NO IORG
Authors Posts by Naci Badel

Naci Badel

2182 POSTS 0 COMMENTS

2

دهۆك، لەزگین جۆقی:

رێڤەبەرێ كۆچ و كۆچبەران ل پارێزگەها دهۆكێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ ئاشكرا كر، هاریكاری بۆ ئاوارەیان كیمبووینە، ئەڤ سالە 70% هاریكاری كێمبووینە.
پیر دەیان، رێڤەبەرێ كۆچ و كۆچبەرێن پارێزگەها دهۆكێ دیاركر، نوكە حكومەتا هەرێما كوردستانێ خزمەتگوزاریێن د ناڤ كەمپێن سنۆرێ‌ پارێزگەها دهۆكێ‌ و ئیدارا سەربخۆ یا زاخۆ دا دابین دكەت، وەكو: راكرنا گلێشێ و دابینكرنا ئاڤا ڤەخوارنێ و پەروەردەیێ‌ و ساخلەمیێ و كەهرەبێ‌ و گۆت: «هاریكاریێن رێكخراوان وەكو جاران نەماینە و كێمبووینە».
گۆتژی: «سالا بهێت، رەنگە هاریكاریێن ئاوارەیان پتر كێم ببن، چونكی هەكە (un) هەڤكاریێ‌ نەكەت پتر بارگرانی ل سەر مە دروست دبیت».

2

زاخۆ، دلۆڤان هالۆ:

ئەندازیار ئەحمەد فاروق، سەرپەرشتێ پڕۆژەیێ جادەیا جگەرخوین بۆ سێمالكا بۆ ڕۆژناما ئەڤرۆ دیاركر كو جادەیا سەرەكی یا جگەرخوین بۆ سێمالكا ب درێژاهیا دو هزار و 600 مەتران دهێتە قیركرن و د قووناغێن دوماهیێ دایە و ل دەمەكێ نێزیك دێ كەڤیتە د خزمەتا خەلكی دا.
ناڤهاتی ئاماژە ب وێ چەندێ ژی كر كو كوالیتیا قێرێ‌ بۆ ڤێ جاددەیێ دهێتە بكارئینان ل دووڤ ستاندەردێن جیهانی نە و ل تاقیگەهان هاتیە تێستكرن و ب شێوەیەكێ سەركەفتیانە ل تاقیگەهێ هاتیە پەسەندكرن.

3

شێخان، بارزان مزووری:

ئەندازیار سەمیر رێكانی، سەرپەرشتێ پڕۆژەیێ جۆتسایدێ‌ شێخان بۆ لالشێ‌ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار كر، پڕۆژەیێ جۆتسایدێ‌ شێخان بۆ لالشێ‌ ب گوژمێ 28 ملیار دیناران و ب درێژاهیا هەشت كیلۆمەتران ل دووڤ دیزاینەكێ سەردەمیانە هاتیە دروستكرن.
ناڤبری گۆت: «پڕۆژە د قووناغێن دوماهیێ دایە، هەردو سایدان دو قاتێن قێری ب دوماهی هاتینە، د ڤێ حەفتیێ دا دێ قاتێ سێیێ یێ قێری بۆ هێتە كرن و كەڤیتە د خزمەتا وەلاتیان دا».
گۆتژی: «مزگینیێ د دەینە خەلكێ خۆ، كو ئەڤ پڕۆژە دێ خزمەتەكا باش و جوانیەكا جودا دەتە ڤێ دەڤەرێ، ب تایبەت سەرەدانكەرێن پەرستگەها لالشێ‌ و ئاكنجێن دەڤەرا ئەترووشێ‌«.

7

رەمەزان زەكەریا:

كاركرن ل سەر جۆتسایدێ‌ رێكا بەردەڕەشێ بۆ خەبات بەردەوامە و ب رەنگەكێ‌ سەردەمیانە دهێتە چێكرن.
ئەندازیار ئەحمەد تاهر زەینەل، رێڤەبەرێ پڕۆژەیێ رێكا بەردەڕەشێ‌ بۆ خەبات بۆ ئەڤرۆ گۆت: «ل سەر فەرمانا سەرۆكێ حكومەتا هەرێما كوردستانێ، پڕۆژەیێ رێكا بەردەڕەشێ بۆ خەبات ب درێژاهیا 35 كیلۆمەتران و ب گوژمێ 214 ملیار دیناران دهێتە بجهئینان».
گۆتژی: «پڕۆژە ب ستانداردەكێ نێڤدەولەتی دهێتە چێكرن و شێوازێ چێكرنا رێكێ ئۆتۆبانە و جۆتسایدە و هەر سایدەكی سێ ترۆمبێل دێ‌ شێن هاتنوچوونێ تێدا كەن و هەشت ئۆڤەرپاس ژی دكەڤنە د ناڤ پڕۆژەی دا».
ئەندازیار ئەحمەد زێدەتر گۆت: «دەمێ پڕۆژەی سێ سالن و كار تێدا بەردەوامە، ب فەرمانا سەرۆكی حكومەتا هەرێما كوردستانێ گوهۆڕین تێدا هاتنەكرن و رێك هاتنە بەرفرەهكرن، ب بەردەوامی ژ لایێ حكومەتا هەرێما كوردستانێ دووڤچوون ل سەر پڕۆژەی دهێتە كرن و كار تێدا بەردەوامە».

سەرۆکێ گشتی یێ پارتا سوسیالیست یا کوردستانێ دیار دکەت، رادەستکرنا چەکان ژ ئالیێ پەکەکێ دەستپێکەکا گەلەک گرنگە ژ بۆ چارەسەرکرنا پرسا کوردی، دەولەتا تورکیا ژی گەهشتیە ڤێ باوەریێ کو بەردەوامیا شەڕی دێ مەترسیێن خوە یێن مەزن بۆ تورکیا هەبن.

بایرام بۆزیەل سەرۆکێ گشتی یێ پارتا سوسیالیست یا کوردستانێ سەبارەت ب پێشڤەچوونێن نها ل تورکیا و باکورێ کوردستانێ دیار کر، قووناغەکا گەلەک گرنگ دەستپێکریە، هەر کەس دزانیت هەبوونا شەڕێ چەندین سالان د ناڤبەرا پەکەکێ و دەولەتا تورکیا دا زیانێن خوە یێن گەلەک مەزن ژ بۆ کوردان و تورکیا هەبوویە، لێ نها قووناغەکا نوو دەستپێکریە و پەکەکە دێ چەکێن خوە رادەست کەت یان ژی ژناڤ بەت و گۆت: (ژناڤبرنا چەکان ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە دەستپێکەکا نوو و گرنگە، ئەم دزانین هەردەم بەرپرسێن تورکیا دبێژن هەتا شەڕ و توندوتیژی هەبیت ئەو نەشێن ژ بۆ چارەسەرکرنا پرسا کوردی چو پێنگاڤان بهاڤێژن، لێ نها رەوشەکا نوو دهێتە پێش و پشتی شەڕ نەما دێ قووناغەکا نوو ل تورکیا دەستپێکەت، کو ب هەموو رەنگەکێ د بەرژەوەندیا کوردان دایە).
ناڤهاتی د بەردەوامیا ئاخڤتنا خوە دا ئەو یەک ژی دیار کر، پشتی نەمانا شەڕی کورد دێ ب رێیێن سیاسی و دیموکراسیێ داخوازا مافێن خوە کەن، وی دەمی ئاستەنگێن ل هەمبەر خەباتا سیاسی یا گەلێ کورد ژی ل تورکیا نامینن و تورکیا نەچارە هەبوونا کوردان قەبوول بکەت، هێزێن سیاسی و نەتەوەیی یێن کورد وی دەمی دشێن پتر کار و خەباتێ بۆ بدەستڤەئینانا مافێن رەوا یێن گەلێ کورد ل تورکیا بکەن و گۆت: (ژ بەر ڤێ یەکێ ژی ئەم دبێژین نەمانا شەڕی ژ بۆ کوردان گەلەک گرنگە، کورد دشێن ب رێیا خەباتا سیاسی و پەرلەمانی دەستکەفتیێن گەلەک مەزن بدەستڤە بینن و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی نها پڕانیا کوردان ل تورکیا پشتەڤانیێ ل قووناغا ئاشتیێ دکەن و هیڤیخوازن قووناغا نها بەردەوام بیت و بگەهیتە ئەنجامەک باش).
سەرۆکێ گشتی یێ پارتا سوسیالیست یا کوردستانێ د دووماهیا ئاخڤتنا خوە دا ئەو یەک ژی دیار کر، رادەستکرنا چەکان ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ناهێتە رامانا هندێ، کو پرسا کوردی ل تورکیا چارەسەر بوویە، رەنگە هندەک کەس وەسا بدەنە دیار کرن، کو پشتی شەڕ نەما ئێدی پرسا کوردی ژی چارەسەر بوو، لێ وەسا نینە و گۆت: (پشتی رادەستکرنا چەکان کورد دێ دەست ب قووناغەکا نوو کەن، ئانکو قووناغەکا نوو یا خەباتێ بۆ بدەستڤەئینانا مافێن گەلێ کورد ل تورکیا دەستپێ دکەت، ئەو یەک ژی بێگومان دێ ب رێیا خەباتا سیاسی و پەرلەمانی بیت، هێزێن سیاسی یێن کوردی ل تورکیا دشێن بێی چو ئاریشەیەکێ خەباتێ بکەن).

1

وەلاتیێن کورد یێن باژێرێ عەفرینێ دیار دکەن، هێشتا ژی رەوشا وی باژێرێ یا ئاسایی نینە و هەتا نها ژی پتر ژ دوسەد وەلاتیێن کورد یێن عەفرینێ د زیندانان دانە و گرۆپێن چەکدار هێشتا ژی ل عەفرینێ نە و ئەو ناهێلن ژیان ل وی باژێرێ رۆژئاڤایێ کوردستانێ ئاسایی ببیت.
وەلاتیێن عەفرینێ داخوازا دکەن، کو هەموو گرۆپێن چەکدار ژ عەفرینێ دەرکەڤن دا وەلاتیێن کورد یێن کو بەری چەند سالان ژ بەر زۆرداریا گرۆپێن چەکدار نەچار مان ژ عەفرینێ دەرکەڤن، جارەکا دی ڤەگەرنە ڤە باژێرێ خوە، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی دڤێت دەستهەلاتا نها یا شامێ یا پێدڤی ژ بۆ عەفرینێ بکەت دا رەوشا وی باژێرێ ئاسایی بیت، چونکی نها ژی ژ بەر گرۆپێن چەکدار وەلاتیێن کورد نەشێن ڤەگەرنە ڤە عەفرینێ و رۆژانە ژی گرۆپێن چەکدار ئاریشەیان ژ بۆ کوردان دروست دکەن.

1

وەزیرێ بەرگریێ یێ ئسرائیلێ دیار کر، حوسیێن یەمەنێ بووینە مەترسیەکا گەلەک مەزنە ژ بۆ ئسرائیلێ و د هەمان دەمی دا بەردەوام ژی ئێرشی گەمیێن بازرگانی ل دەریا سۆر دکەن، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی ئسرائیلێ ئێرشی چەندین بنگەهێن حوسییان کریە و ژناڤبریە و ژ ئەڤرۆ پێڤە ئسرائیل دێ ب هەموو هێزا خوە ئێرشی حوسییان کەت هەتا وان ژناڤ دبەت.
ئسرائیل کاتز ئەو یەک ژی دیار کر، حوسیێن یەمەنێ ب موشەکێن ئیرانێ ئێرشی ئسرائیلێ دکەن و ئێدی ئسرائیل ل هەمبەر مەترسیا حوسییان بێدەنگ نامینیت و بەری دو شەڤان ئسرائیلێ ئێرشی چەندین ناڤەندێن سەربازی یێن حوسییان کر و ژناڤبر، ئێرشێن ئسرائیلێ ل سەر حوسییان دێ بەردەوام بیت.
وەزیرێ بەرگریێ یێ ئسرائیلێ ئەو یەک ژی دیار کریە، ئسرائیلێ بەرنامەکا تایبەت ژ بۆ ئیرانێ ژی ئامادە کریە، چونکی ئیرانێ نەڤێت دەست ژ بەرنامەیێ خوە یێ ئەتۆمی بەردەت و حوسیێن یەمەنێ ب فەرمانا ئیرانێ ئێرشی ئسرائیلێ دکەن و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی ئسرائیلێ دڤێت حوسییان ژناڤ ببەت.

د. جیهان عه‌بدولعه‌زیز
ئه‌حمه‌د ره‌سول

د ناڤا هەر نەتەوەیەکی دا هزرمەند و زانا هەنە کو رێیا روون دکەن بەلێ نە هەر نەتەوەیەک د زانیت مافێ زانا و داهێنەرێن خوه‌ ب دەنێ دبیت نەتەوەیێ کورد ئێک ژ زوورترین نەتەوایە کو داهێنان و دەستکەفتنێن وان هاتینە پشت گوهـ هاڤێتن هزرمەند و زانا و ناڤێن ب مەزناهیا چیا بەرزەبووینە نموونەیەک ژ وان داهێنەرێن بەرزە:
ئیسماعیلێ کورێ رەزازێ جزیری زانایێ کورد ئەوێ کو داهێنانێن وی بناغێ سەرەکی بۆ ل سەردەمێ میکانیکا هووربین.
جزیری ل سالا 1136 ل جزیرا بۆتان ل کنارێن رووبارێ دیجلە ل کوردستانا باکوور ژ دایک بوویە کو د وی سەردەمی دا سەرکەفتنا زانستی ب تایبەت بۆ عەرەبا نەبوو، بەلکو کورد، فارس، تورک، بەربەر، ئەمازیک هەروەسا نەتەوەیێن ئیسلامی بەشدار دبوون د کومەلەگەهەکێ زانستی و هزری کو د مێژوویێ دا هەڤشێوەیێن وان نەبوون!
جزیریی د گەل بەنی ئه‌رتوقیا ل باژێرێ دیار بەکر کار دکر و ژ مەزنێن ئەندازیار و داهێنەرا بوو، بەرپرس بوو ژ داهێنەریا ئالەتا بۆ ب ساناهیکرنا ژیانێ و زێدەکرنا کارتێکرنێەکا ب کوالێتی بۆ بەرهەمئینانێ زێدەباری پرتووکا خوه‌ یا ب ناڤ و دەنگ دیاری هەموو جیهانێ کر یا ب ناڤێ (الجامع بین العلم والعمل النافع فی صناعە الحیل) ئەڤ پرتووکە ب تنێ نڤیسانەکا زانستی نەبوو بەلکو پروژەیەکێ ژیانێ بۆ زێدەتری 25 سالێن لێگەریان و گەشەپێدانێ و پەروەردەکرنێ بوون!
جزیری جیهان سەرسورمان کر ب چەندین داهێنانێن خوه‌ یێن مەزن یێن کو رێکا سەرەدەریکرنا مرۆڤی گوهاڕتین د گەل دەمی و ئاڤێ و لڤینێ ژوان داهێنانا کو ئالەت دروستکری بۆ دەرئینانا ئاڤێ ب سیستەمەکی کو بەری هینگێ د مێژوویێ دا نەبوو ب کارئینانا ئالەتێن ئالوز (Scotch Yoke) یێ سەرەکی بوو بۆ لڤین و ئامرازێن سەردەم یێن ئەڤرۆ داهێنانا ماتۆرێ ئاڤێ کر هوسا دروست کر کو دبوو ئەگەرێ لڤینا نافورا ئاڤێ بێی کو هێزا مرۆڤی بهێتە ب کارئینان هەروەسا دروستکرنا دەمژمێرێن ئاڤی ب دەنگێ موزیکێ ئانکو ل جهێ ئەو دەمژمێر ب پاتری یان کارەبێ کار کەت ب لڤینا ئاڤێ کار دکر و د هندەک دەمژمێرێن دەستنیشان کری دا وەکو زەنگێ یان تونا عودێ یان هندەک یاریک ب کارئینا بوون دا کو خەلک ب زانیت ل دەمێ دەرکەفتنا هەر ئێک ژ وان یاریا گوهۆڕین یا دکەڤیتە د دەمی دا و ئێکەم کەس بۆ کو (Camshaft).
ئانکو بەشەکێ میکانیکیە ب شێوەیەکێ بازنەیی لڤینێ دکەت ب کارئینایی د ئێک ژ داهێنانێن خوه‌ دا هەروەسا Crankshaft)) بوونە دو پێکهاتێن سەرەکی د شورەشا پێشەسازی یا ئورۆپی تەکنولوجیا میکانیکی یا سەردەم دا.
داهێنەری د ڤێرێ دا یە نەکو ب تنێ هزر بیت بەلکو یا د جێبەجێکرنێ ژی دا و ڤەگوهاستنا وێ بۆ پلانکرنەکێ و جێبەجێکرنا وێ ب هووری ئەڤ کارە پشتی ب چەندەها سالا ل سەر مرنا وی ژی ئەندازیار سەرسورمان کربوون!
– ژ ب ناڤودەنگترین داهێنانێن جزیری (دەمژمێرا فیلی) بوو. ئەو شێوێ ئەندازەیی بوو یێن کو هەموو شارستانیەتێن جودا کومڤەکرین (فیلێ هندی، ئەژدەهایێ چینی، خزمەتکارێ عەرەبی، ئەندازیارێ موسلمان). د نموونا میکانیکی دا دەم یێ رێکخستی بوو و چاڤ دکێشانە خوه‌ ب جوانیا دیزاینێ ئبن به‌تووتەیی وەسفا ئەڤێ چەندێ کریە کو مەزنترین به‌لگه‌یه‌ بۆ پێشکەفتن مەزناهی و بیرتیژی و داهێنانیا موسلمانان.
ب مخابنی ڤە دەولەتێن ئەوروپی و ئەمریکا پەرتوکێن وی وەرگێراینە و خواندن لسەر هاتیە کرن و چاڤلێکرنا داهێنانێ وی کریە و هزرێن وی ب کارئینای نە
نە ب تنێ ئەڤە بەلکو ئەو کەسێن پرتووکێن وی وەرگێرایی ژ زمانێ عەرەبی بۆ زمانێن بیانی هاتینە خەلاتکرن(دکستر).
و پرتووکێن وی یێن رەسەن هاتینە پشت گوهـ هاڤێتن هەتا کو ل سالا 1979 پەیمانگەها کەلەپوری ل حەلەب
و ب شێوەیەکی فەرمی وان بەلاڤ کریە.
ئانکو موسلمان و عەرەبا ژی ئەڤ هەموو دەستکەفتە و داهێنانە نە خواندینە پشتی ب سەدەهان سالان
و یا ژ هەموویێ مەندەهوشتر ئەوە د ئەڤرۆکە دا ل (مۆزه‌خانا لوڤه‌ر یا فرەنسی و موزەخانا ئوکسفورد و ل موزەخانێن بوستن پلان و نڤیسانێن وی هەنە بەلێ پەیکەرەکێ ب تنێ ژی نینە ل سەر جادەیەکا کوردستانێ).
پیرەمێرد دبێژیت: «ئەز دێ چاوا مێژوویا کوردا نڤیسم و ئەز یێ برسی؟»، ئەم دبێژین ئەم دێ چاوا پرتووکا مێژوویا کوردی یا زانستی و رەوشەنبیری دووبارە کەین و مە زانایێن خوه‌ پشت گوهـ هاڤێتین یان ب تنێ مە کرینە دەربەندەک د پرتووکێن بیانی دا؟
د درێژاهیا ژیانا جزیری دا نە ب تنێ ئەوە کو دەسکەفتێن زانستی هەنە، بەلکو نامەیەکە بۆ دووبارە هزردانانا رولێ هەر کوردەکی د مێژوویا مرۆڤاتیێ دا کورد نە ب تنێ شەرڤانێن چیایی نە بەلکو داهێنانکەرن د تاقیگەهان دا و سەرکەردەنە د هزرێن خوه‌ دا و بەلاڤکەرن د زانستی دا. ئەم وەکو کورد د پێدڤی پەیکەرێن مینا ڤی زەلامی نە.
ل هەولێر دیاربەکر سنە و قامشلو وەکو وەفاداری بۆ بیروکا مە یا رەوشەنبیری و بۆ دانانا دیتنەکا نوو ب باوەریا هندێ کو زانست رێیا ئێكێ یه‌ بۆ ئازادی و کەرامەتێ.
مێژوونڤیسەک دبێژیت: «نەتەوەیێ کورد ب دو رێیا ده‌ڤه‌را خوه‌ رزگار کر ب رەوشەنبریریا خوه‌ و پێشمەرگێن قەهرەمان».
جزیری ئێک ژ وان بوو، رەوشەنبیر و زانا بوو.. وەکو ئاڤەکا بێدەنگ داهێنان دکرن، بەلێ ئاراستێ زانستی گوهۆڕی بۆ هەردەم.

3

د. عبدالمتین شكری زاویتی، تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خۆشیێن زارۆكان و نویبوویان دیاركر كو رێڤه‌چوونا زارۆكی قۆناغن و گۆت: قۆناغێن ده‌ستپێكێ‌ ژی گه‌له‌ك د گرنگن بۆ رێڤه‌چوونێ‌ و پتریا جارا ژ عه‌مرێ‌ شه‌ش هه‌تا دوازده‌ هه‌یڤیێ‌ زارۆك هنده‌ك وه‌ستیكا دكه‌ت و دێ‌ خۆ ب جها ڤه‌كه‌ت وهنده‌ك پێنگاڤان هاڤێژیت و دبیت ده‌ستێ‌ دایكا خۆ بگریت و ژ ساله‌كێ‌ هه‌تا سال و نیڤا دێ‌ پێنگاتڤێن خۆ یێن ده‌ستپێكێ‌ هاڤێت و ره‌نگه‌ ل ده‌ستپێكێ‌ رێڤه‌چوونا وی یا خاربیت و هنده‌ك جارا ترسێ‌ بۆ دایكوبابا دروست دكه‌ت، چونكو پێنگاڤێن وی پیچه‌ك د فره‌ه و مه‌زنن و ژ سال و نیڤا و پێهه‌ل دێ‌ ده‌ستپێ‌ كه‌ت دێ‌ پیچه‌ك بله‌زتر بیت و دبیت غاردانه‌كێ‌ ژی بكه‌ت، ئانكو رێڤه‌چوونا وی نابیت ژ سال و نیڤا گیروتربیت و هه‌كه‌ گیرۆبوو ره‌نگه‌ ئاریشه‌ك هه‌بیت.د. عبدالمتین شكری زاویتی، تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خۆشیێن زارۆكان و نویبوویان دیاركر كو رێڤه‌چوونا زارۆكی قۆناغن و گۆت: قۆناغێن ده‌ستپێكێ‌ ژی گه‌له‌ك د گرنگن بۆ رێڤه‌چوونێ‌ و پتریا جارا ژ عه‌مرێ‌ شه‌ش هه‌تا دوازده‌ هه‌یڤیێ‌ زارۆك هنده‌ك وه‌ستیكا دكه‌ت و دێ‌ خۆ ب جها ڤه‌كه‌ت وهنده‌ك پێنگاڤان هاڤێژیت و دبیت ده‌ستێ‌ دایكا خۆ بگریت و ژ ساله‌كێ‌ هه‌تا سال و نیڤا دێ‌ پێنگاتڤێن خۆ یێن ده‌ستپێكێ‌ هاڤێت و ره‌نگه‌ ل ده‌ستپێكێ‌ رێڤه‌چوونا وی یا خاربیت و هنده‌ك جارا ترسێ‌ بۆ دایكوبابا دروست دكه‌ت، چونكو پێنگاڤێن وی پیچه‌ك د فره‌ه و مه‌زنن و ژ سال و نیڤا و پێهه‌ل دێ‌ ده‌ستپێ‌ كه‌ت دێ‌ پیچه‌ك بله‌زتر بیت و دبیت غاردانه‌كێ‌ ژی بكه‌ت، ئانكو رێڤه‌چوونا وی نابیت ژ سال و نیڤا گیروتربیت و هه‌كه‌ گیرۆبوو ره‌نگه‌ ئاریشه‌ك هه‌بیت.د. عبدالمتین شكری دیاركر ژی، داكو زارۆك ل وه‌ختێ‌ خۆ ب رێڤه‌بچیت، دڤێت هێزا پێن وی یا و گۆشت و زه‌ڤله‌كێن و ماسولكه‌ و ده‌مارێن پێن وی د دروست بن و گۆت: هه‌كه‌ ئاریشه‌ك د ده‌مارێ‌ دا هه‌بیت یان ئاریشه‌ك د مه‌زژیێ‌ زارۆكی دا هه‌بیت یان ئاریشه‌ك د زه‌ڤله‌ك و ده‌ماران دا هه‌بیت هه‌می دبنه‌ ئه‌گه‌ر و گۆتژی: ئه‌و زارۆكێن قونخشكا دچن یان گه‌له‌ك دكه‌نه‌ د عه‌ره‌بانێ‌ دا یان هه‌می ده‌ما یێ‌ روونشتی بی و نه‌هاتبیته‌ فێركرن ل سه‌ر رێڤه‌چوونێ‌ دره‌نگتر ب رێڤه‌دچن. ل دۆر پرسیاره‌كێ‌ ئه‌رێ‌ گیرۆبوونا رێڤه‌چوونێ‌ كارتێكرنێن ساخله‌میێ‌ ل سه‌ر زارۆكی هه‌نه‌؟ د. عبدالمتین شكری دیاركر، به‌لێ‌ كارتێكرن یا هه‌ی، بۆ نموونه‌ هه‌كه‌ فالنجا مه‌ژی هه‌بیت دێ‌ كارتێكرنێ‌ ل ئاخفتنێ‌ كه‌ت و سه‌رێ‌ وی دێ‌ یێ‌ بچووك بیت و ره‌خه‌ك یان هه‌ردو ره‌خێن وی وی دێ‌ د سست و خاڤ بن و هه‌تا دبیت كارتێكرنێ‌ ل خوارنا ویژی بكه‌ت، ئانكو ئه‌و نه‌خۆشیا كارتێكرنێ‌ ل رێڤه‌چوونێ‌ دكه‌ت، ره‌نگه‌ هنده‌ك ئاریشێن دیتر ژی په‌یدابكه‌ت، یان هه‌كه‌ زارۆكی نه‌خۆشیا نه‌رمه‌هه‌ستی هه‌بیت، دێ‌ وه‌كه‌ت ئه‌و زارۆك پێن وی د خاربن و زوی هه‌ستیێن وی بشكێن و ب ڤی ره‌نگی دێ‌ ل قۆناغێن دیتر ژی گیرۆبیت و دێ‌ كارتێكرنێ‌ ل چوونا قۆتابخانێ‌ و ژیانا وی هه‌میێ‌ كه‌ت.ده‌رباره‌ی چاره‌سه‌ریێ‌ ژی گۆت: ئێكه‌م تشت دڤێت ئه‌گه‌ر بهێته‌ زانین، و یا باش ئه‌وه‌ هه‌كه‌ گیرۆ بوو ده‌ست ب چاره‌سه‌ریا سرۆشتی بكه‌ت و هه‌كه‌ نه‌خۆشیه‌ك هه‌بیت بۆ نموونه‌ نه‌رمه‌هه‌ستی دڤێت هنده‌ك ده‌رمان وه‌كو كالسیوم و ڤیتامین دی و ده‌رمانێن بهێزكرنا هه‌ستی یێن تایبه‌ت و ببه‌نه‌ به‌رهه‌تاڤێ‌ و هوسا هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كی رێیێن چاره‌سه‌ریا خۆ هه‌نه‌.

 

3

زەلام پتری ژنان تووشی ڤان نەخۆشیان دبن:
– شەکر: ئەڤە ڤەدگەریت بۆ کۆمڤەبوونا چەوریان ل زکێ زەلامان و ل وێرێ پێدڤی ب بەرگریا لەشی بو ئەنسولینی هەیە.
– ئاڵودەبوونا کحول: سەرەدەریکرن دگەل ئاڵۆدەبوونێ وەکو نەخۆشییەک نە ب تنێ وەکو نەریتەکێ خراب، زەلام زێدەتر تووش دبن.
– ئەنفلاوەنزا: هۆرمۆنێ ئیسترۆجینێ مێینە ڕێژەیا تووشبوونا ژنان ب ئەنفلاوەنزایێ کێمتر لێدکەت.
– زەلامان پتر ژنان ئەگەرێن تووشبوونێ ب پەنجەشێرێ هەنە وەک: پڕۆستات، جگەر، سیهـ و قۆڵۆن.
– تێکچوونا کەسایەتیا دژی جڤاکی: ڕێژەیا بەلاڤبوونا وێ دناڤ زەلامان دا 2 بۆ 4% ، بەراورد ب 0.5 بۆ 1% ل ناڤ ژنان، کو تێدا مرۆڤ ل یاسایێ لاددەت.
– نەخۆشیا ئوتیزم: زارۆیێن کور زێدەتر تووشی نەخۆشیا ئوتیزمێ دبن بەراورد ب کچان.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com