عارف حیتۆ
شعر
شعر وه‌كو جوانترین هونه‌رێ كه‌تا بژاره یا بێ ركابه‌ر، هه‌رده‌م جهێ دانوستاندنێن به‌رده‌وام و بێ دوماهی بوویه. هه‌ر ل ده‌ستپێكا خوه‌جهیا مرۆڤی و د گه‌ل ئێكه‌مین هزرێن ئه‌فسانه‌یی و لاهۆتی، شعرێ جهێ خوه گرتیه و كراسه‌كێ پیرۆزیێ چوویه به‌ر، جار ئه‌فسانه و داستانێن قه‌هره‌مانیێ پێ هاتینه هوناندن و جار ژی هێڤێنێ ته‌رتیلێن ئایینی و نزا یێن ئۆلداران بوویه.
گه‌له‌ك جاران ده‌مێ مرۆڤ ل جهه‌كێ خۆش و ته‌نا دروونیت، دێ بێژین ئه‌ڤه جهه‌كێ شاعریه. هه‌كو كه‌سه‌ك ب په‌یڤێن جوان و رێكوپێك دئاخڤیت، دێ بێژن په‌یڤێن وی مینا شعران د خۆشن. ئانكو هه‌ر تشته‌كێ په‌یوه‌ست ب جوانی و خۆشیێ ڤه، شعره یان خووشكا وێیه. شعر وه‌كو هه‌ر متایه‌كێ دی یێ خۆش، جوان و ب بها، جهێ سه‌رنجڕاكێشانا پڕانیا ته‌خێن جڤاكی بوویه (د هه‌موو جه و سه‌رده‌مان دا). لێ بۆ ده‌مه‌كێ درێژ د بورجێن بلندڤه بوو، جار به‌رده‌ڤكێ سولتانان بوو، جار ژی د ناڤ ملله‌تی دا، ده‌نگێ نه‌ڕازیبوون و به‌رهنگاریێ بوو. لێ پشتی ژ بورجێن بلند هاتیه خوارێ و كه‌فتیه د ناڤ زنج و كولانێن هه‌موو خه‌لكێ هه‌چكو هه‌یی دا، ئێدی خه‌لك ژی، سه‌ره‌ده‌ریه‌كا ژیواركی د گه‌ل دكه‌ت و یا بوویه نانێ برسیان و ئارامكه‌را ئه‌ڤینداران و دلده‌رێژا خه‌مگینان. جهێ وێ د هه‌موو مالانڤه هه‌یه و ره‌سمێ وێ د خه‌یالا هه‌موو كه‌ساندا دلڤلڤیت. نۆلا حه‌پكه‌كا جادۆییه، جار ته‌ناكه‌ره و جارنا هشیاركه‌ره. گه‌له‌ك ره‌وشه‌نبیر و سیاسه‌تمه‌دار و جڤاكناسان، بزاڤكرینه كو شعرێ به‌ر ب سه‌مه‌ته‌كا دیاركری ڤه ببه‌ن و چارچۆڤه بكه‌ن(!). ما كه‌نگی شعر دهێته چارچۆڤه‌كرن؟ شعر بالنده‌یه‌كێ په‌رڤه‌كریه و ل ئاسمانێ ئازادیێ، ب سه‌ربه‌ستی دفڕیت. مه‌له‌ڤانیكرنه د نه‌دیاریێ دا و خوه داوه‌شاندنه‌كا ژ نشكاڤه‌یه، ژ ئاسمانه‌كێ فره‌ه و بلند به‌ر ب جادده‌یێن مشتی مرۆڤ و كه‌تواره‌كێ ژیان تێدا دبیته تورینه‌كا نازك و جوان و پڕ ژ خۆشیێ. دلده‌رێژكرنه‌كا ده‌روونیه، هه‌ست و هۆش و لڤینێن حێنجێن مرۆڤی پێ ئارام دبن. پێشبینی یێن عاشقه‌كێ شه‌یدا و سه‌وداسه‌ره. گولێن هه‌مه‌ره‌نگێن باغێ ژیانێ، ژ شمشیرێن تیژ و درێژ چێدكه‌ت و ب ماهینێن كه‌حێل به‌ر ب ئۆردی یێن ئاشتیێ ڤه دكه‌ته غار. كۆمه‌كا ده‌ربڕینێن هه‌ڤدژ و هه‌ڤواتا و موفاره‌قه‌یێن جوانه كو دبیته خۆدیكا ژیانا سروشتێ مرۆڤی، هنده‌ك ئه‌یۆنێن گه‌رمن ل دۆر ته‌وه‌رێ مرۆڤی دزڤڕن و هه‌موو ڕازێن نه دركاندی پێ به‌لی دبن. ئوو نه سكه‌یێ تڕێنێیه و ب رێڤه‌چوونه‌كا له‌شكری یا هه‌ڤسه‌نگ و هه‌ڤده‌نگ و هه‌ڤڕه‌نگ دگه‌هته رێژگه‌هێ.
ل ڤی سه‌رده‌مێ سۆشیال مێدیایێ و ته‌كنه‌لۆژیا یا سه‌یر و سه‌مه‌ره، دبیت خوه داهێلانا د ناڤ په‌یڤێن شعرێ و شاعران دا، موغامه‌ره‌یه‌كا بێ ئاقویبه‌ت نه‌بیت، لێ ئه‌ز دێ خوه لێده‌م و هه‌می رۆژێن دوشه‌مبیان، دێ شعره‌كێ یان وه‌رگێرانه‌كا شعریی یان ژی ئه‌فۆریزمێن نڤیسه‌ره‌كی پێشكێشی خوانده‌ڤانێن ئه‌ڤرۆ یا خۆشتڤی كه‌م. هیڤیدارم ب دلێ هه‌وه بیت و خۆشیێ ژێ ببینن.
نيشاندان