غیاس خـالد زێباری

میلیشیا ئەو هێزا چەكدارییە ئەوا ژ دەرڤەر دەستهەلاتێ ب فەرمانا كەسەكی یان لایەنەكی كار دكەت و فەرمانان وەردگریت، ئانكۆ بۆ بەرژەوەندیێن وی كەسی یان وی لایەنی فەرمانان بجهـ دئینیت، ئەگەر دژی گەل و وەلاتێن وی بن. هەر وەكی ئەڤرۆ زۆر وەلاتێن دەڤەرێ بۆ پاراستنا بەرژەوەندیێن خوە ل وەلاتێن دیتر هێزێن تایبەت یێن چەكداری پێكئینانە و ئەڤ هێزە بووینە پشتەڤانیەكا سیاسی ژی ژ بووی وان وەلاتان، چ بەرامبەر پشتەڤانیا ماددی بیت یان هزرێن شۆفینی یێن تائیفی، دەستهەلاتا ئیراق ئێكە ژ وان وەلاتێن بوویە ئێخسیرا هێز و فەرمان و رێنماییی یێن وان گرۆپێن چەكداری یێن بەرژەوەندیێن وەلاتەكێ دیتر دپارێزن و بهێزا پتریا پەرلەمانی خوە كریە هێزەكا قانوونی. ئەڤان گرۆپێن چەكداری لەشكرێ پێشمەرگەهێن كوردستانێ ئەوێ نێزیكی سەد سالایە درووشمێ مرۆڤایەتیێ و مرۆڤ پارێزیێ و ئازادی و رزگاریێ هەلگرتی و ب هێزا باوەری بخۆبوونا و ب شیانێن زۆر سنووردار یێن ماددی و لەشكری ب سەر لەشكرێ رژێمێن ئیراقێ سەركەفتی و رەوابوونا خوە ل گەلێ كورد و پاشان كۆمارا كوردستان ل مەهابات وەرگرتی و هەتا كۆ پشتی ئاڤاكرنا ئیراقا نوو بوویە لەشكرەكێ فەرمی و دانپێدانكری ب دەستوور و قانوونێ، ژلایێ وان گرۆپێن چەكدار ب میلیشیا دهاتە نیاسین و چەندین سالا مۆچە و بوودجێ وان هاتە بڕین، لێ ژ بەركۆ پێشمەرگەهێن كوردستانێ رەوایەتی ل مللەتی وەرگرتیە و خوەدی قانوون و دیسپیلین و فەرماندێ گشتی یە ل هەرێما كوردستانێ، بەرامبەر چ هێزا شكەستن نەدیت هەتا كۆ پشتەڤانیا نیڤدەولتی ژی وەرگرتی . ل بەرامبەر ئەو گرۆپێن پێشمەرگەهــ ب میلیشیا ددیت و هەڤبیر و هەڤكارێن خوە ل وەلاتێن دیتر دئینا كوردستانێ بۆ شەرێ پێشمەرگەهی و خوە ب هێزەكا قانوونی و سەردەست ددیت، ژ بەر گڤاشێن نیڤدەولەتی و هژماركرنا وان وەكی گرۆپێن دەرڤەی قانوونی بەرەڤ ژ ناڤچوونێ نە و زۆر نەمایە هەوارا چەك دانانێ بكەن، مینا حەماس و حزبولڵا یا لبنانی و حەشدا شەعبی. بەردەوامیا گڤاشێن ئەمریكا ل سەر ئیرانێ دەرباوەر پشتەڤانیا وان گرۆپان رۆژ بۆ رۆژێ گرانتر دبن و ب دوور نابینم ل داویێ ئیران دەست بەرداری وان ببین و ئەو گرۆپ ئالایێ سپی هەلبگرن و دانپێدانێ ب میلیشیا بوونا خوە بكەن و پێشمەرگەهێن كوردستانێ ژی وەكی هێزەكا قانوونی و دەستووری بەردەوامیێ ب ئەركێن خوە یێن پیرۆز بدەت كو پاراستنا كوردستانێ و ئارامی و سەقامگیریا وێ یە.

غیاس خـالد زێباری

ل ڤی سەردەمی تۆڕێن جڤاكی بووینە پشكەك ژ ژیان و پێدڤیا مرۆڤی، ئەڤ تۆڕێن جڤاكی بووینە بلەزترین ئۆرگانێن راگەهاندنێ د ناڤ دەستێ مرۆڤی دا. ب راستی ژی هەبوونا وان نیعمەتەكا مەزنە چونكی پەیام و زانیاریان ب لەز دئینن و دبەن، ژ بلی چێكرن و بەردەوامیا پەیوەندیێن جڤاكی، ئەگەر مرۆڤ لایەنێ ئەرێنی بكاربینیت، چونكی لایەنێن نەرێنی ژی و خەلە بكارئینانا وان كارەساتێن مەزن درۆست دكەت.
مەبەستا من ل وێنە و خامەی بكارئینانا پۆستێن وێنەیی و نڤیسكینە ل تۆڕێن جڤاكی، ئەگەر گەریانەكێ د جیهانا تۆڕێن جڤاكیدا بكەین دێ دیار بیت كو جڤاكێ مە بەر ب جڤاكەكیا تەمبەل ڤە چوویە د وارێ خواندنێ دا، پڕانیا بكارئینەرێن تۆڕێن جڤاكی تەماشەی پۆست و بابەتێن وێنەیی دكەن چ فۆتۆ بن یان یێن لڤۆك ( ڤیدیۆ)، راستە زۆر جارا ئەو ژی د گرنگن و رامانێ ددەن لێ بابەتێن نڤیسكی سەنگ و تام و مفایەكێ زێدەتر هەیە، ب تایبەت بابەتێن زانستی و رەوشەنبیری و وێژەیی و دیرۆكی، لێ مخابن بینەر و خاندەڤانێن بابەتێن نڤیسكی هند دەمی نادەنە خوە 10 خۆلەكا بابەتەكێ گرنگێ نڤیسكی بخوونن كو بۆ هەتا هەتا مفای لێ وەربگریت، زۆر كەسێن بابەتێن نڤیسكی لایك ژی دكەن ناڤەرۆكا وی ناخوونن، لێ ئەگەر وێنەیەكێ بێ ڕامان ژی بهێتە بەڵاڤكرن ب سەدان لایك و كۆمێنت دێ بۆ چن . تاكێن خواندەڤانێن جڤاكی ب گشتی و گەنج ب تایبەت پێدڤی ب رەوشەنبیریێ نە و رەوشەنبیری ژی ب خواندنێ دابین دبیت، لەوما فەرە بۆ كلتوورێ خاندنێ ڤەگەرێین، چ خواندنا پەرتووكان بیت یان خاندنا بابەتێن مفادار ل تۆرێن جڤاكی و گرنگە گەنگەشە ژی ل سەر بهێنە كرن و بابەت بهێنە هەلسەنگاندن، باشترین رێك بۆ ب كلتۆریكرنا خاندنێ ڤەگەریانە بۆ سازیێن پەروەردەیی، ئەگەر چاوانیا ب كارئینان و مفا وەرگرتنێ تۆڕێن جڤاكی بچیتە دناڤ سیستەمێ خاندنێ دا ل قۆناغێن بنەڕەتی و ئامادەیی، ئەو گەنجێ دچیتە زانكۆیێ و پشتی ب داوی ژی دئینیت، دێ گرنگیێ دەتە بابەتێن نڤیسكی و خواندنا پەرتۆكان، ژ لایەكێ دیتر دێ كاریگەریەكا ئەرێنی ل سەر خێزانێ ژی دكەت د وارێ چاوانیا ب كارئینانا تۆڕێن جڤاكی و مفا وەرگرتنێ ژ باشیێن وێ و ب پراكتیك ببنە تۆڕێن جڤاكی نەك ئەگەرێن سەرهەلدانا ئاریشەیێن جڤاكی و بلا چاڤێن مە وێنەیان ببینن و مەژیێ مە زانیاریان كۆم بكەت.

غیاس خـالد زێباری

نان دان ئانكۆ تێركرنا مرۆڤەكی یان گیاندارەكی كریارەكا مەزنا مرۆڤایەتیێ یە و د ئایینێن ئاسمانی ژی دا ب كارەكێ زۆرێ باش دهێتە هژمارتن و ئەوێ وی نانی ددەت دبیتە خۆدان خێرێن مەزن، ب تایبەت ئایینێ ئیسلامێ گرنگیەكا زۆر دایە تێركرنا خەلكەكی نەخاسمە ل مەها رەمەزانا پیرۆز.
د ناڤ جڤاكێ كوردستانێ ژی دا دانا خوارنێ ب تایبەت خارنێن گەرم بۆ دەر و جیرانان كولتۆرەكێ كەڤنە و هەتا نهۆ یێ بەردەوامە، ئەگەر پسیارێ ل دایك و داپیرێن خوە بكەین، ئەرێ چ شەڤە ئەینی بوورینە تە خوارنا گەرم بۆ جیرانان نەبربیت؟ یان چ رۆژێن پاتنا نانێ تەنوورێ ل سەر تە بوورینە، تە چەندین نانێن گەرم ( سەوك) نەكربنە خێر ..؟ نە تنێ بەرسڤ نەخێرە بەلكی بێ دانا وان ب حەفكا وانڕا نە دچوو خار، ئانكۆ بەری ئەو تام بكەن ب ئەركەكێ ئایینی و جڤاكی زانییە پشكەكێ بكەنە خێر و سەدەقە.
رەوشا ئەڤرۆ یا ئابووری ئەوا ژلایێ نەیارێن كورد و كوردستانیا ب پیلان و بەرنامە هاتیە دانان كاریگەریەكا نەرێنی ل سەر جڤاكێ كوردستانێ كریە و رێژا هەژاریێ و كەسێن پێدڤی زێدەكریە، لەوما زۆرا گرنگ و فەرە كەس و ئالیێن كوردستانی ئەوا د شیاندا بیت بۆ خەلكێ هەژار و پێدڤیێن كوردستانێ بكەت بۆ ل سەر سڤككرنا ڤێ رەوشا ئابووری، ب تایبەت ل ڤێ مەها رەمەزانا پیرۆز، چونكی د ڤێ هەیڤێ دا بارێ خەلكی گرانتر دبیت و بهایێ خێرێ ژی زێدەتر دبیت . جهێ دلخۆشیێ یە ل ڤان سالێن داویێ كۆمكرنا هاریكاریان بۆ خەلكێ هەژار ل هەرێما كوردستانێ یا دبیتە دیاردە و بەرەڤ زێدەبوونێ دایە، لێ جهێ مخابنیێ یە هندەك كەنال و سۆشیال مەدیایێن ئاراستەكری ل كوردستانێ ب چاڤەكێ كێم بەرێ خوە دایە پرۆژەیەكێ خێرخوازیێ پارتی دیموكراتی كوردستان، ئەو ژی پرۆژێ دابینكرنا نانێ فرنیا یە بۆ خەلكی بێ بەرامبەر د هەیڤا رەمەزانا پیرۆز دا ژبلی چەندین گاڤێن دیتر یێن خێر خوازی.
ڤێ دەستپێشخەریا پارتی كۆ رۆژانە دلێ دەهان هزار خێزانان خۆش دكەت و خەلكەكێ نە مفا دار ژی بڤان هاریكاریان دلخوەش دبن و د خازن بەردەوام و بەرفرەهتر بن، پارتی ژی بڤێ چەندە ئەرك و بەرپرسیاریەتیەكا ئایینی و مرۆڤایەتی بجهــ ئینایە و كولتۆر و داب و نەریتەكێ كەڤن و جوانێ كوردستانێ ژی پاراست كو دانا نانێ گەرمە ب خەلكی، خەلك ژی راستی و پرۆپاگندەیان ژێكجودا دكەت.

غیاس خـالد زێباری

ل رۆژا 17 ێ سوباتا 2025 رێبەرێ زیندانیكریێ پەكەكە عەبدوللا ئۆجالان پشتی سەرەدانا شاندنێ ئیمرالی و كۆمبوونەكێ، پەیامەكا گرنگ و دیرۆكی راگەهاندن، ئەو ژی چەكدانا چەكدارێن پەكەكێ و هەلوەشاندنا پەكەكێ وەك حزب، ئەڤ پەیامە ل دەمەكی هاتە راگەهاندن كۆ پارتیا كاركەرێن كوردستانێ ( پ.ك.ك) پشتی بۆرینا 47 ل سەر دامەزراندنێ و 41 سالا ب سەر راگەهاندنا چەكداری، نەشیای بگەهیتە كێمترین ئارمانجێن خوە و گەلێ كورد ل باكوور و گۆرەپانا چالاكیێن وان یێن چەكداری ژی ل سنوورێ وان دووركرن بەرەڤ بەشێن دیتر یێن كوردستانێ ب تایبەت ل باشوور، دەولەتا توركیا دەلیڤەیەكا ئاشتیێ و چارەسەریێ بۆ پەكەكێ و باكوورێ كوردستانێ دابینكریە و بۆچوونێن ئالی و جهێن پەیوەندیار هاتینە وەرگرتن ژ وانا سەرۆك مەسعود بارزانی و سەرۆكێ هەرێمی و سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ و باڵێ چەكداریێ پەكەكێ ل قەندیل و …. و پارتیا وەك هەڤیا گەلان ( دەم پارتی ) وەكی نوونەرێن كوردان ناڤبەینكارن د ناڤبەرا دەولەتا توركیا و ئۆجەلانی دا بۆ پرۆژێ ئاشتی و چارەسەریێ ئەوێ ژلایێ سەۆكێ ( جەهەبێ) كۆ توندڕوترین پارتیا نەتەوە پەرستا توركیا یە هاتیە پێشنیاركرن .
ئەو پێشوازیا خەلكێ كوردستانێ ب تایبەت ل باكوور و سازیێن نیڤدەولەتی و وەلاتێن جیهانێ ل ڤێ پەیاما ئاشتیخازیا ئۆجەلانی هشیاریە بۆ چەكدارێن پەكەكێ كو نەشێن ب رەفتارێن بەرێ خزمەتا گەل و وەلاتێ خوە و جڤاكێ توركیا ب گشتی بكەن و سەردەمێ برایەتیا گەلانە ل وی وەلاتی و جیهان پشتەڤانیا ڤێ چەندێ دكەت . ئەگەر پەكەكە نەخاسمە بالێ چەكدار ل قەندیلی گۆهداری بكەت و دەولەتا توركیا ژی ئەرێ بكەت، پەیاما ئاشتییا یا ئۆجەلانی دێ بیتە پرۆژەیەكێ ئاشتەوایی یێ دۆمدار ل توركیا و خزمەتا گەلێن توركیا و پاراستنا برایەتی و پێكڤە ژیانا وان كەت و ئێمناهی و سەقامگیری دێ بۆ گەلێ كورد ل باكوور ڤەگەرێت و هەرێما كوردستانێ و دەولەتێن هەرێمی ژی دێ سەقامگیرتربن، چونكی رێكخستن و چەكدارێن پەكەكێ ئاسایش و سەقامگیریا وان تێكدایە و زۆر جارا دەستێوەردانا دكەن . ب هەر رەفتارەكا بەرۆڤاژی یا چەكدار و رێكخستنێن پەكەكێ، دەلڤەیەكا زێرینا خەلكێ باكوورێ كوردستانێ دێ ل دەست چیت و رەوشا پەكەكێ ژی ژلایێ جەماوەری و سیاسی و دارایی، دێ زۆر لاوازتر بیت و دبیت ئەو وەلاتێن پشتەڤانیا ڤی پرۆژەی دكەن دژایەتیا وان بكەن و رێ بۆ دەولەتا توركیا ژی دێ ب ساناهیتر بیت بۆ كریارێن لەشكری.

غیاس خـالد زێباری

دیمەنێ راكێشانا ملپێچا وەلاتیەكێ كوردێ گوندێ شناغە ل سنوورێ كەركووكێ ب ناڤێ محەمەد ئەمین ژلایێ سەربازەكێ ئیراقێ، دەنگڤەدانەكا زۆر ل راگەهاندنێ و سۆشیال میدیایێ دایەڤە و زۆر رامانان ددەت، ل سەر ئاستێ سیاسی ژی جەنابێ سەرۆك بارزانی و سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و سەرۆكێ حوكمەتێ پەیامێن گرنگ و راماندار دەربارەی گەهاندن، و پشتەڤانیا خوە بۆ وان جوتكارێن كورد دەربڕی و ئەو رەفتارا نە مرۆڤانە یا سۆپایێ ئیراقێ ماندەلكر. ئەڤ رەفتارا وی لەشكرێ ئیراقێ و كۆمبوونا وێ ژمارا لەشكری ل دۆر وان جۆتكارێن كورد دیمەندێن دلهەژینن و بەیاننامەیەكا زەلال و نەفەرمیا لەشكرێ ئیراقێ یە، كو ئیراێ چ لەشكرێن نشتیمانی نینە و ئەرێ هەی لەشكرەكێ تائیفی و نەتەوەپەرستیە، چونكی ئەو جۆتیار یێن ل سەر ئەردێ خوە و باب و پاپیرێن خوە كار و كەسابەتا خوە دكەن و قانوونێن ئیراقێ ژی مافێ پشتەڤانیا مافێ بكارئینانێ ددەنێ، لێ ئەڤا دهێتە كرن پشتراستیا بێ دەستهەلاتیا دەولەتا ئیراقێ و ئیدارا پارێزگەها كەركووكێ یە، بەرامبەر هێزێن لەشكری، ئەگەر نە، هێزێن لەشكری چ پەیوەندی ئاریشێن چاندنێ هەیە مادەم دەستوور و قانوون و دادگەه و وەزارەتا چاندنێ هەنە؟.
خوەڕاگری و وێرەكیا محەمەد ئەمینێ جوتیار و هەڤالێن وی و كوردێن وان دەڤەرا چەند پەیامەك گەهاندنە دەستهەلاتا كوردستانێ و ئیراقێ و سازی و رێكخراوێن مافێن مرۆڤ ل سەرتاسەرێ جیهانێ كو تاكێ كورد خوەدی هەستەكا بلندا نشتیمانی یە و هەبوونا وان ب هەبوونا ئاخا كوردستانێڤە یا گرێدایی یە و د بەرهەڤ نینە بن سێبەرا هەمی گەف و شێوازێن تۆنكاریێ و زۆرداریێ دەستا ل ئاخا خوە بەردەن و ل دەڤ وان زۆرا پیرۆزە، مەبەستا وان نە تنێ كێلانا چەند دۆنەمێن ئەردی یە، بەلكی مەبەستا وان ڤیانا كوردستانێ و بەرهەڤبوونە خوینا خوە ل سەر بڕێژن و گیانێ خوە لسەر دانێن، ئانكو كەسێن خوەدی هەستەكا بلندا نشتیمانی و نەتەوەیی نە، ژلایەكێ دیتر پەیامەكە بۆ هەرێما كوردستانێ ب هەمی سازی و ئالیێن سیاسی بێ جوداهی، كو پشتی روودانێن 16 ئكتۆبەرا سالا 2017 هەتا نهۆ مەترسیێن مەزن و رێكخستی ل سەر وێ ئاخ و دەڤەرێن كوردستانێ یێن داگیركری هەنە ژ وانا دووبارەبوونەڤا ئەنفالا ب شێوازەكێ دیتر، رووداوێ لاوازی و تائیفەگەریا دەولەتا ئیراقێ نیشا جیهانێ دا و گۆتە سازی و رێكخراوێن مافێن مرۆڤ ل سەر ئاستێ جیهانێ، ئیراقێ كەركووك كریە سەنتەرێ پێشێكرنا مافێن مرۆڤ و هێزا خوە دژی خەلكێ سڤیلێن كورد بكاردئینن!.

غیاس خـالد زێباری

هەر كەل و پەلەكێ خوارنێ دەمەكێ دیاركری هەیە بۆ ب كارئینانێ، ل هەمی وەلاتان چاڤدێریەكا چڕ ل سەر كەل و پەلان، چونكی ب كارئینانا وان ل دەمێ ب سەرداچوونێ مەترسیێ ل سەر ژیانا خەلكی دكەت، هەر چەندە ل هەرێما كوردستانێ ژی ئەڤ چاڤدێریا بەردەامە و ژ بوو پاراستنا ساخلەمیا خەلكی حوكمەت بەردەوام د چاڤدێریێ دایە و زۆربەی خودان ماركێت و فرۆشیار ژی د هەڤكارن و رۆژانە ل كەناڵێن راگەهاندنێ دا دیار دبیت كو ئەڤ كەل و پەلە دهێتە ژناڤبرن، ئەڤە ژی جهێ دلخۆشیێ یە، ژ هەر دوو ئالیان، لێ ئەوا من تیبینی كری و دیتی هندەك كەل و پەل ب تایبەت یێن شیرەمەنی كو زوو تۆشی خراب بوونێ بیت، دەمێ ب سەرداچوونا وان یان ل جهەكێ بەزر دایە و ڤەدیتنا وان یا ب زەحمەتە یان ژی ل جهەكێ تاری دایە و ناهێتە دیتن، زۆر جاران من ڤیایە تشتەكی بكڕم لێ ژبەر نە دیاربوونا مێژوویا ب سەرچوونێ، ل گڕینی پەشێمان بوونە، ئەگەر من چەند پێدڤی ژی پێ هەبیت، چونكی ساخلەمیا مرۆڤی ژ هەمی تشتی مەزنترە.
پێدڤی یە ئالیێن پەیوەندیدار یێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و ئەو ئالیێن چاڤدێریا بازاری دكەن، ب هووربینیتر چاڤدێریا ڤێ چەندێ بكەن و بازرگان و خوەدیێن ماركێت و فرۆشگەهان ئاگەهدار بكەت، رێ نەدەن متا و كەل و پەلێن دەمێ ب سەرچوونێ لێ دیار و بەرچاڤ نەبیت بهێتە فرۆتن، دبیت یێ نوو ژی بیت لێ دبیتە جهێ گۆمانێ. داكو مەترسی ل سەر ساخلەمیا خەلكی درۆست نەبیت.خەلكی ژی پێدڤی یە رەوشەنبیریا ڤێ چەندێ هەبیت، بەری كڕینا هەر تشتەكی مێژوویا ب سەرچوونێ بزانیت و بزانیت ئەو متایێ د كڕیت پشكا چەند رۆژان دكەت.
چونكی ڤی سەردەمی هندەك وەلات سەختەكاریێن رێكخستی ل بازرگانیێدا دكەن و كەل و پەلێن كەڤن و ب كێرنەهاتی ل ناڤ وەلاتێن دیتر ساخ دكەن . مەترسیا ڤێ ژی مینا مەترسیا ماددەیێن بێ هۆشكرنێ یە د ناڤ جڤاكی دا، كو ڤان ساڵێن داویێ پێلێن وێ ب رەنگەكێ رێكخستی بەرەڤ هەرێما كوردستانێ دهێن و رۆژانە سازیێن ئێمناهیێ و پەیوەندیدار دەستەسەر دكەن و بووینە مەترسی ل سەر جڤاكێ كوردستانێ . خودێ نەكەت كەل و پەلێن دەم ب سەرداچوویی ژی ب بەرفرەهی بەڵاڤ ببن مەترسیەكا دژوار دێ ل سەر ساخلەمیا خەلكی كەت.

غیاس خالد زێباری

پشتی خیڤەتا كوردستانێ ئەوا داخوازی و پێدڤیێن خەلكێ كوردستانێ دپارێزیت، ب سەرۆكایەتیا مەسرۆر بارزانی سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بهێزتر و بەرفرەهتر بووی و ژبووی چارەسەركرنا قەیران و ناكۆكیێن دناڤبەرا هەرێمێ و ئیراقێ گەهشتینە ئەنجامێن باش و رێكەفتن ل سەر پرسا مووچێ ئەڤ ساڵە هاتیە، خیڤەتەكا بچووك و گەنی، یا پڕی بێهنا ژەهرا خۆكوشتنێ بناڤێ مامۆستا و مووچەخۆرێن نەڕازی هەڵدایە و بناڤێ مانگرتنێ درۆشمان دژی حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بلند دكەن، بڤێ چەندێ ژی ڕازی نەبوون پشتی سێزدە رۆژان وی گرۆپێ بناڤێ مانگرتیا و بن سێبەرا رێنمایی یێن هندەك لایەن و كەسێێن خەونا ب تێكدانا ئارامی و سەقامگیریا كوردستانێ دبینن هەولا بەرەڤ هەلێرا پایتەخت و ئارام هاتن. مانگرتن و خوەنیشاندانێن ئاشتیانە بۆ گەهاندنا داخازی و گازندەیان ب دەستهەلاتێ، گاڤەكا پیرۆز و نوورماڵە، لێ ئەڤا ل سلێمانیێ دهێتەكرن، نە ب نوونەرایەتیا خەلكێ سلێمانیێ یە نە ژی نوونەرێن مووچەخۆرێن كوردستانێ نە، چونكی ل دەمەكی دایە دانۆستاندنێن پێكئینانا كابینا دەهێ یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ زۆر قۆناغ بڕینە، ب پێكئینانا ڤێ كابینا كوردستانێ نەیار زۆر دلگران دبین و خەونێن وان یێن دژی هەرێمێ دێ هێنە بنئاخكرن، لەوما هەمی رێكا بۆ دژایەتیا كوردستانێ ب كار دئینن، ئێك ژ وانە ئەڤە، پێدڤی یە حوكمەتا هەرێمێ و دەستهەلاتدارێن وێ چاڤەرێ پیلانێن دیتر ژی بكەن .
هەرێما كوردستانێ پێدڤی ب بهێزتركرن و مەزنتركرنا چادرا كوردایەتیێ یە كۆ هەمی پارت و ئالیێن كوردستانی لبن خیڤەتەكا نشتیمانیدا بهێنە كۆمكرن و لبن وێ خیڤەتێ سەرۆكایەتی و كابینەیكا نوو یا حوكمەتا هەرێمێ یێن بهێز و ئێكگرتی بهێنە پێكئینان كو بشێت ڤی قەواری بپارێزیت و پێشڤە ببەت و خوە ل گەل گۆهرینێن چاڤەرێكریێن دەڤەرێ و ئیراقێ بگۆنجینیت و پێدڤیێن خەلكێ كوردستانێ ژی دابین بكەن و ئارامیی سەقامیگریا باشا ئەڤرۆ باشتر بكەن نەك هاوردەكرنا هندەك كەسێن شۆفینی یێن نە كورد ئەوێن ب بەردەوامی ل بەغدا دژایەتیا ماف و بەرژەوەندێن كوردستانێ و خەلكێ دكەن ژ وانا بڕنا مووچە و شایستێن دارایی، هندەك ژ وان كەسێن ئەڤرۆ سەرەدانا چادرا سیاسی و پیلانگیریا سلێمانیێ دكەن و ئەوێن لپشت وێ چادرێ،ئەگەرێن سەرهەلدانا ڤێ رەوشا ئابووریا كوردستانێ نە و ئەڤرۆ ژی دڤێت بناڤێ مووچەخۆران ئارامیی و سەقامگیریا كوردستانێ بشێلن و ئاستەنگا درێكا گاڤێن پێكئینانا كابینا دەهێ یا حوكمەتا هەرێكێ درۆست بكەن و وێ ژێك تێگەهشتن و رێكەفتنێن ل گەل بەغدا ب هەڵوەشینن، ب تایبەت یێن ئابووری و دارایی . ئەگەر وەسا نەبیت چ مافێ خەلكەكێ دەرڤەی هەرێما كوردستانێ و رێكخستنێن دەرڤەی كوردستانێ هەیە بناڤێ خەلكێ كوردستانێ و مووچەخۆرێن وێ مانگرتنا بگرن و خوە نیشاندانا بكەت، یان ئەگەر راست بێژن كو داكۆكیكارێن مافێن خەلكێ كوردستانێ، بلا كەرەمكەن بچنە سەنتەر و ژێدەرێ برسیكرنا خەلكێ كوردستانێ و درۆستكرنا قەیرانا ئابووری ل بەغدایا پایتەخت كو جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ و سەرۆكاتیا حوكومەتا ئیراقێ و وەزرەتا دارایی . یان ژی وان پارت و گرۆپێن دەستهەلاتا ئیراقێ پاوان كری و ل دووف بەرژەوەندێن وە بریارا ددەن و قانوونا دەردكەن، ئەگەر دژی دەستووری ژی بن.

غیاس خـالد زێباری

پارتی دیموكراتی كوردستان و جەنابێ سەرۆك بارزانی د هەوا بانگەشا هەلبژارتنێن بەرێ دا تەكەز كر كۆ پێدڤی یە كابینا دەهێ یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل سەر بنەمایێ ئێك پەرلەمانی و ئێك حوكمەت و ئێك لەشكر بهێتە پێكئینان، د دانۆستاندنێن ل گەل ئالیێن سەركەفتی دا دێ داكۆكی ل سەر ڤان خال و بابەتان بن، ئانكۆ مەرجێن پارتی دیموكراتی كوردستان وەكی پارتیا سەركەفتی د ڤان هەلبژارتنان دا ئەڤەنە. هەر چەندە هێشتا دانۆستاندنێن پارتیێن سەركەفتی ب تایبەت پارتی و ئێكەتی ل سەر چاوانیا پێكئینانا كابینا دەهێ و هێلێن سەرەكیێن وێ ب داوی نەهاتینە، د ڤان رۆژان دا ئاراستەی چوونا بەرەڤ بجهئینانا وان ب پێكئینانا فرقەیێن پێشمەرگەهێن كوردستانێ و كۆمكرنا وان ل بن رێنمایێن وەزارەتا پێشمەگە و سەرۆكێ هەرێمێ وەكی فەرماندێ گشتی دیار بوون، ئەڤە ژی نیشانێ پێگیریا پارتی یە ل وان سۆزێن ل هەلبژاتنا دای و بەرنامە بۆ دارشتی بۆ بهێزكرنا قەوارێ هەرێما كوردستانێ و بهێزتركرنا باوەریا هەڤپەیما و دوستێن كوردستانێ ب دەستهەلاتا كوردستانێ و زێدەتر هەڤكاری و هاریكاریێن وان، پێدڤی یە هەمی پارتیێن كوردستانی یێن پشكدار و نە پشكدار ل كابینا داهاتی دا پشتەڤانیا ڤی پرۆژێ پارتی بكەن بۆ ب نشتیمانیكرنا لەشكرێ كوردستانێ و هێزێن ئێنماهیێ و نەهێلانا وان ژ بن هەژموونا پارتیاندا، چونكی ب نشتیمانیكرنا وان ژ بلی بهێزكرنا باوەریا هێز و وەلاتێن هەڤپەیمانان، باوەریا خەلكێ كوردستانێ ژی دێ زێدەتر بیت و دەلیڤە زێدەتر بۆ خەلكی دێ بەرجەستە بیت بۆ پەیوەندیكرنێ ب ڤان هێزا، ژلایەكێ دیتر ئارامی و سەقامگیریا باشا كوردستانێ دێ بەرەڤ باشتر بوونێ چیت، سەقامگیریا ب وی رەنگی ژی دێ كاریگەریێن ئەرێنی ل سەر رەوشا ئابووری و بازرگانی ژی هەبیت و رەوشا كوردستانێ ژ هەمی لایەكیڤە دێ بەرەڤ پێشڤەچوونا چیت . پێدڤی یە هەمی پارت و هێز و ئالیێن كوردستانی مینا پارتی بەرژەوەندیێن گشتی یێن خەلكێ كوردستانێ ل سەرڤەی هەمی بەرژوەندا ببینن و كار بۆ نەهێلانا شوونوارێن دو ئیدارەیی یێ بكەن و هەرێما كوردستانێ یا ل سەردەمێ كابینا دەهێ ببیتە هەرێمەكا ئێكگرتی و سیستەماتیك و بهێز و ڤالاهی د ناڤبەرا خەلكی و دەستهەلاتێدا نەمینیت، نەخاسمە پشتی زۆر گاڤێن كابینا نهۆ بۆ ڤێ چەندێ ولێكتێگەهشتنێن ئەرێنی د ناڤبەرا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا ئیراقێ ژلایێ كارگێری و ئابووری و وزەیێ ڤە.

غیاس خـالد زێباری

ژبۆی گەهشتن ب هەر ئارمانجەكێ پێدڤی ب پلانێ هەیە، بۆ بجهئینانا پلانا ژی پێدڤی ب هەدارێ هەیە نەخاسمە ئارمانجێن نەتەوی و سیاسی، چونكی ڤان ئارمانجا ئاستەنگێن مەزن ب پیلانێن رێكخسنی دهێنە پێش، ب تایبەت ئەگەر دوژمن و نەیار ب هێزبن، ئازادی و رزگاریا كورد و كوردستانێ، ئارمانجا خەلكێ كوردستانێ یە ب پلانا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانی و ب سەرپەرشتیا پارتی دیموكراتی كوردستان، ب شێوەیەكێ پلان دارشتی و هەدار و بێهنفرەهیێ ئاستەنگ هاتنە لادان و پیلان هاتنە ژ ناڤبرن ژ قۆناغا داخازیێن مافێن رەوشەنبیری و كلتووری گەهشتینە مافێ ئۆتۆنۆمی و دیموكراسی بۆ ئیراقێ و پاشان فیدرالیەتێ، هەتا كۆ ئەڤرۆ خوەدان هەرێمەكا دەستووریا داپێدانكرینە و پەیوەندیێن موكۆم یێن دبلۆماسی و ئابووری ل گەل جیهانێ هەنە و وەڵاتێن دزلهێز وەكی هەڤپەیمان سەرەدەریێ ل گەل كوردستانێ دكەن . پرسا كوردستانی چەند پێشڤە بچیت، سەرەدەریێن دوژمن و نەیاران ژی ل گەل سەردەمی دهێنە گۆهڕین، ژلایێ لەشكری و سیاسی بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانی ب سەرپەشتیا پارتی شیا ب سەر پیلان و ئاستەنگا سەربكەڤیت و پشتەڤانیا خەلكێ كوردستانێ دابین بكەت و پاشان دیموكراسیەكن كوردستانێ بكەتە نموونەیێ دەڤەرێ و دەلیڤەكا بەفرەهتر بۆ دامەزراندنا چەندین پارتیێن خوەدی ئایدیۆلۆژیێن جودا هاتە دابینكرن و هەستا نەتەوی و نشتیمانی بهیزتر بوو، ئەنجامێن ڕاپرسیا سەرخوەبوونا كوردستانێ باشترین بەلگەهە، ئەڤێ چەدنێ وەكر نەیار و دوژمن شێوازێ ئاستەنگ و پیلانا بگۆهۆڕن، بەرەڤ لاوازكرنا هەستا نەتەوی و خۆ ل خوە تۆڕەبوونكرنێ، خۆ ل خوە تۆڕەبوونەك كو وێ هەبوونا خوە ئەوا زێدەتر ژ سەد ساڵایە گەلێ مە خەونا پێڤە دبینیت و قۆربانیا بۆ ددەت، ڕەش و ماندەل بكەن. مخابن ڤێ پیلانا دۆركرنا خەلكێ كوردستانێ ب رێكا برسیكرن و نەڤیان ئێك و دو گەهشتیە وی ئاستی هندەك حزب و رێكخستن پەسند بكەن و ببنە پشكەك ژ دژایەتیا قەوارێ هەرێمێ و حوكمەتا وێ . پێدڤی یە خەلكێ مە بزانیت كو ئەڤە پیلانێن دارشتی نە و بەرەڤ وێ هەدارێ ڤەگەرێن ئەوا باب و باپیرێن مە دومداری ل سەر كری هەتا گەهشتینە ڤێ ئارمانجێ، فەرە بزانین خۆ نەڤیانا ئەڤرۆ، خزمەتا ڤیانا پیلانێن نەیارا دكەت و یا روون و ئاشكرایە چ گونەها حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د دروستكرنا ڤان قەیرانێن ئابووری و دارایی دا نینە و حوكمەتا ئیراقێ رۆژانە بەهانەیێن نوو ڤەدبینیت و ئارمانجا وان نەهێلانا هەدارا خەلكێ كوردستانێ ژ بۆی دووركرنا وان ژ حوكمەتا هەرێمێ و پەیدابوونا دوبەرەكیێ.

داڤۆس گۆربەنەدەكێ ئابووری یێ نیڤدەولەتیێ نە حوكمی یە، دەمێ زێدەتر ژ پێنجی ساڵایە ل باژارێ داڤۆس یێ وەڵاتێ سویسرا دهێتە بەستن، هەر سال سەرۆك و سەرۆك وەزیر و پلەدارێن وەلاتان و سەرمایەدارێن مەزنێن جیهانێ د ڤی كۆربەندی دا بابەتێن ئابووری دهێنە گەنگەشەكرن و چارەسەریێن قەیرانان دهێنە دیاركرن، ل ڤان ساڵێن داویێ ئەڤ گۆربەندە بۆیە ناڤەندەكا سیاسی ژی بۆ پەیوەندیێن دبلۆماسی و دانۆستاندنا دناڤبەرا نوونەرێن وەلاتا و هەولێن چارەسەركرنا قەیرانان . چەندین ساڵە نوونەرێن هەرێما كوردستانێ ل سەر ئاستێ سەرۆك و سەرۆك وەزیر و كۆمپانی و سەمایەدار پشكدار دبن و جهەكێ بەفرەهـ پاوان دكەن، و چەندین دیدار و كۆمبوونێن گرنگ ل گەل سەرۆك و پلەدارێن مەزنێن جیهانێ ل سەر ئاستێن سیاسی و ئابووری دهێنەكرن، ئەڤ ساڵە ژی سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ رێزدار مەسرۆر بارزانی ب یاوەریا شاندەكێ بەرفرەهــ تێدا پشكدارن، ئەوا جهێ شانازیێ بۆ مە وەكی كورد ئەو دیدار و كۆمبوونێن گرنگن یێن مەسرۆر بارزانی ل گەل سەرۆك و سەرۆك وەزیر و وەزیرێن دەرڤە و نوونەرێن وەلاتایە كۆ مینا وەلاتەكی كوردستان دهێتە دیتن، ئەڤ پێگەهێ سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ ل ڤێ كۆبەندێ هەی، هەرێما كوردستانێ د گەهینە ئاستێ وەلاتێن سەربخۆ یێن جیهانێ، ژلایەكێ دیتر دامەزراندنا ماڵا كوردی د ناڤ كۆربەندێ داڤۆسێ دا، بۆ مە وەك كورد ڤی كۆربەندی دكەتە جۆخینەكا هەمە رەنگ كۆ چەندین جۆرێن دەخل و دانێ لێ دهێنە كۆمكرن و ژێك ڤاڤارتن و ب زێدەیی بەهرا چەند سالا بكەت، جونكی رێزدار مەسرۆر بارزانی كۆبەندێ ئابووریێ داڤۆس بۆ كوردا كریە دەرفەتەك بۆ بهێزكرنا ئاستێ پەیوەندیێن دبلۆماسی ل گەل زۆربەری وەلاتێن جیهانێ و زێدەكرنا وەبەرهێنانێ و روونكرنەڤا راستیا وێ سەرەدەریا دۆژمنانە یا ئیراقێ بەرامبەر هەرێمێ و دانەنیاسینا كلتوورێ كوردەواری و بەرهەمێن جۆڕاو جۆڕێن كوردستانێ، ئەڤ پشكداریا كوردستانێ ب سەرۆكاتیا مەسرۆر بارزانی ب ڤی رەنگی ل ڤان رەنگە كۆربەندێن جیهانێ نیشانێ كارامەیی و هزر بەرفرەهیا جەنابێ وی بۆ دەولەتداریێ و خزمەتا كورد و كوردستانێ و بهێزكرنا كوردستانێ ژ هەمی ئالیانڤە، ل داهاتەكێ نێزیك دا بەرهەمێ ڤان دیدار و كۆمبوونێن سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ ل كۆربەندێ داڤۆس دێ دیار بن و بنە ئەگەرێ ڤەژاندنا ئابوورێ كوردستانێ و پێشڤەچوونێن ئاڤەدانی و بازرگانی و ئارامی و سەقامگیریەكا زێدەتر، ل سەر ئاستێ سیاسی ژی پشتەڤانیەكا باشتر دێ هێتە دابینكرن و گڤاشێن دەولەتا ئیراقێ ژی دێ لاوازتر بن.