NO IORG
Authors Posts by naci bedel

naci bedel

15011 POSTS 0 COMMENTS

16

ئامێدیێ‌، مه‌حمود نهێلی:

په‌رتوكخانه‌ ئێكه‌ ژ گه‌نجینێن زانست و زانینێ‌ و ره‌وشه‌نبیركرنا جڤاكی و نه‌بوونا وێ‌ ل دێره‌لۆكێ‌ كارتێكرن كریه‌ سه‌ر خوانده‌ڤان و قوتابیان ب تایبه‌تی ژی ده‌مێ‌ چێكرنا ڤه‌كۆلینێن زانستی. قوتابیه‌ك ژی دبێژیت: ل ڤێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ ب سه‌دان قوتابی سالانه‌ دچنه‌ زانكۆ و په‌یمانگه‌هان و پێدڤی ب ژێده‌ران دبن، لێ‌ ب مخابنی ڤه‌ هه‌تا نوكه‌ په‌رتوكخانه‌ ل ڤێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ دا نینن.

دلشاد یوسف وه‌ك ئێك ژ خوانده‌ڤانان ل ناحیا دێره‌لۆكێ‌ بو رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كر، هه‌بوونا  په‌رتوكخانێ‌ ل دێره‌لۆكێ‌ گه‌له‌ك گرانگیا خوه‌ هه‌یه‌ و گۆت: خوه‌ هه‌تا دناڤ مالێ‌ دا دڤێت مروڤی په‌رتوكخانه‌ هه‌بیت، نه‌خاسمه‌ باژێره‌كی وه‌كو دێره‌لۆكێ‌ كو پتر ژ 20 هزار كه‌س تێدانه‌ دڤێت په‌رتۆكخانه‌ هه‌بیت، چونكه‌ په‌رتوكخانه‌ ژێده‌رێ‌ زانین و زانستی و ره‌وشه‌نبیریێ‌ یه‌ و ل ڤێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ ب سه‌دان قوتابی سالانه‌ دچنه‌ زانكو و په‌یمانگه‌هان و پێدڤی ب ژێده‌ران دبن، لێ‌ ب مخابنی ڤه‌ تا نوكه‌ په‌رتوكخانه‌ ل ڤێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ دا نینه‌.

دیار كر، چه‌ندین جاران وان لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار ل سه‌ر ڤێ‌ یه‌كێ‌ ئاگه‌هدار كرینه‌ كو په‌رتوكخانه‌ ل ڤێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ ژی بهێته‌ ڤه‌كرن، لێ‌ تا نوكه‌ به‌رسڤ نه‌بووینه‌.

عه‌بدولجه‌بار حه‌مید وه‌ك ماموستا بو رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كر، په‌رتوكخانه‌ گرنگه‌ بۆ هه‌ر ده‌ڤه‌ره‌كی و بۆ دێره‌لۆكێ‌ ژی هه‌بوونا په‌رتوكخانێ‌ گرنگیا خوه‌ هه‌یه‌ بتایبه‌تی ژی بو ڤی سه‌ر ده‌می و بۆ قوتابیان ئه‌وێن ڤه‌كولینێن زانستی دروست دكه‌ن گه‌له‌ك پێدڤی دبنێ‌ و خویا كر، بۆ ره‌وشه‌نبیران ژی گه‌له‌ك گرنگه‌ و هه‌ر كه‌سه‌ك د وارێ‌ خواندنێ‌ دا هه‌كه‌ په‌رتوكخانه‌كا گشتی هه‌بیت دا خوانده‌ڤان مفای ژێ‌ وه‌رگریت.

ئاشكرا كر، زێده‌باری وێ‌ یه‌كێ‌ وه‌ك دورهێل خواندنا په‌رتوكێ‌ یا كێمه‌، لێ‌ مرۆڤی هه‌ر پێدڤی ب په‌رتوكێ‌ هه‌یه‌ و گه‌له‌ك جار خوانده‌ڤان و لێكوله‌رێن ده‌ڤه‌را مه‌ نه‌چار دبن بچنه‌ جهێن دیتر بۆ خوه‌ ژێده‌ران په‌یدا بكه‌ن و ئاشكرا كر، هه‌كه‌ په‌رتوكخانه‌ ل ده‌ڤه‌رێ‌ بهێته‌ دروستكرن دێ‌ خه‌لك ژی پتر خوه‌ ل گه‌ل گونجینیت و دێ‌ پتر حه‌زا وان كه‌ڤیته‌ سه‌ر خواندنێ‌ و دێ‌ ره‌وشه‌نبیریا وان پتر لێ‌ هێت و دێ‌ پتر تێكه‌لیا خواندنێ‌ كه‌ن.

ماموستا سه‌یفه‌دین ئێك ژ نڤیسه‌ر و وه‌رگێرێن په‌رتوكان ل ده‌ڤه‌رێ‌ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیاركر، هه‌بوونا په‌رتوخانا د ناڤا هه‌موو جڤاكان دا گه‌له‌ك گرنگه‌، چونكو په‌رتوكه‌ مروڤی ئاڤا دكه‌ت و دكه‌ته‌ مروڤه‌كێ‌ تێگه‌هشتی و گۆت: ل ڤێ‌ داویێ‌ ژی هه‌ژماره‌كا زۆرا په‌رتوكان دهێنه‌ وه‌گێران بۆ سه‌ر زمانێ‌ كوردی و په‌رتوك یا هه‌ی به‌س جهێ‌ هه‌بوونا په‌رتوكێ‌ و خواندنا وێ نینه‌ ژ به‌ر وێ‌ یه‌كێ‌ ژی نه‌بوونا په‌رتوكخانێ‌ گه‌له‌ك كارتێكرنا خوه‌ ل سه‌ر خوانده‌ڤانان كریه‌ ب تایبه‌تی ژی قوتابیان ڤه‌كوله‌ران.

ده‌رباره‌ی گرنگیا وه‌رگێرانا په‌رتوكان بۆ سه‌ر زمانێ‌ كوردی ناڤهاتی وه‌ك نڤیسه‌ر و ئێك ژ وه‌رگێرێن په‌رتوكان ئاشكرا كر، وه‌رگێران هه‌ر دكه‌ڤنه‌ دا هه‌بوویه‌ و هه‌تا نوكه‌ ژی رۆلێ‌ خوه‌ یێ‌ هه‌ی و گۆت : وه‌رگێرانێ‌ گه‌له‌ك گرنگیا خوه‌ هه‌یه‌ بۆ جڤاكێ‌ به‌رف پێشكه‌فتنێ‌، چونكو دبیته‌ ئه‌گه‌رێ‌ ڤه‌گوهاستنا زانیاریان دناڤبه‌را جڤاكان دا.

15

ئه‌ڤرۆ، ئه‌میر ئه‌ترووشی:

ل پارێزگه‌ها دهۆكێ بۆ جارا دووێ یه‌ ژنه‌ك مۆله‌تا پرۆژه‌كێ وه‌به‌رهێنانێ وه‌ردگریت و ژڤانه‌ ئه‌ڤ پرۆژه‌یه‌ د وارێ‌ په‌روه‌ردێ‌ دا بیت و په‌یڤدارێ رێڤه‌به‌ریا گشتی یا وه‌به‌رهێنانێ ژی دبێژیت: پشتی ته‌مامكرنا رێكارێن یاسایی مه‌ مۆله‌تا وه‌به‌رهێنانێ دایه‌ پڕۆژه‌یه‌كی كۆ دكه‌ڤیته‌ ل سنوورێ قه‌زا سێمێلێ دا و كۆژمێ سێ ملیون و 350 هزار دۆلاران دێ ژلایێ وه‌به‌رهێنه‌ره‌كا ژن ڤه‌ د ماویێ دوو ساڵا دا هێته‌ بجهئینان.

فه‌لاح حاجی، په‌یڤدارێ رێڤه‌به‌ریا گشتی یا وه‌به‌رهێنانێ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ بۆ ئه‌ڤرۆ دیار كر: كه‌رتێ وه‌به‌رهێنانێ د بوارێ په‌روه‌رده‌یێ دا ئێك ژ وان كه‌رتانه‌ كۆ حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ گرنگیێ پێ دده‌ت و هه‌وڵدده‌ت ژێده‌رێن فێربوون و په‌روه‌رده‌یی به‌رفره‌هـ ببن و هه‌لبژارتن ل به‌ر خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ زێده‌ببن و پشته‌ڤانییه‌كا بێ سنوور بۆ دكه‌ت، له‌وما پشتی ته‌مامكرنا رێكارێن یاسایی مۆله‌تا وه‌به‌رهێنانێ دایه‌ پڕۆژه‌یه‌كێ كۆ دكه‌ڤیته‌ ل سنوورێ قه‌زا سێمێلێ دا و كۆژمێ سێ ملیون و 350 هزار دۆلاران دێ ژلایێ وه‌به‌رهێنه‌را ژن شیلان ئه‌مین ئۆسمان ڤه‌ د ماویێ دوو ساڵا دا هێته‌ بجهئینان.

په‌یڤدارێ رێڤه‌به‌ریا گشتی یا وه‌به‌رهێنانێ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ گۆت ژی: ئه‌ڤ پڕۆژه‌ پێك دهێت ژ دوو ئاڤاهیان، ئاڤاهیێ (A) كو ژ سێ قاتا پێك دهێت، هه‌ر قاته‌ك ژ شه‌ش پۆلێن خواندنێ پێك دهێت و دیسان هۆڵا كۆنفڕانسان و كارگێڕێ تاقیگه‌هـ، كافتریا و خزمه‌تگوزاریێن گشتی پێك دهێت، ئاڤاهیێ (B) كو ژ سێ قاتا پێك دهێت، ژی ب هه‌مان شێوه‌ ژ سێ قاتان پێك دهێت و هه‌ر قاته‌كی نه‌هـ پۆلێن خواندنێ تێدانه‌ و دیسان هۆڵا یاریان و گۆڕه‌پانا وه‌رزشی و باخچه‌ و كه‌سكاتی و پاركێن راوه‌ستاندنا ترومبێل و پاسێن ئینان و برنا قوتابیان  و كافتریا تێدا هه‌نه‌ و ئه‌ڤ پڕۆژه‌یه‌ دێ ل سه‌ر رووبه‌رێ شه‌ش هزار و 710 مه‌ترێن دوجا هێته‌ درۆستكرن و ئاڤاكرن”.

13

شێلادزێ‌، نه‌وزاد هلۆری:

هه‌ر چه‌نده‌ د سرۆشت دا دڤێت مرۆڤ ب درێژاهیا ژیێ‌ خوه‌ كه‌سه‌كێ‌ باش و دلوڤان و باش بیت د هزر و ره‌فتار و كریارێن خوه‌ دا، به‌لێ‌ ره‌مه‌زان ژی ده‌لیڤه‌یه‌كه‌ كو ئه‌و هه‌موو كار و كریاره‌ به‌ر ب باشتر بچن و گورانكاریه‌كا گشتی بكه‌ت، به‌لێ‌ هێشتا پشكه‌ك ژ جڤاكی ره‌مه‌زانێ‌ زێده‌تر ب بابه‌ته‌كێ‌ په‌رستنێ‌ دبینن.

مه‌لا جیهاد موسته‌فا،  وتاربێژێ‌ ئێك ژ مزگه‌فتێن ده‌ڤه‌را شێلادزێ‌ بۆ ئه‌ڤرۆ گۆت: (ره‌مه‌زان ئێكه‌ ژ وان هه‌یڤێن كو دڤێت مرۆڤ ب گشتی و موسلمان ب تایبه‌تی هزر و كار و كریار و ره‌فتارێن خوه‌ بگوهریت و به‌ر ب باشتر ڤه‌ ببه‌ت،  ره‌مه‌زانێ‌ زێده‌تر وه‌كو بابه‌ته‌كێ‌ په‌رستنێ‌ و ئه‌رك ل سه‌ر ملێن خوه‌ نه‌بینیت، ژبه‌ركو پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ‌ ل سه‌ر بن د هه‌یڤا ره‌مه‌زانێ‌ دا پتر ژ هه‌موو هه‌یڤان خێر و خێرات دكرن و پتر هاریكاریا خه‌لكی و هه‌ژاران دكر و به‌رده‌وام ژی خه‌لك پال ددا كو زێده‌تر خوه‌ ماندو بكه‌ن د خزمه‌تكرنا جڤاكی و خه‌لكێ‌ پێدڤی دا).

زێده‌تر گۆت: (جهێ‌ داخێ‌ یه‌ هنده‌ك ژ وه‌لاتیان ره‌مه‌زانێ‌ ب ده‌لیڤه‌ دبن نكو بازاران گران بكه‌ن، په‌یوه‌ندیێ، جڤاكی لاواز دكه‌ن، ده‌مێ‌ خوه‌ پتر ب نڤستن و بێ‌ كاری دبه‌ن، كو ئه‌ڤ یه‌ك ژی شاشیه‌كا هه‌ری مه‌زنه‌ و رۆژی مرۆڤی فێر دكه‌ تكو دڤێت ژ هه‌موو رویان ڤه‌ مرۆڤ خوه‌ بگوهریت و باشتر بیت).

مه‌لا جیهادی د درێژاهیا ئاخفتنێن خو دا دیاركر ژی كو ره‌مه‌زان وه‌كو شه‌حنه‌كا ئیمانی یه‌ و دڤێت بۆ هه‌موو هه‌یڤێن دی ئه‌و شه‌حنه‌ مرۆڤی رابگریت و گۆت ژی: (دجڤاكێ‌ مه‌دا زۆر كه‌سانێن هه‌ژار و پێدڤی هه‌نه‌ و دڤێت هاریكاریا وان بهێته‌كرن، دیسان خودان كار و بازار و خودان پێشه‌ و كه‌سانێن خێرخواز به‌رده‌وام هاریكاریا هه‌ژاران و كه‌سانێن پێدڤی بكه‌ن، داكو خودایێ‌ مه‌زن ژی ره‌مه‌زانێ‌ و رۆژیان ل مرۆڤی قبول بكه‌ت).

11

ئه‌ڤرۆ،

دو یاریزانێن پارێزگه‌هێ‌ و یانا دهۆك یا وه‌رزشی میدالیێن زێری و زیڤی بۆ هه‌لبژارتیێ‌ ئۆلۆمپی یێ‌ ئیراقێ‌ ب ده‌ستڤه‌ ئینا پشتی شیاین رێزێن ئێكێ‌ و دویێ‌ د قاره‌مانیا ئاسیا یا به‌ریكانا پایسكلان بۆ هه‌ڤڕكیێن سیسته‌مێ‌ كت ئه‌وا ل ل پایته‌ختێ‌ تاچاكستانێ‌ دۆشنبه‌ ب پشكداریا 450 یاریزانان ژ 25 وه‌لاتان هاتیه‌ كرن.

نه‌وزاد مسته‌فا شیا رێزا ئێكێ‌ بهێت و میدالیا زێری ب ده‌ستڤه‌ بینت و هه‌ڤالێ‌ وی سه‌ربه‌ست عه‌بدوللا رێزا سێیێ‌ هات و میدالیا برۆنزی ب ده‌ستڤه‌ ئینا پشتی به‌ریكانێن وان بۆ درێژاهیا 80كم ل سه‌ر ئاستێ‌ 80 یاریزانان هاتیه‌ كرن، ژلایه‌كێ‌ دووڤه‌ هه‌ڤالێ‌ وان یاریزان وه‌هبی سلێمان بۆ به‌ریكانا كت دژی ده‌مژمێرێ‌ رێزا شه‌شێ‌ بده‌ستڤه‌ ئینا.

لدور ڤان ئه‌نجامان و ده‌ستكه‌فتان نه‌وزاد مسته‌فا یاریزانێ‌ هه‌لبژارتیێ‌ ئیراقێ‌ و یانا دهۆك بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گوت: گه‌له‌ك كه‌یفخووشم ل گه‌ل هه‌ڤالێن خوه‌ شیاین ناسناڤه‌كێ‌ دیرووكی بۆ ئیراقێ‌ و ناڤێ‌ خوه‌ بینن تایبه‌ت ئه‌م یاریزانێن كورد و هه‌رێما كوردستانێ‌ كو ئه‌ڤ ده‌ستكه‌فته‌ كێم وێنه‌یه‌ و ب سانه‌هی نینه‌ بهێته‌ تۆماركرن، سۆپاسیا راهێنه‌رێ‌ خوه‌ یێ‌ یانا دهۆكێ‌ دكه‌م كو ماندیبوونه‌كا مه‌زن ب مه‌ڤه‌ دیتیه‌ هه‌تا بگه‌هینه‌ ڤی ئاستێ‌، مه‌ كاروانه‌كێ‌ دی مه‌زن هه‌یه‌ بۆ پشكداریێ‌ د قاره‌مانیێن نێڤده‌وله‌تی دا.

ژلایێ‌ خوه‌ڤه‌ تارق سه‌عید راهێنه‌رێ‌ یانا دهۆكێ‌ دیاركر ده‌ستڤه‌ ئینانا كوڕێن پارێزگه‌هێ‌ بۆ ناسناڤێ‌ ئاسیایی باشترین به‌لگه‌یه‌ كو یاریزانێن دهۆكێ‌ خودان شیانن و دڤێت پشته‌ڤانیا وان بهێته‌ كرن و گۆت: پشكداریا قاره‌مانیا ئاسیا یا فه‌رمی ژلایێ‌ ئێكه‌تیا ئاسیا نه‌ ب سانه‌هی بوو تایبه‌ت هه‌مبه‌ری هه‌لبژارتیێن مه‌زن وه‌كو چاپان، ئیران، ئیمارات، ئۆزپاكستان، تایله‌ند، هندستان، به‌حرێن و ڤێتنام كو سه‌رئاستێ‌ جیهانی هه‌ڤڕكێن ناسناڤا نه‌ و باشترین بنیاتێ‌ وه‌رزشا پایسكلان هه‌یه‌.

ناڤهاتی ئه‌وچه‌نده‌ ژی دیاركر كو پشتی یاریزانێن دهۆكێ‌ ڤه‌دگڕێنه‌ كوردستانێ‌ دێ‌ به‌رهه‌ڤیان بۆ قاره‌مانیه‌كا نێڤده‌وله‌تی و خولا بژاره‌ یا ئیراقێ‌ كه‌ن، له‌ورا ل ناڤه‌راستا ڤێ‌ هه‌یڤێ‌ دێ‌ كه‌ڤنه‌ د كه‌مپه‌كێ‌ راهێنانێ‌ دا، هیڤییا مه‌ ئه‌وه‌ ژ یانا دهۆك، لژنا ئۆلۆمپی و پارێزگارێ‌ دهۆكێ‌ خوه‌ ل ڤان قاره‌مانا بكه‌نه‌ خودان و رێكخۆشكه‌ربن بۆ ئه‌نجامێن مه‌زنتر.

6

ئه‌ڤرۆ، قه‌یس وه‌یس

سه‌رۆكێ‌ یانا زاخۆ یا وه‌رزشی دیاركر ئه‌وان بڕیار دا یاریا بهێت یا تیما خوه‌ یا ته‌پا پێی ئه‌وا پشكدار د خولا پلا نایابا ئیراقێ‌ دا ژ یاریگه‌ها زاخۆ یا نێڤده‌وله‌تی ڤه‌گۆهێزنه‌ یاریگه‌ها دهۆك ئه‌وا چاڤه‌ڕێ‌ یه‌ ل چارشه‌مبیا بهێت ژ چارچووڤێ‌ هه‌ڤڕكیێن گه‌ڕا 26ێ‌ بهێته‌ كرن.

زێده‌تر بلند شه‌فیق گۆت: پشتی كارگێریا یانێ‌ كۆمبوونا خوه‌ یا ئاسایی ئه‌نجامدایی لدور یاریا تیما مه‌ یا ته‌پا پێی ل گه‌ل یانا دیوانیه‌ ژ خولا پلا نایابا ئیراقێ‌ كو بڕیاره‌ ل چارشه‌مبیا بهێت ژ هه‌ڤڕكیێن گه‌ڕا 26ێ‌ بهێته‌ كرن لێ‌ ژبه‌ركو هێشتا سه‌خبیریا فریزێ‌ یاریگه‌ها زاخۆ یا نێڤده‌وله‌تی ب تمامه‌تی ب دووماهی نه‌هاتیه‌ له‌ورا بڕیار هاته‌ دان بتنێ‌ بۆ ڤێ‌ یاریێ‌ تیما مه‌ ل یاریگه‌ها دهۆك یاریا خوه‌ و ل دانێ‌ شه‌ڤێ‌ ئه‌نجامبده‌ت و دووڤدا بۆ یاریێن دی ژ خولا ئیراقێ‌ هه‌موو دێ‌ ل یاریگه‌ها زاخۆ یا نیڤده‌وله‌تی هێنه‌ كرن و دانێ‌ شه‌ڤێ‌ ژبن پشتی كۆ بابه‌تێ‌ كاره‌بێ‌ هاتیه‌ چاره‌سه‌ركرن ب سوپاسی ڤه‌ ژلایێ‌ ئیدارا سه‌ربه‌خۆیا زاخۆ كو پشته‌ڤانیا مه‌ كری بتنێ‌ دێ‌ میره‌كێ‌ هێزا كاره‌بێ‌ یێ‌ گه‌ڕوك ل یاریگه‌هێ‌ دانینن بۆ ده‌مه‌كێ‌ پێدڤی بن.

ژلایه‌كێ‌ دووڤه‌ ناڤهاتی ئه‌وچه‌نده‌ ژی ژ جه‌ماوه‌رێ‌ وه‌رزشی یێ‌ یانا زاخۆ خواست كو هاریكاربن  و لیاریگه‌ها دهۆكێ‌ ئاماده‌بن بۆ پشته‌ڤانیێ‌، بۆ یاریێن بهێت ب جوانترین دیمه‌ن و شێواز دێ‌ یاریگه‌ها زاخۆ یا نێڤده‌وله‌تی كه‌فتیه‌ كار پێخه‌مه‌ت جه‌ماوه‌ر باشتر پشته‌ڤانیا تیما خوه‌ بكه‌ت و نه‌بتنێ‌ ل هه‌یڤا ره‌مه‌زانێ‌ یاری ب شه‌ڤبن به‌لكۆ بۆ هه‌موو یاریێن داهاتی و یا دشیان دابیت بۆ خزمه‌تا جه‌ماوه‌رێ‌ خوه‌ كه‌ن.

17

ره‌مه‌زان زه‌كه‌ریا:

د داخویانیه‌كێدا جێگرێ‌ سه‌رۆكێ‌ یانا دینارته‌ یا وه‌رزشی دیاركر كو سه‌رباری یانه‌ ل سالا 1996ێ‌ هاتبوو دامه‌زراندن و ده‌ستكه‌فتێن باش هه‌بوون لێ‌ ژبه‌ر ئه‌گه‌رێن جودا هاتبوو راگرتن.

زێده‌تر خه‌لیل حسێن بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گوت: پشتی 12 سالێن ڕاكرتنێ‌ و لدووڤ داخوازی و گڤاشتنا لاوان و گه‌نجێن ده‌ڤه‌رێ‌ مه‌ هه‌موو بزاڤكرن یانه‌ ڤه‌گه‌ڕێت كو ب سۆپاسی ڤه‌ رێڤه‌به‌ریا گشتی یا وه‌رزشی ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ ل شوباتا سالا بوری یانا دینارته‌ كاراكره‌ڤه‌ وهیڤیێن وان گه‌شكرن، پێنگاڤا ئێكێ‌ تیما ته‌پا پێی هاته‌ پێكئینان و پشكداری خولا پلا دو یا كوردستانێ‌ بوو و ده‌ست ب چالاكیێن خوه‌ كر و هه‌تا نوكه‌ ژی ئه‌م وه‌كو كارگێریا یانێ‌ ژ ئاست و ئه‌نجامێن تیما خوه‌ د رازینه‌ دیسان تیما مه‌ نه‌بتنێ‌ خه‌لكێ‌ دینارته‌یه‌ به‌لكو ژ ده‌ڤه‌رێن دی یێن پارێزگه‌هێ‌ ژی هاتینه‌ دناڤ رێزێن تیما مه‌ یا ته‌پا پێی دا.

ژلایه‌كێ‌ دووڤه‌ ناڤهاتی گۆت: پشته‌ڤانیا دارایی ژلایێ‌ خه‌لكێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ ڤه‌ دهێته‌ دان كو هاریكاری لدووڤ شیانێن خوه‌ بۆ مه‌ دكه‌ن تایبه‌ت كاسایه‌تیێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ دلێر فه‌رزنده‌ و هه‌بوونا جه‌ماوه‌رێ‌ وه‌رزشی پشته‌ڤانیه‌كا دی یا مه‌عنه‌وی دایه‌ تیما مه‌ كو شیاینه‌ ده‌ربازبنه‌ قۆناغا دووماهیێ‌ یا پلا دو و ده‌ربازبوو بۆ پلا ئێك.

37

ئه‌ڤرۆ
ل ئه‌ینیا بوری پشككێشانا یاریێن مۆندیالا جیهانی قه‌ته‌ر2022 ل ده‌وحه‌ هاته‌ ئه‌نجامدان ژبۆ به‌لاڤكرنا هه‌لبژارتیێن ده‌ربازبوویی ل سه‌ر هه‌شت كۆمێن جودا، ئه‌وا بڕیاره‌ یاریێن وان ل 21 چڕیا دویێ‌ هه‌تا 18ێ‌ كانوونا ئێكێ‌ یا بهێت به‌رده‌وامبیت.
• خشتێ‌ هه‌ر هه‌شت كۆما بڤی ره‌نگی بوون.
……..وێنێ‌ خشتی
• ژڤانێ‌ ده‌ستپێكرنێ‌ و یاریگه‌هێن هاتینه‌ به‌رهه‌ڤكرن.
چاڤه‌ڕێ‌ دهێته‌ كرن ل 21ێ‌ چڕیا ئێكێ‌ یا بهێت موندیالا جیهانی یا 24ێ‌ ده‌ستپێبكه‌ت ب ئه‌نجامدانا چه‌ند ئاهنگێن جودا و سه‌رنجراكێش كو لدووڤ چاڤدێرێن وه‌رزشی بۆ جارا ئێكێ‌ یه‌ دێ‌ هێنه‌ نیشان دان و هه‌شت یاریگه‌ه بۆ یاریێن موندیالێ‌ هاتینه‌ به‌رهه‌ڤكرن ئه‌وا هه‌شت ملیار دولار مه‌زاختیێ‌ وان دروستكرنه‌، یاریگه‌ها ئه‌لبه‌یت ئه‌وا لدووڤ شێوازێ‌ كه‌له‌تۆرێ‌ قه‌ته‌ری هاتیه‌ دانان كو شیانێن وه‌رگرتنا 60 هزار جه‌ماوه‌ران هه‌یه‌ دێ‌ یاریا ده‌ستپێكا قاره‌مانیێ‌ ڤه‌كه‌ت ئه‌وا دناڤبه‌را هه‌لبژارتیێ‌ سینگال و هۆله‌ندا هێته‌ كرن و یاریگه‌ها لوسایێل دێ‌ یاریا دووماهیێ‌ یا قاره‌مانیێ‌ مێڤانكه‌ت.
• گوهۆڕینا ژڤانێ‌ قاره‌مانیێ‌.
ژبه‌ر سه‌قایێ‌ گه‌رم ل وه‌رزێ‌ هاڤینێ‌ دا ل وه‌لاتێ‌ قه‌ته‌ر ئێكه‌تیا ته‌پا پێی یا فیفایی بڕیاردابوو ژڤانێ‌ موندیالێ‌ ژ هه‌یڤا تیرمه‌هێ‌ بۆ چڕیا دویێ‌ بهێته‌ گوهۆڕین كو دهێته‌ هژمارتن بۆ جارا ئێكێ‌ یه‌ د دیرووكا مۆندیالا جیهانی دا وه‌لاته‌كێ‌ عه‌ره‌بی مێڤانداریا قاره‌مانیێ‌ بكه‌ت و یادویێ‌ یه‌ ل سه‌ر ئاستێ‌ ئاسیا پشتی ل مۆندیالا 2002 هه‌ردو وه‌لاتێن كوریا باشۆر و چاپانێ‌ مێڤانداریا وێ‌ كری، دیسان دهێته‌ هژمارتن ئه‌ڤ مۆندیالا دووماهی قاره‌مانیه‌ 32 هه‌لبژارتی پشكداریێ‌ بكه‌ن ژبه‌ركو بۆ مۆندیالا بهێت یا 2026ێ‌ ئه‌وا دێ‌ ب هه‌ڤپشكی ل ئه‌مریكا، مه‌كسیك و كه‌نه‌دا هێنه‌ كرن 48 هه‌لبژارتی پشكداریێ‌ كه‌ن.
• سیسته‌مێ‌ به‌لاڤكرنا هه‌لبژارتیان.
ئێكه‌تیا فیفا لدووڤ سیسته‌مه‌كێ‌ رێكخستی هه‌لبژارتیێن ده‌ربازبووی بۆ مۆندیالا 2022 قه‌ته‌ر ل سه‌ر چار ئاستان ده‌ستنیشانكر بوو كو پشتبه‌ستن لسه‌ر رێزبه‌ندیا وان یا جیهانی هاتبوو كرن، هه‌شت هه‌لبژارتی بۆ هه‌ر ئاسته‌كی دانابوو ب مه‌رجه‌كی نابیت دو هه‌لبژارتی د ئێك كێشوه‌ر دا بكه‌ڤنه‌ دئێك كۆم دا ژبلی كێشوه‌رێ‌ ئۆرۆپا نه‌بیت.
• یاریێن چاره‌نڤیس.
ژبه‌ركو سه‌رجه‌مێ‌ 32 هه‌لبژارتیان 29 ژوانا ده‌ربازبوونا خوه‌ مسۆگه‌ركریه‌ بتنێ‌ سێ‌ هه‌لبژارتی ماینه‌ ئه‌وا بڕیاره‌ ل 13ێ‌ خزیرانا بهێت هه‌شت هه‌لبژارتی بۆ سێ‌ پلێتێن مایی هه‌ڤڕكیێ‌ بكه‌ن و بڤی ره‌نگی، كۆستاریكا ژ كێشوه‌رێ‌ ئه‌مریكا ناڤه‌راست ل گه‌ل نیوزیله‌ندا ژ ئێكه‌تیا ئۆكیانۆس سه‌ركه‌فتیێ‌ وان دێ‌ پشكداری كۆما پێنجێ‌ بیت كۆ پێكهاتینه‌ ژ ئسپانیا، ئه‌لمانیا و چاپان، ژ ئۆرۆپا سه‌ركه‌فتیێ‌ یاریا ئۆكراین و سكۆتلاندا ل گه‌ل وێلز بۆ پلێتا دویێ‌ دێ‌ پشكداری كۆما دویێ‌ بن ئه‌وژی ئنگلترا، ئه‌مریكا و ئیران، هه‌روه‌سان سه‌ركه‌فتیێ‌ ئیمارات و ئوسترالیا ژ كێشوه‌رێ‌ ئاسیا دێ‌ هه‌مبه‌ری هه‌لبژارتیێ‌ پێرۆ بیت ژ كێشوه‌رێ‌ ئه‌مریكا باشۆر بۆ پلێتا سێیێ‌ و دووماهیێ‌ یا مۆندیالێ‌ دێ‌ پشكداری كۆما پینجێ‌ بن ل گه‌ل هه‌لبژارتیێن فره‌نسا، دانیمار و تونس.
•خه‌لاتێ‌ قاره‌مانیێ‌ ژ 400 ملیۆن دولارا ده‌ربازكریه‌.
ئێكه‌تیا جیهانی فیفا خه‌لاتێ‌ دارایی بۆ هه‌موو هه‌لبژارتیێن پشكدار د موندیالا جیهانێ‌ دا دیاركر كو سه‌رجه‌مێ‌ وان زێده‌تر 400 ملیۆن دولاران ده‌ربازكرینه‌، قاره‌مانا موندیالێ‌ دێ‌ 42 ملیون دولاران وه‌رگریت، خودانا رێزا دویێ‌ 30 ملیونا،رێزا سێیێ‌ 27 ملیون، رێزا چارێ‌ 25 ملیون، هه‌لبژارتیێن دی ژ 17 ملیون هه‌تا ئێك ملیون و500 هزار دولاران وه‌رگرن.
• گرنترین هه‌لبژارتی و یاریزانێن بێ‌ به‌هر ژ مۆندیالێ‌.
مۆندیالا جیهانی 2022 دێ‌ هنده‌ك هه‌لبژارتی و یاریزانێن ستێر سه‌ر ئاستێ‌ جیهانێ‌ بێ‌ به‌هربن پشتی پلێتا ده‌ربازبوونێ‌ ژ ده‌ست دان ژوانا هه‌لبژارتیێ‌ ئیتالیا خودانا چار ناسناڤێن جیهانی، هه‌روه‌سان نه‌رویج، نه‌مسا، سوید، مسر، جه‌زائیر، كودیڤوار و كۆلۆمپیا، ژلایه‌كێ‌ دووڤه‌ ئه‌و یاریزانێن د مۆندیالێ‌ دا نا هێنه‌ دیتن ئه‌وژی، ئێرلینگ هالاند یێ‌ نه‌وریج، ستێرێن هه‌لبژارتیێ‌ ئیتالیا نموونه‌ جورجیۆ كێلینی،دۆنارۆما،جورجینیو، بیلۆتی، ماركۆ فیراتی لوكاتێلی،سیباستیان هاله‌ر یێ‌ كودیڤوار، محه‌مه‌د سه‌له‌ح یێ‌ مسری، ریاز موحرز یێ‌ جه‌زائیری، دێڤێد ئالابا یێ‌ نه‌مسا و ئیبراهیموڤێچ یێ‌ سویدی.
• خودانێن ناسناڤێن مۆندیالێن جیهانی
دهێته‌ هژمارتن هه‌لبژارتیێ‌ به‌رازیل خودان مه‌زنترین رێژا ده‌ستڤه‌ ئینانا ناسناڤێن جیهانێ‌ ب پێنچ جاران ئه‌وژی ل سالێن 1958، 1962، 1970، 1994 و 2002، هه‌روه‌سان مه‌زنترین پشكداری هه‌یه‌ ئه‌وژی ب 22 جاران پشكداری قاره‌مانیێ‌ بووینه‌، ژلایێ‌ خوه‌ڤه‌ هه‌لبژارتیێ‌ ئه‌لمانیا چار ناسناڤ ده‌ستڤه‌ ئیناینه‌ ئه‌وژی 1954، 1974، 1990 و 2014، دیسان ئیتالیا ژی چار ناسناڤ ل سالێن 1934، 1938،1982و 2006 ده‌ستڤه‌ئیناینه‌، فرنسا ل هه‌ردو سالێن 1998 و 2018 ده‌ستڤه‌ئیناینه‌، ئه‌رجه‌نتین ژی دو ناسناڤ سالێن 1978 و1986، ئۆرگۆایی ل سالێن 1930 كو دبیته‌ ده‌ستپێكا چالاكیا مۆندیالێ‌ و 1950، ژلایێ‌ خوه‌ڤه‌ ئسپانیا جاره‌كێ‌ ل سالا 2010 و ئنگلترا ل 1966ێ‌ ده‌ستڤه‌ ئینایه‌، بۆ زانین مۆندیال ل 1942 و 1946 نه‌ هاته‌ ئه‌نجامدان ژبه‌ر شه‌ڕێ‌ جیهانی یێ‌ دویێ‌.
• پێنچ ژ باشترین گۆلكه‌رێن موندیالا جیهانی.
هێرشبه‌رێ‌ هه‌لبژارتیێ‌ ئه‌لمانیا مێروسلاڤ كلۆزه‌ رێزا ئێكێ‌ دهێت ب تۆماركرنا 16 گۆلان، یێ‌ دویێ‌ ستێرا به‌رازیلی رۆنالدو دالیما ب 15 گۆلان، جیرد مۆله‌ر یاریزانێ‌ ئه‌لمانیا 14 گۆل تۆماركرینه‌ و رێزا سێیێ‌ دهێت، یێ‌ فره‌نسی جوست فۆنتین خودانێ‌ 13 گۆلان رێزا چارێ‌ دهێت، بیلی ئه‌ڤسانێ‌ به‌رازیل ب 12 گۆلان رێزا پێنجێ‌ دهێت.

15

والت ویتمان Walt Whitman

وه‌رگێڕان ژ ئینگلیزی: شه‌مال ئاكره‌یی

گه‌میڤانۆ! گه‌میڤانێ من!
گه‌شتا مه‌ ب داوی هات،
گه‌مییا مه‌ ژ ته‌ڤ ئاسته‌نگان ده‌ربازبوو و
ئه‌و خه‌لاتێ مه‌به‌ست ب ده‌ست ڤه‌ هات،
په‌ڕاڤ یێ نیزیكه‌، ده‌نگێ زه‌نگان یێ دهێته‌ گوهێن من
ته‌ڤ خه‌لك یێ شاده‌،
ل وی ده‌مێ كو چاڤ ل سه‌متا گه‌میێ نه‌،
گه‌می ب وێره‌كی به‌ره‌ڤ پێش ڤه‌ دچیت:
لێ، ئاخ هۆ دلۆ، دلوو دلۆ!
دلوپێن سۆر یێن ژێ درژیێن،
گه‌میڤان ل سه‌ر بانێ گه‌میێ یێ ڕازایه‌
له‌شه‌كێ ساربوویی و ته‌رمه‌.

گه‌میڤانۆ! گه‌میڤانێ من!
هلۆ رابه‌ و گوهدێرییا ده‌نگێ زه‌نگان بكه‌
هلۆ رابه‌ ژبۆنا ته‌ ئالا یێن دهێنه‌ نزم كرن
ژبۆنا ته‌:
بۆقێن ده‌نگ بلند یێن دژه‌نن،
ته‌ڤ قه‌فتێن گولێن خه‌ملاندینه‌
كنار ژ خه‌لكی دتژینه‌..
گازی ته‌ دكه‌ن، كۆمێن مرۆڤان یێ دهژیێن،
دێمێن وان یێن شه‌یدا، ل ته‌ دگه‌ڕن،
لڤێره‌، گه‌میڤانۆ! بابێ گرانبها!
ها ئه‌ڤه‌ ده‌ستێ من بالگێ سه‌رێ ته‌
ئه‌ڤه‌ هنده‌كه‌ ژ خه‌ونێ، ئه‌و خه‌ونا ل سه‌ر بانێ گه‌میێ
ب ساربوویی كه‌فتی و مری.

گه‌میڤانێ من یێ بێ به‌رسڤه‌،
لێڤێن وی دهشك و نه‌لڤن،
بابێ من هه‌ستێ ب ده‌ستێ من ناكه‌ت،
نه‌ لێدان و نه‌ شیان ددلێ وی دا ماینه‌،
گه‌می ب ته‌ناهی و ب ده‌نگه‌ڤه‌دان ڤه‌ گه‌هشت،
گه‌شتا خوه‌ ب داوی ئینا،
گه‌مییا سه‌ركه‌فتی ژ گه‌شته‌كا ب ترس
ب ده‌ستڤه‌ئینانا ئارمانجێ زڤری ڤه‌.
ئه‌ی په‌ڕاڤێن ده‌ریایێ تلیلییان ڤه‌ده‌ن،
ئه‌ی گه‌لی زه‌نگلان لێ بده‌ن!
ئه‌ز ژی ب گاڤێن خه‌مگین..
لسه‌ر بانێ گه‌میێ كو گه‌میڤانێ من ل سه‌ر یێ رازایه‌ و
ب ساربوویی كه‌فتی و بوویه‌ ته‌رم، په‌یاسه‌یان دكه‌م!

تێبینی:
ئه‌ڤ هه‌لبه‌سته‌ O Captain! My Captain!، وولت وێیتمان (31 گوڵانا 1819ێ – 26 ئادارا 1892ێ) كو ئێك ژ ناڤدارترین هه‌لبه‌ستڤانێن ئه‌مریكی یه‌ ل سالا 1865ێ ل سه‌ر مرنا “ئه‌براهام لینكۆلن”ی، سه‌رۆكێ 16ێ یێ ئه‌مریكی ( 12ی شوباتا ێ1809 – 15 نیسانا 1865ێ) نڤیسی یه‌. لینكۆلن دهێته‌ نیاسین كو داوی ب شه‌ڕێ ناڤخوه‌یی یێ ئه‌مریكا (1861 – 1965) ئینا و جاره‌كا دی ئێكگرتن بۆ ویلایه‌تێن ئه‌مریكی زڤڕاندییه‌ ڤه‌.
ژێده‌ر: .(wikipedia)

23

بێوار هرۆری

چوو دپه‌رتووكا گینس دا
سه‌ربۆرا چیرۆكا مه‌
جیهان هه‌ژاند، ده‌نگ ڤه‌دا
ژنوو هل بوو شه‌مالكا مه‌
ئه‌م ژ دل ئه‌ڤیندار بوون
بێهنا خوه‌شیێ‌ نه‌هات مه‌
دلێن مه‌ تژی خه‌م بوون
خه‌لك گری بۆ حالێ‌ مه‌
::
ڤینا مه‌ خه‌م لێ‌ بارین
سروودا خوه‌شیێ‌ گۆت
هزار بیرا دوور برین
چه‌رك و دلێ‌ مه‌ پێ‌ سۆت
چوو د په‌رتووكا گینیس دا
عه‌شقا مه‌ چه‌ند بێ به‌هر
جیهانا ڤینێ‌ هه‌ژاند
ده‌رباز بوو ب كول و قه‌هر
::
ڕۆژ ل سه‌ر مه‌ بوونه‌ سال
سپی داڤ كه‌تن پرچا ڕه‌ش
خه‌م بوونه‌ دۆست و هه‌ڤال
مه‌ نه‌بوون چ رۆژێن خوه‌ش
چوو د په‌رتووكا گینیس دا
عه‌شقا مه‌ یا بێسنۆر
مه‌ تام كر نه‌خوه‌شیا
هه‌می ڕه‌نگ و هه‌می جۆر

13

سارا تیزدایل.

و.: وارڤان.

ئه‌ز نه‌ یا ته‌مه‌ نه‌ ژی به‌نده‌وارا ته‌مه‌

نه‌به‌نده‌وارم، هه‌كه‌رچی من مه‌ره‌قه‌

وه‌كی مۆمه‌كا ئێڤارێ هه‌لكری، ببوهژم

وه‌كی په‌ڕمیچكێن به‌فرێ د ده‌ریایێ دا، غه‌واره‌ ببم

ته‌ ئه‌ز دڤێم و ئه‌ز ته‌ دبینم

جانه‌كێ جوان و گه‌ش

به‌س هێژ ئه‌ز ئه‌زم ئه‌وا مه‌ره‌قێ دكه‌ت

رۆناهیه‌ك بت د رۆناهیێ دا هندا ببت

 

ئاخ دێ من د ئه‌ڤینێ دا كوور نقۆم بكه‌

هه‌ستێن من هه‌لكێشه‌، من كه‌ڕ و كۆره‌ بهێله‌

باهۆزا ئه‌ڤینا ته‌ ئه‌ز رامالیبامه‌

ئه‌ز مۆمه‌كا زراڤ بامه‌ لناڤ هوڕه‌بای.

 

  • سارا تیزدێل Sara Teasdale

(1884- 1933) چامه‌بێژه‌كا ئه‌مریكیه‌. ل سالا 1918ێ خه‌لاتێ پۆلیتزه‌ر Pulitzer ب دیوانا خوه‌ Love Songs وه‌رگرتیه‌.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com