NO IORG
نووترين نووچه
Authors Posts by naci bedel

naci bedel

15011 POSTS 0 COMMENTS

ئه‌ڤرۆ:

دانوستاندنێن ئه‌مریكا و ئیراقێ چووینه‌ د قۆناغه‌كا نوو دا، سه‌ركردێن ئیراقی ل بن فشارێن گرۆپێن چه‌كدار و میلیشیان دانه‌ كو داخوازا ڤه‌كێشانا ئه‌مریكا ژ ئیراقێ دكه‌ن و گه‌رێ چارێ یا دانوستاندنێن ستراتیژی د ناڤبه‌را ئه‌مریكا و ئیراقێ دا دێ دهێنه‌ كرن، سوباهی 28 ته‌مووزێ، مسته‌فا كازمی سه‌رۆك وه‌زیرێن ئیراقێ وه‌كو سه‌رۆكێ شاندێ ئیراقێ دێ چیته‌ واشنتون و چار كورد د گه‌لدانه‌ ئه‌وژی فوئاد حسێن وه‌زیرێ ده‌رڤه‌یێ ئیراقێ و فه‌وزی هه‌ریری، نوونه‌رێ سه‌رۆكایه‌تیا هه‌رێما كوردستانێ و ئامانج ره‌حیم سكرتێرێ جڤاتا وه‌زیرێن هه‌رێمێ.

فوئاد حسێن، وه‌زیرێ ده‌رڤه‌یێ ئیراقێ راگه‌هاند” هێزه‌كا ئه‌مریكی یا كێم ل ئیراقێ یا هه‌ی و بریاره‌ ب گۆره‌ی خشته‌كێ ده‌مكی بهێنه‌ ڤه‌كێشان، ل گه‌ل وێ چه‌ندێ په‌یوه‌ندیێن ئابووری پرسه‌كا گرنگه‌ د ناڤبه‌را وان و هه‌رێما كوردستانێ ژی لایه‌نه‌كێ سه‌ره‌كیێ وان دانوستاندنایه‌”.

عه‌لی حسێن، ئه‌ندامێ سه‌ركردایه‌تیا پارتی دیموكراتی كوردستان و به‌رپرسێ په‌یوه‌ندیێن ئیراقی و كوردستانی یێن پارتی، ل دۆر ڤێ پرسێ،  دبێژیت” هه‌رێما كوردستانێ پشكه‌كه‌ ژ ئیراقێ و ئه‌مریكا ژی وه‌كو پشكه‌ك ژ ئیراقێ ره‌فتارێ ل گه‌ل دكه‌ت، به‌لێ واقعێ هه‌رێما كوردستانێ د به‌رهنگاریا تیرۆرێ و داعشێ و مامه‌لا دبلۆماسی و ئارامیا كوردستانێ وه‌كریه‌ كو تایبه‌تمه‌ندیا خوه‌ هه‌بیت و بابه‌تێ ڤه‌كێشانا ئه‌مریكا ژ ئیراقێ په‌یوه‌ندی ب رێككه‌فتنا واشنتۆن – به‌غدا ڤه‌ هه‌ی”.

زێده‌تر گۆت” پێدڤیه‌ ئه‌م هه‌موو ئه‌گه‌ران ل به‌رچاڤ وه‌ربگرین، به‌دیلی بۆ ب دانین و بزانین هه‌كه‌ ئه‌مریكا خوه‌ ڤه‌كێشا، دێ به‌دیلێ مه‌ چ بیت و چاوان دێ مامه‌لێ كه‌ین؟ یا گرنگه‌ چاڤێ مه‌ ل سه‌ر وێ چه‌ندێ بیت كو زلهێزێن جیهانێ وه‌كو چین و بریتانیا و وه‌لاتێن ئۆروپی و رووسیا به‌رده‌وام چاڤدێریا ره‌وشا ئیراقێ دكه‌ن و ل ده‌مێ ڤه‌كێشانا ئه‌مریكا ژی یا گرنگه‌ رۆلێ وان وه‌لاتان به‌رزه‌ نه‌بیت ل ده‌ڤه‌رێ و ئارامیا كوردستانێ و ئیراقێ ژی بۆ ده‌ڤه‌رێ و هه‌موو رۆژهه‌لاتا ناڤین دێ گرنگ بیت، ژ وی روانگه‌ی سه‌ركردایه‌تیا سیاسی یا كوردستانێ دخوازیت وێ تایبه‌تمه‌ندیێ بپارێزیت، ئه‌ورۆپا ژی سیاسه‌تا خوه‌ د چارچۆڤێ سیسته‌مێ ناتۆ و هه‌ڤپه‌یمانیا سیاسی یا ئه‌مریكا، ئه‌وژی دشێن رۆلێ خوه‌ ل ده‌ڤه‌رێ ببینن”.

ل دۆر وێ چه‌ندێ كو وه‌سا دهێته‌ گۆتن ژ ئه‌گه‌رێ ڤه‌كێشانا ئه‌مریكا ژ ئیراقێ ره‌نگه‌ هه‌لبژارتن دده‌مێ خوه‌ دا نه‌هێنه‌ ئه‌نجامدان، گۆت” ل دووڤ داخۆیانیێن كۆمسیۆنا هه‌لبژارتنان و حوكمه‌تا ئیراقێ، هه‌لبژارتن ل ده‌مێ خوه‌ دێ هێنه‌ ئه‌نجامدان، به‌لێ د واقع دا ب راستی ڤه‌كێشانا سه‌دری ژ پرۆسا هه‌لبژارتنان دێ كاریگه‌ریا خوه‌ هه‌بیت و سه‌دری سه‌نگا خوه‌ یا هه‌ی د پرۆسا سیاسی دا و ئه‌و ره‌وشا ل به‌غدا هه‌ی و كونترۆلا مێلیشیان وه‌كریه‌ كو حوكمه‌ت كونترۆلا ره‌وشێ نه‌كه‌ت و ئه‌ڤه‌ ژی ئاماژێن ئه‌رێنی نینن كو هه‌لبژارتن ل ده‌مێ خوه‌ دا بهێنه‌ كرن”.

سه‌باره‌ت ئه‌گه‌رێ ڤه‌كێشانا پارتی ژ هه‌لبژارتنان، د ده‌مه‌كی دا ره‌وشا كه‌ركووكێ و شنگالێ و مووسل و خانه‌قین و دیالا یا جێگیر نینه‌، دیاركر” وه‌كو پارتی مه‌ هیچ بریاره‌ك نه‌دایه‌ ل دۆر هه‌لبژارتنان، پارتی پشكه‌كه‌ ژ لایه‌نێن سیاسی یێن ئیراقی و هه‌ر بریاره‌ك بهێته‌ دان ل كوردستانێ پێكڤه‌ گرنگه‌ بریارێ ل سه‌ر بده‌ین نه‌كو وه‌كو حزبه‌كا سیاسی ب تنێ، چونكه‌ هه‌كه‌ هه‌لبژارتن ژی بهێنه‌ كرن؟، دڤێت لایه‌نێن سیاسی بزاڤێ بكه‌ن ئێكده‌نگیێ دروست بكه‌ن”.

ل دۆر ئه‌گه‌رێ ڤه‌كێشانا هێزێن ئه‌مریكی و هه‌ڤپه‌یمانان ژ ئیراقێ و هاتنا هێزێن ناتۆ، گۆت” ئێكلاكرنا دانوستاندنان و رێككه‌فتنێ دێ دیاركه‌ت كا مانا هێزان ئه‌مریكی دێ چاوان بیت یان ژی چاوان ژی دێ هێنه‌ ڤه‌كێشان، به‌لێ نوونه‌رێن هه‌رێما كوردستانێ د چارچۆڤێ شاندێ به‌غدا بۆ واشنتۆن یێ هه‌ین و هه‌بوونا نوونه‌رێن كورد د شاندێ ئیراقی دا یا گرنگه‌”.

ئه‌ڤرۆ:

ئه‌ندامه‌كێ سه‌ركردایه‌تیا پارتی دیموكراتی كوردستان راگه‌هاند، مه‌ به‌رهه‌ڤیه‌كا باش بۆ هه‌لبژارتنان یا كری و ئه‌ڤ هه‌لبژارتنه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا حزبێن مه‌زن دایه‌، به‌لێ ل ئیراقێ ره‌وش یا گونجای نینه‌ بۆ هه‌لبژارتنان، له‌وما چه‌ند لایه‌نان خوه‌ ژ ڤه‌كێشایه‌.

عه‌لی عه‌ونی، ئه‌ندامێ سه‌ركردایه‌تیا پارتی و به‌رپرسێ لقێ هه‌شت ل زاخۆ گۆت” مه‌ به‌رهه‌ڤیه‌كا باش بۆ هه‌لبژارتنێن داهاتی یا كری و مه‌ ده‌ست ب چالاكیێن خوه‌ ژی كریه‌، به‌لێ ڤان هه‌لبژارتنان جوداهی ل گه‌ل هه‌لبژارتنێن بۆری یا هه‌ی، چونكه‌ هه‌ر ده‌ڤه‌ره‌ك یا بوویه‌ بازنه‌ك و ئه‌ڤه‌ ژی د به‌رژه‌وه‌ندیا حزبێن مه‌زن دایه‌ كو ئه‌و دیچ ده‌نگان بده‌ستڤه‌ئینن، مه‌ پێشتر ژی ئه‌ڤ چه‌نده‌ راگه‌هاندبوو، به‌لێ حزبێن بچووك پشكداری كر و نوكه‌ هه‌ست دكه‌ن كو دێ د زیاندار بن”.

وی ئه‌ندامێ سه‌ركردایه‌تیا پارتی گۆت ژی” ئه‌م ل هه‌موو ده‌مان بۆ هه‌لبژارتنان د به‌رهه‌ڤین و ل هه‌رێما كوردستانێ مه‌ كێشه‌ نینه‌، به‌لێ ل ئیراقێ ئه‌و كێشه‌ یا هه‌ی و ره‌وش یا گونجای نینه‌، چونكه‌ د نوكه‌ دا چه‌ك یێ دده‌ستێ هێزێن میلیشیا ندا و سێ لایه‌نان ژی خوه‌ ژ هه‌لبژارتنێن داهاتی یا ڤه‌كێشای و پشكداریێ ناكه‌ن، چونكه‌ دزانن د به‌رژه‌وه‌ندیا وان دانابیت و دێ زیاندار بن، له‌وما پشكداریێ ناكه‌ن”.

زێده‌تر گۆت” دبیت هنده‌ك لایه‌نێن دی ژی ڤه‌كێشانا خوه‌ ژ هه‌لبژارتنێن داهاتی رابگه‌هینن، چونكه‌ لایه‌نه‌كێ وه‌كو ره‌وتێ سه‌دری كو خوه‌ ڤه‌كێشای، كاریگه‌ری دێ هه‌بیت، ژبه‌ر وێ چه‌ندێ هه‌ست دكه‌ن ئه‌و هه‌لبژارتنه‌ یا زه‌لال نابیت، له‌وما ناخوازن پشكداریێ بكه‌ن”.

14

ئه‌ڤرۆ، هۆشه‌نگ تاجر:

چاڤدێره‌كێ سیاسی یێ رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ دیار دكه‌ت كو خوه‌نیشادانێن ڤێجارێ ل باشورێ ئیرانێ و هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن دی تایبه‌تمه‌ندیه‌كا خوه‌ یا جودا هه‌یه‌ و دڤێت كوردێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ گه‌له‌ك هشیار بن و نه‌بنه‌ قوربانی.

سه‌عید داوودی چاڤدێرێ سیاسی یێ رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ دیار كر كو خوه‌نیشادانێن ل باشورێ ئیرانێ گه‌هشتنه‌ هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن دی ژی، ب تایبه‌تی ژی ل ته‌بریزێ وه‌لاتیان ده‌ست ب خوه‌نیشادانێن مه‌زن ل دژی سیسته‌مێ نها یێ ئیرانێ كرینه‌، ل چه‌ند باژێرێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ژی وه‌لاتیان ده‌ست ب خوه‌نیشادانان كرینه‌ و ل گۆر زانیاریان هێزێن ئێمناهیێ ب هه‌موو ره‌نگه‌كێ بزاڤا هندێ دكه‌ن كو وه‌كو جارێن بۆری ڤێجارێ ژی خوه‌نیشادانان سه‌ركوت بكه‌ن و ژ به‌ر هندێ ژی هه‌تا نها پتر ژ ٣٠ خوه‌نیشاده‌ر ل ده‌ڤه‌رێن جودا جودا یێن ئیرانێ هاتینه‌ كوشتن و گۆت: (ئاشكرایه‌ هه‌تا كو ئه‌مریكا یان ژی وه‌لاتێن ئورۆپی پشته‌ڤانیێ ل خه‌لكێ ئیرانێ نه‌كه‌ن خوه‌نیشادان ناگه‌هنه‌ چو ئه‌نجامه‌كێ، چونكو د چه‌ند سالێن بۆری دا ئه‌وه‌ پێلا سیێ یا خوه‌نیشادانانه‌ و مخابن مه‌ دیت كو د خوه‌نیشادانێن چه‌ند سالێن بۆری دا ب سه‌دان وه‌لاتی بوونه‌ قوربانی و پاشی ژی حوكمه‌تا ئیرانێ‌ شیا خوه‌نیشادانان سه‌ركوت بكه‌ت).

ناڤهاتی ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ تایبه‌تمه‌ندیه‌كا خوه‌ یا جودا هه‌یه‌، هه‌موو ده‌مه‌كێ به‌رپرسێن ئیرانێ ژ هندێ دترسن كو كورد داخوازا جودابوونێ ژ ئیرانێ بكه‌ن، ژ به‌ر هندێ ژی هه‌ر ده‌مێ كو خوه‌نیشادان ل باژێرێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ده‌ستپێ بكه‌ن رژێما ئیرانێ ب توندترین شێوه‌ هێرشی خه‌لكه‌ت دكه‌ت، ژ به‌ر هندێ ژی ئه‌ز دبێژم هێشتا زوویه‌ كورد ده‌ست ب خوه‌نیشادانان بكه‌ن، باشتره‌ كورد خوه‌ نه‌كه‌نه‌ قوربانی، به‌لكو دڤێت كورد خوه‌ بۆ هه‌ر پێشهاته‌كێ ل ئیرانێ و رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ به‌رهه‌ڤ بكه‌ن، چونكو ره‌وشا ناڤخوه‌یی یا ئیرانێ گه‌له‌ك هه‌ستیاره‌ و به‌ری نها ژی چه‌ندین جاران چاڤدێرێن سیاسی دیار كربوون كو دێ خه‌لك ل دژی سیسته‌مێ نها یێ ئیرانێ ده‌ست ب خوه‌نیشادانان كه‌ن و گۆت: (راسته‌ خوه‌نیشادان جارا ئێكێ به‌رێ حه‌فتیه‌كێ ل خوزستانێ ده‌ستپێكر و ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كی ژی نه‌بوونا ئاڤا ڤه‌خوارنێ یه‌، لێ بابه‌ت تنێ ئه‌و نینه‌، به‌لكو خه‌لكێ ئیرانێ ب گشتی ژ سیسته‌مێ نها رازی نینن و خه‌لك ل دژی سیسته‌می نه‌، د هه‌لبژارتنێن ڤێ دووماهیێ یێ سه‌رۆك كۆماریا ئیرانێ دا ژی پرانیا خه‌لكی پشكداری د هه‌لبژارتنان دا نه‌كرن، ئه‌و یه‌ك ژی نیشا دده‌ت كو خه‌لكی سیسته‌مێ نها نه‌ڤێت و ژ به‌ر هندێ ژی دهێته‌ چاڤه‌رێكرن كو خوه‌نیشادان ل پرانیا باژێرێن ئیرانێ به‌لاڤ ببن، لێ وه‌كو من گۆتی ئه‌ز هێڤیدارم ده‌ڤه‌رێن كوردی جارێ ئارام بن دا باشتر دیار بیت كا دێ ره‌وش به‌ر ب كیڤه‌ بچیت، چونكو هه‌تا نها گه‌له‌ك جاران كورد بووینه‌ قوربانی و دڤێت ڤێجارێ كورد د هشیار بن).

چاڤدێرێ سیاسی یێ رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ د دووماهیا ئاخڤتنا خوه‌ دا ئه‌و یه‌ك ژی نه‌ڤه‌شارت كو ئازه‌ریێن ئیرانێ ب پشته‌ڤانیا توركیا د چه‌ندین خوه‌نیشادانێن بۆری دا درووشم ل دژی كوردان بلند كرن و ئه‌و یه‌ك ژی مه‌ترسیه‌كا خوه‌ یا مه‌زن بۆ كوردان هه‌یه‌، ژ به‌ر هندێ ژی دڤێت كورد خوه‌ بۆ هه‌ر پێشهاته‌كێ ل ئیرانێ و رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ به‌رهه‌ڤ بكه‌ن، باشتره‌ جارێ خوه‌نیشادان ل ده‌ڤه‌رێن كوردی نه‌هێنه‌ كرن، چونكو جارێ دیار نینه‌ كا دێ خونیشادان چ لێ هێن، پشته‌ڤانیا ده‌رڤه‌ بۆ خوه‌نیشاده‌ران نینه‌ و ئیران دشێت وان سه‌ركوت بكه‌ت.

19

ئه‌ڤرۆ:

وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانیا توركیا دوهی راگه‌هاند كو د ماوه‌یێ دو رۆژێن بۆری دا ل ئدلبێ و بابێ هێزێن سووریێ هێرشێ بنگه‌هێن سه‌ربازی یێن هێزێن توركیا و هێزێن ئۆپۆزسیۆنێ كرینه‌ و د ئه‌نجاما وان هێرشان دا هه‌تا نها دو سه‌ربازێن توركیا جانێ خوه‌ ژ ده‌ست داینه‌ و چار ژی بریندار بووینه‌.

ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنا توركیا ژی دیار دكه‌ن كو رژێما سووریێ ب پشته‌ڤانیا روسیا ده‌ست ب هێرشێن ئه‌سمانی ل دژی هێزێن توركیا ل گه‌له‌ك ده‌ڤه‌ران كریه‌ ب تایبه‌تی ژی ل ئدلبێ و رژێما سووریێ دڤێت ئدلبێ ژ هێزێن سه‌ر ب توركیا و سه‌ربازێن تورك پاقژ بكه‌ت، لێ هه‌تا رێككه‌فتنه‌ك د ناڤبه‌را توركیا و روسیا دا نه‌هێته‌ كرن توركیا هێزێن خوه‌ ژ سووریێ ڤه‌ناكێشیت.

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو ئالۆزیێن د ناڤبه‌را توركیا و روسیا دا ل دۆر پاشه‌رۆژا سووریێ دژوارتر بووینه‌ و وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ روسیا به‌ری چه‌ند رۆژان دیار كربوو كو دڤێت هه‌موو هێزێن بیانی و د ناڤ دا ژی هێزێن توركیا ژ ئاخا سووریێ ده‌ركه‌ڤن و رێزێ ل سه‌روه‌ریا ئاخا سووریێ بگرن، لێ توركیا ژی دیار دكه‌ت كو هه‌تا ره‌وشا سووریێ ئالۆز بیت ئه‌و نه‌چارن سنورێن خوه‌ بپارێزن.

هه‌ر دوهی هێزێن توركیا ب چه‌كێن گران ده‌وروبه‌رێن عه‌فرینێ توپباران كرن و ل گۆر زانیاریان چه‌ندین شه‌رڤانێن هێزێن سووریا دیموكرات و دو وه‌لاتیێن سڤیل د ئه‌نجاما توپبارانا سوپایێ توركیا دا ب گرانی بریندار بووینه‌.

چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دكه‌ن كو روسیا دڤێت توركیا ل سووریێ ته‌نگاڤ بكه‌ت، چونكو ده‌مه‌كه‌ توركیا ل ئوكرانیا و هنده‌ك وه‌لاتێن دی ل دژی به‌رژه‌وه‌ندیێن روسیا كار دكه‌ت و به‌ری نها ژی سیرگێی لاڤرۆڤ هۆشداری دابوو توركیا كو ده‌ستێوه‌ردانێ د كاروبارێن ناڤخوه‌یی یێن وه‌لاتێن جیرانێن روسیا دا نه‌كه‌ت، چونكو ئه‌و یه‌ك دێ ئه‌نجامێن خوه‌ یێن خراب هه‌بن. ژ به‌ر هندێ ژی یا نها ل سووریێ روو دده‌ت وه‌كو كارته‌كا فشارێ یه‌ ل دژی توركیا دا توركیا نه‌چار بیت هه‌لویستێ خوه‌ ل هه‌مبه‌ر روسیا و به‌رژه‌وه‌ندیێن وێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین ب گوهۆریت.

32

ئه‌ڤرۆ:

ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنا ئورۆپا دیار دكه‌ن كو پشتی ئه‌مریكا و وه‌لاتێن ئه‌ندامێن ناتۆ ده‌ست ب ڤه‌كێشانا هێزێن خوه‌ ژ ئه‌فغانستانێ كری، ره‌وشا وی وه‌لاتی گه‌له‌ك ئالۆز بوویه‌ و رێكخراوا تالیبانێ ژی شیایه‌ گه‌له‌ك ده‌ڤه‌ران كۆنترۆل بكه‌ت، ژ به‌ر هندێ ژی ره‌وشا ناڤخوه‌یی یا ئه‌فغانستانێ گه‌له‌ك ئالۆز بوویه‌ و خه‌لك ژ ترسا شه‌ری به‌رێ خوه‌ دده‌نه‌ ئیرانێ و ب رێیا ئیرانێ ژی ده‌ربازی توركیا دبن و دخوازن بچنه‌ ئورۆپا و ژ به‌ر هندێ ژی ئاریشه‌كا نوو بۆ ئورۆپا دروست بوویه‌ و وه‌لاتێن ئێكه‌تیا ئورۆپا ژی داخواز ژ توركیا و یونانێ كرینه‌ كو سنورێن خوه‌ توند بكه‌ن دا په‌نابه‌رێن ئه‌فغانی ده‌ربازی ئورۆپا نه‌بن.

سلێمان سویلو وه‌زیرێ ناڤخوه‌ یێ توركیا ژی دوهی راگه‌هاند كو ره‌وشا ناڤخوه‌یی یا ئه‌فغانستانێ گه‌له‌ك ئالۆزه‌ و مخابن رۆژانه‌ ب سه‌دان وه‌لاتیێن ئه‌فغانستانێ ب رێیا سنورێ ئیرانێ ده‌ربازی توركیا دبن، هه‌تا نها نێزیكی هزار وه‌لاتیێن سڤیل یێن ئه‌فغانستانێ ل پارێزگه‌ها وانێ ژ ئالیێ هێزێن ئێمناهیێ ڤه‌ هاتینه‌ ده‌سته‌سه‌ر كرن، ره‌وش گه‌له‌ك ئالۆزه‌ و دڤێت د ئاستێ نێڤده‌وله‌تی دا چاره‌سه‌ریه‌كا گونجای بۆ ره‌وشا ئافغانستانێ بهێته‌ دیتن، چونكو توركیا ژی ئه‌و شیان نینن بشێت ب هزاران وه‌لاتیێن ئه‌فغانستانێ ب خوه‌دان بكه‌ت و پێدڤیاتێن سه‌ره‌كی یێن ژیانێ بۆ وان دابین بكه‌ت، ژ به‌ر هندێ ژی دڤێت وه‌لاتێن ئێكه‌تیا ئورۆپا و سازیێن مافێن مرۆڤی ب تایبه‌تی ژی نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتی هاریكاریا توركیا بكه‌ن.

هه‌ژی ئاماژه‌پێدانێ یه‌ كو ژ به‌ر شه‌رێ نها ل ئه‌فغانستانێ وه‌لاتیێن سڤیل ژ ترسا شه‌ری ده‌ربازی ئیرانێ دبن و پاشی دچنه‌ توركیا و دخوازن ب رێیا توركیا ده‌ربازی وه‌لاتێن ئورۆپا ببن، ژ به‌ر هندێ ژی نها بابه‌تێ په‌نابه‌رێن ئه‌فغانی بوویه‌ ئاریشه‌كا گه‌له‌ك مه‌زن بۆ وه‌لاتێن ئێكه‌تیا ئورۆپا.

21

هه‌ولێر، قائید میرۆ

بسپۆره‌كێ په‌روه‌ردێ هۆشداریێ لدۆر لاوازیا كه‌رتێ په‌روه‌ردێ دده‌ت و دبێژیت، پشتی سالا 2005ێ خواندن بوویه‌ پاره‌ و زێده‌تر پاره‌ی رۆل هه‌یه‌ د كه‌رتێ په‌روه‌ردێ هه‌روه‌سا ئاشكراكر، پێدڤیه‌ سیاسه‌تا په‌روه‌ردێ بهێته‌ گۆهڕین و ژبلی زمانێ دایكێ قوتابی د قۆناغێن بنه‌ڕه‌تی و ئاماده‌یی فێری دو زمانێن بیانی ببن.

عه‌دنان مه‌جید، بسپۆرێ كه‌رتێ په‌روه‌ردێ  بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت” پێدڤیه‌ پێنگاڤێن كریاری بۆ گۆهۆڕینا كه‌رتێ په‌روه‌ردێ، ڤالاهیه‌كا مه‌زن د كه‌رتێ په‌روه‌ردێ دا هه‌یه‌ و په‌روه‌ردیچ نه‌شێت تاكه‌كی په‌روه‌رده‌ بكه‌ت بۆ ئه‌ڤی ولاتی، دڤێت دوباره‌ سیاسه‌تا په‌روه‌ردێ بهێته‌ دارشتن بشێوه‌یه‌كی پلانا حوكمه‌تێ و په‌روه‌ردێ دیاربیت بۆ نموونه‌ پرسیاره‌كا جوگرافیێ ل قوتابیه‌كێ ئاماده‌یی بكه‌ت تشته‌ك بیر نه‌مایه‌، ماده‌م قوتابی پشتی ته‌مام كرنا قۆناغا ئاماده‌یی وانه‌ لبیر نه‌مابیت ئه‌ڤه‌ واتایا ڤێ چه‌ندێ دده‌ت ئاریشه‌ د فێركرنێ دا هه‌یه‌، ئه‌ز باوه‌رم باشترین چاره‌سه‌ر بۆ گۆهۆڕینا كه‌رتێ په‌روه‌ردێ ئه‌ڤه‌ ژبلی زمانێ دایكا زمانێ ئینگلیزی و زمانه‌كێ دیژی بهێنه‌ زێده‌كرن، واته‌ قوتابی فێری زمان ببیت، چونكه‌ مه‌ بڤێت و نه‌ڤێت ئه‌ڤرۆ سه‌رده‌م یێ هاتیه‌ گۆهڕین و دڤێت ئه‌م ژلایێ په‌روه‌ردێ ڤه‌ خۆ بگۆهڕین، ئه‌ڤرۆ ده‌رچوویه‌كێ زانكۆیێ هه‌گه‌ر زمانه‌كێ بیانی نه‌زانیت بتایبه‌تی ئینگلیزیێ ئه‌ڤه‌ ده‌لیڤا كاری بۆ نینه‌، پشتی چه‌ند سالێن دی هه‌ر ئێكجار دێ بیته‌ مه‌رج هه‌روه‌كی ل زۆر لایانڤه‌ بوویه‌ مه‌رج بۆ وه‌رگرتنا كارمه‌ندان، هه‌گه‌ر قوتابی د قۆناغێن بنه‌ڕه‌تی و ئاماده‌یی فێری دوو زمان ببیت ئه‌ڤه‌ دێ كاریگه‌ری لسه‌ر ئاستێ زانستیێ قوتابی هه‌بیت.

ئه‌ڤی بسپۆرێ كه‌رتێ په‌روه‌ردێ ئاماژه‌كر بێی زانینا زمانێن بیانی باوه‌رنامه‌ تنێ وه‌ره‌قه‌یه‌كه‌ دده‌ستێ قوتابی دا و بارگرانیه‌ لسه‌ر حوكمه‌تێ ژی، چونكه‌ قوتابی پشتی ده‌رچوونێ هه‌ر چاڤه‌ڕێی حوكمه‌تێ دكه‌ت بهێته‌ دامه‌زراندن، به‌رۆڤاژی ئه‌گه‌ر قوتابی سێ زمانا بزانیت ئه‌ڤه‌ دێ هاریكاریه‌كا زۆر مه‌زن بیت بۆ قوتابی پشتی ده‌رچوونێ.

عه‌دنان مه‌جید دیاركركو ئه‌جێندا وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ یا زانستی نینه‌، چونكه‌ جوداهیه‌كا زۆر دناڤبه‌را قوتابخانێن ئه‌هلی و یێن حوكمه‌تێ دا هه‌یه‌، شێوازێ گوتنا وانه‌یان ل قوتابخانه‌یێن كه‌رتێ تایبه‌ت زۆر پێشكه‌فتی تره‌ ل وانه‌یێن كه‌رتێ حوكمه‌تێ، ئه‌ڤێ چه‌ندێ ژی ئاریشه‌یه‌كادی بۆ جڤاكێ مه‌ په‌یداكریه‌، جڤاك لسه‌ر هه‌ژار و ده‌وله‌مه‌ندا به‌لافكریه‌ قوتابیێ هه‌ژار ئه‌گه‌ر یێ زیره‌كژی بیت ل قوتابخانێ نه‌چاره‌ هه‌ر بچیته‌ قوتابخانا حوكمه‌تێ و قوتابیێن ده‌وله‌مه‌ندژی دچنه‌ قوتابخانێن ئه‌هلی و پێشكه‌فتی، ل قۆناغا زانكۆیێ ژی هه‌مان ئاریشه‌ هه‌یه‌ قوتابیێ ده‌وله‌مه‌ند پشتی قۆناغا قوتابخانێ دێ چیته‌ زانكۆیا ئه‌هلی و كارژی دێ بده‌ستڤه‌ كه‌ڤن، ژبه‌ركو فێری كار و زمان دبیت قوتابیێ هه‌ژارژی هه‌ر دێ وه‌ك خۆ ل زانكۆیێن حوكمه‌تێ تنێ باوه‌رنامێ بده‌ستڤه‌ ئینیت بێ به‌رهه‌م، مخابن پشتی سالا 2005ێ پاره‌ رۆلێ خۆ دبینیت ل كه‌رتێ په‌روه‌ردێ.

264

ئه‌ڤرۆ، هه‌رهین محه‌مه‌د:

ئه‌ڤرۆ ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێما كوردستانێ‌ ئێكه‌م تاقیكرنا قوناغا دوازدێ‌ ئاماده‌یی هاته‌ ئه‌نجامدان و  سیه و هه‌شت هزار و سه‌دو بیست و سێ‌ قوتابیان پشكداری دئه‌زموونان دا كر ب هه‌ردو پشكێن خوه‌ ڤه‌ زانستی و وێژه‌یی و هاتنه‌ دابه‌شكرن ل سه‌ر شه‌ش سه‌د و نوت و شه‌ش بنگه‌هان ل دور ڤی بابه‌تی ژی چاڤدیره‌ك ئاشكه‌رادكه‌ت ئه‌ڤرۆ ل بنگه‌هه‌كی نێزیكی 30 % قوتابی نه‌هاتبوونه‌ دتاقیكرنێ‌ دا.

ئه‌حمه‌د عه‌بدولا زوبێر به‌رپرسێ‌ راگه‌هاندنا رێڤه‌به‌ریا په‌روه‌ردا گشتی ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ بۆ به‌رپه‌رێ‌ په‌روه‌رده‌و زانكۆ گۆت: ئه‌ڤرۆ ل ده‌مژمێر حه‌فت و نیڤی سپێدێ‌ ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێما كوردستانێ‌ تاقیكرنێن قوناغا دوازدێ‌ ئاماده‌یی هاتنه‌ ئه‌نجامدان و ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ ژی  سیه و هه‌شت هزار و سه‌دو بیست و سێ‌ قوتابیان پشكداری دئه‌زموونان دا كر ب هه‌ردو پشكێن خوه‌ ڤه‌ زانستی و وێژه‌یی و هاتبوونه‌ دابه‌شكرن ل سه‌ر شه‌ش سه‌د و نوت و شه‌ش بنگه‌هان و سه‌ره‌دانێن ئه‌ڤرۆ هاتینه‌ كرن ل كارگێریا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ و ل رێڤه‌به‌ریا گشتی یا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ و دووڤ راپورتێن گه‌هشتینه‌ رێڤه‌به‌ریا گشتی یا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ پشتی ب دووماهی هاتن و ئه‌نجامدانا ڤان ئه‌زموونان  ب شێوه‌كێ‌ رێك و پێك بوون و بێ‌ ئاریشه‌ و ئه‌ڤ ئه‌زموونه‌ هاتینه‌كرن و پێش وه‌خت ژی هه‌موو ئاماده‌كاری هاتینه‌كرن ئه‌ڤ ساله‌ ژی جوداهی هه‌بوو، چونكو ل سه‌ر ئاستێن بلند هه‌ماهه‌نگی و هه‌فكاری ل گه‌ل ژماره‌كا وه‌زاره‌تان هاتبووكرن وه‌كو وه‌زاره‌تا كاره‌بێ‌ و  نافخو و گه‌هاندنێ‌ ده‌زگه‌هێن ئه‌منی و هه‌موو پێكڤه‌ ل گه‌ل وه‌زاره‌تا ساخله‌میێ‌ و وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ‌ كاركرن ژبۆ سه‌ر ئێخستانا ئه‌زموونن و ئه‌ڤرۆ كه‌ به‌رهه‌مێ‌ وێ‌ هه‌ماهه‌نگیێ‌ مه‌ دیت وه‌كو  هه‌بوونا كاره‌با گشتی ل گه‌له‌ك بنگه‌هێن ئه‌زموونا و برینا هێلا ئه‌نترنێتێ‌ و پاراستن و ته‌ناهیا بنگه‌هان ژلایێ‌ پولیسان ڤه‌ و هه‌موو رۆژێن تاقیكرنان دێ‌ ب شێوه‌كێ‌ سه‌ركه‌فتنیانه‌ هێنه‌ ئه‌نجامدان.

ناڤبری ئه‌وچه‌نده‌ژی ئاشكه‌راكركو به‌ری نوكه‌ ژی وه‌زاره‌تا كاره‌بێ‌ سوز دابوو و سوزا خوه‌ بجه ئینا و پتریا بنگه‌هێن تاقیكرنان كاره‌با گشتی هه‌بوو و هه‌كه‌ ل بنگه‌هی كاره‌ب نه‌بوو ل ژنا موالیدان به‌رهه‌ڤێن خوه‌ كربوون ژبۆ ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ئانكو ئه‌ڤرۆ ژلایێ‌ نه‌بوونا كاره‌بێ‌ ڤه‌ چو ئاریشه‌ نه‌بوون و و ژلایێ‌ ئامیرێن باته‌زینكا ڤه‌ بنگه‌هێن ئه‌زموونان پێش ده‌م ئاماده‌كارێن خوه‌ كربوون ژبۆ ئه‌نجامدانا تاقیكرنێن قوناغا دوازدێ‌

ئه‌یاد حه‌جی ئه‌حمه‌د، وه‌كو سه‌رپه‌رشتێ‌ په‌روه‌ردێ‌  بۆ به‌رپه‌رێ‌ په‌روه‌رده‌و زانكۆ گۆت: هه‌تا ئاسته‌كێ‌ باش ئه‌ڤرۆ ل گه‌له‌ك بنگه‌هان كاره‌ب یا باش بوو هولێن مه‌ گه‌له‌ك ب رێكو پێك بوون ژبۆ گه‌هاندنا پرسیاران ئه‌م دبینه‌ دو سه‌رپه‌رشت و رێڤه‌به‌ره‌كی ژبۆ گه‌هاندنا پرسیارا و ئه‌ڤرۆ ل ده‌مێ‌ ده‌ستنیشانكری پرسیار گه‌هشتینه‌ هه‌موو قوتابخانا و ده‌مژمێر شه‌ش و چارێكه‌ك ئه‌م ل رێڤه‌به‌ریا په‌روه‌ردێ‌ بووین  و ئه‌ڤ ساله‌ ب شێوه‌كێ‌ باش تاقیكرن دێ‌ ب رێڤه‌چن و ئه‌ڤرۆ ئامیره‌ هه‌بوون ژبۆ پشكنینكرنا قوتابیان و دیسان ئاشكه‌را كرنا بلۆتوسان و هه‌ردیسان هه‌تا ده‌مژمێر ده‌ه و نیڤی سپێدی تورا ئه‌نترنێتێ‌ ژی هاتبوو برین و هه‌شت بنگه‌ه تابعێ‌ مه‌بوون و پولیس ل هه‌موو بنگه‌هان دئاماده‌بوون و كارێ‌ خوه‌ دكرن و هه‌روه‌سان ژلایێ‌ با ته‌زینكا ژی ڤه‌ گه‌له‌ك دباش بوون و هنده‌ك هولان سپلێت ژی تێڤه‌ بووون، چونكو هه‌موو رێڤه‌به‌رێن قوتابخانا ئاماده‌كارێن خوه‌ كربوون و پێگریه‌كا باش ب رێكارو رێنمایێن خوپاراستێ‌ هاتبوون كرن ژلایێ‌ قوتابیان و چاڤدیران و رێڤه‌به‌رێن هولێن تاقیكرنا

مشیرسه‌عید گرێ‌ پتی وه‌كو چاڤدیر  ل قوتابخانه‌یا بژاره‌ بۆ به‌رپه‌رێ‌ په‌روه‌رده‌و زانكۆ گۆت: ئه‌ڤرۆ تاقیكرنێن پۆلا دوازدێ‌ ئاماده‌یی ل بنگه‌هێ‌ مه‌ ب شێوه‌كێ‌ گه‌له‌ك باش ب رێڤه‌چوو ل بنگه‌هێ‌ مه‌ نێزیكی هه‌شتێ‌ قوتابی پشكداربوون و ئه‌و قوتابێن ئه‌ڤرۆ ل بنگه‌هی َمه‌ تاقیكرن كری پتریا وان  سه‌رجه‌م (معدل) دڤیا و هنده‌ك قوتابیان تاقیكرن نه‌كر ژبه‌ر معده‌لی و هه‌كه‌ قوتابی زانی بیت دێ‌ نمره‌ نوتێ‌ به‌ت تاقیكرن نه‌كریه‌ و ئه‌ڤ ساله‌ جوره‌كێ‌ ئامیره‌كێ‌ نوی یێ‌ هاتی ژ بۆ ئاشكه‌راكرنا بلۆتوسا و ب چ ره‌نگان ئه‌ڤرۆ مه‌ بلۆتوس ڤ قوتابیان نه‌دیت و دیسان ژلایێ‌َ هوینكاتیێ‌ ڤه‌ گه‌له‌ك یا باش بوو و دیسان ئاق ته‌زینك تێڤه‌ بوون و ئاڤ ل سه‌ر قوتابیان دهاته‌ به‌لاڤكرن هه‌كه‌ وان ڤیابا و چووكێماسی نه‌بوون.

نه‌وزاد ته‌ته‌ر وه‌كو چاڤدێر ل قوتابخانا میتان بۆ به‌رپه‌رێ‌ په‌روه‌رده‌و زانكۆ گۆت: ئه‌ڤرۆ تاقیكرنێن قوتابێن قوناغا دوازدێ‌ ئاماده‌یی ب شێوازه‌كێ‌ گه‌له‌ك جوان ب رێڤه‌چوون، به‌لێ‌ ل ده‌ست پێكا تاقیكرنان قوتابی زویكا نه‌هاتنه‌ دهۆلا دتاقیكرنێ‌ ڤه‌ و هنده‌ك قوتابی هه‌تا ده‌مژمێر هه‌شت و نیڤێ‌ سپێدێ‌ ژی مه‌ ێت كرینه‌ دهولا تاقیكرنێ‌ ڤه‌ و دیسان ئه‌ڤرۆ كه‌ نێزیكی 30 % قوتابی نه‌هاتبوونه‌ دتاقیكرنێ‌ ڤه‌ ل بنگه‌هێ‌ مه‌ و ل ده‌ستپێكا تاقیكرنا ئه‌ڤرۆ كو یا مێژوویێ‌ بوو مه‌ قوتابی ته‌فتێش كرن و ب چ ره‌نگان قوتابیان بزاڤا قوپیایێ‌ نه‌هاته‌ كرن و مه‌ ئامیرێ‌ ئاشكرا كرنا بلۆتوسان ژی مه‌ ب كارئینان.

45

ئه‌ڤرۆ:

ل دووڤ وێ راگه‌هاندنا هه‌ڤپشك یا وه‌زاره‌تا ساخله‌میێ و وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ یێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌، مامۆستا دشێن هه‌موو رۆژێن سێشه‌مبی قه‌ستا سه‌نته‌رێن دانانا ڤاكسینێ‌ بكه‌ن و ڤاكسینا دژی كۆرۆنایێ ب دانن.

هه‌ردو وه‌زاره‌تێن ساخله‌میێ و په‌روه‌ردێ د وێ‌ راگه‌هاندنا هه‌ڤپشك دا ئاشكرا كریه‌ كو پشتی گۆتوبێژان ل سه‌ر دانا ڤاكسینێ‌ بۆ مامۆستایان ژلایێ هه‌ردو وه‌زاره‌تێن ساخله‌میی و په‌روه‌ردێ ڤه‌، بڕیار هاته‌دان ئه‌وله‌ویه‌ت بۆ مامۆستایان بیت بۆ وه‌رگرتنا ڤاكسینێ‌ ل هه‌موو سه‌نته‌ر و دام و ده‌زگه‌هێن ساخله‌میێ و ل دووڤ سیسته‌مێ خوه‌ تۆماركرنێ ل پۆرتالا (KURDVAC) یان پێگه‌هێ‌ ئه‌لكترونی (https://vac.health.digital.gov.krd).

هه‌روه‌سا ئاماژه‌ ب وێ‌ چه‌ندێ‌ ژی كریه‌، بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ هه‌موو رۆژێن سێشه‌مبی د حه‌فتیێ دا دێ بۆ مامۆستایان بیت كو ڤاكسینا دژی كۆرۆنایێ‌ وه‌ربگرن، ب مه‌رجه‌كی ناسنامه‌ یان پشتگیریا قوتابخانێ د گه‌ل دا بیت.

21

ئه‌ڤرۆ:

رێڤه‌به‌رێ ده‌رگه‌هێ سنووریێ حاجی ئومه‌ران مه‌سعود باتێلی، دیار كر كو هاتنوچوونا گه‌شتیاران د ناڤبه‌را  هه‌رێما كوردستانێ‌ و ئیرانێ دا راوه‌ستیایه‌.

باتێلی راگه‌هاند، مه‌ رێككه‌فتن دگه‌ل لایه‌نێ ئیرانی ل سه‌ر راوه‌ستاندنا لێكگوهارتنا بازرگانی د رۆژا ئێكێ یا جه‌ژنا قوربانیا پیرۆز دا كربوو، ژبلی رۆژا ئێكێ یا جه‌ژنێ، لڤینا بازرگانی د ناڤبه‌را هه‌ردو لایه‌نان دا یا به‌رده‌وام بوو و هه‌تا نوكه‌ ژی یا به‌رده‌وامه‌ و بێی ئاسته‌نگ.

سه‌باره‌ت گه‌شتیاران ژی ناڤهاتی گۆت: “لڤینا گه‌شت و گۆزاری یا راوه‌ستیایه‌ و ئیرانێ ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژ ئه‌گه‌رێ كۆرۆنایێ كریه‌، ب تنێ هنده‌ك كه‌س دشێن گه‌شتێ بكه‌ن و د ره‌وشێن تایبه‌ت دا، وه‌ك نه‌ساخی و بازرگانی و دبلوماسی”.

و ئاماژه‌ ژی دا كو ئیران ناهێلیت ژ هه‌ردو لایه‌نان هاتنوچوون بهێته‌ كرن، به‌لێ ئه‌م ل هه‌رێمێ مه‌ چ ئاریشه‌ نینه‌ كو ئێك گه‌شتێ ژ ئیرانێ بۆ هه‌رێمێ یان ژ هه‌رێمێ بۆ ئیرانێ بكه‌ت.

34

ئه‌ڤرۆ:

حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ ل چاكسازیكرن د لیستا شه‌هیدان و زیندانیێن سیاسی دا یا به‌رده‌وامه‌ و رێڤه‌به‌رێ‌ گشتی یێ‌ شه‌هید و ئه‌نفالكریان ل هه‌ولێرێ‌ ژی دبێژیت: ژ ئه‌گه‌رێ‌ چاكسازیێ‌ ئه‌و كه‌سێن ب نه‌یاسایی ب شه‌هید هاتینه‌ تۆماركرن، هه‌موو دێ‌ هێنه‌ ژێبرن.

داماو محه‌مه‌د، رێڤه‌به‌رێ‌ گشتی یێ‌ شه‌هید و ئه‌نفالكریان ل هه‌ولێرێ‌ خویا كر، به‌رده‌وام چاكسازی د لیستا شه‌هیدان و زیندانیێن سیاسی دا دهێته‌كرن و بۆ مالپه‌رێ‌ فه‌رمیێ‌ پارتی دیموكراتی كوردستان گۆت: “پلانا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ ئه‌وه‌، چو كه‌سه‌ك ژ ده‌رڤه‌ی یاسایێ‌ د ناڤ لیستا شه‌هیدان دا نه‌مینیت، هه‌كه‌ به‌ری نوكه‌ كه‌سه‌ك ب هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كێ‌ هه‌بیت، بناڤێ‌ شه‌هید هاتبیته‌ تۆماركرن، پشتی پێداچوونێ‌ ناڤێ‌ وی دێ‌ هێته‌ ژێبرن و به‌رده‌وام پێداچوونا ب لیستا شه‌هیدان دا دهێته‌كرن”.

ئاشكرا ژی كر، پشتی ده‌ركه‌فتنا یاسایا چاكسازیێ‌، به‌رده‌وام كار بۆ پێداچوونا باده‌كا هه‌موو شه‌هید و زیندانیێن سیاسی دهێته‌ كرن.

ل دۆر ڤه‌گوهاستنا باده‌كا شه‌هیدێن شه‌رێ‌ داعش بۆ سه‌ر وه‌زاره‌تا شه‌هیدان، ناڤهاتی گۆت: “پێشنیاز بۆ چاره‌سه‌ركرنا پرسا شه‌هیدێن شه‌رێ‌ داعش هاتینه‌ كرن، چونكو هه‌تا نوكه‌ مووچێ‌ وان ل وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌یه‌”.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com