NO IORG
Authors Posts by Naci Badel

Naci Badel

2354 POSTS 0 COMMENTS

9

پتریا خەلكی دەرمانێن ئێشكێمكرنێ‌ دخوون دەمێ‌ سەرێ‌ وان د ئێشیت، ئەو هزر دكەن ئەو چارەسەریا ئێكانە یا نەهێلانا ئێشانا سەری یە.
بەلێ‌ ئەو چارەسەریا نموونە نینە، چونكو دگەل خوارنا وان دەرمانان هندەك زیان ژی ل لەشێ‌ مرۆڤی دبن، لەورا باشترە مرۆڤ هزر ل رێكێن سروشتی بكەت بو نەهێلانا ئێشانا سەری، وەكو ڤەخوارنا كوپەكێ‌ چایا كركەمێ‌ یان هلكێشانا بێهنا زەیتێن سروشتی كو گەلەك جاران مرۆڤی ئارام دكەن.
هەروەسا كۆمەكا خوارنان ژی هەنە، ڤەكولینان دیاركریە كو د كاریگەرن بو كێمكرن و نەهێلانا سەرئێشانێ‌ ژوانژی:
نیڤشك: تشتێ‌ زانا ل دەڤ خەلكی ئەوە كو نیڤشك یێ‌ باشە بو ساخلەمیا رووڤیكان، بەلێ‌ گەلەك كەس نزانن كو چارەسەریا ئێشانا سەری دكەت، دبیت سەرئێشان ژ ئەنجامێ‌ كێمیا كالسیومی بیت د لەشی دا، لەورا خوارنا نیڤشكی كو یێ‌ پرە ژ كالسیومی دێ‌ هاریكاربیت بو كێمكرنا سەرئێشانێ‌، دێ‌ هێشتا باشتر بیت تو كاوچكەكێ‌ هنگڤینی یان فێقێی نوو و گەهشتی لسەر زێدەبكەی بو زێدەكرنا هێزا لەشی، هەروەسا دشیاندایە كوپەكێ‌ شیری ڤەخووی بو وەرگرتنا پێدڤیا خوە ژ كالسیومی.
موز: مەگنسیوم ئێك ژ گرنگترین ژێدەرێن خوارنێ‌ یە كو رۆلەكێ‌ مەزن دگێریت بو كێمكرنا ئێشانێن سەری، دشیاندایە مەگنسیومی ب دەست خوەبینی ب رێیا هندەك خوارنان و یا ژ هەمیان ژی باشتر موزە، چونكو موز ژ رێژەكا مەزن یا مەگنسیومی پێك دهێت و گەلەك ڤیتامین و كانزایێن گرنگ بو لەشی دناڤدا هەنە.
چەرەزات: دشیاندایە پێدڤیا خوە ژ مەگنسیومی وەربگری ب رێیا هندەك چەرەزاتان و ب تایبەت وەكو (كاجو، كاكلێن باهیڤان، گویز و بندەقان)، دێ‌ باشتربیت تێكەلەكێ‌ چەرەزاتان بخووی بو كێمكرنا ئێشانێن سەری و وەرگرتنا مفایێن ساخلەمیێ‌.
شكولاتێن تاری: دەمێ‌ ژ ئەنجامێ‌ نەئارامیێ‌ تووشی ئێشانا سەری دبی، دێ‌ باشتر بیت پارچەكا شكولاتێن تاری بخووی، دشیاندایە ئالوزیا تە كێم بكەت و سەرئێشانێ‌ نەهێلیت، هەموو شكولات ب ڤی كاری رادبن، بەلێ‌ یێن تاری زیانێن وان كێمترن.
شتی: د هندەك دەمان دا، ئەگەرێ‌ ئێشانا سەری هشكبوونە، ل وی دەمی شیرەتان ل تە دكەین گەلە ئاڤێ‌ ڤەخوو و شتر بخوون، چونكو ئەو فێقیەكێ‌ هاڤینێ‌ یێ‌ سڤكە و 92% ژێ‌ ئاڤە، هەروەسا تاما شتی ژی هێزێ‌ زێدەدكەت و هەستكرنێ‌ ب وەستیانێ‌ كێم دكەت.
ئەڤوكادو: ئەو رونێن ساخلەم یێن دناڤ ئەڤوكادوی دا هەین، مفایەكێ‌ مەزن بو چارەسەریا گەلەك نەخوشیان هەیە و ژوانژی نەهەڤسەنگیا هورمونی كو گەلەك جاران دبیتە ئەگەرێ‌ هەودانان و سەرئێشانێ‌، لەورا یا باشترە ئەڤوكادو ل سەر سیستەمێ‌ تە یێ‌ خوارنێ‌ بهێتە زێدەكرن ب تایبەت هەكە سەرێ‌ تە دئێشیت و ب تایبەت ژی ل دەڤ وان ژنان یێن سەرێ‌ وان ل دەمێ‌ عادەیا هەیڤانە دا دئێشیت.
قەهوە: ڤەخوارنا فنجانەكێ‌ قەهوێ‌ هاریكارە كو مرۆڤ هەست ب هشیاربوونێ‌ بكەت، هەروەسا قەهوە هاریكارە بو كیمكرنا ئێشانا سەری ژ ئەنجامێ‌ باشكرنا پالدانا خوینێ‌ بو مەژیێ‌ مرۆڤی.
زەرزەوات: ژێدەرەكێ‌ گەلەك باش یێن مەگنسیومی نە، لەورا هەكە سەرێ‌ تە ئێشا زەرزەواتێن بەلگ بخوو، ژ گرنگترین جورێن وانژی: سپیناخ، بەقدەنوس و بەقلی و كەلەمی.

12

قەیس وەیس:

ب دووماهی هاتنا یاریێن گەڕا 19ێ‌ و دووماهییێ‌ ژ قۆناغا ئێكێ‌ یا خولا ستێرێن ئیراقێ‌ یا فوتبۆلێ‌، تیما یانەیا زاخۆ ناسناڤێ‌ قارەمانێ وەرزێ‌ زڤستانێ‌ ب دەستڤە ئینا و دهۆك ئێك ژ باشترین یانەیان و هەولێر تیمەكا پێشكەفتی و نەورۆز بەردەوامی دا ئاستەنگا.
بۆ جارا ئێكێ‌ د دیرۆكا خوە دا زاخۆ قارەمانا وەرزێ‌ زڤستانێ‌
تیما یانەیا زاخۆ ب فەرمی ناسناڤێ‌ قارەمانا وەرزێ‌ زڤستانێ‌ یا خولێ‌ ب دەستڤە ئینا پشتی سەركەفتنەكا مەزن ل سەر مێڤانا خوە یانەیا ئەلقاسم یا نەجەفی ئینایی ب شە گۆلان بەرانبەر دو گۆلان، د یارییا واندا ئەوا ل ئێكشەمبییا بۆری ژ چارچووڤەیێ‌ هەڤڕكیێن گەڕا19ێ‌ و دووماهییا قۆناغا ئێكێ‌ ل یاریگەها زاخۆ هاتیە كرن، گۆلێن زاخۆییان ژلایێ‌ یاریزانان گۆلكەرێ‌ وێ‌ یێ‌ بەرازیلی گۆستاڤۆ هێنریك هاتریك د خولەكێن هەشتێ‌، 35 و 62ێ‌ ، پاتریك مارسێلۆ دخولەكا نەهێ‌ دا، دیبیۆتی ئۆگۆنا دخولەكا 14ێ‌ دا، ئەحمەد یاسین د خولەكا 28ێ‌ دا تۆماركرن، بڤێ سەركەفتنێ‌ كوڕێن خابووری بۆ جارا ئێكێ‌ د دیرووكا خوە دا ناسناڤێ‌ قارەمانا وەرزێ‌ زڤستانێ‌ ب دەستڤە ئینا، پشتی سەرێ‌ لیستێ‌ پاراستی ب كۆمكرنا 38 خالان ژ11 سەركەفتن، پێنج وەكهەڤییان و یاریزانێن وان 36 گۆلكرینە و 19 گۆل ل سەر هاتینە تۆماركرن.
تەلال ئەلبۆلشی: بووینە قارەمانێن وەرزێ‌ زڤستانێ‌ لێ‌ هێشتا كاروانەكێ‌ درێژ مایە
د كۆنگرەیێ‌ رۆژنامەڤانی دا ڕاهێنەرێ‌ تیما یانەیا زاخۆ یێ‌ قەتەری تەلال ئەلبلۆشی گۆت: سۆپاس هەموو یاریزانا و جەماوەرێ‌ مەزن یێ‌ بەرهەڤبووی دكەین و ئەڤێ‌ سەركەفتنێ‌ بۆ وان دكەینە دیاری، سۆپاس بۆ خودێ‌ ئەم بووینە قارەمانێن وەرزێ‌ زڤستانێ‌ لێ‌ مە كاروانەكێ‌ درێژ مایە و ب هەڤكارییا كارگێرییا یانەیێ‌ و جەماوەری دێ‌ بەردەوامبین ل سەر ئاستێ‌ خوە یێ‌ جوان و ئەنجامێن سەركەفتنی، یاریەكا دیرووكی بوو ژبەركو هەموو یاریزانان ل دووڤ ئامۆژگاریێن بۆ هاتینە دان ب جهئینان، راستە بووینە قارەمانێن وەرزێ‌ زڤستانێ‌ لێ‌ هێشتا پلانا مە ب دووماهی نە هاتییە و هێشتا قۆناغەكا درێژ مایە.
گۆستاڤۆ ژی ل سەرێ‌ لیستا گۆلكەرانە
ب دووماهی هاتنا گەڕا 19ێ‌ و تۆماركرنا هاتریك د یارییا خوە بەرانبەر ئەلقاسم دا ستێرێ‌ یانەیا زاخۆ یێ‌ بەرازیلی گۆستاڤۆ هێنریك پێشڤە هاتە سەرێ‌ لیستا گۆلكەران ب تۆماركرنا 14 گۆلان، هەڤالێ‌ وی و یاریزانێ‌ هەلبژارتیێ‌ ئیراقێ‌ ئەمجەد عتوان ب تۆماركرنا 10 گۆلان رێزا دویێ‌ ل سەر لیستا گۆلكەرێن تیما زاخۆ دهێت، ناسر محەمەدو چار گۆل، ئەحمەد یاسین دو گۆل، هەر ئێك ژ ئەیۆب نناحی گۆلەك، محەمەد عەلی عەبۆد گۆلەك و موسێس گۆلەك، مەحمود فائیز، پاتریك مارسێلۆ و دیبیۆتی ئۆگۆنا هەر ئێك گۆلەك تۆماركرینە كو سەرجەمێ‌ گۆلێن زاخۆ بووینە 30 گۆل د خولێ‌ دا.
ئەلهۆیێن چیا ل سەر ڕێبازا سەركەفتنان نا ڕاوەستن
تیما فوتبۆلا یانەیا دهۆك بەردەوامە ل سەر ئەنجامێن خوە یێن باش و پێشڤەچوون بەر ڕێزێن پێشیێ‌ پشتی د یارییا ڤێ‌ گەڕێ‌ دا شیایی سەركەفتنەكا گرنگ ل سەر مێڤانا خوە یانەیا نەفت یا بەغدایی ئینایی ب گۆلەكێ‌ بێ‌ بەرانبەر، د یارییا واندا ئەوا ل یاریگەها یانەیا دهۆكێ‌ هاتیە كرن، گۆلا دهۆكێ‌ ژلایێ‌ پیشەكارێ‌ وێ‌ یێ‌ بەرازیلی لۆكاس هێنریك د خولەكا 21ێ‌ دا تۆماركر، ئەڤێ‌ ئەنجامی تیما دهۆكێ‌ پێشڤە چوو رێزا چارێ‌ ب كۆمكرنا 34 خالان ژ 10 سەركەفتن، چار وەكهەڤییا و 25 گۆل هاتینە تۆمارمكرن و 15 گۆل ل سەر هەنە، ئەلهۆیێن چیا یارییەكا پاشئێخستی بەرانبەر یانەیا تەلەبە مایە، دوور نینە هەكە ب سەركەڤیت و تیمێن رێزێن ل سەر دا خوسارەتبن ئەوێن دیاركری د لیستەیا خوارێ‌ یا گشتی، تیما دهۆكێ‌ پێشڤە بچیتە رێزا دویێ‌ ل سەر لیستێ‌.
مەسعۆد میرال: ئاست ب دلێ‌ من نەبوویە لێ‌ سێ‌ خال د گرنگ بوون
د كۆنگرەیێ‌ رۆژنامەڤانێ‌ یێ‌ پشتی یارییا دهۆك و نەفت ڕاهێنەرێ‌ تیما دهۆكێ‌ مەسعۆد میرال پیرۆزباهییا تیما خوە و جەماوەری كر و گۆت: هەرچەندە ئەز ژ ئاستێ‌ تیما خوە ڕازی نەبووم و ب دلێ‌ من نە هاتبوو نیشان دان، لێ‌ ب دەستڤە ئینانا سێ‌ خالان یا گرنگە و پێنگاڤە بۆ رێزێن باشتر، بۆ یارییا بهێت دڤێت ئاستێ‌ خوە یێ‌ جاران ڤەگەڕینن، پیرۆزباهییا تیما خوە و جەماوەرێ‌ مەزن یێ‌ بەرهەڤبووی دكەم، ئەم ڕژدین ل سەر پێشڤەچوونێ‌ و گەشبینن دێ‌ بەردەوامبین ل سەر رێزێن پێشیێ‌، قۆناغەكا تەمام ژ 19 یارییان ماینە لەوما كاروانێ‌ مە یێ‌ درێژە و ئەم بهێنفرەهین.
چەنكاوەرێن دهۆكییا گۆلكەرێن خولێ‌ كینە؟
تیما دهۆكێ‌ خوانا دەهـ یاریزانێن پشكداری د تۆماركرنا 25 گۆلان دا هەیە بڤی ڕەنگی، پاشەنگ عەبدوللا شەش گۆل، پیتەر گۆرگیس پێنج گۆل، كەریم دەرویش سێ‌ گۆل، هەر ئێك ژ و شەرقی ئەلبەحری و مارلۆن دۆسانتۆس دو گۆل هەنە، هەروەسان هەر ئێك ژ بەیار ئەبۆ بەكر، یانیك زاكێری، كێلبرت كۆمسۆن، سیابەند عەگید، ئیبراهیم غازی و لۆكاس هێنریك گۆلەك تۆماركرینە، گۆلەك بۆ یاریزانەكێ‌ یانەیەكا دی هاتییە هژمارتن، پشتی ب شاشی ڤە گۆل ل سەر تیما خوە كر.
شرۆڤەكارەكێ‌ ئیراقی پەسنا ئاستێ‌ تیم و پشتەڤانێن دهۆك و زاخۆ دكەت
ژلایێ‌ خوەڤە نبراس شەلمان شرۆڤكارێ‌ وەرزشی یە بەرنیاس د ناڤا وەرزشا فوتبۆلا ئیراقێ‌ دا پەسنا ئاست و شیانێن یاریێن كوردستانی ب گشتی و یانەیا زاخۆ و دهۆك ب تایبەتی دكەت و گۆت: هەبوونا هەرچار یانەیێن كوردستانی د خولا ستێرێن ئیراقێ‌ دا تامەكا تایبەت و هێز ئێخستیە د خولێ‌ دا، هەروەسان جەماوەرێن زاخۆ و دهۆك جوانی و گیانەكێ‌ هەڤڕكیێ‌ و پێشكەفتنێ‌ ئێخستیە د یارییان دا، ئەوا من دیتی د یارییا زاخۆ یا ڤێ‌ دووماهیێ‌ دا هەروەكو یا خولا ئنگلتەرایێ‌ بوو، ئاست، تەكتیك، شێواز و گۆلێن جوان، هەروەسان یاریێن دهۆكێ‌ ژی ئاستێن مەزن و پێشكەفتی و تەكتیكەكا بلند، ئەڤە ژی جهێ‌ شانازیێ‌ یە كو خولا ئیراقێ‌ بەر ب پێشڤەچوونەكا باش دچیت، هەڤڕكییەكا ب هێز ل سەر رێزێن ئێكێ‌ هەتا 10ێ‌ یا هەیی و بەلگەژی خالێن نێزیك دناڤبەرا یانەیێن پشكدار، ب هیڤی نە بۆ قۆناغا دویێ‌ ئەڤ مۆرالە و هێزە یا بەردەوام بیت، ئەڤەیە وەرزشا ئیراقێ‌ یا ڤە دڤێت.
یاریێن گەڕا ئێكێ‌ ژ قۆناغا دویێ‌ هاتنە دەستنیشانكرن
فدراسیۆنا فوتبۆلا ئیراقێ‌ ب فەرمی یاریێن گەڕا ئێكێ‌ ژ قۆناغا دویێ‌ كود بینە هەڤڕكیێن گەڕا 20ێ‌ یا خولا ستێرێن ئیراقێ‌ دەستنیشانكرن، ل ئەینییا بهێت تیما یانەیا دهۆك دێ‌ ژ دەرڤەیی یاریگەها خوە بەرانبەر یانەیا ئەلقاسم ل یاریگەها فەیحا‌و دەمژمێر پێنجێ‌ ئێڤاری كەت، د هەمان رۆژدا یانەیا زاخۆ دێ‌ ل یاریگەها شەهید فرانسۆ حەریری بیتە مێڤانا یانەیا هەولێر د هێزترین یاریێن ڤێ‌ ڤەگەرێ‌ و كلاسیكۆیا كوردستانی دا ئەوا دێ‌ ل دەمژمێر 7:30 شەڤ هێتە كرن، ل شەمبییا بهێت یانەیا نەورۆز دناڤ ئەرد و جەماوەرێ‌ خوە دا دێ‌ مێڤاندارییا یانەییا زەورا ل دەمژمێر دو یێ‌ پشتی نیڤرۆ كەت.
ژ یاریێن دی یێن گەڕِا 20ێ‌، رۆژا پێنج شەمبییا بهێت، كەرخ- نەفت ئەلبەسرا، شورتە- كارەبا، ل ئەینییا بهێت، نەفت- نەجەف، تەلەبە- دیالا، شەمبییا بهێت، حدود- مینا، ئەلكەرمە- جەوییە، كەربەلا- نەفت میسان.

13

جەماوەرێ‌ وەرزشی چاڤەڕێ‌ چار ژ دیدارێن پاشكۆ یێ‌ ئەڤ شەڤە نە ئەوێن دێ‌ ژ چارچووڤەیێ‌ قارەمانییا یانەیێن ئۆرۆپا قارەمانێن خولا چامپیۆنز لیگ دەربازبوون بۆ قۆناغا16ێ‌ هێنە كرن، ئەو دێ‌ بشێوەیی هاتن و چوون دناڤبەرا 16 یانەیان هێتە كرن هەشت یانە دێ‌ دەربازبنە قۆناغا 16ێ‌ و دێ‌ یاریێ‌ بەرانبەر یانەیێن رێزێن ئێكێ‌ و هەشتێ‌ یێن د قۆناغا ئێكێ‌ دا هاتین.
ریال و مان ستی ئاگرینە
ئێك ژ یاریێن ب هێز یێن ئەڤ شەڤە ل دەمژمێر 11ێ‌ل یاریگەها ئیتحاد باژێرێ‌ ستی دناڤبەرا خودان ئەردی مانچستەر ستی یا ئنگلتەرایێ‌ و ریال مەدرید یا ئسپانی كو دبیتە دیدارەكا ئاگرین و پرانییا پشتەڤانێن وەرزش چاڤەڕێ‌ نە، ژبەركو هەردو تیم ژ زلهێزێن فوتبۆلا جیهانێ‌ نە و باشترین یاریزان هەنە و خودان ناسناڤن، ریال مەدرید خودانا 15 ناسناڤێن چامپیۆنزێ‌ و مان ستی ل 2023ێ‌ ئێكەم ناسناڤ ئینابوو، ئەڤ بۆ ماوەیێ‌ چار وەرزە ل دووڤ ئێك هەردو یانە بەرانبەر ئێك دبن، د12 یارییان دا بەرانبەر ئێك بووینە، هژمارەیا چار زالبوویە ل سەر وان، چار سەركەفتن، چار خوسارەتی و چار وەكهەڤی هاتینە.
یۆڤانتۆس و پاریس د دەلیڤەیێن دووماهیێ‌ دا
هەر ژ یاریێن ئەڤرۆ یێن قۆناغا پاشكۆ ل دەمژمێر 8:45 شەڤ یانەیا پاریس سانجێرمان دێ‌ بیتە مێڤانا ستاد برێست د دیدارەكا فرەنسی دا، ترس هەیە برێست بەردەوامیێ‌ بدەتە سۆپرایزێن خوە، لێ‌ یانەیا پاریسی ئاستێ‌ خوە باشكریە ودێ‌ بهێز بەرانبەر ڕاوەستیت، دناڤ ئەرد و جەماوەرێ‌ خوە دا یانەیا یۆڤانۆتس یا ئیتالی بەرانبەر ئاستەنگا ئایندهۆڤن یا هۆلەندی یاریێ‌ كەت، هەرچەندە هەردو تیما د قۆناغا كۆمان دا یاری بەرنبەر ئێك كریە و یۆڤی ب3-1 سەركەفتن ئینابوو، لێ‌ ئەڤ قۆناغە هەستیارە دبیت ئەو ئەنجامە دوبارەنەبیت، ژلایەكێ‌ دووڤە یانەیا بۆرۆسیا دۆرتمۆند یا ئەلمانی دێ‌ بیتە ب گوهۆڕینێن نوو دێ‌ بیتە مێڤانا یانەیا سپۆرتینگ لەشبۆنە یا پۆرتۆگالی، هەردو یاریێن دێ‌ ل دەمژمێر 11 شەڤ هێنە كرن.
ئەو یانەیێن ئێكسەر دەربازبوونە قۆناغا هەشتێ‌ هەر ئێك ژ لیڤەرپۆل، بەرشەلۆنا، ئارسنال، ئینتەر میلان، ئەتلەتیكۆ مەدرید، بایرلیڤەركۆزن، لیل و ئاستۆن ڤێلا.

7

رەمەزان زەكەریا

ژ نشكەكێ‌ ڤە پشتی یارییا دناڤبەرا یانەیا ئاكرێ‌ و یانەیا هەولێرێ‌ ئەوا ژ چارچووڤەیێ‌ هەڤڕكیێن گەڕا 17ێ‌ یا خولا پلا نایابا كوردستانێ‌ ئەوا ب سەركەفتنا هەولێرێ‌ ب گۆلەكێ‌ ب دووماهی هاتی، توندوتیژی دناڤ یاریگەهێ‌ پەیدابوو و گەهشتە یاریزان و كارگێرێن هەردو تیمان،ئەڤچەندە بوو جهێ‌ نە ڕازیبوونا هەموولایەكی و فدراسیۆنا فوتبۆلا كوردستانێ‌ دیاركر دێ‌ ل دووڤ ڕێنمایان سەرەدەریی دگەل ڤێ‌ روودانێ‌ كەن.
سوهەیب عەلی پەیڤدارێ یانەیا ئاكرێ بۆ رۆژنامەیا ئەڤرۆ گۆت: ب هیچ ڕەنگەكە دگەل توندوتیژیێ‌ نینن، پشتی یاریزانەكێ یانەیا هەولێرێ ڕەفتارێن نەشرین بەرامبەر پشتەڤانێن یانەیا ئاكرێ كری ئەڤچەندە بۆ ئەگەرێ شەڕ و ئاڵوزی پەیدا بیت،ب مخابنی ڤە ئەڤچەندە بوو ئەگەر زیانێن گیانی هەبن، ئەم دگەل ڤان توند و تیژیان نینن ب هیڤی نە فدراسیۆنا فوتبۆلا كوردستانێ‌ ب ووردی دۆڤچوونێ‌ بكەن و ل دووڤ ڕێنمایان ئەنجام بهێتە دیار كرن.
ژلایێ‌ خوەڤە ئازاد محەمەد سەعید ئەندامێ فدراسیۆنا فوتبۆلا كوردستانێ‌ ژی بۆ ئەڤرۆ گۆت: بەری دەستپێكرنا هەر وەرزەكی مە ڕێنما هەنە وەكو كۆراسەیەك بۆ هەموو یانەیان ل بەر دەستە سز ا و هەموو خال هەر بەندەكێ سزایێ خوە هەیە.
ناڤبری گۆتژی: دەمێ‌ یاریێ‌ چو ئاریشە دژی دادڤان و هە دو تیما نەبووینە، لێ پشتی یاری ب دووماهی هاتی پشتەڤان هاتینە دناڤ یاریگەهێ دا و ئالۆزی دروستكریە،چو بڕیارێن بلەز ناهێتە دان ڕەنگە ب تنێ ل وێ گڕژیا دروستبووی پشتەڤان بهێنە سزادان ل گۆر برگەیێن یاسایێن فدراسیۆنا فوتبۆلا كوردستانێ، بڕیارە ئەڤرۆ هەتا سوبەهی كۆمبوونەكا تایبەت یا فدراسیۆنی بهێتە ئەنجامدان، ل سەر ڕاپۆرتێن سەرپەرشتێ‌ تیمێ‌ و دادڤانان و ڤەدیتنا وێنە و ڤیدیۆیان ل دووماهیێ‌ بریارێ ل سەر وێ روودانێ‌ بهێتە دان، ب هیچ ڕەنگەكی ئەم قەبوول ناكەین خولا كوردستانێ‌ یا جوان و پێشكەفتی هندەك ببنە ئەگەر سیمایێ‌ وێ‌ ب گوهۆڕن.

4

ده‌ق: ڕزگار کێستەیی
خواندن: ئیسماعیل بادی

«ئەی دەریایا ئەڤینا من
د ناڤ خۆ دا
پێلێن تە ئەز وەرپێچام و..
د زڤڕۆکێ دا خەندقاندم
کەسەک د هەوارا من نایێ..
ل دەرڤە ژی
ل بەر قەراغ و مەیاڤێ تە
ژ تێهنا سۆتم
لێڤ و هناڤ ل من کوزرین
وەک حوسێنێ
ل بیابانا کەربەلایێ..
جەرگ و مێلاک لێ قرقچین
فڕەک ئاڤێ نە گهایێ..
فڕەک ئاڤێ نە گهایێ..!!»
ئه‌ڤه‌ ده‌قه‌، هۆزانڤانی ل فێسبووكێ یێ به‌لاڤكری، كو ده‌قه‌كێ تژی هه‌ست و سۆزه‌، به‌حسی ده‌ریایا ئه‌ڤینییێ د‌كه‌ت، وه‌كو چه‌ڤه‌نگه‌ك بكار ئینایه‌، گرێدایه‌ ب ئاڤێ ڤه‌،كو هێمایێ گه‌شبوون و وه‌رارا ژیانێ یه‌.
دەقەکێ هەستیار و شاعیرانەیە، به‌حسی پەیوەندییەکا كویر و ئازاردانەکا گران ل ناڤبه‌را هۆزانڤانی و دەریایەکا چه‌ڤه‌نگا (ئەڤینێ) دکەت.
چەند خاڵێن گرنگ د ده‌قی دا: دەریا ئەڤینێ وەکی هێمایەکا ئازارێ و بێهیڤییێ دەردکەڤیت، پێلێن وێ هۆزانڤانی دکەنه‌ قوربان، هۆزانڤان هەست بە تنێبوون و تێنیبوونێ و ڤه‌ده‌رییێ دکەت. ئاماژەدان ب حوسێنی و کەربەلایێ، چه‌ڤه‌نگێ ئازارێ و بەربەرەکانیێ یه‌، ئاماژە یه‌ بۆ ماتەمینییەکا مێژوویی یا به‌رده‌وام و سالانه‌.
زمانی شعرێ یێ پڕه‌ ژ هەستەکا كویر، هاوارا بێهیڤییێ، هەستا برینداری و بندەستییێ یه‌. هۆزانڤان ده‌ربڕێنێ ژ ژان و ئازارەکا خه‌مبار دکەت، کو به‌حسی تاسا ئازادییێ و ئارامییێ دکەت.
هۆزانڤان خۆ وەک قوربانییەکی دبینیت، کو ل بەر دەریا ئەڤینێ بێهیڤی و تێهنی مایە، بێ هیچ رزگاربوونەک بۆ هه‌بیت.
ل ناڤ ڤی دەقی دا، چەند ئاماژەیێن کەلتووری هەنە: کەربەلا و حوسێن – هێمایەکێ مێژوویی و ئایینی ل ناڤ نڤیسینا کوردی و ئیسلامی دا هه‌یه.، زمانێ پڕه‌ ژ هەستەکێ – نیشاندانا ژانا کوردەکی، هەستا برینداری و تنێبوونێ یه‌، چه‌ڤه‌نگا دەریا ئەڤینێ – وەک هێمایەکێ نازکی و ئازارێ. پەیوەندییا د ناڤبه‌را مرۆڤ و سروشتی – دیتنەکا شاعرانە یا پەیوەندییا نازک دایه‌.
(ئاڤ) هێمایەکا فرە لایەنی یە: ئاڤ وەکی چه‌‌ڤەنگا ژیانێ، ئەڤینێ و مەرگی، هێمایەکا ئازار و جودابوونێ، ناڤەندەکا هەستی، کو شاعر تێدا هه‌ڤرویشی ژیان و مەرگی دبیت، هه‌ڤپەیڤینەکا سروشتی ل ناڤبه‌را هۆزانڤانی و دەریایا ئەڤینێ. هەڤبەرکرن ل گەل کەربەلایێ د ناڤ دەقی دا چەند ئاستەنگ و واتایێن قوول هەنە:
ئازار و مەزلوومیەت تێدا به‌رچاڤ دبیت، شاعر خۆ وەک حوسێنی دبینیت د بیابانا بێهیڤییێ دا، هەردو بابەت به‌حس ل برسیبوونێ، تێنیبوونێ و بێ شییانان دکەت، شاعر ژی د ناڤ دەقی دا بەره‌ڤانییه‌کا هەستیار دکەت.
قوربانیبوون، هەردو لایەن وەک قوربانییەکی دهێن نیشادان، ژان و په‌ریشانی د ناڤەرۆکا هەردو بابەتان دا هاریکارە.
هه‌روه‌سا هۆزانڤان به‌حسێ ‌گرنگییا هەستێن ئەڤیندارییێ و تێنیبوونێ دکەت، هۆزانڤان هەست بکارئینانا وێنەیەکێ هەست كویر دکەت، کو د ناڤ دا سەرکەفتی بووینە. گرنگییا ڤی ده‌قی ل سەر هەستێن كویر، وێنەیێن هونەری، پەیوەندیا مرۆڤی ل گەل ئەڤینێ دمینیت.
هەستا تنێبوونێ د ڤێ هۆزانێ دا گرنگترین ئاماژه‌یا هزری و هەستی یە. ئەڤ هەستە دیار دکەت ده‌مێ هۆزانڤان هەست ب کەسایەتییەکا تنێ دکەت، كو بێ هاریکار و بێ هاوار دمینیت، تێهنی و برسی یە، کو بێ ئاڤ مایە، هەستا تنێبوونێ د فەلسەفا مرۆڤایه‌تییێ دا، کو مرۆڤ چەندی ل ناڤ ئەڤینێ بمینیت، زێده‌تر تێنی دبیت و هه‌ست ب تنێبوونێ كه‌ت.

12

دلكەسەر زێباری

چەند شۆرەش و چەند سەرهەلدان
چەند خەبات و جەند تێكۆشان
چەند مێرخاسی و گەلەك داستان
هەمی ب ناڤێ شەهیدانە
::: :::
چەند هزر و بیر و لڤلڤین
شینی و بەهی و پێكەنین
ژ سەرلێڤا تەڤ گڕنژین
هەر بناڤێ شەهیدانە
::: :::
ئەو شەهیدێن خوین ڕژاندی
دیرۆك بخوینێ نڤیساندی
ئالا ئازادیێ یا چكلاندی
پەیڤا هەردەم بناڤێ وانە
::: :::
چەند رۆژێن نوی و رۆژهەلات
چەند ئۆمێد و هیڤی و خەبات
چەند مزگینی و چەند خەلات
دیسا بناڤێ شەهیدانە
::: :::
وان ژ تاریێ خوە كر چرا
ئەڤی كاروانێ نەمرا
خۆ گۆری كر گەلی برا
دا خۆش ببیت ئەڤ ژیانە
::: :::
وان گرت رێكا ئازادیێ
كر داخوازا رۆناهیێ
بۆ ڤی گەلێ ژ تاریێ
ئاگەهدار كر ئەڤ جیهانە
::: :::
قەهرەمانێن دەشت و چیا
وەلاتێ خوە ژ دل ڤییا
دگەل ئارمانج و هیڤییا
گوت دەیكا مە كوردستانە
::: :::
وان خۆ گۆریكر رێز ب رێز
هزار هزار سلاڤ و رێز
بۆ شەهیدێن وەلاتپارێز
ئازادی بەرهەمێ وانە

13

مارال خەزال/ مێردینێ‌

ئەو بەدەنا خوەش خەملی ب ناز و ئەشق دلبەرە
وەر تەواف بك ڤێ رووگەشێ بەژن زێر و كەمبەرە

هەستێن زەلال داگرتی یە تێ ژ چەمێ شەرابێ
ڤەخ ژ تاسا ڤێ خۆناڤێ مەست و هەیران هەمبەرە

راكە هەردو لنگێن پێشی ب بەز وەرە كەوسەرێ
پشتی میهراج دابە ژێرین ئەو جەوهەر د ناڤبەرە

ئەرد و ئەزمان جۆش بوو سەما دەنگێ ئەشقێ بەلاڤ بوو
جەزبا مەیێ شەوق دایە سەر جان و جانان سەروەرە

1

مەتین وەرمێلی

چەندەك بوو، بابێ وی قاسەكا پارەیا بۆ ئینا بوو، و رۆژانە كۆژمەكێ پارەیی د دایێ، سامانی ژی پتریا وان پارەیان د كرنە د وێ قاسێدا.
دەما زانی پارەیەكێ باش پاشكەوت كریە، گۆتە بابێ خۆ: باب، من دڤێت ب پارێرن خۆ بۆ خۆ ئایپاتەكێ بكڕم.
بابێ وی دزانی، كو ب كێماسی سێ سەد دولار د قاسێدانە، گۆتە كورێ خۆ: كورێ من، قاسا خۆ ب فرۆشە من، ئەز دێ بۆ تە ئایپاتێ كڕم، و قاسە ژی بۆ من.
سامانی چ ئاریشە دگەل پشنیارا بابێ خۆ نەبوو، و هەر زوی ڕازی بوو.
بەلێ تشتێ سەیر ئەو بوو، دەما قاسە ڤەكری، ب تنێ پێنجی دولار تێدا بوون. بێ پڕسیار كرن، بابێ وی زانی، كو دەیكا سامانی پارە ژ قاسێ ئێناینە دەر، و قاسەكا ب هەمان شێوە ل جهێ وێ دانایە، و ب تنێ پێنجی دولار كرینە تێدا. بەلێ یا ژ وێ سەیرتر، دەما پرسیار ژ دەیكا خۆ كری، ئەرێ كێ پارەیێن من ژ قاسێ ئیناینە دەر و برینە؟ دەیكا وی، دا كو ئاشكەرا نەبیت گوتێ: كورێ من، شەیتان هاتیە مالا مە، و پارەیێن تە برینە. ب ڤێ بەرسڤێ بابێ وی شۆك بوو، و د مێشكێ خۆ دا گۆت؛ ئەگەر نوكە سامانی باوەر ژی كربیت، كو شەیتانی پارە برینە، ئەرێ دەما مەزن دبیت، و بزانیت ئەوێ پارەیێن وی برین دەیكا وی بوو، و نە شەیتان بوو، دێ دیتنا وی بو دەیكا وی چبیت، و دێ شەیتان د بیردانكا ویدا بیتە چ؟
و د هزرا خۆ دا گۆت: ئەڤەیە دەما مرۆڤ ب رولێ شەیتانی ڕادبیت، سەد و پێنجی دولارێن دی ژ بەرویكا خۆ قیچكرن، دا لسەر وان پێنجی دولارا تمام بكەت، و ئایپاتێ پێ بكریت.

10

بامەرنێ‌، سالار محەمەد دۆسكی:

1 – 4

پێشمەرگەكێ‌ شۆڕەشا ئیلونا مەزن دیار دكەت كو ل سەر دەمێ‌ شورەشێ‌ چ جوداهی دناڤبەرا پێشمەرگەی دا وەك ئاین و نەتەوا دا نەدهاتەكرن و هەر هەمیان خەبات بۆ ئازادی و تەناهی یا كوردستانێ‌ دكر، هەمان پێشمەرگە خواست ژی زێدەتر رێز ل ماندیبوونا پێشمەرگێن خەباتكرین و خێزان و كەس و كارێن شەهیدان بهێتەگرتن و ئەف ئازادی و تەناهی یا ئەڤرۆ ب بەرهەمێ‌ ئەوان دازانین.
پێشمەرگەیێ‌ شۆڕەشا ئیلونێ‌ فلیپ ئاوراها ئەرەدنی، بۆ رۆژنامەیا ئەڤرۆ دیاركر، كو ل چەرخێ‌ هەژدێ‌ خەلك ژ باكورێ‌ كوردستانێ‌ هاتیە و ل دەڤەرێ‌ ئاكنجی بوویە، هەمان دەم ل دوڤ ژێدەرێن مێژوویی هەبوونا دێران ل ئەرەدانا كو مە دو دێر هەنە مێژوویا وانا دزڤڕیت بۆ 1700 سالان، باپیرێ‌ من ل دەڤەرا بازێ‌ ل ناڤەراستا سالێن هەشتسەدێ‌ ژ كوردستانا باكور هاتیە گوندێ‌ ئەرەدنا ولێ‌ ئاكنجیوویە، ل سالا 1947 ل گوندێ‌ ئەرەدنا ژ دایك بوویمە و بەری شۆڕەشا ئیلونێ‌ گوندێ‌ ئەرەدنا نێزیكی 300 خێزانان تێدا دژیان و هەمی كریستیان بووینە، ل دوڤ گۆتنا باب و بابیرێن من موسلمان ژ هەر دو هۆزێن بەرواری و مزیری هاتینە گوندێ‌ سەری ولێ‌ ئاكنجیبووینە، ل سالێت 1940 قوتابخانە ل گوندێ‌ مە هەبوو و رێڤەبەرێ‌ قوتابخانێ‌ هەر ئەرەدنی بوو، و چەند مامۆستان خەلكێ‌ ئەلقوشێ‌ بووینە، و دیسا بامەرنێ‌ و دەمێ‌ چوویمە قوتابخانێ‌ ژیێ‌ من شەش سال بوون و كچ و كور بوون و موسلمان ل هەمی دەڤەرێ‌ دهاتنە گوندێ‌ ئەرەدنا، و پشتی من قوناغا سەرەتایی ب دووماهی ئینای، شۆڕەشا ئیلونێ‌ دەستپێكر ل سالا 1961 و مالا مە هاتە ڤەگوهاستن بۆ باژێرێ‌ بەغدا، چوونا مە بۆ بەغدا ژ ئەگەرێ‌ هێرشكرنا فرۆكان بوویە بۆ سەر گوندێ‌ مە و پێنچ بومبە ل گوندی دان و ئێك ل دێرێ‌ دا و لایەكێ‌ دێرێ‌ هەڕفاند، و بۆ مێژوو دێ‌ بێژم هەر هەمان سال ئاغایەكێ‌ دەڤەرا بەهدینان ناڤێ‌ وی نابێژم هاتە گوندێ‌ مە و هەر كەسەكێ‌ دیتبا دكوشت و هەشت زەلام پیرەمێر كوشتن و بێ‌ گونەهـ و هەر ئەو مرۆڤ چنە بوون، ئێكەم كەسێ‌ ل گوندێ‌ ئەرەدنا گەهشتیە شۆڕەشا ئیلۆنێ‌ ل سالا 1961 ێ‌ (ئیشو) بوو و گەهشتە بارزانی و سێ‌ جاران بریندار بوو، ل سالا 1962 هەتا 1966 ، (35) كەس ژ خەلكێ‌ گوندێ‌ ئەرەدانا كو كریستیان بوون گەهشتنە رێزێن شۆڕەشا ئیلونێ‌، و پێنچ پێشمەرگەیێن ئەرەدنی ل گەل هورمز مەلك چكوی ل ئالۆكا شەهید بوون، ئەو ژی ( هورمز، بنیامێ‌، فلیپ، شلیمون، گورگیس) ئەڤە هەر پێنچ ل گەل هورمز مەلك چكو شەهید بوون، شەهید بوونا وان پێنچ كەسان بۆ شاشیا سەركردە هورمز مەلك چكوی ڤەدگەریت، راستە مرۆڤەكێ‌ زیرەك و شارەزا و چاڤنەترس بوو، دەمێ‌ چووینە ئالۆكان پتر ژ هەشت پێشمەرگەیێن ئەرەدنی ل گەل دا بووینە ، ل سالا 1963 هەیڤا 12 ئەڤ روودانە دروست بوویە وی دەمی مەعسكەرێ‌ لەشكرێ‌ ئیراقێ‌ ل دهۆك بوو، شەش زیلێن لەشكریێن ئیراقێ‌ بەرەف مویسل دچوون و (هورمز مەلك چكو) كەمینە ل بەردانا و هەر هەمی هاتنە كوشتن و چەندەك ژی وەك دیل كەفتنە دەستێن پێشمەرگەی دا و ئەو دیلێن كەفتینە دەستی دا ل گەل دو پێشمەرگان بەرەف چیایی چوون، و بتنێ‌ ترۆمبێلێن لەشكری مان و جارەكا دی هورمز مەلك چكو گۆت: دێ‌ زڤرم ئەوان ترۆمبێلان سوژین و ل زڤرینێ‌ لەشكرێ‌ سوریا هاتێ‌ وی دەمی رێككەفتنەك د ناڤبەرا ئیراق و سوریێ‌ دا هەبوویە، و لەشكرێ‌ سوریایێ‌ هاڤێتێ‌ و هەر هەمی كوشتن، و دیسا مە پێشمەرگە هەبووینە دناڤا بەرواری یا ل گوندێ‌ مێسكان.
پێشمەرگەیێ‌ شۆڕەشا ئیلۆنا مەزن زێدەتر گۆت: عەمانوێل ئەرەدنی ل بەغدا بوو و پەیوەندی یا وی ل گەل پارتی دیموكراتی كوردستان بوو، سالا 1958 ڤەدگەریت و هاتنا بارزانی ژ ئێكەتیا سۆڤیێت ل سالا 1963 ژیێ‌ من 15 سال بوو و عەمانوێل ئەرەدنی ل بەغدا گۆتە من دڤێت تو بهێیە دناڤا رێكخستنێن پارتی دیموكراتی كوردستان دا، و من گۆتێ‌ بلا و ئەز و كورخالێ‌ خوە (ئسمایل) و خالێ‌ وی (گورگیس دۆسكی) ل گەل هەشت كەسێن خەلكێ‌ (تنێ‌) و بتنێ‌ ئەز خەلكێ‌ ئەرەدنا بوویمە، و هەر هەمی چارشەمبا كومبوونا حزبی ل مالا كورخالێ‌ من بوویە، كارێ‌ من و كور خالێ‌ من ئەو بوویە بەلاڤووكێن پارتی دیموكراتی كوردستان ب شەڤ ل دیواران بدەین و ئێك دبوو زێرەڤان و ئێكی ل دیواری دان، پشتی ژیێ‌ من بوویە 18 سال هاتمە دامەزراندن ل وەزارەتا كارۆبارێن باكور پشكا كاغەزان و هەمان وەزارەت (عەمانوێل) ل سەر پەیوەندیان بوو ل هەمان ئاڤاهیێ‌ ئەز تێدا و رۆژانە مە ئێك و دو دیت و رۆژەكێ‌ چوومە وەزارەتا پلانان دانانێ‌ ب مەرەما هندەك كاغەزان وەك پوستە ڤەگوهێزم و پشتی ڤەگەریایم و دەركەفتیم لێ‌ زڤریم دەستێ‌ چەپێ‌ وی دەمی جهێ‌ من ل قاتێ‌ سیێ‌ بوو و (عمانوێل) ل قاتێ‌ ئێكێ‌ بوو و ژ نشكەكێ‌ ڤە من دیت چەند كەسەك ل گەل (عەمانوێل)ن ومن گۆتێ‌ سپێدە باش مام (عەمانوێل) ل گەل گۆتنا من ئێكی دەستێ‌ من گرت و گۆت تو چەوا ڤی نیاسی؟، من هەست پێكر كو ئەو هاتیە دەستەسەركرن و ئێكسەر من گۆتێ‌ ئەڤە هەڤالێ‌ منێ‌ كاری یە ل فەرمانگەهێ‌ و رۆژانە مە كار ل گەل ئێك دو هەیە و گۆت پا توزانی مالا وی كیڤە یە؟ من گۆتێ‌ نەخێر چونكە بتنێ‌ هەڤالێ‌ منێ‌ فەرمانگەهێ‌ یە و من پەیوەندی ل دەرڤە ل گەل نینە، ئێكسەر هاڤێتم و گۆت هەرە و ئەو ب ترۆمبێلێ‌ چوو و ئەو ل گەل خوە بر و دەمێ‌ چووین و ئێكسەر ئەژی چوومە مالا (عەمانوێل) من گۆتە هەڤژینا وی كا چ هەیە كاغەزێن نێهنی یان وێنە بسوژە چونكە هاتیە دەستەسەركرن و رەنگە هێزێن ئەمنێ‌ بهێن مالا هەوە پشكنین بكەن و هەر ئێكسەر هەمی سوتن و دووف دا چوومە دەف كورخالێ‌ خوە و من بابەت بۆ شرۆڤەكر و من گۆتێ‌ دڤێت خوە قورتال بكەین چونكە چارشەمبێ‌ كومبوون هاتبوو ئەنجامدان و ژڤان بوو پێنچ شەمبێ‌ هەمی ئابوونە ب رێكا وی بۆ بارەگایێ‌ حزبێ‌ بهێنە بلندكرن.

16

سندس سالح سلێڤانەیی:

ب هەلكەفتا بۆرینا (55) سالان ل سەر دامەزراندنا ئێكەتیا نڤیسەرێن كورد/گشتی، ئێكەتیا نڤیسەرێن كورد/لقێ‌ دهۆكێ‌، دوهی رۆژا دوشەمبی رێكەفتی 10/2/2025 ئێڤاریەكا هەلبەست خواندنێ‌ بۆ گەنجان ل هولا نڤیسەران گێڕا و هژمارەكا هەلبەستڤانێن گەنج ژ هەردو رەگەزان دوێ‌ كوڕێ‌ هەلبەست خواندنێ‌ دا د پشكدار بوون و ناڤەرۆكا هەلبەستێن وان ل دۆر حەزژێكرنا ئاخ و وەلات و پێشمەرگەی و سروشتێ‌ جوانێ‌ كوردستانێ‌ بوون.
بەری دەستپێكرنا وی كوڕێ‌ هەلبەست خواندنێ‌ بەرێز (حەسەن سلێڤانەیی) سەرۆكێ‌ ئێكەتیا نڤیسەرێن كورد/لقێ‌ دهۆك، ئەڤ هەلكەفتە ل هەموو ئەدیب و نڤیسكارێن كوردستانێ‌ ب گشتی و یێن پارێزگەها دهۆكێ‌ ب تایبەتی پیرۆزكر و دیاركر كو نوكە بەرهەڤیێن دهێنە كرن دا ل خزیرانا ئەڤ سالە كونگرێ‌ گشتی یێ‌ نڤیسەران بهێتە گێڕان.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com