ دهێته‌كرن، وه‌زاره‌تا دارایی بوویه‌ چه‌په‌ره‌كێ شه‌ری و وه‌زاره‌تا سامانێن سروشتی بوویه‌ چه‌په‌رێ دی، خه‌لكێ كوردستانێ ژی قوربانیێ ناڤبه‌را هه‌ردووانه‌، نه‌ وه‌زیرێ دارایی كرێداره‌ خودانێ خانی ل به‌ر ده‌رییه‌، نه‌ ژی وه‌زیرێ سامانێن سروشتی دترسیت خودانێ خانی سه‌رێ هه‌یڤێ به‌رسنگێ وی بگریت.. . هتد له‌وما ئه‌زێ وه‌لاتی.. . ئه‌زێ مووچه‌خور مافێ منه‌ بێژمه‌ هه‌ردو وه‌زیران: به‌رێزان هوون هه‌ردو راست نابێژن.. . پاره‌ یێن هه‌ین.. . لێ هه‌وه‌ شه‌ره‌ و شه‌ره‌كێ حزبی.. . تنێ ئه‌م وه‌لاتی قوربانینه‌.

دو به‌ره‌كی و چه‌ندبه‌ره‌كی و شه‌ره‌نیخ و ناكوكیێن ناڤخۆیی هه‌موو ب رامانا پێكنه‌كرن و نه‌سازانێ د ناڤ ملله‌تیدا دهێن، ئه‌نجامێ هه‌موویان ژی شه‌رێ ناڤخۆییه‌ راستتره‌ بێژینێ شه‌رێ خوه‌كوژییه‌، وه‌لاتوێرانكرن سه‌رباركێ خوه‌كوژیێ یه‌، د ڤێ هه‌موویێدا قوربانی ملله‌ته‌ و مفادار ژی تنێ دوژمنه‌، هه‌روه‌كی د چ تشته‌كیدا مه‌ كوردان پێكنه‌كری، ل سه‌ر ناڤكرنا ڤێ چه‌ندێ ژی مه‌ پێكنه‌كریه‌، به‌لێ ئه‌ز دێ ب دوبه‌ركیێ ناڤكه‌م، ئه‌م كورد تنێ د هندێدا د هه‌ڤگرتینه‌ كو ئه‌ڤ دوبه‌ره‌كیه‌ یه‌ك ژ ساخله‌تێن سه‌ره‌كیێن دیرۆكا مه‌نه‌، بوونا دوبه‌ركیێ د هه‌ر شۆرش و بزاڤه‌كا نه‌ته‌وه‌ییا كوردیدا و مفاوه‌رنه‌گرتنێ ژ سه‌ربۆرێن د ئه‌نجامێ دوبه‌ره‌كیێدا ب سه‌رێ كوردان هاتین سیمایێن هه‌ره‌ دیارێن مه‌نه‌.
ب باندۆر و ئه‌نجامان دو به‌ره‌كی ژ دوبه‌ره‌كیێ جودایه‌، دوبه‌ره‌كیا هه‌ره‌ مه‌زنا ب سه‌رێ كوردان هاتی دوبه‌ره‌كیا سالا 1966ێ یا ناڤ رێزێن شۆرشا كوردستانێ یه‌ كو هه‌تا نها ژی یا به‌رده‌وامه‌ بێی كو كورد هزرێ ل وێ چه‌ندێ بكه‌ن دێ كه‌نگی داویێ پێ ئینن؟؟!! دو به‌ره‌كی ب سالا 1966ێ هاتیه‌نیاسین، به‌لێ د راستیدا ده‌سپێكا وێ ل 1964ێ بوو، ب دروستی ژی پشتی موركرنا پێكهاتنا شه‌رراوه‌ستاندنێ د ناڤبه‌را سه‌رۆكێ پارتی دیموكراتی كوردستان مه‌لا مسته‌فایێ بارزانی و سه‌رۆككۆمارێ عیراقێ عه‌بدولسه‌لام محه‌مه‌د عارفی ل 10 شباتا وێ سالێ، هه‌روه‌ك ژێده‌ر ئاماژه‌ پێ دكه‌ن ئه‌ندامێن مه‌كته‌با سیاسیا پارتی و چه‌ند سه‌ركرده‌ و كه‌سایه‌تیێن شۆرشێ پشكداری د دانوستاندێن به‌ری مووركرنا پێكهاتنێدا كربوو، یێ پشكداری تێدا نه‌كری تنێ كه‌سایه‌تیا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دێ سكرتێرێ وی سه‌رده‌مییێ پارتی بوو كو ل تارانێ بوو، ب زڤرینه‌ڤا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی بۆ كوردستانێ دژایه‌تیا پێكهاتنێ و تانه‌دان ل سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ و كه‌سایه‌تیا بارزانی ده‌سپێكر، د ده‌مه‌كێ كورت و بله‌ز دا ئه‌ڤ دژایه‌تی و تانه‌دانه‌ بوونه‌ دوبه‌ره‌كیه‌كا دژوار نه‌ تنێ د ناڤ سه‌ركردایه‌تێ دا به‌لكی ناڤا هه‌موو سازیێن شۆرشێ و باشوورێ كوردستانێ ڤه‌گرت، دو هه‌یڤ بسه‌رڤه‌ نه‌چوون ئالیێ دژی بارزانی كو ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی سه‌ركردایه‌تیا وێ دكر ل 4 نیسانا 1964 كونفرانسه‌ك ل باژێركێ ماوه‌ت گرێدا و ژ ئالیێ خوه‌ڤه‌ و د بریاره‌كا بله‌زدا بریارا (ته‌جمید)كرنا بارزانی ژ سه‌رۆكاتیا حزبێ و سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ و ره‌فزكرنا پێكهاتنا 10 شباتێ دا و ب ڤێ چه‌ندێ بریارا دوبه‌ره‌كیا خویناوی د ناڤ رێزێن شۆرشێدا دا.
من نه‌ڤێت ل ڤێرێ سه‌ربه‌ر و ئه‌گه‌رێن ڤێ دوبه‌ركیێ شرۆڤه‌ بكه‌م و به‌رپه‌رێن دیرۆكێ ڤه‌ده‌م، تنێ یا من دڤێت بێژم:سالا 1964 ژی نه‌ ده‌سپێكا دوبه‌ره‌كیێ بوو د ناڤ سه‌ركردایه‌تیا پارتیدا، به‌لكی دگه‌ل دامه‌زراندنا پارتی ئه‌ڤ دوبه‌ره‌كیه‌ هه‌بوویه‌، تایبه‌ت پشتی نه‌مانا كۆمارێ كوردستانێ ل داویا 1946ێ و هه‌لوه‌شیانا حزبا دیموكراتا كوردستانا ئیرانێ ده‌سپێكر، ده‌مێ دامه‌زراندنا پارتی ئیبراهیم ئه‌حمه‌د به‌رپرسێ لقێ حزبا دیموكراتا كوردستانا ئیرانێ بوو ل باشوورێ كوردستانی و پتریا بوونا وان ل سلێمانیێ بوو، ب هه‌لوه‌شیانا حزبا دیموكرات لقێ وێ یێ سلێمانیێ هاته‌هه‌لوه‌شاندن. ئیبراهیم ئه‌حمه‌دێ د قوناغا دامه‌زراندنێدا ل ته‌باخا 1946رازی نه‌بووی بێته‌ دناڤ رێزێن پارتی، پشتی هه‌لوه‌شاندنا لقێ حزبا دیموكرات ل پاییزا 1947ێ ب ناچاری هاته‌ دناڤ رێزێن پارتی دا و ب هاتنا وی دوبه‌ره‌كی و شه‌ره‌نیخێ د ناڤبه‌را وی و حه‌مزه‌ عه‌بدوللایێ سكرتێرێ پارتی ده‌سپێكر، د ئه‌نجامێ شه‌ره‌نیخێدا د دووه‌م كونگرێ پارتی یێ سالا 1952ێ حه‌مزه‌ عه‌بدوللا ژ سكرتێریا پارتی هاته‌لادان و ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی شوونا وی گرت، ئه‌ڤ دوبه‌ركیا د ناڤبه‌را دو سكرتێراندا هه‌تا زڤرینه‌ڤا بارزانی ژ ئێكه‌تیا سوڤیه‌تی وا به‌رده‌وام بوو، پارتی ب خوه‌ ژی ل سه‌ر دو به‌ره‌یان و هنده‌كان جاران ل سه‌ردو حزبان دابه‌شكریبوو، ب زڤرینه‌ڤا بارزانی ژ یه‌كێتیا سوڤیه‌تی و گرێدانا كۆنگرێن چوارێ و پێنجێ یێن پارتی ته‌رازیا هێزێ كه‌ته‌ ئالیێ ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی و وه‌ك سكرتێرێ پارتی ما هه‌تا سالا 1964ێ. پشتی پێكهاتنا 10 شباتێ قوناغا نوو ژ شه‌ره‌نیخا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی ده‌سپێكر، به‌لێ ڤێ جارێ دگه‌ل بارزانیێ سه‌رۆكێ پارتی و سه‌ركردێ شۆرشێ، د ڤێ قوناغێدا نه‌ تنێ كادرێن پارتی به‌لكی پێشمه‌رگه‌ و هه‌موو خه‌لكێ باشوورێ كوردستانی بوونه‌ دو به‌ره‌، لێ دو به‌ره‌یێن شه‌ركه‌ر، تڤه‌نگا پێشمه‌رگه‌ی به‌رێ خوه‌دا هه‌ڤدو، خوین هاته‌رێتن، كه‌سه‌ك ل دووڤ ده‌نگێن خێرخواز و بانگه‌وازیێن پێككرن و هه‌ڤدو گه‌هشتنێ نه‌هات، د قوناغا به‌راهییێ یا شه‌ره‌نخێدا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی و ئالیگرێن وی له‌شكه‌ری و سیاسی شكه‌ستن خوار، به‌ره‌ف ئیرانێ كه‌تنه‌ رێ، ل سه‌ربازگه‌هێن له‌شكه‌ر و ساڤاكێ ئیرانێ ل هه‌مه‌دانێ بوونه‌ مێڤان، گه‌له‌ك ژێ زوو په‌شیمان بوونه‌ڤه‌ و زڤرینه‌ڤا ناڤ شۆرشێ و هه‌مبێزا پارتی و بارزانی ژی بۆ هه‌موویان یا ڤه‌كری بوو، د 1-6 تیرمه‌هێدا كۆنگرێ شه‌شێ یێ پارتی ل قه‌لادزێ هاته‌گرێدان و سه‌ركردایه‌تیا نوو هاته‌ هه‌لبژارتن، سه‌ركردێن جودابووی ژ رێزێن پارتی ده‌رێخستن. وه‌ك كورده‌ك ئه‌گه‌ر هه‌لسه‌نگاندنا ڤێ دوبه‌ره‌كیێ بكه‌م دێ بێژم پێدڤی بوو د وی سه‌رده‌مێ هندێ هه‌ستیار بۆ كوردان و شۆرشا كوردستانێ نه‌ ببا، ده‌مێ بووی ژی هه‌ردو ئالیان نه‌گه‌هاندبا تڤه‌نگی، هه‌لویستێ ته‌ڤایی خه‌لكێ كوردستانێ و دوستێن كوردان دژی دروستبوونا ڤێ دوبه‌ركیێ بوو، لێ دیرۆك ژی شاهده‌ییێ بۆ وێ چه‌ندێ دده‌ت كو ئیرانێ رۆله‌ك سه‌ره‌كی د هاندانا ده‌سته‌كا جودابووی ژ پارتی و شۆرشێ هه‌بوو و هه‌رده‌مێ بزاڤه‌ك بۆ راگرتنا ڤێ دوبه‌ره‌كیێ هاتباكرن، ئیرانێ بزاڤا سه‌رنه‌گرتنا وێ دوبه‌ركیێ ددا و پتر ئاگر خوشدكر، پێشوازیا ئیرانێ ل جودابوویان و سه‌ره‌ده‌ریا وێ دگه‌ل وان ڤێ بۆچوونێ پشتراستدكه‌ت، به‌لێ ب هه‌ر ره‌نگه‌كێ هه‌بیت چ ژ ئه‌نجامێ بزاڤێن خێرخوازان بیت، چ ده‌سته‌كا جودابووی ژ كریارا خوه‌ په‌شیمان ببنه‌ڤه‌ و چ ژی خوه‌ بۆ قوناغه‌كا مه‌زنترا دوبه‌ره‌كیێ به‌رهه‌ڤكربیت ل ده‌سپێكا تیرمه‌ها 1965ی جودابوویێن ره‌ڤینه‌ ئیرانێ پشتی رازیبوونا سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ كۆم دووڤ كۆمێ زڤرینه‌ڤه‌ كوردستانێ و سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ پێشوازیه‌كا باش ل وان كر، ب وێ هیڤیێ ئه‌ڤه‌ دوا رۆژا دوبه‌ركیێ بیت و هه‌موو شیانێن كوردان بۆ سه‌ركه‌تنا شۆرشێ بن، تنێ یێ مایی و نه‌ زڤریه‌ڤه‌ كوردستانێ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د و خێزانا خوه‌ بوون.
مخابن ئه‌ڤه‌ نه‌ داویا دوبه‌ركیێ بوو، به‌لكی ل ڤێری ده‌سپێكا دوبه‌ركیا دیرۆكییا هه‌تا نها به‌رده‌وام ده‌سپێكر، ده‌مه‌كێ درێژ ب سه‌ر زڤرینه‌ڤا جودابوویان نه‌ بۆری، ژ ده‌ڤه‌رێن ژێر ده‌سته‌لاتێ شۆرشێ ڤه‌ ده‌ست ب په‌یوه‌ندیان دگه‌ل حكومه‌تا عیراقێ كرن، حكومه‌ت ژی ل ڤێ ده‌لیڤا زێرین دگه‌ریا پشكه‌كێ ژ شۆرشێ و پارتی هه‌مبێز بكه‌ت و به‌رێ تڤه‌نگا وان بده‌ته‌ شۆرشێ، له‌وما زوو ل دووڤ بانگه‌وازا وان هات و ل ده‌سپێكا سالا 1966ێ جودابوویێن ژ ئیرانێ زڤرینه‌ڤه‌ و سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ لێ خوشبووی به‌ره‌ف ده‌ڤه‌رێن ژێر ده‌سته‌لاتێ حكومه‌تێ چوون و گه‌هشتنه‌ رێزێن حكومه‌تێ و سه‌ركردێ دوبه‌ره‌كیێ ژی ژ تارانێ ب فروكه‌یێ زڤریڤه‌ به‌غدا و سه‌ركردایه‌تیا جودابوویان كر، وان ژی وه‌ك هه‌موو ئه‌و كوردێن چه‌كێ حكومه‌تێ هه‌لگرتی ئه‌و چه‌كه‌ هه‌لگرت و به‌رێ وی دا پێشمه‌رگه‌ی و كه‌تنه‌ د شه‌ره‌كێ بێ یه‌ماندا دگه‌ل شۆرشێ، شه‌ر نه‌ تنێ ب چه‌كی بوو به‌لكێ ب راگه‌هاندن و رۆژنامه‌ڤانی و رێكخستنێن حزبی و رێكێن موخابه‌راتی كه‌تنه‌ شه‌رێ شۆرشێ و شیان هه‌تا ئاسته‌كی پلانێن حكومه‌تێ بجه بینن و زیانان بگه‌هیننه‌ شۆرشێ، سه‌ره‌رای ڤان هه‌موو دوژمنان ژ حكومه‌تێ و كوردێن ژ ده‌سپێكا شۆرشێ و یێن ل سالا 1966ێ چه‌ك دژی شۆرشێ هه‌لگرتی، شۆرش شیا خۆ رابگریت و سه‌ركه‌تنان ده‌ستڤه‌ بینت و دو جاران حكومه‌ت داخوازا دانوستاندنان دگه‌ل سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ بكه‌ت، دو پێكهاتنێن دیرۆكی پێكهاتنا 29 حزیرانا 1966ێ و پشتی قوناغه‌كا دیترا شه‌ری پێكهاتنا ناڤدارا 11ێ ئادارا 1970ێ دگه‌ل سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ مووربكه‌ت. ب مووركرنا پێكهاتنا 11ێ ئادارێ سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ به‌ری هه‌ر تشته‌كی لێبۆرینه‌كا گشتی بۆ هه‌موو وان كوردان ده‌رێخست یێن چه‌ك دژی شۆرشێ هه‌لگرتی، لێبۆرینێ ژ جودابوویێن سالا 1966ێ ژی گرت، كو هه‌تا وی ده‌می د ئه‌ده‌بیاتێن خوه‌دا خوه‌ ب (پارتی دیموكراتی كوردستان)ددا نیاسین، ئه‌و بوو كۆنگره‌ك ل به‌غدا گرێدان ناڤێ خوه‌ بۆ (پارتی شۆرشگێری كوردستان) گۆهارت و د هه‌مان كونگره‌دا بریاردان وێ پارتیێ ب هه‌لوه‌شینن و بێنه‌ڤه‌ د ناڤ رێزێن پارتی دا، پارتی و بارزانی ب خوه‌ ژی ب مه‌ره‌ما ب هێزكرنا ناڤمالا كوردی ب رێزگرتن پێشوازی ل وان كر، ل ده‌ڤه‌رێن ژێرده‌سته‌لاتێ شۆرشێ و ب تایبه‌ت ل جهێن باره‌گایێن سه‌ركردایه‌تیێ رێ و جهێن پێدڤی بۆ سه‌ركردێن جودابوویان ئاماده‌كرن. د ناڤبه‌را سالا 1970- 1975ێ سه‌روبه‌رێ سه‌ركردێن جوودابوویان ب ئارامی ب رێڤه‌ چوو، لێ وه‌ك ژ ئه‌دبیاتێن نهایێن وان دیاردبیت، د به‌رده‌وامبوون ل سه‌ر په‌یوه‌ندیێن خوه‌یێن نهێنی دگه‌ل هه‌ڤدو و هه‌رده‌م ل ده‌لیڤه‌كێ دگه‌ریان هه‌مان رێكا ناڤبه‌را 1964- 1970ێ بگرنه‌ڤه‌ به‌ر، نه‌ وان باوه‌ری ب ئه‌وا وان ب هه‌لوه‌شاندنا حزبا خوه‌ و چوونه‌ ناڤ رێزێن پارتی ناڤكری هه‌بوو و نه‌ ئه‌و پێشوازی سه‌ركردایه‌تیێ ل وان كری ل به‌رچاڤان بوو.

هه‌یامه‌كه‌ مژارا (هه‌موار كردنه‌وه‌ی یاسای سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان)، داویهاتنا ویلایه‌تا نها یا سه‌رۆكی، مافێ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی بۆ خوه‌ به‌ربژاركرنێ یان نه‌، مژارێن هه‌ره‌ گه‌رمێن گوَڕه‌پانا سیاسیا كوردستانێ نه‌ و پشكا هه‌ره‌ مه‌زنا ده‌مێن مه‌دیا كوردی ب خوه‌ڤه‌ گرتیه‌. ده‌رباره‌ی ڤێ مژارێ من دڤێت به‌ری هه‌رتشته‌كی بێژم ئازراندنا وێ د ڤێ هه‌یامێ دا و ب ڤی ره‌نگی د ده‌مێ خوه‌دا نه‌بوو، به‌لكی پێدڤی بوو چ نه‌بیت به‌ری شه‌ش هه‌یڤان ئه‌ڤ مژاره‌ یا ئێكلایی كریبا و نها ئه‌م چاڤه‌رێی بجهئینانا وێ باینه‌، نه‌ك نها كو كێمتر ژ دو هه‌یڤان ژ ده‌مێ سه‌رۆكاتیا بارزانی مانه‌، ئالیێن باشوورێ كوردستانێ بكه‌ڤنه‌ د ڤێ بگر و ڤه‌كێشێ دا و راشكاوانه‌ ژی دبێژم هه‌رهه‌موویان ب تایبه‌ت هه‌ر پێنج حزبێن ده‌سته‌لاتدارێن هه‌رێمێ د ڤی واریدا ژ به‌ر هه‌رئه‌گه‌ره‌كی بیت خه‌مساری كریه‌ و به‌رپرسن ژ هه‌ر روودانه‌كا نه‌چاڤه‌رێكریا ژ ئه‌نجامێ ڤێ بگر و ڤه‌كێشێدا رووبده‌ت.
خالێن هه‌لبژارتنا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ راسته‌وخوه‌ ژ ئالیێ خه‌لكێ كوردستانێ یان ژ ئالیێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ یێ تنێ ژ 111 ئه‌ندامان پێكهاتی و ده‌سته‌لاتێن سه‌رۆكێ هه‌رێمێ كاكلكا سه‌ره‌كیا مژارا (هه‌موار كردنه‌وه‌ی یاسای سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان)ێیه‌، خه‌لكێ باشوورێ كوردستانێ و ئه‌ز باوه‌ردكه‌م پرانیا ڤی خه‌لكی ڤێ هه‌لبژارتنێ ب مافه‌كێ خوه‌یێ ره‌وا دزانن، لێ حزبێن مه‌ كو هه‌تا نها پتر مژوولی شه‌ره‌نیخا حزبینه‌ دگه‌ل هه‌ڤدو ل شوونا خزمه‌تا گشتی و ئاڤاكرنا وه‌لاتی و پاشه‌رۆژا وی دڤێت د رێكا په‌رله‌مانتارێن خوه‌دا ژ پێش مه‌ڤه‌ هزر بكه‌ن، ل شوونا مه‌ هه‌ناسێ بده‌ن، ل شوونا مه‌ هه‌موو بریاران بده‌ن، دڤێت ل شوونا مه‌ سه‌رۆكێ مه‌ ژی هه‌لبژێرن، حێجه‌تا وان ژی بۆ ڤێ چه‌ندێ ئه‌وه‌ دبێژن مانێ هه‌وه‌ ئه‌و په‌رله‌مانتارێن هه‌لبژارتین.. . !! ل دووڤ گۆتنا وان ده‌مێ ئه‌م چووینه‌ به‌ر سندوقێن ده‌نگدانێ و هه‌ر هنده‌كان كه‌سه‌ك وه‌ك په‌رله‌مانتار هه‌لبژارتی ئه‌ڤه‌ مه‌ كه‌له‌پچه‌كا كریه‌ ده‌ستێن خوه‌ و دڤێت هه‌تا هه‌لبژارتنه‌ك دی كه‌له‌پچه‌كری بین و ب هیڤیا ره‌حما حزبان و په‌رله‌مانتارێن وان (نه‌یێن خه‌لكی) بین.. . !! چما دبێژم په‌رله‌مانتارێن وان نه‌یێن خه‌لكی.. ؟ د به‌رسڤێدا دبێژم: سه‌روبه‌رێ هه‌ر هه‌موو هه‌لبژارتنێن ل كوردستانێ هاتینه‌كرن بینینه‌ به‌رچاڤێن خوه‌ و رۆلێ حزبان د ده‌سنیشانكرنا به‌ربژاران و هه‌لبژارتنا وان دا، كاریگه‌ریا چه‌ندین فاكته‌رێن جڤاكی و عه‌شیره‌تی و دراڤی.. . هه‌تا كاریگه‌ریێن ده‌رڤه‌ د سه‌ركه‌تنا به‌ربژاران دا هه‌رهه‌موو دده‌ن دیاركرن كو په‌رله‌مانتار یێن حزبانه‌ و دێ ل دووڤ به‌رژه‌وه‌ندیا وان كاركه‌ن، ئه‌گه‌ر هه‌تا دوهی هنده‌كان گۆتبا ئه‌ڤه‌ بێ ویژدانییه‌ د راستا په‌رله‌مانتاران دا ئه‌و نوونه‌رێن ملله‌تینه‌.. . !! ئه‌ڤه‌ ل رۆژا 23 ڤێ مه‌هێ (حزیرانێ)دا، ده‌مێ كوَمبوونا په‌رله‌مانی بۆ خواندنا ئێكێ یا (یاسای سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان) ئه‌ڤ چه‌نده‌ ب ئاشكرایی دیار بوو، په‌رله‌مانتارێن هه‌ر هه‌موو حزبان (پشته‌ڤان بۆ یاسایێ ئاماژه‌پێكری یان دژ) ئه‌و كر یا حزبێن وان فه‌رماندایێ ژ هه‌ر 111 په‌رله‌مانتاران تنێ یه‌ك ژ فه‌رمانا حزبێ نه‌ ده‌ركه‌ت.. . !! ل ڤێرێ پرسیار ئه‌وه‌ گه‌لۆ دێ حالێ وی سه‌رۆكێ هه‌رێمێ چ بیت یێ ژ په‌رله‌مانی بێته‌هه‌لبژارتن و ل ژێر ره‌حما په‌رله‌مانی بیت و دێ چ ده‌سته‌لات هه‌بن هه‌ر رۆژه‌كێ حزبه‌ك لێ بكه‌ڤیته‌ ركێ و وی راكێشیته‌ په‌رله‌مانی و بێخته‌ به‌ر ڤه‌كوَلینا په‌رله‌مانتارێن حزبان.. . ؟ تنێ وی ده‌می دێ سه‌رۆك سه‌رۆك بیت ده‌مێ ژ ناڤ ملله‌تی دهێته‌هه‌لبژارتن و ملله‌ت شه‌رعیه‌تێ دده‌تێ و وی ده‌می دێ شێت به‌رگریێ ژ به‌رژه‌وه‌ندیێن ملله‌تی و وه‌لاتی ب په‌رله‌مانڤه‌ بكه‌ت. ل داویێ مافێ منێ وه‌لاتییه‌ بێژم: ئه‌گه‌ر هه‌تا 23 ڤێ مه‌هێ من گومانه‌ك د مژارا هه‌لبژارتنا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ ژ ناڤ ملله‌تی یان د په‌رله‌مانیدا هه‌بیت ئه‌ڤه‌ د ڤێ رۆژێدا ب دروستی باوه‌ری بۆ من چێبوو كو به‌لێ دڤێت سه‌رۆك ژ ناڤ ملله‌تی و بۆ ملله‌تی بێته‌ هه‌لبژارتن و چه‌ند په‌رله‌مانتاره‌كان ماف نینه‌ ل شوونا ملله‌تی سه‌رۆكێ وی هه‌لبژێرن.

رۆژانه‌ دو جاران بۆ به‌رده‌وامیدان ب كارێ به‌رهه‌ڤكرنا ئینسكلۆپیدیا پارێزگه‌ها دهۆكێ ب ته‌كسیێ سه‌ره‌دانا جهێ كاری ل ئاڤاهیی كه‌ڤنێ ئه‌منا دهۆكی دكه‌م، گه‌لۆ نه‌ تنێ ل دهۆكێ به‌لكی ل سه‌رانسه‌ری ده‌ڤه‌را به‌هدینان كی هه‌یه‌ نها ژیێ وی ژ سیه سالان بۆری بیت و په‌یڤا ئه‌منا دهۆكێ به‌رگوهان نه‌كه‌تبیت، كی هه‌یه‌ وی، كه‌سه‌ك یان هه‌ڤاله‌كێ وی چه‌ند رۆژ و مه‌هێن ئه‌شكه‌نجه‌دانێ ل ڤی ئاڤاهیێ ترسناك ب ده‌ستێن زرته‌كێن ده‌ڤ بخوین و درنده‌یێن ئه‌منێ نه‌دیتبن.. . ؟ كی هه‌یه‌ ل ڤی باژێری ژیا بیت و ب ره‌نگه‌كی یان یێ دیتر زرته‌كێن ئه‌منێ زیده‌گاڤی ل سه‌ر مال و گیان و كه‌رامه‌تا وی نه‌كربیت.. . ؟ چه‌ند خوه‌ پاراستبیت لێ هێژ ژ زیده‌گاڤیا وان نه‌هاتیه‌ پاراستن. كورت و كرمانجی ئه‌منا دهۆكی نموونا هه‌ره‌ خرابا زیندان و سازیێن ئه‌منی بوو ل جیهانێ، هه‌كه‌ نموونێن وه‌ك وێ هه‌بن ژی ئه‌ز دبێژم ده‌گمه‌نن.
دێ زڤرمه‌ڤه‌ ده‌سپێكا بابه‌تی: پرانیا جاران ده‌مێ دبێژمه‌ شوفێرێ ته‌كسیێ من بگه‌هینه‌ ئاڤاهیێ ئه‌منا دهۆكێ، ئه‌ڤ په‌یڤه‌ ب گوهێن وی یا نامۆیه‌ و ب چاڤێ سه‌ر سورمانێ دبێژیت كیڤه‌.. . ؟ یان من ئه‌ڤ ناڤه‌ گوه لێ نه‌بوویه‌.. . !! هه‌ژیه‌ بێژم پرانی د ناڤبه‌را ژیێ30 ـ 40 سالیدانه‌، خوانده‌ڤان و هنده‌ك ده‌رچووێن كۆلیژان و هنده‌ك ژی خویندكارێن كۆلیژانه‌.. . !! پرسیارا من ئه‌وه‌ چما مه‌ ئه‌منا دهۆكێ ژ بیرا خوه‌ بریه‌ڤه‌ و ب نڤشێن نوو نه‌دایه‌ نیاسین.. . ؟ كاره‌سات د ڤێرێ دایه‌.. . ئه‌ز ڤێ چه‌ندی ب نه‌ نیاسینا خوه‌، ب نه‌نیاسینا دیرۆكا خوه‌، ژبیركرنا به‌رپه‌رێن خه‌باتا خوه‌یا نه‌ته‌وایه‌تی دده‌م نیاسین.. . ل جیهانێ و گه‌له‌ك جهێن نێزیكی مه‌ ژی ڤان ره‌نگه‌ جهان دكه‌نه‌ مۆزه‌خانه‌یێن نه‌ته‌وه‌یی و ب هه‌موو سه‌روبه‌رێن وانڤه‌ دهێنه‌پاراستن، هه‌موو ئه‌و كریارێن هۆڤانه‌ یێن د وان جهانڤه‌ دهاتنه‌ئه‌نجامدان و ئامرازێن ئه‌شكه‌نجه‌دانێ و په‌یكه‌رێن وان هۆڤان یێن خه‌لك ئه‌شكه‌نجه‌ ددا و په‌یكه‌رێن قوربانیێن وان رۆژانه‌ نیشا خه‌لكه‌كی دده‌ن، رۆژانه‌ ژبلی مێڤان و گه‌شتیاران شاندێن خویندكار و شاگردان، رێكخراو و كۆمه‌له‌یێن مللی سه‌ره‌دانا ڤان جهان دكه‌ن، تایبه‌ت ژی داكوكیێ ل سه‌ر سه‌ره‌دانا نڤشێن نوو دكه‌ن داكو ئه‌وا ب چاڤێن خوه‌ نه‌دیتی ل ڤێ مۆزه‌خانه‌یێ ببینن و ب چه‌ند به‌رپه‌رێن دیرۆكا گه‌لێ خوه‌ ئاشنا ببن.
چما مه‌ ئه‌ڤه‌ نه‌كر.. . ؟ ئه‌ز دبێژم ئه‌ڤ چمایه‌ ژ چه‌ندین ئاڤاهی و شوونوارێن دی یێن رژێما به‌عسی مینا قه‌سرێن سه‌دامی ل گاره‌ی و جهێن دیتر دگریت.. . ئه‌گه‌ر ئه‌ز ب خوه‌ به‌رسڤا ڤێ چمایێ بده‌م دێ بێژم ژ خه‌مساری و هه‌ستنه‌كرن ب به‌رپرسیاریێ و هه‌ستنه‌كرن ب گرنگیا دیرۆكی مه‌ ئه‌ڤه‌ نه‌كر، دبیت هنده‌ك بێژن د ده‌مه‌ك پێدڤیدا بۆ زانكۆیا دهۆكێ مه‌ مفا ژ ئاڤاهیێ ئه‌منێ وه‌رگرت، ئه‌ڤه‌ ژی هه‌تا ئاسته‌كی د جهێ خوه‌دایه‌، لێ هه‌ر زانكۆ ب خوه‌ دشیا مفای ژ پشكه‌كا ڤی ئاڤاهی ب تایبه‌ت زیندان و جهێن ئه‌شكه‌نجه‌دانی وه‌ربگریت و ئه‌و ب خوه‌ مۆزه‌خانه‌یا ئاماژه‌ پێكری ل وی جهی دامه‌زرینیت، به‌لێ ئه‌و ژی نه‌كر. ل داویێ دبێژم ئه‌گه‌ر یێن كرنێ بین هێژ ده‌لیڤه‌ ل به‌رده‌سته‌، نها ته‌بایی ئاڤاهی ره‌نگڤالایه‌، هه‌ر چه‌نده‌ گۆرانكاری تێدا هاتینه‌كرن، لێ د شیاندایه‌ بۆ هه‌مان مه‌ره‌م لێ بزڤرینه‌ڤه‌ مۆزه‌خانه‌یه‌ك ب ناڤێ مۆزه‌خانه‌یا ئه‌منا دهۆكێ لێ بێته‌دامه‌زراندن و مفا ژ ئه‌زموونا خه‌لكێ دیتر د ڤی واریدا وه‌رگرین و د ڤێ مۆزه‌خانه‌یێدا دیرۆكا خوه‌یا هه‌ڤچه‌رخ یا مه‌یێن زیندوو ژ بیرا خوه‌ بریه‌ڤه‌ بیرا خوه‌ و بیرا نڤشێن پشتی خوه‌ بینینه‌ڤه‌ و بۆ چه‌ندین مه‌ره‌مێن ره‌وشه‌نبیری هۆنه‌ری جڤاكی مفای ژ پشكا مایی ژ ئاڤاهی وه‌رگرین.. . یا مه‌ ژی گۆتنه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سێن په‌یوه‌ندیدار بخوینن و ل سه‌ر راوه‌ستن.

ژ ڤه‌رێژێن هه‌ڤركیا حزبیا ناره‌وا و شه‌رێ ناڤخوه‌ییێ دۆمدرێژ ل هه‌رێمێ دانا ده‌سكه‌فت و ئیمتیازاتان بوو بۆ ڤی كه‌سی ل سه‌ر حسێبا یێ دی، بۆ ڤی باژێری یان ده‌ڤه‌رێ ل سه‌ر حسێبا یا دیتر، دانا وان ژی ژ سامانێ گشتی بوو، نه‌ ژ بۆدجا ڤێ حزبێ و نه‌ ژ سامانێ ڤی كه‌سایه‌تیێ به‌رپرس بوو، ژ ده‌ڤێ ڤی ڤه‌دگرت و ب گه‌ویا یێ دی دا دكر، ئێك برسی و یێ دی حه‌مه‌ر دكر، ئه‌نجامێ ڤێ سه‌ره‌ده‌ریا نه‌راست ئه‌ڤرۆ ب سه‌ردا هات، كو ئه‌م هه‌موو د پرسگرێگه‌كا سیاسی ئابووری جڤاكیا ئالۆزدانه‌ و چاره‌سه‌ریا وێ دژواره‌ و گرانی ل سه‌ر مه‌ كه‌تیه‌.
ئێشا ب پایته‌ختكرن و پارێزگه‌هكرنێ به‌رهه‌مێ ڤێ سه‌ره‌ده‌ریێ یه‌، ب دامه‌زراندنا دو ئیداره‌یێن سه‌ربه‌خوه‌ ل گه‌رمیان و راپه‌رین و ب پایته‌ختكرنا ره‌وشه‌نبیریا سلێمانیێ ل سالا 2012 ده‌سپێكر، د قووناغا ب پایته‌ختكرنا ره‌وشه‌نبیریا سلێمانیێ دا گه‌له‌ك دانوستاندن ژ بۆ پایته‌ختكرنان.. . یا دهۆكێ ژی هاتنه‌كرن، سالا چوویی بریارا ب پارێزگه‌هكرنا هه‌له‌بجه‌ هاته‌دان، هه‌رچه‌نده‌ ب سه‌رژمێرا خه‌لكێ وێ بیت یان ب جوگرافیا وێ یان ب چه‌ند ئه‌گه‌ره‌كێن دیتر بیت چه‌ند قه‌زایێن دیترێن هه‌رێمێ ژ هه‌له‌بجه‌ هه‌ژیتر بوون بۆ ب پارێزگه‌هكرنی، لێ كاره‌ساتا هه‌له‌بجه‌ ئه‌و باژێر نها كریه‌ هێمایه‌ك نه‌ته‌وه‌یی بۆ خه‌لكێ كوردستانێ، هه‌ژیاتی دا هه‌له‌بجه‌ و مافێ ب پارێزگه‌هكرنی وه‌رگرت و دووڤرا ژی وه‌ك پایته‌ختێ ئاشتیێ هاته‌ده‌سنیشانكرن. پرسگرێك نه‌ د ڤێ چه‌ندێدایه‌ هه‌رێما كوردستانێ ژ سێ پارێزگه‌هان ببیته‌ چار و ژ دو پایته‌ختان ببیته‌ سێ لێ كاره‌سات د هندێدایه‌ چار پارێزگه‌ه ببنه‌ ده‌ه، چنكو نها پرۆژێ ب پارێزگه‌هكرنا شه‌ش قه‌زایان و ب پایته‌ختكرنا باژێرێن دی ل مه‌یدانێ یه‌، د ده‌مێ ب پایته‌ختكرنا ره‌وشه‌نبیرا سلێمانیێ ل سالا 2012ێ د هژمارا (790- 22/1/2013) رۆژنامه‌یا وار دا مه‌ گۆت: ب پایته‌ختكرنا ره‌وشه‌نبیریا سلێمانیێ ل سه‌ر بنیاته‌كێ راست نه‌هاتیه‌دان، به‌لكی پتر بریاره‌كا سیاسی و ل به‌ردانانا (موساوه‌ما) حزبێن كوردستانی بوو د ئه‌نجامێ وێ هه‌ڤركیا سیاسیا دژوارا ل سه‌ر گۆره‌پانا سلێمانیێ هه‌ی، هه‌روه‌سان به‌رهه‌مێ هه‌ڤركیا دێرینا مللیا ناڤبه‌را خه‌لكێ سلێمانیێ و هه‌ولێرێ بوو، چه‌ند ساله‌كان ژی سلێمانیێ پایته‌ختێ ئیدارا سلێمانیێ بوو.. . هتد. سلێمانیێ ب پایته‌ختێ ره‌وشه‌نبیریێ كوردستانێ هاته‌ناڤكرن، به‌لێ چ ژ سلێمانیێ هاته‌گۆهارتن.. . ؟ ئه‌ز دبێژم سلێمانیێ به‌ری وێ بریارێ مه‌لبه‌نده‌كێ سه‌ره‌كیێ ره‌وشه‌نبیری و هۆنه‌ریێ باشوورێ كوردستانێ بوو و نها ژی هه‌روه‌ك خوه‌یه‌، ئانكو ب وی بریارێ چ وه‌راره‌كا به‌رچاڤ نه‌كه‌ته‌ سه‌روبه‌رێ ره‌وشه‌نبیری هۆنه‌ریێ ڤی باژێری، هه‌رچه‌نده‌ د وێ سالێدا بۆدجه‌كا تایبه‌ت ب ناڤێ پایته‌ختێ ره‌وشه‌نبیری ژ بۆدجا گشتییا هه‌رێمێ بۆ سلێمانیێ هاته‌جوداكرن.
هندیكه‌ مژارا ب پارێزگه‌هكرنا وان چه‌ند قه‌زایه‌كانه‌ كو هنده‌ك په‌رله‌مانتاران چ ژ بۆ هه‌ڤركیه‌كا حزبی یان مه‌ره‌مه‌ك كه‌سایه‌تی، چ ژ بۆ خزمه‌تا گشتی خوه‌ پێڤه‌ مژوولكری، ئه‌ز دبینم نه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا گشتیدایه‌ و ب پارێزگه‌هكرنا وان چه‌ند قه‌زایان دێ هزرا ب پارێزگه‌هكرنا چه‌نده‌كێن دیتر دووڤ خوه‌ڤه‌ ئینیت، هه‌تا هنده‌ك ناحیه‌ ژی خوه‌ ب هه‌ژی ڤێ چه‌ندێ دبینن، نه‌ سه‌روبه‌رێ داراییێ هه‌رێمێ و نه‌ ژی جوگرافیا هه‌رێمێ شیانێن هه‌مبێزكرنا ده‌ه پارێزگه‌هان و چه‌ند پایته‌ختان هه‌نه‌ ئه‌گه‌ر نه‌بنه‌ پتر ژی.
گه‌لۆ ئه‌و دراڤێ ل هه‌یكه‌لێ پارێزگه‌هه‌كا نوو و كارگێریا وێ دهێته‌مه‌زاختن ب یه‌كسانی و دادوه‌ری ل سه‌ر یه‌كه‌یێن پارێزگه‌هێن نها و پێویستیێن وان بێته‌ مه‌زاختن باشتر نینه‌.. . ؟ وه‌لاتێ مه‌ پێدڤی ب خزمه‌ت و پرۆژه‌ و گۆرانكاریانه‌ یان پێدڤی ب ناڤێن مه‌زنه‌.. . ؟ چ جوداهی هه‌یه‌ خزمه‌ت و پرۆژه‌ د سنوورێ ناحیێ قه‌زایێ یان پارێزگه‌هێدا بێنه‌بجهئینان.. . ؟ ئه‌رێ ئه‌م پێدڤی پله‌ و پایه‌یێن مه‌زنین بۆ كه‌سان یان پێدڤی ب خزمه‌تێنه‌ بۆ هه‌موویان.. . ؟ د به‌رسڤێدا ئه‌ز دبێژم ئه‌م پێدڤی ب پرۆژه‌ و خزمه‌تگوزاریانه‌ بۆ ته‌بایی خه‌لكێ، ئه‌م پێدڤی ب پارێزگاره‌كی یان قائیمه‌قامه‌كینه‌ ب یه‌كسانی و دادپه‌روه‌ریێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل هه‌ر بهۆسته‌كێ ژ پارێزگه‌هێ بكه‌ن، هه‌ركه‌سه‌ك بینته‌ بیرا خوه‌ تنێ مه‌زاختیێ پارێزگاری و نڤیسینگه‌ها وی چه‌ند ب گرانی ل سه‌ر بۆدجا وه‌لاتی دكه‌ڤیت، هه‌یڤه‌كا وی مه‌زاختی دێ چه‌ند پرۆژه‌ پێ هێنه‌ ئه‌نجامدان.
كورت و كرمانجی ئه‌ڤا هنده‌ك په‌رله‌مانتار بۆ پایته‌ختكرن و ب پارێزگه‌هكرنێ دكه‌ن نه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا گشتیدا یه‌، پشتیه‌كێ گرانتر د هاڤێژنه‌ سه‌ر پشتیێ گرانێ سامانێ ڤی وه‌لاتی، هیچ ده‌ڤه‌ره‌كا كوردستانێ ژی ژ یا دی باشتر نینه‌ هه‌ر هه‌موو د قوربانیدانێ دا وه‌كهه‌ڤن و وه‌كهه‌ڤ هه‌ژی ده‌سكه‌فتانه‌، بلا هه‌له‌بجه‌ دوا پارێزگه‌ها هه‌رێمێ بیت، ل شوونا پرۆژێن ب پایته‌ختكرن و پارێزگه‌هكرنێ هزر ل ئاڤاكرنا هنده‌ك ده‌ڤه‌ران بێته‌ كرن مینا ده‌ڤه‌را نێروه‌ رێكان (سنوورێ ناحیا بێبۆ یا جاران) كو هه‌تا نها ژی خه‌لكێ وێ نكاریت بزڤریته‌ڤه‌ سه‌ر وارێ خوه‌.