وەزیرێ دەرڤەیێ ئیراقێ ل واشنتۆن راگەهاند، د سەرەدانا محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ بۆ ئەمریكا دبیت پرسا هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ تەوەرەكێ دانوستاندنان بیت، هەروەسا دبێژیت: ئەوا ژ سۆدانی تێگەهشتیم، مووچەیێ مەها ئادارێ ژی دێ هنێریت.
فوئاد حسێن، وەزیرێ دەرڤەیێ ئیراقێ د كۆنفرانسەكێ رۆژنامەڤانیدا ل دۆر مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ گۆت» سەبارەت پرسا مووچەی كار هاتییە كرن، هەرچەندە هەتا نوكە گرفت نەهاتینە چارەسەركرن، بەلێ پێشبینی دهێتە كرن د ڤان چەند رۆژان دا بهێنە چارەسەركرن و ئەوا ئەز ژ سۆدانی تێگەهشتیم، هیچ گرفتەك نینە و مووچەیێن مەها ئادارێ ژی دێ هێنە هنارتن».
ل دۆر بابەتێ پڕۆژەیێ (هەژمارا من) فوئاد حسێن گۆت» نوكە شاندەكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل بەغدایە و ل سەر ئەڤی پڕۆژەی ل گەل حوكمەتا ئیراقێ دانوستاندنان دكەت، هەرچەندە من پێزانین ل سەر ئەوان دانوستاندنان نینن، بەلێ پێدڤییە حوكمەتا ئیراقێ و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل سەر ئەڤی بابەتی و بابەتێن دی ژی بگەهنە رێككەفتنێ».
سەبارەت سەرەدانا ئەڤێجارێ یا شاندێ بلند یێ حوكمەتا ئیراقێ ب سەرۆكایەتییا سۆدانی بۆ واشنتۆن، وەزیرێ دەرڤەیێ ئیراقێ گۆت» شاندێ حوكمەتا ئیراقێ ئەندامێن كورد ژی دناڤدا یێن هەین و ناڤەرۆكا دانوستاندنان ژی ژ سەرەدانێن پێشتر یا جوداترە و چەند بابەتێن دی یێن هەین بۆ باسكرنێ، بەلێ ئەو بابەتێن پەیوەندی ب بانك ودۆلاری و دیناری ڤە هەی هەر دێ هێنە باسكرن».
ئاماژەكر ژی» ب پشتڕاستی ڤە پرسا هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ ل گەل سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ دێ هێتە باسكرن كو چەند كۆمپانیێن ئەمریكی یێن بەرهەمهێنەرێن پەترۆلێ یێن هەین، كو بێگومان ئەوان ژی گرفتێن خوە ل گەل كۆنگرێسی و ئیدارەیا ئەمریكی باسكرینە».
فوئاد حسێن گۆت ژی» هەر د ئەڤێ سەرەدانا سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ دا دێ باس ل پەیوەندیێن ئەمنی و لەشكری یێن ئیراقێ و ئەمریكا هێتە كرن ل گەل میكانیزما كار و چالاكیێن هێزێن ئەمریكی د پاشەڕۆژێدا، هەر وەكو چاوان د دانوستاندنێن لژنەیێن ئەمنی دا دانوستاندن ل سەر دهێنە كرن بۆ ئەوێ چەندێ ل دووماهیێ سیاسەتەكا نوو یا پێكڤە كاركرنا هێزان بهێتە دیاركرن».
سەبارەت سزایێ ل سەر بانكێن ئیراقی، وەزیرێ دەرڤەیێ ئیراقێ ئاماژەكر» مە ل گەل وەزیرێ گەنجینەیا ئەمریكا كۆمبوون هەبوو و ئەوا بڕاشكاوانە، نەكو باسێ سزادانا بانكی، بەلكو باسێ گرتنەبەرا چەند پێرابوونان كر ل گەل دوپاتكرن ل چاكسازیێ د سیستەمێ بانكی و داراییێ ئیراقیدا و ل دۆر ئەڤێ چەندێ ژی دێ دانوستاندن د بەردەوام بن».
خویاكر ژی» بەری هاتنا سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ چەند لژنە یێن هەین دێ كار ل سەر چەند بابەتان كەن، ژوان ژی لژنەیا وزێ دێ دانوستاندنان ل سەر بابەتێ پەترۆلێ و غازێ و كارەبێ كەت، هەروەسا لژنەیەكا دی یا تایبەتە ب پرسێن بانكی و دارایی و چەند لژنەیێن دی ژی یێن هەین د بوارێن خزمەتگوزاری، ڤەگۆهاستن، ساخلەمی، خواندنا بلند یێن هەین و ئەو لژنە دێ ل گەل ئالیێن پەیوەندیدارێن ئەمریكا دانوستاندنان كەن بۆ بەرهەڤكرنا رێككەفتنا بلند».
ل رۆژا ئەینییا بۆری كارین ژۆن پێیەر، پەیڤدارا كۆچكا سپی راگەهاندبوو، ل رۆژا 14/4/2024 جۆ بایدن، سەرۆكێ ئەمریكا ل كۆچكا سپی دێ پێشوازیێ ل محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ كەت و هەردو سەركردە دێ هەماهەنگیێ كەن ل دۆر كارێن بەراهیێ یێن هەڤپشكییێ د ناڤبەرا ئەواندا و ب هێزكرنا پەیوەندیێن دوقۆلی د ناڤبەرا ئەمریكا و ئیراقێدا. هەروەسا دێ دانوستاندن كەن ل دۆر شكاندنا ئێكجاری یا داعشێ و بەر ب پێشڤەچوونا ئەركێ لەشكری پشتی پێكئینانا هەڤپەیمانییا نێڤدەولەتی بۆ شكاندنا داعشێ «.
هەروەسا سەرەدانا سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ بۆ واشنتۆن د دەمەكیدایە كو زێدەتر ژ سالەكێیە حوكمەتا ئیراقێ هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ بۆ بازارێن جیهانێ راگرتییە، ئەڤە ژی نێزیكی 11 ملیار دۆلار زیان ب داهاتێ ئیراقێ گەهاندیە و ژ ئەگەرێ ئەوێ چەندێ چالاكیێن بەرهەمئینانا چەند كۆمپانیێن ئەمریكی ژی ل كەرتێ پەترۆلا هەرێما كوردستانێ راوەستاینە، لەوما دهێتە پێشبینی كرن ئیدارەیا ئەمریكی رۆلەكێ ئەرێنی و كاریگەر د دەستپێكرنا هنارتنا پەترۆلێ هەرێما كوردستانێدا بگێریت.

هەولێر، قائید میرۆ

بسپۆرەكێ قانوونا دستووری ئاماژێ دكەت كو ب گۆڕەی دستوورێ ئیراقی سەرۆكێ كۆمارێ ئیراقێ دەستهەلات یێن هەین كو رێگریێ ل بڕیارێن دادگەها فیدرال بكەت و دستووری ئەو دەستهەلات داینە سەرۆك كۆماری هەكە ئەركێ خوە بجهبینیت هەروەسا دبێژیت، نوكە دەم هاتییە ئێدی سەرۆك كۆمارێ ئیراقی هەلویست هەبیت ل هەمبەر هەژمارەكا بڕیارێن دادگەهێ و بەرگریێ ژ دستووری بكەت.
د. وەعدی مزیری، بسپۆرێ قانوونا دستووری بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت» ل هەموو سیستەمێن فیدرال و دستووری ل سەر بنەمایێ راگرتنا بەلانسەكی هاتییە راگرتن دناڤا دستووری دەستهەلاتێن هەموو دەزگەهەكی هاتینە دیاركرن هەتا كەس زێدەگاڤیێ ل سەر دەستهەلاتێن بەرامبەر نەكەت بۆ نموونە ئەركێ جڤاتا نوونەران چاڤدێریا حوكمەتێیە هەتا قانوون بهێنە بجهئینان، مادەیەكێ گرنگ د ناڤا دستوورێ ئیراقێدا یێ هەی ئەوژی مادەیێ 67 كو باسێ ئەوێ چەندێ دكەت سەرۆك كۆمار پارێزەرێ دستوورییە و هەردەمێ زێدەگاڤی ل سەر دستووری هەبن وی دەمی ئەركێ سەرۆك كۆمارێیە بەرگریێ ژ دستووری بكەت و نەهێلیت دستوور بهێتە بنپێكرن».
ئەوی بسپۆرێ قانوونا دستووری دیاركر ژی» هەر ئاریشەیەكا پەیدا ببیت سەرۆك كۆمار دڤێت چارەسەر بكەت، مخابن هەتا نوكە سەرۆك كۆمارا ئیراقی نەشیایە ئەڤان دەستهەلاتێن خوە بكار بینیت، لەوڕا ژی نوكە سەرۆك كۆمارا ئیراقی دەستهەلات یێن هەین بۆ راگرتنا بڕیارێن دادگەها فیدرال یێن دژی هەرێما كوردستانێ هاتینە دەركرن و ئەو چەندە ژی نابیتە دەستێوەردان ژی، ژ بەر كو دستوورێ ئیراقی ئەو ماف و دەستهەلات یێن داینە سەرۆك كۆمارا ئیراقێ».
هەروەسا خویاكر» سەرۆكێ كۆمارێ ئیراقێ نەكریە نەریت بۆ بجهئیانانا ئەڤێ مادەیێ دستووری، چونكە ئەو بڕیارێن ژئالیێ دادگەها فیدرال هاتینە دەركرن بووینە ئەگەرێ پەیداكرنا نەسەقامگیریێ ل ئیراقی و پێكهاتە ژی هاتینە دوورئێخستن ژ پڕۆسەیا هەلبژارتنان، ئەڤە ژی دێ ئەڤی مافی دەتە سەرۆك كۆماری دەستهەلاتێن خوە بكار بینیت و رێگریێ ل بجهئینانا بڕیارێن دادگەهێ بكەت».
پتر رۆهنكر» مادەم بڕیارێن دادگەهێ بووینە ئەگەرێ تێكدانا سەقامگیرییا جڤاكی و سیاسی، ئەڤەژی نیشانا وێ چەندێیە سەرۆك كۆمارا ئیراقی دەستهەلاتێن خوە بكار بینیت و رێكێ نەدەت دستوور بهێتە بنپێكرن، هەكە پێنگاڤەكا وەسا بهێتە هاڤێتن بۆ سەرۆكێن كۆمارێ یێن بهێن ژی دێ بیتە رێكخوەشكەر ئێدی هەردەمێ زێدەگاڤی ل سەر دستووری هەبن دەستهەلاتێن خوە بكار بینن و رێگریێ ل هندەك بڕیاران بكەن، مخابن سەرۆكێن كۆمارێ یێن بەرێ ژی نەشیاینە دەستهەلاتێن خوە وەكو پێدڤی ل هەمبەر بنپێكرنێن دستووری بكاربینن، ئەم یێن دبینین چەندین بڕگە و مادەیێن دستووری یێن هاتینە بنپێكرن و بێدەنگی ل هەمبەر ئەڤان بنپێكرنێن دستوورێ ئیراقی یا هەی كو خەلكێ ئیراقێ دەنگ ل سەر ئەڤی دستووری دایە».

عەزیز هەورامی:

لەتیف رەشید ژ بەهرا كوردان ل سەر كورسییا سەرۆك كۆمارا ئیراقێ روونشتییە و یێ بەرهەڤ نینە دەستهەلاتێن خوە بكاربینیت، بۆ راگرتنا ئەوان بڕیارێن دادگەها فیدرال و وەزارەتا داراییا ئیراقی دژی خەلكێ هەرێما كوردستانێ دەركرین. پسپۆرەكا قانوونی ژی دبێژیت: دەستهەلاتێن سەرۆك كۆمارا ئیراقێ گەلەكن و هەتاكو ئەو پارێزەرێ دستووری ژی یە، ئەوا نوكە ژ ئالیێ دادگەها بلند یا فیدرال و وەزارەتا داراییا ئیراقی و كۆمەكا سەركردەیێن شیعی دهێتە كرن ب تمامی كارێن سیاسی نە نەكو قانوونی، سەرۆك كۆمار ژی دشێت دەستهەلاتێن خوە بكاربینیت بۆ راگرتنا پێشێلكرنا مادەیێن دستووری دژی خەلكێ كوردستانێ.
ئاهەنگ ئەنوەر، بسپۆرا قانوونی بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت» سەرۆك كۆمارا ئیراقێ ئەو دەستهەلات یا هەی تانێ ل ئەوان بڕیارێن دادگەها بلند یا فیدرال ل ئیراقێ دژی گەلێ كورد دەركرین بدەت كو ئەو بڕیار تمام د سیاسی نە و ب رێكا ئەوان بڕیاران ئیران دەستێوەردانێ د كاروبارێن ئیراقێدا دكەت، لەتیف رەشید سەر ب ئێكەتی نیشتمانی كوردستان ڤەیە وئێكەتی ژی د ئەوی بەرەی دایە لەوما دڤێت بێدەنگیێ ب هەلبژێریت و هیچ پێرابۆنەكا قانوونی بەرامبەر رەوشێ ناگریتە بەر».
گۆت ژی» ب پشتراستی ڤە لەتیف رەشید دێ بەرپەرەكێ رەش د دیرۆكا خوە دا تۆمار كەت، مە شۆڕەش و خەبات كریە بۆ بدەستڤەئینانا ئەڤان دەستكەفتان، جەنابێ وی ژ پێخەمەت پۆست و ئیمتیازاتان بێدەنگی یا هەلبژارتی».
خویاكر ژی» بێدەنگییا سەرۆك كۆمارێ ئیراقێ بوویە بار بۆ وەلاتیێن هەرێما كوردستانێ، تاوانە سەرۆك كۆمارەك دەستهەلاتێن خوە بۆ پاراستنا گەلێ خوە بكارنەئینیت، ئەڤ بێدەنگییا وی هیچ جوداهییەك نینە ژ تاوانا رژێمێن دی یێن ئیراقێ دژی گەلێ كورد».
ناڤبری ئاماژە ب ئەوێ چەندی ژی دا» بۆ دیرۆكا لەتیف رەشید وەكو سەرۆك كۆمارا ئیراقێ، وەسا باشە بهێتە سەر شاشەیێن تەلەڤزیۆنان و دەست ژ كار بكێشیت، بەلێ گەلەك یا ب زەحمەتە چاڤەڕێی جۆرەكی ژ ئەوی هەلوەستی ژێ بكەین، ئەو ئەڤە دو سالن ل كۆچكا كۆماری وەكو كارتۆن ل سەر كورسییا دەستهەلاتێیە، هیچ پێنگاڤەكا جدی بۆ گەلێ كورد نەهاڤێتییە».

شارەزارەكێ دارایی و بانكی دبێژیت: دەمێ گوهۆڕینەك د جڤاكێ مەدا رووددەت وەكو پڕۆژەیێ (هەژمارا من) بۆچوونێن جودا ل سەر دروست دبن، بەلێ یا گرنگ ئەوە بەرچاڤرۆهنییەكا زێدەتر بۆ وەلاتییان ل سەر ئەوی پڕۆژەی بهێتە دان.
د. مستەفا مەلا حەسەن، شارەزایێ دارایی و بانكی گۆت» دەمێ گوهۆڕینەك د جڤاكێ مەدا رووددەت وەكو پڕۆژەیێ (هەژمارا من) بۆچوونێن جودا ل سەر دروست دبن، بەلێ یا گرنگ ئەوە بەرچاڤرۆهنییەكا زێدەتر بۆ وەلاتییان ل سەر ئەوی پڕۆژەی بهێتە دان، لەوما دەمێ بەرچاڤرۆهنی دهێتە دان دشیاندایە وەلاتیێن كوردستانێ ژی مفای ژ ئەوی پڕۆژەی وەربگرن».
گۆت ژی» سالانە ل ئەمریكا و ئەفریقیا و هندستانێ، پرۆگرامێن جودا یێن هەین كو بانك و دەزگەهێن دارایی و شارەزایێن بانكان ب رێكا هەوێن جودا هشیارییا دارایی بەلاڤ دكەن سەبارەت ئەوان خزمەتگوزاریێن كو بانك پێشكێش دكەن».
ئەوی شارەزایێ بانكی ئاماژەكر» پڕۆژەیێ (هەژمارا من)، هەموو ئەو پاكێجێن دارایی یێن كو ل جیهانێ هەین دشێن د دەمەكێ كێمدا پێشكێش بكەن، هەروەسا ئێك ژ باشترین سیستەمێن دارایی یێن ئەورۆپا یێ توركیایە، پڕۆژەیێ (هەژمارا من) هیچ ژ ئەوی كێمتر نینە».
باس ل ئەوێ چەندێ ژی كر» ل گەل پێشكەفتنا تەكنەلۆژیایێ، كەرتێ بانكی پێنگاڤەكا بلەز هاڤێتییە، هەروەسا ئەو وەلاتێن د پڕۆسەیا بانكی و سیستەمێ داراییێ جیهانیدا د پشكداری نەكری، ب تمامی د پاشكەفتینە، هاندانا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بۆ ئەوێ چەندێ وەلاتییان د سیستەمێ بانكیدا پشكدار بكەت ، پێشكەفتنە».