غیاس خالد زێباری
هه‌ر ژ ده‌ركه‌فتنا نێچیرڤان بارزانی وه‌ك وه‌ك سه‌ركرده‌ د ناڤ پارتی دیمۆكراتی كوردستان دا، د بوهارا لاوینیێ دا سه‌ركرده‌كێ دیمۆكراتخواز و هێمن و مینار ڕه‌و بوویه‌، هه‌رده‌م فاكته‌رێ ئێكرێزیا نشتیمانی بوویه‌، خوه‌ دوور گرتیه‌ ژ ره‌فتار و داخۆیانیێن توند و شكه‌ستێ لایه‌نێ به‌رامبه‌ر د به‌رته‌نگترین كاودان دا. پشتی سه‌رهه‌لدانا گه‌لێ كورد ل باشوور رۆلێ وی وه‌ك سه‌ركرده‌كێ گه‌نێ بلیمه‌ت و دووربین به‌رچاڤ بوویه‌.
پارتی دیمۆكراتی كوردستان و ئێكه‌تی نشتیمانی كوردستان پارتیێن سه‌ره‌كی و كاریگه‌ر بوونه‌ د گۆره‌پانا سیاسی یا كوردستانی دا، زۆر جاران هه‌ڤپه‌یمانی و ئاڵۆزی د ناڤبه‌را وان دا دروست بوونه‌، نێچیرڤان بارزانی ل ده‌مێ هه‌ڤپه‌یمانیا مینا بابێ خوه‌ یێ ره‌حمه‌تێ، ئه‌ندازیارێ ئاشتیا ناڤخوه‌یی شه‌هیدێ هه‌رده‌م ساخ هه‌رده‌م هه‌ولدایه‌، ئه‌ڤ هه‌ڤپه‌یمانیه‌ و ئێكگرتنه‌ د به‌رده‌وام بن خوه‌ پێشڤه‌برنا دۆزا سیاسی و جڤاكی یا كوردستانی، ل ده‌مێ ناكۆكیان ژی هه‌رده‌م رۆله‌كێ كاریگه‌ر هه‌بوویه‌ بۆ ته‌شه‌نه‌ نه‌كرنا قه‌یران و ناكۆكیێن د ناڤبه‌را وان دا، هه‌ر ل شه‌رێ ناڤخوه‌یی یێن ناڤه‌راستا سالێن نه‌وه‌تان دا بگره‌ هه‌تا نهو.
پێكڤه‌ برێڤه‌برنا هه‌موو كابینێن حوكمه‌تا هه‌رێمێ ژ لایێ پارتی و ئێكه‌تیێ ب كێمترین ئاڵۆزی، نه‌خاسمه‌ وان كابینێن ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانی، ژ به‌ر كاریگه‌ریا وی بوویه‌. ژ بلی ڤێ چه‌ندێ رۆلێ نێچیرڤان بارزانی بۆ چاره‌كرنا قه‌یرانێن ناڤخوه‌یێن ئێكه‌تیێ، دیسا رۆله‌كێ مه‌زن بوویه‌.
پشتی خیانه‌تا باله‌كێ ئێكه‌تی نشتیمانی ل شازدێ ئكتۆبه‌را سالا ٢٠١٧ و ئه‌و دربا گران ب خیانه‌تا وان ل گه‌لێ كورد و ئه‌زموونا سیاسی یا كوردستانێ كه‌فتى، هه‌ر ل داگیركرنا كه‌ركووكێ و بڕینا بۆدجه‌ و مۆچێ هه‌رێمێ و ئینانا له‌شكرێن بیانی بۆ نه‌ڤبرنا قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ و هه‌لوه‌شاندنا حوكمه‌تا هه‌رێمێ ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانی. قه‌یرانێن مه‌زنتر دروستكرن و گه‌ماروویێن سیاسی و ئابووری و ئاسمانی ل سه‌ر كوردستانێ سه‌پاندن. نێچیرڤان بارزانی چ جار په‌نا نه‌بره‌ به‌ر هه‌ول و داخۆیانیێن زڤر بۆ ته‌شه‌نه‌كرنا زێده‌تر په‌یوه‌ندیێن د ناڤبه‌را هه‌ردو ئالیان، ڤی سه‌ركرده‌ و رێبه‌رێ زانا و دووربین، ڤێ جارێ ژی ب هێمنانه‌ و سیاسه‌ته‌كا نه‌رم سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل ڕه‌وشێ كر و شیا ل ده‌مه‌كێ كێم دا هه‌رێما كوردستانێ ل ڤان قه‌یران و ئاسته‌نگان ده‌رباز بكه‌ت و سه‌ره‌ده‌یه‌كا نشتیمانیانه‌ و برایانه‌ ل گه‌ل ئێكه‌تیێ كر ب تایبه‌ت ئه‌وێن د ناڤ كابینا نێچیرڤان بارزانی دا و هه‌ست ب دوبه‌ره‌كیێ نه‌هاته‌ كرن.
ئه‌ڤ رۆله‌ژی ب هه‌موو كه‌سان ناهێته‌كرن، نهو ژی پشتی هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل (٣٠) ئیلۆنا ٢٠١٨ كو پارتی دیمۆكراتی كوردستان سه‌ركه‌فتنه‌كا مه‌زن بده‌ستڤه‌ئینایه‌ و بۆ بهێزتكرنا هه‌رێما كوردستانێ و پێكئینانا حوكمه‌ته‌كا نشتیمانی، پارتی دیمۆكراتی كوردستان زێده‌تر ژ چار مه‌هانه‌ چاڤه‌رێ حزبێن دیتر یێن سه‌ركه‌فتی بۆ خوه‌ئێكلاكرنێ د پشكداریا كابینا نوو دا، هه‌تا نهو ئێكه‌تیێ نه‌شیایه‌ خوه‌ ئێكلا بكه‌ت چ ژبه‌ر ناكۆیێن ناڤخوه‌یی یان ژی داخوازیێن وان یێن زێده‌تر ژ به‌ركه‌فتیێن خوه‌ یێن هه‌لبژارتنان و پێكڤه‌گرێدانا بابه‌تێن كه‌ركووكێ و عیراقێ ژ لایێ ئێكه‌تیێ ڤه‌.
زێده‌تر گیرۆبوونا هه‌لبژارتنا ده‌سته‌یا سه‌رۆكاتیا په‌رله‌مانی و پێكئینانا كابینا نوو یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێمی دا نینه‌، له‌وما پشتی چه‌ندین كۆمبوونان ل گه‌ل ئێكه‌تیێ پارتی ب پرانیا په‌رله‌مانی نه‌چاربوو سنووره‌كی بۆ ڤێ گیرۆبوونێ دانیت. دیاره‌ ئێكه‌تی ڤێ چه‌ندێ ب تۆلڤه‌كرن هژمار دكه‌ت و ده‌نگۆیێ دو ئیداره‌یێ و شه‌رێ ناڤخوه‌یی ل سه‌ر ئاستێ جادێ هه‌یه‌ ژ لایێ ئێكه‌تیێ ڤه‌. لێ باشتره‌ ئێكه‌تی بۆ خوه‌ ژ ڤێ هزرێ دوور بكه‌ت چونكی ئه‌ڤ سه‌رده‌مه‌ ب سه‌رڤه‌چوویه‌ نه‌ خه‌لكێ كوردستانێ، نه‌ژی خه‌لكێ سلێمانیێ بۆ وێ پاشكه‌فتنێ دزڤریت. ژ لایێ ده‌ستووری ڤه‌ ژی چ لایه‌ن نه‌شێن د چارچووڤێ پارێزگه‌هه‌كێ دا هه‌رێمه‌كێ رابگه‌هینیت و ئه‌ڤ چه‌نده‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا سازیێن نیڤنه‌ته‌وی و هه‌رێمی ژی دا نیه‌ و پشته‌ڤانی لێ ناهێته‌كرن، نه‌ژی ئێكه‌تی ل جڤاتا پارێزگه‌هێ پارێزگه‌ها سلێمانیێ پڕانیه‌ كۆ بشێت ڤان ره‌نگه‌ گاڤان بهاڤێژیت. یا باشتر بۆ ئێكه‌تیێ ئه‌وه‌ گۆهداریا نێچیرڤان بارزانی بكه‌ت، كو بریاره‌ ڤان نێزیكان سه‌ره‌دانا وان بكه‌ت بۆ چاره‌كرنا پرسێن ناڤخوه‌یی و به‌رچاڤبوونا رۆلێ وان د كابینا نوو یا هه‌رێما كوردستانێ دا.
هه‌كه‌ ئێكه‌تی هزر بكه‌ت پێشمه‌رگه‌ ل به‌رده‌ست هه‌یه‌، ئه‌ڤه‌ ژی سه‌رناگریت چونكی د كابینا نوو دا پێشمه‌رگه‌هێ كوردستانێ دبن هه‌ژموونا حزبایه‌تی دا نامینیت و دێ بیته‌ له‌شكره‌كێ نشتیمانیێ ئیكگرتی و گاڤێن ده‌سپێكی یێَ نێچیرڤان بارزانی وه‌ك سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ دێ ئێكگرتنا پێشمه‌رگه‌هی بیت و ل سه‌ر ده‌ستێ وی په‌یوه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل عیراقێ و جیهانێ دێ زۆر پێشڤه‌چن و بیته‌ هه‌رێما چه‌سپاندا قانوونێ ب سازیكرنا داموده‌زگه‌هان و پاراستن و بهێزتركرنا قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ ژ لایێ سیاسی و كارگێری و ئابووری. ئه‌و نێچیرڤان بارزانیێ قه‌یرانێن پشتی شازدێ ئوكتۆربه‌رێ ب سه‌رفیرازی ده‌رباز كری، هه‌ر قه‌یرانه‌كا دیترا ئه‌و دروست دكه‌ن ب ساناهیتر دێ ده‌رباز كه‌ت.

غیاس خالد زێباری
هه‌ر چه‌نده‌ په‌كه‌كه‌ (پارتیا كاركه‌رێن كوردستانێ) هه‌ل ژ دامه‌زراندنا خوه‌ ل سالا 1978 خوه‌ ب پارتیه‌كا نه‌ته‌وی یا كوردستانی ل سه‌ر هزرێن ماركسی دیاردكر و درووشمێن نه‌ته‌وی یێن مه‌زن بلنددكرن، مینا داخوازیا كوردستانه‌كا مه‌زن و سه‌ربخوه‌. پشتی ل سالا 1984 شه‌رێ چه‌كداری ژی ل سه‌ر ڤی درووشمێ زۆر ژ خوه‌ مه‌زنتر شه‌رێ چه‌كداری دژی رژێما توركیا راگه‌هاندن.
لێ ئه‌زمۆنا وان یا ڤان هنده‌ سالا دیار كر كو ئه‌ڤ پارتیه‌ نه‌ ل سه‌ر پره‌نسیپێن نه‌ته‌وی و نشتیمانی یێن كوردستانه‌ یه‌، چونكی نه‌ تنێ نه‌شیا به‌ره‌ڤانی ل به‌رژه‌وه‌ندیێن خه‌لكێ كوردستانێ بكه‌ن، به‌لكی به‌رژه‌وه‌ندیێن نه‌ته‌وی و نشتیمانیێن خه‌لكێ كوردستانێ ژناڤبرن و نه‌شیان ئێك گۆند رزگار بكه‌ن!.
ل باكۆرێ كوردستانێ سیاسه‌تا ئێك ڕه‌هندی بكاردئینن و بووینه‌ ئه‌گه‌رێ گرتن و كوشتنا ب هزاران خه‌لكێ كورد و وێرانكرنا چه‌ندین گوندان، ب هزاران گه‌نج و سنێله‌ ب مه‌ره‌ما كوردایه‌تیێ و نه‌ته‌وایه‌تیێ بسه‌ردابرنه‌ و جه‌رگێن دایكوبابێن وان سۆتینه‌ و د ناڤ شكه‌فت و دۆڵ و نهالێن باشۆرێ كوردستانێ ب دژوارترین شێواز دژین و نه‌شێن په‌یوه‌ندیێ ژی ل گه‌ل ماڵباتێن خوه‌ بكه‌ن.
رۆژئاڤایێ كوردستانێ ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌یی رێگری ل ئازادیا هزر و بیران گرتیه‌ و هه‌ما سیاسه‌تا خوه‌ سه‌پاندنێ بكاردئینن و ب هزاران گه‌نجێن كورد ژ پێخه‌مه‌ت به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت ل دۆر جوگرافیا كوردستانێ داینه‌ كوشتن، ژ به‌ر تۆندره‌ویا وان ب سه‌دا هزار كوردێن رۆژئاڤا ئاواره‌ و ده‌ربده‌ر بوونه‌ و كورد ل ده‌ڤه‌رێن كوردستانی كرینه‌ كێمینه‌. ل سه‌ر ئاستێ دبلۆماسی نه‌شیانه‌ چ كه‌نالێن دبلۆماسی بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن نه‌ته‌وا كورد دروست بكه‌ت و هه‌تا نهو ژ لایێ زۆر وه‌لاتان ب رێكخراوه‌كا تیرۆرستی دهێته‌ هژماركرن.
ل هه‌رێما كوردستانێ ژی هه‌ر ل دامه‌زراندنا حوكمه‌تێ، چه‌كدارێن په‌كه‌كێ مه‌زنترین ئاسته‌نگ بوونه‌ به‌رامبه‌ر ئاڤه‌دانیێ و ئێمناهیێ، ب سه‌ردان گوندێن كوردستانێ هاتینه‌ ڤالاكرن و ل ده‌مێ چه‌ند سالان ل جهێ شه‌رێ دوژمنێ خوه‌ بكه‌ت شه‌رێ خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ كریه‌ و د ناڤ مزگه‌فتان ژی مامۆستایێن ئایینی تیرۆركرنه‌، ژبلی كورشتنا خه‌لكه‌كێ سڤیل ژلایێ وان ب به‌هانه‌یا وان ب سه‌دان كه‌س بووینه‌ قوربانی بۆمبه‌ بارانكرنا فرۆكێن توركیا. ئه‌ڤرۆ په‌كه‌كه‌ مه‌زنترین گه‌فه‌ ل سه‌ر ئاكنجیێن گوندێن سنووری یێن هه‌رێمێ، چ ژلایێ ئێمناهیێ ڤه‌، یان ژلایێ ئاڤه‌دانی و چاندنێ و گه‌شتیاریێ.
ئه‌گه‌ر ژبه‌ر گه‌فێن وان نه‌بیت سالانه‌ داهاتێ ڤان گوندان دێ ئابوورێ هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌ژینن. ب ره‌نگه‌كێ گشتی په‌كه‌كێ و رێكخستنێن بن شاپه‌رێن وان، ل پره‌نسیپێن نه‌ته‌وایه‌تیێ و كوردایه‌تیێ لادایه‌ و ژ بلی زیانێن مه‌زن چ مفا نه‌گه‌هاندیه‌ كوردستانێ.
حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانی چه‌ندین ساڵه‌ ژبۆ پاراستنا ئێكرێزیێ و دوباره‌ نه‌بوونه‌ڤا شه‌رێ ناڤخوه‌یی هه‌تا رادیه‌كێ ل سه‌ر ڤێ دژایه‌تیا وان به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ بێ ده‌نگ بوویه‌، ئه‌گه‌ نه‌ر دشیا سنووره‌كی بۆ دابنیت. پێدڤی بوو په‌كه‌كێ مفا ژ ئه‌زموون و سه‌ربۆرا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ یا ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانی وه‌رگرتبا، ب تایبه‌ت ژلایێ دبلۆماسیه‌تێ و ئێمناهیێ و ئێكرێزیێ و ئاشته‌وایا جڤاكی و پاراستنا ده‌سكه‌فتێن نه‌ته‌وی و نشتیمانی، نه‌ك دژایه‌تی لێكربا و ببا ئاسته‌نگ ل هه‌مبه‌ر ئاڤه‌دانیێ و ئێمناهیێ و ئاشته‌وایا جڤاكی.
ئه‌گه‌ر په‌كه‌كێ كێمترین هه‌ستا نه‌ته‌وی هه‌با نه‌دبوو رێگر ل هه‌مبه‌ر به‌ستنا كۆنگرێ نه‌ته‌وی و ل هه‌موو پارچێن كوردستانێ رێكخستنێن ب هه‌مان ئایدیولۆژی دروست نه‌دكرن.
ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ سیاسه‌تا نه‌ سیاسیا په‌كه‌كێ نه‌با، ل جهێ بۆمبه‌بارانكرنێ ژلایێ فرۆكێن توركیاڤه‌، ده‌ستێن ئاڤه‌دانیا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانی دا گه‌هنه‌ هه‌موو گوند و ده‌ڤه‌رێن سنۆری یێن هه‌رێما كوردستانێ و زۆربه‌یا وان دا بنه‌ خۆشترین جهێن گه‌شتیاری، ژبلی كێمكرنا قه‌یرانا ئاكنجیكرنێ ل باژاران.
پێدڤی یه‌ په‌كه‌كه‌ ب سیاسه‌ت و سه‌ره‌ده‌ریێن خوه‌ ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ بچیته‌ڤه‌ و به‌رده‌وامیا وان ل سه‌ر ڤێ رێبازا دژی به‌رژه‌وه‌ندێن هه‌رێما كوردستانێ نه‌ خزمه‌تا كوردایه‌تیێ دكه‌ت نه‌ژی رێكخستنێن وان پێ گه‌شه‌ دبن، پاشه‌رۆژا وان ژی دێ به‌ر ب پاشه‌رۆژه‌كا ڕه‌ش و تاری ڤه‌ به‌ت.

غیاس خالد زێباری
چه‌ند ساله‌ پرسا چاكسازیا به‌به‌ته‌كێ گه‌رم و گۆره‌ د ناڤ خه‌لكێ كوردستانێ و كه‌نالێن راگه‌هاندنێ دا، ل سه‌ر ئاستێن هه‌ره‌ بلند پرۆژه‌ بۆ هاتینه‌ ئاراسته‌كرن و گاڤ بۆ هاتینه‌ دان، داكو رێك لێ بهێته‌رتن و ئه‌ڤ پرسه‌ زێده‌تر ته‌شه‌نه‌ نه‌بیت، چونكو هه‌ست ب مه‌ترسیا وێ هاتیه‌كرن، به‌ری هه‌مووان سه‌رۆك بارزانی چونكی گه‌نده‌ڵیا دارایی و كارگێری به‌ر ب دیارده‌بوونێ ڤه‌ دچوو و خه‌لك ژی تۆره‌ كربوو.
پارتی دیمۆكراتی كوردستان پرسا ئه‌نجامدانا چاكسازیا ب رژدی وه‌رگرتیه‌ و گاڤێن پراكتیكی ژی بۆ هاتینه‌ هاڤێتن و وه‌ك پرسه‌كا نشتیمانی دیتی یه‌.
پارتیێن دیتر ژی چ ئه‌وێن د ناڤ حوكمه‌تێ دا یان یێن به‌ری نهو ئۆپۆزسیۆن، د كه‌نالێن راگه‌هاندنێ دا و د چه‌ندین هه‌لكه‌فتان دا پرسا چاكسازیا كربوو درووشمێ خوه‌ یێ سه‌ره‌كی و رۆژانه‌ پارتی پێ گونه‌هبار دكر و خوه‌ ب حزبێن چاكسازخواز و پژۆین نیشا خه‌لكی ددا، هه‌ر وه‌كی ئه‌و فریشته‌نه‌ و پیساتیێ گه‌نده‌لیێ نه‌گه‌هشتیه‌وان ..!
ل دووماهیێ دیار بوو وان باوه‌ری ژی ب چاكسازیا نینه‌ و یێن د ناڤ گه‌نده‌لیێ دا نقۆم بۆی، بانگه‌شێن وان بۆ چاكسازیان تنێ بۆ موزایدێن سیاسی و به‌رژه‌وه‌ندێن حزبی و بسه‌ردابرنا خه‌لكینه‌. چونكی ده‌مێ نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب رژدی هاتینه‌ ناڤ بابه‌تی و ڤیای پرسا به‌هنگاربوونا گه‌نده‌لیێ و چاكسایێن كارگێری و دارایی بێخیته‌ د چارچۆڤه‌كێ قانوونی دا و ب قانوونا سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل گه‌نده‌ڵییچ و گه‌نده‌لكارا بكه‌ت و رێ ل نه‌شه‌نه‌كرنا وێ بگریت و ئه‌ڤ قانوونه‌ ب فه‌رمی ئاراسته‌ی په‌رله‌مانێ كوردستانێ كری و سه‌كردایه‌تیا پارتی و فراكسیۆنا وێ ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ داكۆكی ل سه‌ر ده‌ربازبوونا وێ كری، پرانیا وان حزبێن پارتی وه‌كی پشكه‌كا سه‌ره‌كیا ده‌سهه‌لاتداریێ ب گه‌نده‌لكار و ئه‌گه‌رێن ئه‌نجامنه‌دانا چاكسازیان گونه‌هبار دكر و خوه‌ ب پێشه‌نگێن چاكسازیخوازا و مه‌ده‌نیه‌تێ هژمار دكر، (كش و مات) بوون و ره‌فتار و درووشمێن وان یێن ل سه‌ر كه‌نالێن راگه‌هاندنێ د ناڤ هۆلا په‌رله‌مانی به‌روڤاژی بوون و دژی ڤێ قانوونێ راوه‌ستان. ب راستی ژی گاڤه‌كا هه‌ر ئه‌رێنی بوو نێچیرڤان بارزانی هاڤێتی، چونكی قانوون باشترین ئامرازه‌ بۆ ئه‌نجامدانا چاكسازیا و به‌رهنگاربوونا هه‌موو شێوازیێن گه‌نده‌لیێ و نه‌دادوه‌یێ، سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ ب ئاراسته‌كرنا ڤێ قانوونێ چ به‌هانه‌ بۆ كه‌سی نه‌هێلان و بۆ خه‌لكێ كوردستانێ و لایه‌نێن سیاسی و رێكخراوێن جڤاكێ سڤیل خۆیاكر كو پارتی و سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، نه‌ تنێ ل گه‌ل ئه‌نجامدانا چاكسازیانه‌ به‌لكێ ب رژدی كار دكه‌ت بۆ بنبڕكرنا گه‌نده‌لیێ. لێ ئالیێن دیتر یێن سیاسی بۆ به‌رژه‌وه‌ندێن خوه‌، رێگری ل هه‌مبه‌ر ده‌ربازبوونێ پرۆژێ چاكسازیا ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ كر .
ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ پرۆژه‌ ببا قانوون، دا ره‌وشا ئابووری و كارگێری و دارایی ل هه‌رێما كوردستانێ به‌ر ب قووناغه‌كا هه‌ری باشتر ڤه‌ به‌ت، نه‌خاسمه‌ چاره‌سه‌ركرنا پرسا پاشكه‌فتنا مووچێ فه‌رمانبه‌ران. د ڤێره‌ دا دیار دبیت نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، نه‌تنێ ژ لایێ سیاسی و دبلۆماسی كه‌سایه‌تیه‌كێ سه‌ركه‌فتی و كاریزمایه‌، به‌لكی ژلایێ كارگێری و چاره‌سه‌ركرنا قه‌یرانێن ئابووری و كارگێری ژی هه‌مان كه‌سایه‌تی یه‌ و هه‌رده‌م به‌رژه‌وه‌ندێن گشتی و خزمه‌تكرنا وه‌لاتی و وه‌لاتیان، ئارمان و پلانا وی بوویه‌.
ئه‌ز باوه‌رم ل ده‌مێ ده‌ستنیشانكرن یان هه‌لبژارتنا وی وه‌ك سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ، گاڤێن وی یێن به‌راهیێ دێ به‌رهنگاربوونا گه‌نده‌لیێ و ئه‌نجامدانا چاكسازیان بیت ب ره‌نگه‌كێ قانوونى. ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژی تنێ ب كه‌سایه‌تیێن خودان ئیراده‌ و خه‌مخۆرێن گه‌ل و وه‌لاتی دهێته‌كرن.

غیاس خالد زێباری

زێده‌تر ژ سه‌رد رۆژان ب سه‌ر هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ تێپه‌ڕین، ئه‌نجام هاتینه‌ راگه‌هاندن و په‌سندكرن، پارتیا سه‌ركه‌فتیا ئێكێ كو پارتی دیمۆكراتی كوردستانه‌، كاندیدێ خوه‌، مه‌سرۆر بارزانی ده‌ستنیشانكریه‌ بۆ پێكئینانا حوكمه‌تا داهاتی. لێ هێشاتا دانوستاندێن رژد ل گه‌ل لایه‌نێن دیتر نه‌هاتینه‌كرن. ئه‌ڤ كۆمبوونێن پارتی ل گه‌ل هنده‌ك لایه‌نێن دیتر ئه‌نجامدای هه‌تا راده‌یه‌كی د ئه‌رێنی بوون و حه‌زا پشكداریێ هه‌یه‌. هه‌لبژارتن بۆ دهێنه‌كرن..؟ هه‌لبژارتن پره‌نسیپه‌كێ سیسته‌مێ دیمۆكراسیێ نه‌ كۆ هه‌رێما كوردستانێ په‌یره‌و دكه‌ت، پارتی ژی پێشه‌نگ و ئه‌كته‌رێ هه‌ری كاریگه‌ره‌ بۆ چه‌سپاندنا ڤی سیسته‌مێ جیهانی ل كوردستانێ، ژبۆی بهێزكرنه‌ڤا ده‌سهه‌لاتێ د هه‌لبژارتنان دا خه‌لك بریارێ ل سه‌ر دده‌ت، پارتیێن سه‌ركه‌فتی به‌رنامێن خوه‌ یێن سیاسی و كارگێری ئه‌وێن خه‌لكی ده‌نگ بۆ دای د حكومه‌تا داهاتی بجه‌ دئینیت و چه‌ندین مه‌رامێن دیتر . خه‌لك حه‌ز دكه‌ت پشتی هه‌لبژاردنان حكومه‌ت پێك بهێت داكۆ بشێن خۆ تێدا ببینن و پارتیێن ده‌نگ پێ هاتینه‌ دان تاقیبكه‌ن، ئه‌رێ دێ شێن به‌رنامێن خوه‌ بجهئینن یان نه‌؟. ئه‌ز دبینم گیرۆبوونا پێكئینانا حوكمه‌تا نوو یا هه‌رێما كوردستانێ، گیرۆبوونه‌كا خۆرستكی نینه‌، هنده‌ك نه‌په‌نی هه‌نه‌ و دبیت پارتیێن دژبه‌رێن پارتی دیمۆكراتی كوردستان ب پیلان، یاریه‌كا كێشان و پیڤان و گرتن و به‌ردانێ بكه‌ن، داكو پارتیا سه‌ركه‌فتیا ئێكێ و كاندیدێ سه‌رۆكێ حوكمه‌تا نوو بكه‌نه‌ ئه‌گه‌رێن گیرۆبوونێ و بێژنه‌ خه‌لكه‌كی ئه‌ڤ پارتیه‌ و ئه‌ڤ كه‌سه‌ نه‌شێن حوكمه‌تێ ئێكبینن .. ب تایبه‌ت ئێكه‌تیا نشتیمانی كوردستان، هه‌رچه‌نده‌ پارتیا دوویێ یه‌ لێ رۆژ بۆ رۆژێ پالپشتیا جه‌ماوه‌ری ژده‌ستدده‌ت و ئه‌ڤ رێژا مایی ژی زۆر ل سه‌نگا وێ یا جه‌ماوه‌ری كێمتره‌ و پشت ب هێزا چه‌كداری و یاری پیلانێن سیاسی بۆ مانه‌ڤا خوه‌ گرێدایه‌ ل ده‌سهه‌لاتێ گرێ دایه‌. راسته‌ ناكۆكیێن دژوار د ناڤبه‌را سه‌ركردایه‌یتا ئێكه‌تیێ دا هه‌نه‌ و دبیت فاكته‌ره‌ك بیت ژ فاكته‌رێن رێكنه‌كه‌فتنا وان ل گه‌ل پارتی وه‌ك سه‌ركه‌فتیا ئێكێ، لێ ئه‌ز ڤێ چه‌ندێ ب فاكته‌ره‌كێ لاواز دبینم، چونكی سه‌ركردایه‌تیا وێ حزبێ ئیرادا خوه‌ ژده‌ست دایه‌ و بووینه‌ دیلێن ده‌ستێن ئه‌ندامێن ماڵباتا تاله‌بانی و خالێن وان، كو ب فه‌رمی پ پله‌ و ده‌سهه‌لات د ڤان ئێكه‌تیێ دا نینه‌..!  ئه‌گه‌ر ئه‌ندامێن وێ ماڵباتێ چ هزر بۆ مه‌كته‌با سیاسی و سه‌ركردایه‌تیا ئێكه‌تیێ كربا، خیانه‌تا شازدێ ئكتۆبه‌را سالا 2017 هۆسا ب ساناهی بسه‌ردا ده‌رباز نه‌دبوو. یان هه‌موو بریارێن مه‌كته‌با سیاسی نه‌دئێخستنه‌ بن فه‌رمانا خوه‌.!  گرنگه‌ پارتی دیمۆكراتی كوردستان، خوه‌ ل به‌ندا بریارا ئێكه‌تیێ نه‌گریت، ل سه‌ر پشكداربوون یان پشكدارنه‌بوون د حوكمه‌تێ دا، چونكی بریارده‌رێن ئێكه‌تیێ نه‌ڤێت حوكمه‌تا داهاتی یا هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌رۆكاتیا مه‌سرۆر بارزانی زۆ پێك بهێته‌ و پارتی به‌رنامێ خوه‌ بۆ كوردستانه‌كا بهێز بجه‌ بئینیت. كوردستانه‌كا ب هێز ژلایێ سیاسی و دبلۆماسی و ئێمناهیی، كوردستانه‌كا بهێز ژلایێ كارگێری و چاره‌سه‌ركرنا قه‌یرانێن ئابووری و دارایی و  تمامكرنا پلان و به‌رنامێن كابینێن به‌رێ ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانی. كوردستانه‌كا ب هێز بۆ چاكسازیێن كارگێری و دارایی و نه‌هێلانا گه‌نده‌لیێ، كو ل گه‌را بووری یا په‌رله‌مانێ كوردستانێ وان رێگری ل سه‌ر ڤی پرۆژێ نێچیرڤان بارزانی كری و به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ ل به‌رژه‌وه‌ندێن نه‌ته‌وی و نشتیمانی مه‌زنتر و بلندتر كرى.! نه‌ڤێت هه‌رێمه‌كا ب هێز ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانی هه‌بیت ،بۆ خۆرتركرنا په‌یوه‌ندیێن نیڤده‌وله‌تی و هه‌رێمایه‌تی و پاراستنا هه‌رێما كوردستانێ ژ مایتێكرنێن ده‌ره‌كی و سه‌روه‌ریكرنا قانوونێ و گاڤ هاڤێتن بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا ئارمانجێن مه‌زنتر و پاراستن و بهێزكرنا قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ. دبیت ئه‌ڤ داخوازی و مه‌رجیێن ئێكه‌تیێ یێن نه‌هه‌ژی وێ بۆ پشكداریكرن د حوكمه‌تا داهاتی دا پیلانه‌كا دیتر بیت بۆ لاوازكرنا پێگه‌هێ هه‌رێمێ و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ. د به‌رژه‌وه‌ندیا پارتی دانیه‌ پێكئینانا حوكمه‌تێ زێده‌تر گیرۆ ببیت و مه‌رج نیه‌ ئێكه‌تی یان هنده‌ك لایه‌نێن دیتر پشكدار ببن، چونكی خه‌لكێ كوردستانێ باوه‌ری دایه‌ پارتی و دشێت ب هه‌ڤپه‌یمانیه‌كا دگه‌ل قه‌واره‌یه‌كێ دیتر حوكمه‌تێ پێك بینیت و سه‌رۆكایه‌تیا هه‌رێمێ ژی ب قانوونا كارا بكه‌ته‌ڤه‌ و زێده‌تر خوه‌ ل به‌ندا بریارا وان نه‌گرن.

غیاس خالد زێباری
كه‌ركووك وه‌كی باژاره‌كێ كوردستانێ د زۆر قۆناغێن دژوار دا ده‌رباز بوویه‌، د ڤان قووناغان دا ل سه‌رده‌مێ حوكمه‌تێن ئێك ل دووڤ ئێكێن عیراقێ ئه‌ڤ باژارێ كوردستانی یێ زه‌نگین ب سامانێن سروشتی ب تایبه‌ت نه‌فتێ، نه‌ تنێ هاتیه‌ فه‌رامۆشكرن، به‌لكی هه‌وێن عه‌ره‌بكرن و ئه‌نفالكرنا ده‌ڤه‌رێن وێ به‌رده‌وام من.
ئه‌ڤ بارژارێ دێرین و زه‌نگینێ كوردستانێ گه‌شه‌بوون بخۆڤه‌ نه‌دیتی یه‌ و ب داهات و سامانێ خۆ هاتیه‌ وێرانكرن.
سه‌رده‌مێ زێرینێ كه‌ركووكێ و كه‌ركووكیان د ناڤبه‌را سالێن ٢٠١٤ هه‌تا ٢٠١٧ ل سه‌ر ده‌مێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانی.
د ڤی ده‌می دا ڕه‌وشا كه‌ركووكێ به‌روڤاژی ده‌مێن دیتر بوو، ژ لایێ ئابووری ڤه‌ د ڤێ ناڤبه‌رێ دا كه‌ركووكێ گه‌شه‌بوونه‌كا زۆر بخوه‌ڤه‌ دیت، چونكی حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هه‌یڤانه‌ كۆژمێ (١٠) مه‌لیۆن دۆلاران بۆ ئاڤه‌دانیێ و پرۆژێن خزمه‌تگۆزای خه‌رج دكرن، ب ڤی كۆژمه‌ی ب سه‌دان وه‌لاتیێن كه‌ركووكێ هاتنه‌ دامه‌زراندن ژ لایێ په‌روه‌رده‌یی ژی خواندنا كوردی زۆر بهێز كه‌فت و به‌رده‌وام د پێشڤه‌ژوونێ دا بوو.
ژ لایێ ئێمناهی ڤه‌ ژی سه‌ره‌رای هه‌ولێن به‌رده‌وامێن گرۆپێن تیرۆرستی و شۆفینیان بۆ تێكدانا ره‌وشا كه‌ركووكێ, سازیێن ئێمناهی یێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ شیان ئێمناهی یا بپارێزن.
ئه‌ڤ گاڤێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر ده‌ستێ نێچیرڤان بارزانی، چه‌ندین ڕامانان دده‌ت، ژ وانا ته‌كه‌زیكرن ل سه‌ر كوردستانیبوونا كه‌ركووكێ و خه‌مخۆریا وی بۆ وه‌لاتیێن وێ و چه‌سپاندنا دادوه‌ریا جڤاكی.
ژبلی ڤێ چه‌ندێ هه‌رێما كوردستانێ ب گشتی و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب تایبه‌ت، شه‌رێن سیاسی و ئابووری و چه‌كداری ژ پێخه‌مه‌ت پاراستنا كه‌ركووكێ و كوردستانیبوونا كرینه‌ و هه‌رده‌م خوه‌ ل كه‌ركووك و كه‌ركووكیان كریه‌ خودان.
ئه‌ڤان گاڤێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كاریگه‌ریه‌كا زۆرا ئه‌رێنی ل سه‌ر تاكێن كه‌ركووكێ كربوو، ژلایێ پابه‌ندبوونا نشتیمانی و نه‌ته‌وی، خه‌لكێ كه‌ركووكێ هه‌ست دكر كو خودان پشته‌ڤان و پارێزڤانن، له‌وما د راپرسیا سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ دا، پڕانیا وان ب كه‌رنه‌ڤال و درووشمێن نه‌ته‌وی ب سیبه‌را ئاڵایێ پیرۆزێ كوردستانێ مینا جه‌ژنه‌كێ ب ده‌نگێن به‌لێ بۆ سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ تێدا پشكدار بوون.
ب ره‌نگه‌كێ گشتی ئه‌و سه‌رده‌مێن زێرینێن خه‌لكێ كه‌ركووكێ بوون، چونكی د دیرۆكا وی باژێری دا ئێكه‌م جاره‌ ب وی ڕه‌نكی خزمه‌تـ لێ دهێته‌كرن و گه‌شه‌بوونا ئابووری و ئاڤه‌دانی و جڤاكی و په‌روه‌رده‌یی و نه‌ته‌وی بخوه‌ دبینیت.
هه‌ر ل سالا ١٩٢٧ هه‌تا نهو حوكمه‌تێن عیراقێ پشكا داهاتێ پترۆلێ نه‌دایه‌ كه‌ركووكێ و داهاتێ وێ بۆ خزمه‌تا رژێمێ و ده‌ڤه‌رێن دیتر یێن عیراقێ مه‌زاختی نه‌ و كه‌ركووك فه‌رامۆش دكر.
پشتی خیانه‌تا ١٦ ێ ئكتۆبه‌را سالا ٢٠١٧ یا ده‌سهه‌لاتێن ئێكه‌تیا نشتیمانی كوردستانێ، جاره‌كا دی كه‌ركووك هاته‌ داگیركرن و ڕه‌وشا وێ ژلایێ ئێمناهی و جڤاكی و په‌روه‌رده‌یی و ..هتد زۆر ئاڵۆز بوو. هه‌وێن عه‌ره‌بكرنا كه‌ركووكێ دوباره‌ ب ره‌نگه‌كێ به‌رفره‌ه‌ و ئاشكرا ده‌سپێكرنه‌ڤه‌ و خه‌لكه‌كێ زۆر ئاواره‌ و ده‌ربده‌ر بوو، بلندكرنا پاڵایێ پیرۆزێ كوردستانێ هاته‌ قه‌ده‌غه‌كرن و مه‌ترسی ل سه‌ر خواندنا كوردی ژی هه‌یه‌ و ده‌سهه‌لاته‌كا سه‌ربازیا ڕه‌گه‌ز په‌رستی و مه‌زهه‌بی ل سه‌ر هاتیه‌ سه‌پاندن.
پرۆژێن خزمه‌تگۆزای و نووژه‌نكرنه‌ڤه‌ هاتنه‌ ڕاگرتن و حوكمه‌تا عیراقێ پشكا داهاتێ پترۆلێ ژی ناده‌ته‌ كه‌ركووكێ.
نهو ژی پشتی وێ خیانه‌تا نشتیمانی و نه‌ته‌وی یا شازدێ ئكتۆبه‌رێ، گاڤێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د به‌رده‌وامن بۆ ده‌ربازكرنا كه‌ركووكێ د ڤێ ڕه‌وشا دژوار دا و زڤراندا وێ بۆ وی ده‌مێ زێرین ب چه‌سپاندنا مادێ ١٤٠ ێ ده‌ستووری.
ئه‌ز باوه‌رم مانه‌ڤا كه‌ركووكێ ب ڤی ره‌نگی دێ ڕه‌وشا كه‌ركووكێ و كه‌ركووكیا به‌ر ب ئاڵوزیێن مه‌زنتر به‌ت و ل دووماهیێ خه‌لكێ وێ ب هه‌می نه‌ته‌وه‌ و ئۆل و ئه‌تنه‌، دێ داخواز كه‌ت كه‌ركووك بۆ وی سه‌رده‌می بزڤریت، چونكی ئه‌و سه‌ره‌ده‌ریا مرۆڤ دۆستی و دادپه‌روه‌ریا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانی خزمه‌تا وان هه‌مووان دكر بێ جوداهی، نه‌ تنێ یا كوردان.

غیاس خالد زێباری
هه‌رچه‌نده‌ به‌ری نهو مه‌ گۆتاره‌ك ژێر ناڤێ هه‌ولێر قیبله‌یا دبلۆماسیه‌تێ به‌لاڤكربوو، نه‌ مه‌به‌ستا من ئه‌وه‌ بابه‌تی دوباره‌ بكه‌م، لێ ب فه‌ر دزانم جاره‌كا دی گرنگیێ بده‌ینه‌ چالاكیێن دبلۆماسیێن هه‌ولێرێ، چونكی ئه‌ڤ شه‌پۆلا سه‌ره‌دانێن شاندێن ژماره‌كا زۆرا وه‌لاتان كو هنده‌ك ژ وان وه‌لاتێن زلهێزن، هه‌ر وه‌سا شاندێن وه‌لاتێن هه‌رێمی و نیڤده‌وله‌تی بۆ هه‌رێما كوردستانێ و هه‌ولێرا پایته‌خت د ڤان كاودانان دا، ده‌نگڤه‌دانه‌كا مه‌زن دایه‌ڤه‌ و گرنگیه‌كا تایبه‌ت هه‌یه‌ و زۆر ڕامان ژێ دچن.
راسته‌ ل وه‌لاتێن سه‌ربخوه‌ و خودان سه‌روه‌ری ئه‌ڤ ڕه‌نگه‌ چالاكیه‌ د نۆڕمالن و هه‌ژی بابه‌تیكرنێ نینه‌، لێ بۆ هه‌رێمه‌كا د ناڤ وه‌لاته‌كێ فیدرال دا مینا كوردستانێ، پشتی بێده‌نگیا نیڤده‌وله‌تی و هه‌رێمایه‌تی ل سه‌ر روودانێن پشتی راپرسیا سه‌رخۆبوونا كوردستانێ ل ئیلونا 2017 و خیانه‌تا ئێك ل مه‌زنه‌ حزبێن خۆدان هێز و جه‌ماوه‌ر (ئێكه‌تیا نشتیمانی كوردستان) دژی حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و ده‌سكه‌فتێن نه‌ته‌وی و نشتیمانی و چووینه‌ ل گه‌ل به‌ره‌یێ هێزێن داگیركارێن كوردستانێ.
مه‌ترسیێن دژوار ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ كرن، ژ لایه‌كی شه‌رێ تیرۆرستێن داعش ب داوی نه‌هات بوو، ژ لایه‌كێ دیتر له‌شكرێ ده‌وله‌تا عیراقێ و حه‌شدا شیعی و گرۆپێن توندڕه‌و ب چاڤدێری و پشكداریا پاسدارێن ئیرانێ ب مه‌زنترین هێزا خوه‌ هێرشی سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ كر.
ژ لایه‌كێ دیتر حزبێن كوردستانی یێن پشكدار ل حوكمه‌تێ د وان كاودانان دا خوه‌ ژ حوكمه‌تێ ڤه‌كێشا و خوه‌ نه‌كره‌ خودانێن دۆزا كوردی و پارێزه‌رێن ڤان ده‌سكه‌فتان و دڤیا حوكمه‌ت بهێته‌ هه‌لوه‌شاندن و پارتی و سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ پێ تاوانبار بكه‌ن.
دیاره‌ گه‌هشتبوونه‌ باوه‌ریێ ژ به‌ر ڤان پیلانێن مه‌زن و رێخستی دووماهی دێ ب قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ هێت و حوكمه‌تا عیراقێ ل دووڤ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ دێ سیسته‌مه‌كێ نوو بۆ هه‌رێما كوردستانێ دانیت و دێ پارتی دیمۆكراتی كوردستانێ ژ ده‌سهه‌لاتا كوردستانێ دوور كه‌ن..!
سیاسه‌ت و به‌رنامێ رێزدار نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بۆ ڕاگرتنا ڕه‌وشێ و چاره‌سه‌ركرنا قه‌یرانان، ب له‌ز كه‌فته‌ كاری و مه‌زنترین سه‌ركه‌فتن بده‌ستڤه‌ئینا، چونكی نه‌ تنێ ڕه‌وش ڕاگرت، به‌لكی پڕانیا قه‌یرانێن سیاسی چاره‌سه‌ركرن و قه‌وارێ سیاسی و كارگێری یێ هه‌رێمێ ئه‌وێ ب وێ خیانه‌تێ له‌نگه‌ر بووی، ڕاكره‌ڤه‌ و به‌ره‌ به‌ره‌ بهێزتركر، حه‌تا گه‌هشتیه‌ وی ئاستی ئه‌ڤرۆ رۆژانه‌ مه‌زنه‌ به‌رپرس و نوونه‌رێن وه‌لاتێن جیهانێ و سازیێن نیڤده‌وله‌تی سه‌ره‌دانا هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ن و هه‌ولێرا پایته‌خت بوویه‌ قیبله‌یا دبلۆماسیه‌تێ و كۆمبوونا ل گه‌ل سه‌رۆك بارزانی و سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ن.
ئه‌ڤ هه‌وا چالاكیێن دبلۆماسی ل هه‌ولێرێ دانپێدانه‌كه‌ ب هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا هه‌رێمێ.
ب رامانه‌كا دیتر دشێین بێَژین هاتنا شاندێن ڤان وه‌لاتان بۆ هه‌ولێرێ، دانپێدان و په‌شێمان بوونا وانه‌ ل سه‌ر بێده‌نگیا وان ل روودانێن شازدێ ئكتۆبه‌رێ و پشتی وێ، هه‌ر وه‌سا به‌رۆڤاژیبوونا هه‌لویستێ حوكمه‌تا نوو یا عیراقێ به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ پشتی چه‌ند سه‌ره‌دان و په‌یوه‌ندیێن سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و سه‌ره‌دانا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی بۆ به‌غدا ئاماژه‌نه‌ بۆ سه‌ركه‌فتنا سیاسه‌ت و دبلۆماسیه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن خه‌لكێ كوردستانێ و قه‌وارێ هه‌رێمێ.
ئه‌ڤ هه‌می سه‌ركه‌فتنێن هه‌مه‌ لایه‌نه‌ ل سه‌ر ده‌ستێ نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ هه‌رێما كوردستانێ د ڤان كاودانێن دژوار دا و بوونا هه‌ولێرا پایته‌خت ب قیبله‌یا دبلۆماسیه‌تێ، هیڤیێن به‌خته‌وه‌ریێ و پاشه‌رۆژه‌كا گه‌ش بۆ خه‌لكێ كوردستانێ دروست دكه‌ت و ئاماژه‌نه‌ كو هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌رۆكاتیا جه‌نابێ وی ل قووناغێن داهاتی دا دێ به‌ر ب ئاسۆیێن گه‌شترڤه‌ چیت و سه‌ركه‌فتنێن مه‌زنتر تۆمار كه‌ت، چونكی سه‌رۆكێ هه‌رێمێ ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ نوونه‌رایه‌تیا خه‌لكێ هه‌رێمێ دكه‌ت و ئه‌ز باوه‌رم پرانیا وه‌لاتێن جیهانێ دێ پێشوازیێ ل بریارا ده‌ست نیشانكرنا رێزدار نێچیرڤان بارزانی كه‌ن وه‌ك سه‌رۆكێ هه‌رێمێ و پشته‌ڤان بن بۆ سه‌ركه‌فتنا وی د ڤی ئه‌ركێ نوو دا. ئه‌ڤه‌ ژی ده‌سكه‌فته‌كێ هه‌ره‌ مه‌زنه‌ بۆ نه‌ته‌وا كورد و فاكته‌ره‌كه‌ بۆ بهێزكرنا كوردستانێ ل سه‌ر ئاستێن سیاسی و دبلۆماسی و ئیداری و كارگێری و به‌ر بده‌سكه‌فتێن مه‌زنتر، كو درووشم و ئارمانجا پارتی دیمۆكراتی كوردستانه‌.

غیاس خالد زێباری
وه‌كی تاكه‌كێ كورد زۆر دلخۆشبوون كو جارا ئێكێ یه‌ كورده‌ك خه‌لاتێ نۆبل یێ ئاشتیێ وه‌ردگریت، خه‌لاتكرنا كچه‌ كوردا ئێزدی، قوربانیا ده‌ستێ تیرۆرستێن داعش و چاكڤانێ وارێ ئاشتیێ و مافێ مرۆڤ (نادیا موراد) ب ڤی خه‌لاتێ نیڤده‌وله‌تی، شانازیه‌ بۆ هه‌موو كوردان.
ئه‌ڤ كچا كوردی ل ١٦/٩/٢٠١٦ بوویه‌ بالیۆزا نیازپاكی و ئاشتیێ ل نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتی و چه‌ندین خه‌لات و نازناڤێن دیتر وه‌رگرتینه‌.
ل رێوره‌سمێن دابه‌شكرنا خه‌لاتێ نۆبل ئۆسلۆ یا پایته‌ختێ نۆرویژ ژبلى خێزانا پاشایه‌تی و چه‌ندین كه‌سایه‌تیێن ناڤدارێن جیهانی به‌رهه‌ڤ دبن و خودانێن خه‌لاتان ژی گۆتارێن خوه‌ ئاراسته‌ دكه‌ن.
ئه‌م چاڤه‌رێ بووین ئه‌ڤ كچا كورد د ڤان رێوره‌سمان دا، ب جلك و زمانێ كوردی گۆتارێ ئاراسته‌ بكه‌ت و گه‌لێ خوه‌ زێده‌تر بده‌ته‌ نیاسین.
لێ مخابن سه‌ره‌رای ڤێ چه‌ندێ ب زمانێ عه‌ره‌بی ئاراسته‌كر و زۆر ته‌كه‌زی ل سه‌ر دادوه‌ریێ كر ل سازیێن نیڤده‌وله‌تی و وه‌لاتێن جیهانێ. ژبیرا خوه‌ بر كو ئه‌وا د ڤێ گۆتارێ دا، نه‌دادوه‌ریێ دكه‌ت..!
چونكی ب چو ره‌نگه‌كی به‌حسێ رۆلێ سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ رێزدار نێچیرڤان بارزانی نه‌كر، كو ل ده‌سپێكا وێ جینۆسایدا داعشان ب سه‌ر كوردێن ئێزدی ئینای، نڤیسینگه‌هه‌كا تایبه‌ت ب رزگاركرنا كوردێن ئێزدی ژ ده‌ستێ داعش پێكئینا و هه‌تا نهو ل سه‌ر كارێ خوه‌ یا به‌رده‌وامه‌ و زێده‌تر ژ سێ هزار ئێزدی ل بن ده‌ستێ ڤان تیرۆرستان رزگاركرینه‌، ئه‌رێ ئه‌ڤ خاتوونا هێژا نزانیت ئه‌ڤه‌ دلسۆزیا سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ یه‌ بۆ جڤاكێ ئێزدی و د ڤێ ره‌وشا دژوارا ئابووری دا ب سه‌دا ملیۆن دینار خه‌رجكرینه‌ هه‌تا ئه‌ڤ ژماره‌ لێ هاتینه‌رزگاركرن و بزاڤ ژى دبه‌رده‌وامن.
ئه‌رێ نادیا مورادێ نه‌زانی یه‌ ده‌مێ چار سالان حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌ردا كوردێن ئێزدی ژ چه‌ندین كه‌مپان خودان دكه‌ت و حوكمه‌تا عیراقێ ژی فه‌رامۆش كرینه‌..! ، تنێ ب سه‌رێ زمانی به‌حس لێ كر.
ئه‌رێ نادیا خودان خه‌لاتێ نۆبل یێ ئاشتیێ، نه‌ دزانی خه‌لكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ چه‌ندین شه‌هید داینه‌ و پاره‌ مه‌زاختی یه‌ هه‌تا كو شنگال و ده‌ڤه‌رێن دیتر یێن ئێزدی نشین بن ده‌ستێ تیرۆرستا رزگار كری، لێ د وێ كه‌رنه‌ڤالا وه‌رگرتنا ڤی خه‌لاتێ مه‌زن دا، زمانێ خوه‌ ژبیركر و ب وی زمانی ل گه‌ل جیهانێ ئاخفت، ئه‌وێ ب وی زمانی، زۆرداریا شه‌ره‌فێ لێ كری و ب سه‌دان هزار كوردێن ئێزدی كوشتی و بێ سه‌ر و شوون و دیلكری. پشتی رزگاریا ده‌ڤه‌رێن وان ژی خودان وی زمانی دوباره‌ داگیركریه‌ و هه‌تا نهو ژی زۆرداریێ لێ دكه‌ن.
ئه‌رێ خودانا خه‌لاتێ نۆبل یێ ئاشتیێ و بالیۆزا نیازپاكیێ یا نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتی، نزانیت سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ چه‌ندین گاڤ هاڤێتینه‌ و یێ به‌رده‌وامه‌ بۆ ب جینۆساید ناساندنا كه‌یسا وێ زۆرداریا داعشێن عه‌ره‌ب زمان ب سه‌ری ئینای،
دیسان نزانیت، هێشتا ده‌وله‌تا عیراقێ ئه‌ڤ كه‌یسه‌ ب جینۆساید نه‌زانی یه‌..!
ئه‌رێ دا چه‌ند رێزگرتنا وێ جوانتر و رێزدارتر بیت ژ لایێ جڤاكێ كوردستانی و ئێزدی ب تایبه‌تی، ئه‌گه‌ر نادیا مورادێ ب زامانێ كوردی و جلكێن كوردی یێن ئێزدی گۆتار ئاراسته‌ كربا و خه‌لات وه‌رگرت با.
ئه‌رێ دا چ لێ كێم بیت ئه‌گه‌ر خه‌مخۆریا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بۆ جڤاكێ ئێزدی ل گۆتارا خوه‌ دا به‌رچاڤ گربا..؟ . ئه‌رێ ل به‌رچاڤ نه‌گرتنا ڤان هه‌موو راستیان، نه‌دادوه‌ری نینه‌ ..؟ خاتوونا هێژا..
ئه‌رێ ته‌ بۆچی داخوازا دادوه‌ریێ ژ جڤاكێن نیڤده‌وله‌تی كر؟، ل ده‌مه‌كی دا تو بۆ خوه‌ نه‌دادوه‌ریێ بكه‌ی..! یان ئه‌ڤه‌ ژی پیلانه‌كا شۆفینیا بوو ل دژی حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ.

غیاس خالد زێبارى

پێنه‌ڤێت په‌یڤا پێشمه‌رگه‌ى شرۆڤه‌ بكه‌ین و ب به‌ژن و بالا وان بێژین، چونكى پێشمه‌رگه‌ى ب بیر و بۆچوونێن خوه‌ یێن كوردایه‌تى و نشتیمانى هه‌بوونا مه‌ وه‌كى كورد ژ ئێشا بنده‌ستیێ پاراستى یه‌ و تام و خۆشیا ئازادیێ دابین كریه‌، ب سه‌ركه‌فتنێن بێ وێنه‌ به‌رامبه‌ر هێزێن زه‌به‌لاحێن داگیركاران، ل شه‌رێ سه‌پێنه‌رێ تیرۆرستێن داعش ژى، به‌رده‌وامى ب وان بیر و باوه‌ران دایه‌ و سه‌ركه‌فتنێن هه‌ره‌ مه‌زن تۆماركرینه‌ هه‌تا كو بوویه‌ په‌هله‌وانێن جیهانى بۆ شكاندنا ڤێ هێزا تیرۆرستیا جیهانى و ناساناما ناساندنا گه‌لێ كورد.
ئه‌ڤ سه‌رهاتیا من ل گه‌ل رۆژنامه‌ڤان و هه‌لبه‌ستڤانه‌كا ناڤدارا وه‌لاتێ یه‌مه‌ن ڤێ چه‌ندێ خوه‌یا دكه‌ت، ده‌مێ من به‌حسێ گه‌لێ كورد و نه‌ته‌وا كورد و كوردستانێ كرى، چو زانیاریه‌ك ل سه‌ر نه‌بوون و گۆت، ئه‌ز نه‌ناسم ..! ده‌مێ من گۆتیێ ئه‌م پێشمه‌رگه‌ینه‌، ئه‌وێن مه‌زنترین سه‌ركه‌فتن ب سه‌ر تیرۆرستێن داعش تۆماركرى، كۆت “ممممممم نهو من زانى هوون چ قه‌هره‌مان و مرۆڤ دۆستن، هوون جهێ رێزێنه‌.
یا ژ هه‌میێ خۆشتر و جهێ شانازیێ، سه‌رۆك مه‌سعود بارزانى هه‌رده‌م پێشمه‌رگه‌ بوویه‌ و پێشمه‌رگه‌ ب خۆشته‌ڤى ترین كه‌س هژمار كریه‌ و پێشمه‌رگاتیێ ب مه‌زنترین پله‌ دانایه‌، ب راستى ژى وى سه‌رۆك بارزانى هه‌مى ژیانا خوه‌ ب پێشمه‌رگاتیێ بووراندى یه‌ بۆ خزمه‌تا كورد و كوردستانێ، له‌وما خۆشتڤیترین كه‌سه‌ ژ لایێ خه‌لكێ كوردستانێ ڤه‌.
لێ مخابن د ڤان كاودانان دا بێ رێزى بناڤێ پێشمه‌رگه‌ى دهێته‌كرن، چ ناڤ ئینانا وان وه‌كى میلیشیات ژلایێ هنده‌ك سیاسیێن نه‌نه‌ته‌وى ڤه‌، یان سه‌ه‌رده‌رى و ره‌فتارێن به‌رامبه‌ر وان دهێنه‌كرن، چونكى هنده‌ك به‌رپرس وه‌ك خولام و خزمه‌تكار پێشمه‌رگه‌ى بكاردئینن و كرینه‌ باغه‌ڤان.!
یان په‌یدابوونا پێشمه‌رگێن بندیوار و بۆ ئمتیازاتێن وه‌ك وه‌رگرتنا عه‌ردى و خانه‌نشینیێ، ئه‌گه‌ر به‌رى پێشمه‌رگێن سه‌نگه‌رى نه‌بن، وه‌كى وانه‌..!
ده‌رباره‌ى چاوانیا ئه‌ركێن پێشمه‌رگه‌ى و مووچێ وان ژى هزار و ئێك گازنده‌ هه‌نه‌.
پێشمه‌رگه‌یه‌كى بۆ من ڤه‌گێرا كۆ د چاوانیا ئه‌ركێن پێشمه‌رگاتیێ دا زۆر جوادهى هه‌یه‌.
گۆت (گه‌هشتیه‌ وى ئاستى ژبه‌ر زۆریا ئه‌ركى، ژن دهێنه‌ به‌ردان، ما چ ژ ڤێ مه‌زنتر هه‌یه‌ .! چونكى د مه‌هه‌كێ دا تنێ حه‌فت رۆژ بێنڤه‌دانن، چه‌ندین هه‌ول بۆ بۆ كێمكرنا ئه‌ركى مه‌دان، ل دووماهیێ فه‌رماندێ مه‌ گۆت، دێ ب ڤى ره‌نگى بیت دڤێت بكه‌ن یان هه‌رنه‌ڤه‌ و ئه‌ڤه‌ یازده‌ ساله‌ ئه‌ز پێشمه‌رگه‌ (15) رۆژان د ناڤ خێزانا خوه‌دا نه‌بوومه‌..!
زۆرداریه‌كا مه‌زن لمه‌ دهێته‌كرن. ڤان هنده‌ك به‌رپرسا كوردستان خرابكر. سه‌رۆك بارزانى و مالا بارزان ئاگه‌ه ژ ڤان نه‌دادوه‌ریان نینه‌، پێدڤیه‌ بهێته‌ چاره‌كرن).
ئه‌ڤه‌ ئێكه‌ ژ سه‌ربۆرێن پێشمه‌رگه‌ى و دبیت نموونێن خراپتر ژى هه‌بن، پێدڤى یه‌ هه‌رێما كوردستانێ و وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى خه‌مه‌كا جدى ژ پێشمه‌رگه‌ى بخۆت و ره‌وشا وان بهێته‌ چاره‌كرن، چونكى به‌رده‌وامیا ڤێ ره‌وشا خرابا وان دێ ئاریشێن جڤاكى په‌یدا كه‌ت و كاریگه‌ریێ ل سه‌ر جڤاكێ كوردستانێ كه‌ت. پێشمه‌رگه‌ پیرۆزیا جڤاكێ مه‌ یه‌ و هێزا پاراستن و مانه‌ڤا ده‌سكه‌فتێن نه‌ته‌وى و نشتیمانى یه‌، ب دادوه‌ریێ و خۆشكرنا ژین و ژیارا وان ئه‌ڤ پیرۆزیه‌ دێ بلند هێته‌ راگرتن.

غیاس خالد زێبارى
خۆشبه‌ختانه‌ سه‌ره‌راى نه‌بوونا چ باوه‌رنامه‌یان، ژبلى كو ل ڤان دووماهیا پشتى ژیێ 45 سالى، د رێیا خواندنا ده‌ره‌كى من شیا بگه‌همه‌ ئاستێ ده‌رچوونا قووناغا ناڤه‌ندى، پشتى هه‌ول و ماندیبوونه‌كا به‌رده‌وام، خودایێ مه‌زن به‌هرا نڤیسیێ بمن به‌خشى و هه‌تا راده‌یه‌كى من شیایه‌ هه‌بوونا خوه‌ دیار بكه‌م د وارێن گۆتارنڤیسینێ و رۆژنامه‌ڤانیێ دا.
چونكى وه‌ك كادره‌كێ مه‌زنترین و كه‌ڤترین و پڕ خزمه‌تترین پارتیا كوردستانى كو پارتى دیمۆكراسى كوردستانه‌، خوه‌ره‌وشه‌نبیركرن من ب ئه‌ركێ خوه‌ زانى یه‌.
لێ ل ده‌مێ نڤیسنێ دا رۆژانه‌ چه‌ندین پسیار ئاراسته‌ى من دهێنه‌ كرن، چ ژلایێ هه‌ڤالێن كارى یان هه‌ڤالێن دیتر.
ژ وان تۆ بۆچى دنڤیسى.؟ ئه‌رى كى ئاگه‌ه ژ ته‌هه‌یه‌؟ ما چ دگه‌هیته‌ ته‌…؟ كى دخوینیت …؟ چ مفا تێدا هه‌یه‌ …؟ ته‌ چاڤ ل خوه‌ كۆره‌كرن…؟
هه‌ره‌ بۆ خوه‌ كاره‌كێ باشتر ربكه‌ ..؟ چه‌ندین ساله‌ كارێ ته‌ ئه‌ڤه‌، هێشتا تو یێ قه‌ردار…؟ ئه‌رێ پارتیا ته‌ ڤێ خزمه‌تێ لبه‌رچاڤ دگریت؟ تو هه‌ر بنڤیسه‌ و خه‌لكه‌كێ دى بهێته‌ پله‌ بلندكرن؟ خه‌لكه‌ك ل پله‌دارێن پارتیا ته‌، ته‌ ب خه‌شیم دزانیت و چه‌ندین پسیارێن دیتر.
ژ لایه‌كێ دیتر خه‌لكه‌كێ ده‌رڤه‌ى پارتیا من ب تایبه‌ت ئه‌وێن ژ نێزیك من ناسنه‌كه‌ن، وه‌سا هزر دكه‌ن پارتیا من ئه‌زێ ب ڤى ئه‌ركى راسپاردى و به‌رامبه‌ر ڤێ چه‌ندێ، به‌رده‌وام دهێمه‌ پاداشت كرن و رێز ل من دهێته‌گرتن و داخوازیێن من ئێكسه‌ر دهێنه‌ بجهئینان، ره‌خنێن دژوار ل من دگرن و زۆر جاران كۆمێنت و گۆتنێن بێ رێز ژى دگه‌هیننه‌ مه‌.
ئه‌ز باوه‌رم زۆربه‌ریا هه‌ره‌ زۆرا وان هه‌ڤالێن د ڤى وارى دا كاردكه‌ن، ب تایبه‌ت كادر رۆژانه‌ پێشوازیێ ل ڤان پسیار و ره‌خنه‌یان دكه‌ن.
پشتى رێز و سلاڤ و سۆپاسیا من دڤێت بێژمه‌ هه‌ڤال و خانده‌ڤانێن وان سازیێن گۆتار لێ دهێنه‌ به‌ڵاڤكرن، یان تۆرێن جڤاكى.
پسیارێن وه‌ د جهێ خوه‌دانه‌، لێ هه‌لبژارتنان من بۆ ڤى وارى، نه‌ ژ به‌ر ده‌سكه‌فتێن مادى و پله‌ بلندكرنێ یه‌، نه‌ ژى بۆ رێزداركرنێ یه‌، تنێ خوه‌ ره‌وشه‌نبیركرن ئه‌ركه‌كه‌ ل سه‌ر هه‌ر تاكه‌كى، نه‌خسامه‌ بۆ كادران، بۆ پتر خزمه‌تكرنا جڤاكى و مرۆڤاتیێ و جه‌ماوه‌رتر كرنا پارتیا خوه‌ و چاڤكرنا كار و چالاكی و ده‌سكه‌فتێن نه‌ته‌وى و نشتیمانى و كارگێرى یێن سه‌رۆك و سه‌ركردایه‌تیا پارتیا خوه‌ و وێ حوكمه‌تێ نه‌ ئه‌وا ل سه‌ر ده‌ستێ وێ پارتیێ، گه‌ل و وه‌لات ل پیلان و مه‌ترسیێن دژوار پاراستى و به‌رڤ ده‌سكه‌فتێن مه‌زنتر دچیت.
ژ لایه‌كێ دیتر دبێژینه‌ به‌رپرس و پله‌دارێن پارتى، پلان و به‌رنامێن باشتر یێن ره‌وشه‌نبیرى دابرێژن و خۆره‌شه‌نبیركرن ل سه‌ر بهێته‌ سه‌پاندن، چونكى ده‌م ده‌مێ ره‌وشه‌نبیرى و راگه‌هاندنێ یه‌، كادرێ نه‌ ره‌وشه‌نبیرى نه‌شێت د ناڤ خه‌لكى به‌ره‌ڤانیێ ل پارتیا خوه‌ بكه‌ت و په‌یاما وێ ب دروستى بگه‌هینیت.
هه‌ر وه‌سا خزمه‌تا كادرێن ره‌وشه‌نبیر و نڤیسه‌ر بهێته‌ ل به‌رچاڤگرتن و سازیێن راگه‌هاندنا پارتى ژى باشتر بهێنه‌ ئه‌گتیڤكرن و پشته‌ڤانی لێكرن.
دبێژینه‌ وان كه‌سێن ده‌رڤه‌ى پارتیا مه‌ ئه‌وێن وان هزرا ژمه‌ دكه‌ن و ره‌خنا لمه‌ دگرن. پارتى خودان رێبازه‌كا تایبه‌تا كوردایه‌تیێ یه‌ كو رێبازا پیرۆزا بارزانى نه‌مره‌ و پێشه‌نگا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانى یه‌ و تاكه‌ به‌ره‌ڤانكاره‌ ل ماف و ئارمانجێن نه‌ته‌وى و نشتیمانى و هه‌مى ده‌سكه‌فتێن كوردستانێ ل سه‌ر ده‌سێ بۆ بده‌ستڤه‌ هاتینه‌. وه‌ك تاكه‌كێ جڤاكێ كوردستانێ دوور ژ ئایدیۆلۆژیا سیاسى، ب ئه‌ركێ خوه‌ دزانین به‌رڤانیێ ل ڤان راستیان بكه‌ین، نه‌ك بۆ ده‌سكه‌فتێن مادى، یان به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت و پێدڤى یه‌ هه‌ر ره‌وشه‌نبیره‌ك و نڤیسه‌ره‌ك ب ڤى ره‌نگى هزر بكه‌ت، چونكى دیاركرنا راستیان به‌رى هه‌ر كه‌سه‌كى ئه‌ركێ وانه‌، راسته‌ كێماسى هه‌نه‌، لێ ئه‌ڤ كێماسیه‌، نه‌ تنێ گۆنه‌ها ده‌سهه‌لاتێ یان پارتى ب تنێ نه‌، به‌لكى گونه‌ها هه‌مى ئالیێن سیاسى و جڤاكى ژى یه‌.
نه‌ جڤاكێ مه‌ گه‌هشتیه‌ وى ئاستى كو داخوازا مافێن نه‌ هه‌ژى بكه‌ت، نه‌ژى پارتیێن كوردستانى ژبه‌ر ژده‌ستدانا جه‌ماوه‌رى دشێن قانوونه‌كا دادوه‌را بچه‌سپینن.
دیسا دبێژمه‌ وان لایه‌نان، بلا دوور نه‌چین، تنێ ئه‌وا نێچیرڤان بارزانى سه‌ۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، پشتى خیانه‌تا 16 ێ ئكتۆبه‌را سالا بوورى كرى، بۆ شكاندنا گه‌ماروویێن سیاسى و ئابوورى و چاره‌سه‌ركرنا قه‌یرانا دارایى و شكۆداركرنه‌ڤا پێگه‌هێ هه‌رێما كوردستانێ، ئه‌وا ب پشته‌ڤانیا خیانه‌تكار بسه‌ر مه‌دا هاتى، هوون دا چه‌ند ده‌ستێن دهۆل و زرنایان بۆ لێده‌ن ..! .
ژبلى وان هه‌مى ده‌سكه‌فتێن ئاڤه‌دانى و ئێمناهى و له‌شكرى و ….هتد.
دبێژمه‌ هه‌ڤالێن نڤیسه‌ر ژى، به‌ده‌وام بن ل سه‌ر ڤى ئه‌ركێ جڤاكى و نشتیمانى، په‌یاما وه‌ زۆر پیرۆزتره‌ ل هنده‌ك ده‌سكه‌فتێن مادى یا رێزلێنانه‌كا بچیت، ئه‌م بۆ خوه‌ و ته‌ناكرنا وژدانا خوه‌ و دیاركرنا راستیان دنڤیسین و ب گرنژین پێشوازیێ ل ره‌خنێن هه‌ڤالا و نه‌یارا بكه‌ن.

رۆژنامه‌ڤان و تایبه‌تمه‌ندێ كاروبارێن توركیا، شه‌ریف سه‌ید، بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ “به‌رێز نێچیرڤان بارزانى رۆله‌كێ مه‌زن گێرا بۆ باشتركرنا په‌یوه‌ندیا ل گه‌ل ژماره‌كا وه‌لاتان.
دیدار: غیاس خالد زێبارى
پ 1: ـ هه‌لسه‌نگاندنا وى بۆ سیاسه‌تا ناڤخوه‌ یا توركیا ..؟
ـ سیاسه‌تا ناڤخوه‌یى یا سه‌رۆك ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردوگان ئێكه‌ ژ سیاسه‌تا سه‌پێنه‌ر ل ده‌ڤه‌رێ، ب تایبه‌ت پشتى هه‌ولا كۆده‌تایا نه‌سه‌ركه‌فتى ل سالا 2016، پشتێ وێ هه‌وا ده‌سته‌سه‌ركرنێ هه‌تا نهو یا به‌رده‌وامه‌، كو ب هزاران ژه‌نه‌ال و كاۆمه‌ندێن ده‌وله‌تێ ل دادوه‌ر و مامۆستا و داواكارێن گشتى و فه‌رمانبه‌رێن دیتر هاتینه‌ گرتن و ل كارلادان ب هزارانێن دیتر، ب به‌هانه‌یا پشته‌ڤانیا رێكخستنا فه‌تحوللا گۆله‌ن كو ب پلان دانه‌را كۆده‌تایێ تاوانبار كریه‌، ژلایه‌كێ ئابوورى سیاسه‌تا ئه‌رۆگانى دلده‌مێن بوورى ده‌وله‌ت تووشى قه‌یرانێ بوویه‌، ژبه‌ر كۆنترۆلكرنێ ل سه‌ر بانكا ناڤه‌ندى و هه‌مى بریارێن بانكێ كرینه‌ ئێكستینه‌ دده‌ستێ خوه‌دا، دامه‌زراندنا بزاڤا خوه‌ ( البرا‌و و البیرق) وه‌ك وه‌زیرێ دارایى، ئه‌و كه‌سێ نه‌شاره‌زا د ڤى وارى دا.
پ 2/ په‌یوه‌ندیێن توركى ئیرانى تو چاوا دبینى و ئه‌رێ ل سه‌ر كیستێ كوردایه‌..؟
ـ ئه‌ز دبینم ب زوێنه‌را په‌یوه‌ندیێن توركیا و ئیرانێ یێن بوورى و نهو سووریا یه‌، توركیا دڤێن كۆنترۆلێ ل سه‌ر ڕه‌وشێ بكه‌ت ل وێرێ، داكو ده‌سته‌كێ باڵا ل بریارێن سیاسى لێ هه‌بیت و ره‌نگه‌ ئیران یاریكه‌سێ سه‌ره‌كى بیت ل روودانێ، سووریا، توركیا زۆر جاران هه‌ول دایه‌ رژێما ئیرانێ كه‌سب بكه‌ت ژ پێخه‌مه‌ت كه‌سبكرنا هاریكاریا رۆسیا، لێ ل ده‌مێن بوورى ناكۆكیێن به‌رچاڤ د ناڤبه‌را توركیا ئیرانێ دا دیار بوون، یا دووماهیێ ل ده‌مێ كۆمبوونا سێ قولى د ناڤبه‌را سه‌رۆكێن (رۆسى و توركیا و ئیرانێ)، پشتى وێ رێكه‌فتنا سوتشى ده‌رباره‌ى ئیدلب د ناڤبه‌را رۆسیا و توركیا و ئیران ل هه‌لویستى هاته‌ دووركرن.
و ده‌رباره‌ى كاریگه‌ریا ل سه‌ر كوردان، ئه‌ز دبینم ئه‌ردۆگان یێ به‌رهه‌ڤه‌ هایكاریێ دگه‌ل هه‌ر كه‌سه‌كى بكه‌ت ل سه‌رانسه‌رێ جیهانێ، ژبوورى نه‌هێلانا هه‌بوونا كوردان ل سووریا و د ناڤ سنۆرێن خوه‌دا و ئه‌ز باوه‌رم ڤێ هاریكاریێ دێ بكارئینیت ژبۆ بجه ئینانا ڤێ مه‌ره‌مێ.
پ 3/ په‌یوه‌ندیێن توركیا و ئه‌مریكا تۆ چاوا دبینى ب تایبه‌ت پشتى رزگاركرنا قه‌شه‌ ئه‌ندرۆ برونسۆن و ئه‌گه‌رێن به‌ردانێ چ بوون..؟
ـ ئه‌ز دبێژم ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كیێ رزگاركۆنا قه‌شه‌ ئه‌ندرۆ برونسۆن، هه‌ولێن باشكرنه‌ڤا په‌یوه‌ندیێن توركیا بوون دگه‌ل ئه‌مریكا ژ پێخه‌مه‌ت قورتالكرنا ئابوورێ خوه‌ یێ كو تووشى شكه‌ستنه‌كا مه‌زن بووى و د ناڤ وێ چه‌ندێ دا كێشا كوشتنا رۆژنامه‌ڤانێ سعوودى د ناڤ كونسلخانه‌یا سعوودیێ ل ئسته‌مۆل (جمال خاشقچى) هاته‌ سه‌ر هێلێ، داكو هه‌ول بده‌ت سۆزا ئه‌مریكا بۆ خوه‌ راكێشیت، ل ده‌مێ رزگاركرنا ڤى قه‌شه‌ى په‌یوه‌ندیێن توركیا ئه‌مریكا زۆر ده‌م پێدڤى بوو، لێ پشتى كێشا خاشقچى ڕه‌وش هاته‌ گۆرین، نیشانێن هه‌ڤكاریێن ئه‌مریكا و توركیا ژبۆ گه‌هشتن ب چاره‌سه‌ریا دووماهیا كێشى به‌رچاڤ بوونه‌ و پشتێ وى دیدارێن د ناڤبه‌را ئه‌ردۆگانى و به‌رپرسێن ئه‌مریكا په‌یدا بوون و په‌یوه‌ندیێن به‌رده‌وام دگه‌ل هه‌ڤ كووفێ خوه‌ دۆنالد ترامپ. ئه‌ز دبینم په‌یوه‌ندیێن وان دێ وه‌كى به‌رێ لێ هێن، لێ هه‌رده‌م ل سه‌ر گاڤێ نه‌ دوباره‌ ئاڵوز ببنه‌ڤه‌.
پ 4 ـ ئه‌رێ توركیا د مایتێكرنێن سووریا دێ سه‌ركه‌ڤیت و ئارمانجێن وێ چنه‌ ..؟
پلانا توركیا بۆ ناڤخوه‌ى سووریا بسه‌ركه‌فتى ده‌سپێكر، ئه‌و مه‌به‌ستا پشتى رێكه‌فتنا سۆتشى ده‌رباره‌ى ئیلدب و كۆمبوونێن سه‌ركردێن جیهانێ یێن ل دووڤرا دیار بوون، كو مانه‌ڤا هێزێن توركیا ل سووریا گره‌نتیكر، و مه‌به‌ستا سه‌ره‌كیا توركیا ل سووریا نه‌هێلانا هه‌بوونا كوردا یه‌ ل وێرێ، ئه‌ڤه‌ژى تاوانه‌كا مه‌زنه‌ ل همبه‌رى وى خه‌لكێ به‌رامبه‌ر به‌رفره‌ه و بهێزبوونا رێخستنا تیرۆرستیا داعش ل وێرێ راوه‌ستیاى ب پشته‌ڤانیا ئه‌مریكا و مایتێكرن ل سووریا كر، سه‌ره‌راى مه‌به‌ستا توركیا ل مانه‌ڤا ڤێ رێكخستنا تیرۆرستى ئه‌وا توركیا ب ئاشكرا پشتگیریێ لێ دكه‌ت ، هه‌ر وه‌كى ئه‌ڤ چه‌نده‌ به‌رى نهو رۆژنامێن توركیا به‌لاڤبووى.
پ 5:ـ ئه‌رێ سیسته‌مێ سه‌رۆكاتى ل توركیا دێ بیته‌ ئه‌گه‌رێ به‌رفره‌هتربوونا دیمۆكراسیه‌تێ ل وێرێ..؟
مه‌به‌ستێن ده‌سهه‌لاتداریا سه‌رۆكایه‌تى ل توركیا پشتى رۆژه‌كێ ل ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان دیار بوون، كو ئه‌ردۆگانى پشتى ڤێ گرتنا ب هزاران فه‌رمانبه‌ر و ژه‌نه‌ڕالێن له‌شكرى و فه‌سلكرنا ژماره‌كا دیتر راگه‌هاندى، ژبلى كۆ كۆنترۆل ل سه‌ر پێگه‌هێن ده‌وله‌تى كرى، وه‌ك له‌شكر و پۆلیس و ته‌له‌فزیۆن و بانكا ناڤه‌ندى و هه‌تا شانۆ ژى لێ قورتال نه‌بوو و ل دووڤرا بریارێن تاكه‌ كه‌سى هاتنه‌دان، ئه‌ڤێ رژێما ده‌سهه‌لاتدارای توركیا به‌ر ب كاتۆریه‌كا ڤه‌بڕ بر و رژێما ده‌سهه‌لاتدایا توركیا گۆریِى بۆ رژێما كه‌سێ ئێكێ.
پ6: ئه‌ندامه‌تیا توركیا ل ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپا گه‌هشته‌ كیڤه‌..؟
ـ ئه‌ز دبینم هه‌ردو لا ڤێ مه‌به‌ستێ بۆ هنده‌ك ئارمانجێن دیتر بكاردئینن، چه‌ندین ساله‌ ئه‌ردۆگان خه‌ونا ب ئه‌ندامه‌تیا ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپا دبینیت و ئه‌ز ڤێ چه‌ندێ ب هیڤیه‌ كا زۆر دوور دبینم، لێ ئه‌و هنده‌ك كێشا بۆ ڤێ مه‌به‌ستێ بكار دئینیت داكو نێزیكى ڤان وه‌لاتان ببیت، هه‌ر وه‌كى كێشا په‌نابه‌را كو داهاته‌كێ زۆر ده‌سكه‌فت و نێزیكى وه‌لاتێن ئه‌ورۆپى بوو ژ پێخه‌مه‌ت واژووكرنا رێكه‌فتنا لدوور په‌نابه‌را، لێ ئه‌ڤ چه‌نده‌ درێژ نه‌بوو و پشتى راپرسیا سالا 2017 ناكۆكیى د ناڤبه‌را توركیا و وه‌لاتێن ئه‌ورۆپا دروست بوون. لایه‌نێ ئه‌ورۆپى ژى خه‌ونا توركیا بۆ ئه‌ندامه‌تیێ بۆ بجه ئینانا هنده‌ك حه‌زێن خوه‌ بكار دئینت و به‌رى هه‌میان كێشا په‌نابه‌را و ل دووڤرا ئاكنجیكرنا ژماره‌كا وان د ناڤ توركیا دا.
پ 7:ـ ئه‌رێ ئه‌ردۆگان خه‌ونا ب ئمبراتۆریا ئۆسمانى دبینیت ..؟
ئه‌ڤه‌ یا روون و ئاشكرایه‌ و پشتى دیمه‌نێ ناڤ و ده‌نگێ ئه‌ردۆگانى ل ده‌مێ راوه‌ستانێ ل سه‌ر پێسركه‌كا بچویك د ناڤ كه‌سێن ب جل و به‌رگێن له‌شكرێ ئۆسمانیا، ئه‌ڤه‌ دیده‌ڤانه‌كێ ڤه‌بره‌، ل سه‌ر حه‌زا وى بۆ زڤراندنا ده‌وله‌تا ئۆسمانى و كۆنترۆكرنێ ل سه‌ر وه‌لاتێن ده‌ڤه‌رێ و هه‌تا ئه‌فریقیا و دانانا ژماره‌كا بنگه‌هێن له‌شكرى ل وان وه‌لاتان.
پ 8:ـ ئه‌رێ حوكمه‌تا داهاتى یا عیراقێ، دێ رێكێ ل مایتێكرنێن توركیا گریت..؟
ـ ڕه‌وشا ناڤخوه‌ یا عیراقێ پێدڤى ب زۆر هه‌ولا و ئێكگرتنێ و دووركه‌فتن ل تائیفه‌گه‌ریێ هه‌یه‌، به‌رى ئه‌م بریارێ ل سه‌ر شیانێن حوكمه‌تێ بده‌ین بۆ بجه ئینانا ئارمانجا، جادا عیراقى پێدڤى ب ئێمناهیه‌كا زێده‌تر هه‌یه‌ و ده‌ركرنا ئیرانێ و ئه‌مریكا و توركیا و وه‌لاتێن دى هه‌یه‌ ل وێرێ،
ڤى كاره‌ى ژى چ حوكمه‌ت نه‌شێن بجه بینن ژبلى نه‌هێلانا تائیفه‌گه‌ریێ و ئێكبوونكرنا هه‌مى شیانێن ناڤخوه‌یى.
پ 9 :ـ پرۆژێ ئاشته‌وایا توركیا و كوردێن توركیا چاوا دبینى..؟
ـ ئه‌ز دبینم ل سه‌ر ده‌مێ ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆگانى ئه‌ڤ پرۆژه‌ سه‌رناگریت، چونكى كه‌فتیه‌ د شه‌ره‌كێ دژوار دا هه‌ر كورده‌كێ ل سه‌رانسه‌رێ جیهانى.
پ 10 :ـ چ ئارمانجێن هه‌ڤپشك د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و توركیا هه‌نه‌ و ئه‌رێ سیاسى نه‌ یان ئابوورى..؟
ـ ب دیتنا من به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌ردۆگانى ل دووڤ پێدڤیێ دهێنه‌ گوهۆرین و ئه‌ڤه‌ ل هێرشا دژوارا وى دیار بۆ بۆ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ پشتى راپرسیا سه‌رخوه‌بوونێ و پاشى چاڤپێكه‌فتن ل گه‌ل كه‌سایه‌تیێن مه‌زنێن كوردان كرن، ئه‌ڤه‌ ته‌كه‌زیه‌ كۆ ئه‌ردۆگان ل داخۆیانی و بریارێَن خۆ ده‌ركه‌ڤیت ل دووڤ به‌رژه‌وه‌ندیان و به‌رژه‌وه‌ندى ژى د ئابوورى و سیاسى نه‌.
پ 11 :- هه‌لسه‌نگاندنا ته‌ چیه‌ بۆ رۆلێ به‌رێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، بۆ ئاسایكرنا په‌یوه‌ندیان دگه‌ل توركیا پشتى راپرسیا سه‌رخوه‌بوونێ و بۆ كوردان ڤان په‌یوه‌ندیا چ گرنگى هه‌یه‌..؟
ـ ئه‌ز دبینم به‌رێز نێچیرڤان بارزانى رۆله‌كێ مه‌زن گێرا بۆ باشتركرنا په‌یوه‌ندیان دگه‌ل زۆر وه‌لاتان و به‌رى هه‌میا توركیا، لێ پێدڤى یه‌ چاڤخشاندنه‌ك لێ بێته‌كرن ژبه‌ركۆ توركیا ژلایه‌كێ دى شه‌رێ رێكخستنێ، كوردى ل سووریا دكه‌ت و ل ناڤخوه‌ ژى توركیا هۆیێن گرتنا كوردان ده‌سپێكریه‌.
پ 12 :ـ ئه‌رێ كۆده‌تایا سه‌رنه‌گرتیا 15 ته‌مۆزا سالا 2016 ل توركیا یاریه‌كا سیاسى بۆ، یان ژلایێ گرۆپێ فه‌تحوللا گۆیله‌ن هاتبوو رێكخستن ..؟
ـ گرۆپێ فه‌تحوللا گویله‌ن چ ده‌ست د ناڤ وێ كۆده‌تایێ نه‌بوون، كو رێكرنا روودانان و ره‌وشا نهو و داخۆیانیێن زۆر به‌رپرسێن نهو یێن توركیا ل سه‌ر وێ رۆژى به‌لگه‌هێن ڤه‌برَن كۆ ئه‌و رۆژ ب رۆنى یا چێكرى بوو، فه‌تحوللا گویله‌ن و گرۆپێ وى چ په‌یوه‌ندى تێدا نه‌بوون.
پ 13 :ـ پێشنیارێن ته‌ بۆ سه‌ركردێن كوردان چنه‌ ..؟
داخوازێ ل سه‌ركردێن كورد یێن هه‌رێما كوردستانێ دكه‌م دگه‌ل پێكهاتێن دیتر هه‌ڤبگرن و پێكڤه‌ دژى مایتێكرنێن توركیا و ئیران و ئه‌مریكا راوه‌ستن ژ پێخه‌مه‌ت ئاڤاكرنا وه‌لاتى و سه‌ر ژنوو ل سه‌ر پێن خوه‌ راوه‌ستن، ئێك بگرن یان ئێك نه‌گرن مه‌ هه‌ر وه‌لاتێ وه‌ دڤێت.
ل دووماهیێ زۆر سۆپاس بۆ ڤێ دیدارێ و كۆ زۆر خالێن گرنگ هاتنه‌ به‌حسكرن و پێخۆشخالم و ب ئانه‌هیا خودێ ل داهاتى دا هه‌ڤكاریه‌كا باشتر د ناڤبه‌را مه‌دا هه‌بیت.