ئهڤرۆ نيوز:
كۆمبوونا مهسعود بارزانى، سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ ل گهل حزب و لايهنێن ههرێما كوردستانێ ب دووماهى هات و بڕيار دا 25ى ئيلۆنا 2017ێ ريفراندۆم بهێته ئهنجام دان.
ههر ديسا د كۆمبوونێ دا بڕيار دا ههلبژارتن ژى د دهمێ خوه دا ل رۆژا 6ى چريا دويێ 2017 ههلبژارتنێن پهرلهمانێ كوردستانێ و سهرۆكاتيا ههرێما كوردستانێ بهێنه ئهنجام دان.
ئهڤرۆ نيوز:
پتريا جاران ههموو خێزان د ههيڤا رهمهزانێ دا گهلهك جورێن خوارنێ بهرههڤ دكهن و ب ڤێ چهندێ ژى ههكه ههر تشتهكى كێم ژى ل سهر فتارێ بخۆن زيانێ دگههيننه خوه، بهلێ ل ڤێره بۆ رۆژانێن ههيڤا رهمهزانێ ڤێ خوارنا سڤك و ب ساناهى بهرچاڤ دكهين كو دشيان دايه بۆ خوه مفايى ژێ وهربگرن يان ژى بۆ ههر رۆژهكا دى بيت.
رێيا چێكرنێ:
دێ ل دهسپێكێ تێكهلهكێ بهرههڤ كهيى پێكهاتى بيت ژ ڤان كهرستان؛ تێكهلێ ماسيێ، دۆشاڤا تهماتێ، فلفلا سۆر، فلفلا رهش، خوێ، لهيموندز، ماست، زهيت، پۆترا پيڤازێ و پۆترا سيرێ.
دێ وان ههموو كهرهستان پێكڤه تێكهل كهيى و تێكڤه دهيى، ههتا باش دهێنه تێك شێلان.
پاشان دێ ماسيا خوه ههكه يا بهرههڤ بيت بهرههڤ كهيى و ههكه نه ژى دێ ڤهكهيه ڤه و پاقژ كهيى و شووى ههتا بهرههڤ دبيت و دێ كهيه د سێنيا فرنێ دا و دێ ڤێ تێكهلێ باش كهيه سهر و پاشان دو سێ دهمژمێران هێلى.
پشتى ته ئهڤ تێكهله تێدا دێ كهيه دێ ل دووڤ حهزا خوه هندهك تشتان وهكو پيڤاز و لهيمون و باجانان كهيه سهر و كهيه د فرنێ دا.
د فرنێ ژى دا پێدڤى ب زێدهتر ژ دهمژمێرهكێ يه ههتا ب دروستى بهرههڤ ببيت، بهلێ شێوازێ قهلاندنێ ژى ل سهر حهزا مرۆڤى دمينيت، ئهڤه ژبلى جورێ فرنێ يا ههيى زوو تشتى بهرههڤ دكهت و يا ههى ژى نه بۆ نمۆنه يا غازێ يان يا كههرهبێ.
نوكه بهرههڤ بوو ههوه عافيهت بيت.
بهرههڤكرن: پهيجێ خوارنێت دايكا ئاشنايێ
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤی:
کومەڵا نۆشدارێن نشتەرگەرێن گشتی ل کوردستانێ ھاتە دامەزراندن و دەستەیەک ژ 5 کەسان وەک نوونەرێن باژێرێ دھوکێ ژی ھاتنە دەست نیشانکرن.
دکتۆر دلدار حاجی موسا ئێک ژدامەزرێنەرێن کومەڵا نۆشدارێن نشتەرگەرێن گشتی یە ل کوردستانێ بۆ دواڕۆژ گۆتیە،پشتی پێکوڵ و ماندیبوونەکا زێدە ل رێکەفتی ٢٠١٧/٥/١١ کومەڵا نۆشدارێن نیشتەرگەرێن گشتی یێن کوردستانێ هاتە دامەزراندن.
دیارکر ژی: دەستەیەک ژ 5 کەسان وەک نوونەرێن باژێرێ دھوکێ ھاتنە دەست نیشانکرن و دھەمان دەمدا یەکەم دیدارا خو یا زانستی ئەنجام دا.
دکتۆر دلدار دیارکر:ب ئامادە بوونا راگرێ کولیژا پزیشکی و سەروکێ بوردا عیراقی و سەروکێ بوردا کوردستانێ ل دھۆکێ دگەل دەستەیا باڵا یا کومەڵا نیشتەرگەرێن گشتی ل ھەولێرێ کومەڵا نوژدارێن نشتەرگەرێن گشتی ل کوردستانێ ھاتە دامەزراندن.
گۆت ژی:ئارمانجا مە ژ دامەزراندنا ڤێ کومەلێ بۆ رێکخستنا کارێن نۆشدارێن نشتەگەرێن گشتی ل کوردستانێ یە و ئە دێ ھەموو نۆشدارێن نشتەرگەریێ کوم کەین داکو ل بن سیبەرا ئێک کومەلە و مافێن وان و نەخۆشان بھێنە پاراستن.
هەروەسا گۆتیە،ئەم دێ گۆڤارەکێ دەرێخین،بناڤێ نۆشدارێن نشتەرگەرێن کوردستانێ.
ل پهیدابوونا موسلمانهتى عهرهب مهزنكرن، بهلێ ئهڤ موسلمانیا ئیرۆ دكهن، عهرهب رهزیلكرن،
بێگومان هاتن و پهیدابوونا موسلمانهتیێ بۆ جیهانێ پێدڤیهكا خودایى بوویه، لێ د ههمان دهم دا دلۆڤانى و دادپهروهرى یا مرۆڤاتێ بوویه، راستیا وێ ئهڤا ههنێ دزڤریت بۆ هنارتنا پێغهمبهرێ خودێ (محمد) سلاڤ ل سهربن كو ژناڤا عهرهبان رێگر بوویه پێغهمبهرى تهڤایا موسلمانێ دونیاى بۆ هندێ كو بهراهیێ عهرهبان ژ وێ نهزانین و هۆڤاتیا تێدا رزگار بكهت و بهێنه گوهۆرین، چونكو وى سهردهمى عهرهب د وان چارگۆشهیێن تاریاتى دا دژیان و ئهو تێگههشتنێن مرۆڤایهتى ل دهڤ بهرزهببوون دیاربوون د ههمى وارێ ژیانێ دا یێ پاشكهتى بوون، چونكو ئهو بهایێ مرۆڤاتى ل دهڤ نهبوو، لهورا (محمد) سلاڤێن خودێ ل سهربن بۆ هنارت دا كو ژ وێ نهزانین و خرابیێ قورتال بن و د گهل ڤێ ژى قورئانا پیرۆز ب زمانێ عهرهبى بوو رێگر، ههروهسا پهیام و فهرمۆدێن خودێ رۆژانه بۆ دهاتن گۆتن دا كو بهرێ وان بكهڤیته رێیا دروست كو ژ وێ سهرداچوونا ههى بزڤرن كو باوهرى یێ ب خودێ و پێغهمبهرێ وى بینن بۆ وێ چهندێ داكو بهر ب رێیا خودێ و موسلمانهتیێ ڤه بێن بۆ وێ ئێكێ ئهڤ مللهته ژ وێ نهساخیا كهتین تێدا خلاس ببن و ههروهسا پێغهمبهرێ خودێ بهردهوام ئاراسته و ئامۆژگارى دانه وى خهلكێ بۆ هندێ رێیا درست بگرن و مرۆڤاتى بهرقرار كهت ئهڤه ژى بۆ دادپهروهرى و پێكڤهژیانهكا بێ جوداهى ههبیت ل ناڤبهرا ههمى ئۆل و نهتهوه و و ههر ئاینهكێ دا كو ببن ئالاههلگر و دووڤچووى (محمد) و ئهڤ رێیا پیرۆز ب درستى پهیرهو بكهن، چونكو هاتنا ئاینێ موسلمانیێ ژ بۆ لێبۆرین ژ برایهتى و وهكههڤیێ بوویه بۆ وێ ئێكێ خهلكهك بهرهف موسلمانهتیێ ڤه بهێن و راستیا ڤێ ئهڤ مللهته دكار و كریارێن خوه دا ژ وان دیتنێن خودایێ مهزن دهركهتبوون، لهورا پێغهمبهرێ خودێ (محمد) سلاڤ ل سهربن ب وان دیتن و دلۆڤانیا خۆشیا عهرهبان ل بن چادرا موسلمانهتیێ كۆم ڤهكهت، بهلێ بهروڤاژى گهلهك ژ عهرهبان بوونه ئاستهنگ كو ئاینێ ئیسلامێ ل سهر دهستێ پێغهمبهرێ خودێ سهر نهكهڤیت و ل سهر ڤێ چهندێ گهلهك رێگرى و دژایهتیا وى هاتهكرن، لێ ڤێ خهونا وان سهرنهگرت، چونكو ئیراده و رازیبوونا خودێ ل سهر ههبوویه، كو دڤیا ڤى ئاینى و ئیسلامهتیا پیرۆز ب سهربێخین و ئهكید ڤى پهیاما موسلمانهتى دهنگڤه دا و راستیا وێ بهێزكهت و دیاربوو ل بانگهوازیا موسلمانهتیا زۆربهیا وهلاتێن جیهانى ژ بهر دادوهرى و مرۆڤاتیى وى باوهریێ پێ ئینا و گههشتن ناڤ رێزین موسلمانهتیێ و ههلبهت ل سهر ڤێ چهندێ خهلكێ پێشهوازیهكا گهرم لێ كر و ناهێته ڤهشارتن رۆل و پێگهیێ وێ بهرفرهبوو، چونكو د ماوهیهكێ كێم دا موسلمانهتیێ جهێ خوه گرت و ئهكید موسلمانهتى رۆژ بۆ رۆژێ گهشهكر، ژ بهر كو ل سهر بیروباوهرێن پاقژ و خودایى بوویه ئهڤه ژى بۆ وێ رێبازا پیرۆزا (محمد) سلاڤێن خودێ ل سهربن دچوون ل بهر هندێ بوویه جهێ خۆشحالیا ههر مرۆڤهكێ ئهكید ڤێ راستیێ دیار كر لهوا موسلمانهتیێ ههمى سنۆر برین و ل سهر ڤێ موسلمانهتیێ زۆربهیا خهلكێ هشیاربوون ژ بهر كو پهیاما وى چاكسازى و مرۆڤاتى بوو كو خهلكهك ل دۆر ئالاى موسلمانهتیێ خرڤه ببن و ژ بهر هندى چ هێزهك نهشیا رێگریێ لێ بكهت، بهلێ ئهوا بوویه، جهێ پسیار و ئاماژهێ ئهڤهیه گهلهك جاران كێشه و ئاستهنگ ژ لایێ عهرهبان ڤه ل بهرامبهرى قاسدێ خودێ دهات نیشادان داكو موسلمانهتى سهر نهكهڤیت، لهوا گۆتنا ئیمامى (عمر) رازیبوونا خودێ ل سهر بیت دئێته بیرا مرۆڤى، دهمێ گۆتى بهرى موسلمانهتى بگههیت ئهم عهرهب گهلهك رهزیلبوون، لێ پشتى پهیاما موسلمانهتى و هاتنا (محمد) سلاڤێن خودێ ل سهربن، ئهم عهرهب عهزیزكرن و ئهكید ههكه ئهم ل سهر وێ دیتنا خراب بچین، دێ رۆژهكا دى ل مه عهرهبان زڤریت ئهم عهرهب جارهكا دى دێ رهزیل ببن و بێگومان ئهڤا ئیرۆ دیار دكهت، ئهڤه ئهو رۆژه ب سهر عهرهبان دا دئێن، چونكو دئێته خۆیا كرن ل زۆربهیا وهلاتێن عهرهبان و دهڤهرێ شهر و ململانێ ل سهر دهسههلات و كێشه و ڤهكێشا خوهسهپاندنێ بهردهوامه ب تایبهتى ئهڤا هه ل بن وى كراسێ موسلمانهتیا بۆیاغكرى ڤه، دئێتهكرن و ههمى ژى دژایهتى و مهرهمێن سیاسى ل پشت ههنه و ئهكید ل سهر ڤێ دیتنێ سهردوئێك ناڤ و كراسێن موسلمانهتى و ل خوه كرینه و ل سهر ڤێ چهندێ شهر و خوینرشتن ژى بهردهوام .. ههر ئالیهك لایێ بهرامبهرى خوه ب كافر و نهموسلمان دته زانین، ژ بهر وێ مسلمانهتیا پهروهردهكرى سهدو ئێك ئالا ئیرۆ ل دهڤهرێ داینه بلندكرن. لهوا كێشه و ئالۆزى ل وهلاتێ عهرهبان رۆژ بۆ رۆژێ زێدهبووینه و ل سهر ڤێ چهندێ را ژى ئهو خوه ب تنێ دبینن و دڤێت ئهو بن خودان دهسههلات و ژبلى خوه چ لایهكێ دى قهبوول ناكهن ژ بهر ڤێ ئیرۆ موسلمانهتى و تیر وان ل سهرانسهرى جیهانى ڤهگرتیه و ل گهل ڤێ ژى ناڤێ موسلمانهتیێ ژى لهكهدار و نهشرین كریه لهورا عهرهب ئیرۆ ب شێوهكێ گشتى ل سهر ئاستێ دنیاى ب مهترسى هاتینه دیتن و زانین و خهلكێ جیهانێ نهشێت ئێدى ڤهكرى تێكههلیێ د گهل دا بكهن، لهورا خهلكهك خوه دوورى وان دكرن، چونكو ئهو دبێژن موسلمانهتى یا مهیه و ئهم دێ پارێزین و موسلمانهتیا وان ژى بوویه سهربرین و كوشتنا خهلكهكێ بێتاوانه. لهورا ل سهر ئاستێ جیهانێ خهلك ژى درهڤیت چونكو خۆیا دكهت ئهوێن خوه كرین خودانێ موسلمانهتیێ، ئیرۆ بووینه پالدهرێ تیرور و توندوتیژیێ و گرۆڤا ڤێ چهندێ دهمێ ئیرۆ مرۆڤ تهماشاى زۆربهیا وهلاتێن عهرهب دكهت دیاره ههمى شهر و وێرانكارى پێڤه دیاره ل بهر هندێ عهرهب ئهڤرۆ د چاڤێن جیهانێ و مرۆڤایهتى دا كێم دئێنه ههژمارتن، ژ بهر وان كێشه و ههڤركیا بهردهوام و دیاره دیكلێ ڤێ دوژمناهێ وهلاتێن عهرهبى بهرنهدایه، چونكو شهر و نهڤیانا وان دهته خواندن و د گهل ڤێ ژى دا كێشه ل گهل ههمى لایهكێ ههنه گههشتیه وى رادهى ئێدى ئهو باوهرى ل دهف عهرهبان نهمایه بشێن تێكههلى و پهیوهندیێن خوه ل گهل جیهانا ئهڤرۆ خۆش بكهن ژ بهر كو بوونه جهێ مهترسیێ لهورا وهلاتێن ئهوروپا ئیرۆ مژوولى دهرخستنا موسلمان و گهلێ عهرهبا یه و ئهڤا هه دهرئهنجامێ وێ خۆبهرستى و نهقبوولكرنا بهرامبهرى وانایه لهوا كێشهێن وان زۆربوونه و بهردهوامدبن و گومان د ڤێ چهندێ دا نینه، ئێدى نهشێن كێشه و پرسگرێكێن خوه چارهسهر بكهن، چونكو ناكۆكى و نه باوهرى ل ناڤ وان دا پهیدابوویه و نهشێن ئێكرێزى و ئاشتى و ئارامێ بهرقرار بكهن و راستیا ڤێ دهڤهر ئیرۆ ب شێوهكێ بهرچاڤ شێلى دئێته دیتن، چونكو نیازێن وان ئهڤهنه دڤێت ههمى دهمهكێ ل سهر كهلهخێ خهلكهكێ بژین و ئهو دهسههلاتدارین ناهێته قهبوولكرن، چ كهس و لایهكێ دى ههبیت و حوكمرانیێ لێ بكهن، ههر وهسا چ لایهك پسیارا ماف و ئازادیا خوه بكهن لهورا خودانێ ڤێ عهقلیهتێ ههرێ پاشكهفتینه و ئهكید ژ بهر ڤێ ئێكێ چ جاران بسهرناكهڤن.
ئهڤرۆ نيوز:
ئهڤێن ل خوارێ ئاماژه پێ هاتينه كرن پێنج نهخۆشى نه و مرۆڤ ژ ههردو رهگهزان تووش دبيتێ و ل مال ژى دهێنه چارهكرن بهرى كو سهرهدانا نوشدار بهێته كرن.
* سوتنێن چاڤی:
ل دەمێ تۆ ب کارێن ناڤمالێ رادبی دبیت بەرھەڤی سوتنا چاڤان ب شلەمەنیێن کەل ببی چ ئاڤ یان زەیت بیت، یانژی دبیت ژئەگەرێ کەرستێن پاقژکرنێ چاڤێن تە ب سۆژن، ل وی دەمی یا باشترە چاڤێن خۆ بۆ دەمێ دەە خولەکان ب ئاڤەکا تەزی بشووی و پاشی کەمادێن تەزی بدانە سەر و ددووڤدا قەستا نوژدارەکێ تایبەتمەند بکە و ھندەک کەرستە وەک (ئەستلین و غازا کاربونیک و بروبان) دبنە ئەگەرێ تەزاندنا چاڤی بەلێ ئەگەر تە چاڤێن خۆ بۆ دەمەکێ درێژ ھێلانە ڤەکری ئەو کەرستە دبنە ھلم و دچاڤی دا نامینن.
* بێھنا دەڤی:
ژ ئەگەرێن ھاتنا بێھنێ ژدەڤی نەخوشیێن ددانانە، ددانا پووچ بووی دناڤ ڤالاھیێن خو دا بەرمایکێن خوارنێ ھەلدگرن، یا ب زەحمەتە ب رێکا فرچەکرنێ بھێنە دەرئێخستن و بەرئاتافی ھندەک کاریگەریێن کێمیاوی دبن و بێھنەکا نەخوش ژێ پەیدادبیت، ھەروەسان کراسکرنا ددانی و چێکرنا ددانی ژی ئەگەر یا دروست نەبیت یان ھەبوونا ڤالاھیان دناڤ ددانان دا دبیتە ئەگەرێ کومڤەبوونا خوارنێ ل وان جھان و ھەروەسان بێھن دکەڤیتە دەڤێ مرۆڤی.
* ژ بۆ کێمکرنا ئێشانا سەری:
گەرمکرنا دەستان بۆ نەھێلانا ئێشانا سەری د بەرێ دا ھەبوو، ب راستی ژی ئەو کریار سەری تەنا دکەت و ئێشانێ ناھێلێت، دەمێ ئەم پێن خو دکەینە دناڤ ئاڤا گەرم دا ھەر ئەو ئەنجام بدەست مە دکەڤن، دەمێ ئەم کەمادا ددانینە ل سەر جینیکێن خو دیسان سەرێ مە تەنا دبیت، بەلێ ئەگەر سەرئێشان یا بەردەوام بوو پێدڤیە قەستا نوژداری بکەی بۆ زانین و چارەسەرکرنا ئەگەرێن وێ.
* شیر بۆ قولونێ باشە:
گوڤارەکا خوارنێ یا پزیشکیا ئەمریکی دیارکر کو شیر پەنجەشێرا قولونێ کێم دکەت، 18 کەسێن کو رۆژانە 1000ملگم کالسیومی ڤەدخون ژ بەرھەمێن شیری، بۆ دەمێ حەفتیەکێ لێ راوەستیان و جوداھی دناڤبەرا دەستئاڤا وان دا ھاتە کرن و ڤەکولەران زێدەبوونەکا بەرچاڤ د ئەگەرێ پەنجەشێرا قولونێ دا دیت و دبیت ئەگەرێ وێ ڤەگەریتە وێ چەندێ کو کالسیوم و فوسفات رادبن ب قورتالکرنا لەشی ژوان ترشیاتیێن کو چەنداتیا دەستئاڤێ چارەسەردکەن.
ههموو دهردهسهریێن ددیرۆكێدا هاتینه سهرێ نهتهوا كورد و ههیا رۆژا ئیرۆ ژ بێتفاقى و پهرتهوازهیا جهێ خوه د ناڤ تهڤنێ جڤاكێ كوردان دا كریه یا ژ ههموویێ نهخوهشتر ئهوه ههر كهس ب ئهڤێ كێمانیێ دزانیت” سیاسهتا ژێكڤهكه، بسهركهڤه”، لێ دیسا ژى ههر ل سهر ڤێ دههو دوویێ دبهردهوامن و “دانێ وان د قازانهكێ دا ناكهلیت”. ئهڤ ل ههڤ نهكرنه بۆیه سهدهم ههموو ههلێن ب دهستڤه ئینانا مافێن نهتهوهیى دبهرههڤ دبهر ئاڤێ دا بچن و ل داویێ ببن پاڵێن پووشى، نموونه هند دمشهنه مرۆڤ شهرم دكهت رێز بكهت لێ ههما هوون و خوهدێ مێزهى رهوشا نوكه بكهن كانێ پهرتهوازهیا نهتهوا كورد گههشتیه چ قۆناغ!!
پهرتهوازهیا هێزێن سیاسى و جڤاكى ئهڤرۆ ل كوردستانێ گهههشتیه ئاستێ ههرى بلند و مهترسیدار لێ د سهر ڤێ ههموویێ ڕا كار بگههته تهخهكا ههره ڕهسهنا جڤاكێ كورد “ئێزدیان” و مینا چیایێن كوردستانێ ب درێژیا دیرۆكێ خوه لبهر ههموو ههوێن بهۆژاندن و ژ كۆك راكرنێ گرتین و ناسنامه و زمانێ مه پاراستى و پیرۆزى دایێ، “ئێزدى” كو ل دهف ههر كوردهكى ب كوردێن ڕهسهن دهێنه ههژمارتن و جهێ سهربلندى و شانازیا مهنه ، گومانا نهكوردبوونێ بێخنه پال و بازرگانیێ ب دۆز و خهم و كارهساتێن وان بكهن، بازرگانێن درێغیێ ب فرۆتنا ههر پیرۆزیهكێ ناكهن، تنێ بهرووكێن وان دا گهرم ببن.
رهوشا كوردستانێ ب گشتى د قۆناغهكا پرى وهرگوهێز و وهرچهرخ دا دبووریت و ب تهڤنهكێ مهترسیدار وهرپێچایه و ئاسۆیهكا نهدیار ل بهندا كوردستانێ یه لێ ئهڤه نابیته سهدهم كو ئهم بێدهنگ و بێ ههلویست بین بهرامبهرى ڤان بزاڤێن دهێنه كرن بۆ پتر پهرتهوازهكرنا تهڤنێ جڤاكێ كوردستانێ.
ناهێت ماندهل كرن كو برایێن مه یێن ئێزدى گهلهك ئازار و جهفا كێشاینه و سهدهمێن ڤان ئازاران كورد بوون و ئایینێ پیرۆزێ وان بوویه، ئهو ئایینێ ههموو تێكستێن وى یێن پیرۆز ب زمانێ كوردى هاتینه نڤیسین، ب ڤى رهنگى پیرۆزى دایه گرنگترین خالا نهتهوبوونێ كو زمانه، ئهڤجا ب چ ڕهنگ و ب كیژان مهتۆد و لۆژیكێ گۆمانێ دئێخنه ناسناما كوردبوونا ئێزدیان!!
ل سهر ڤێ پهرتهوازهیا لایهنێن سیاسى یێن كوردستانى لێ ههموو ل سهر بێ خشیا كوردبوونا ئێزدیان دكۆكن، ئێزدى خوهدى جههكێ ههرى بلند و برێزن و شانازیێ ب وان دبهن كو د سهر وان گڤاشتن و ههوێن بهوژاندنێ(تهصهیر) دا ناسناما كوردبوونا خوه پاراستنه و بهلكو ئهم كوردێن بوسلمان حهسوودیێ ب پاكیا كوردبوونا وان دبهین.
بازاركرن ب ئازارێن ئێزدیان و دووركرنا وان ژ ههڤ نهژادنێن وان(كورد)، نه بزاڤهك نوویه بهلكو گهلهك كهڤنه لێ ههموو بزاڤێن ب ڤى رهنگى ب ههروه و مایه پووچ دهركهفتنه و ئهڤ بزاڤێن نوكه دهێنه كرن، چارهنڤیسێ وان ژ یێن بهرێ باشتر نابیت.
بهرى نها ژى مه ژ پهرلهمانێ كوردستانێ داخاز كربوو كو ههر پارتهكا ب ناڤێ ئۆلى بهێته دامهزراندن، قهدهغه بكهت، داكو بازار ب ئۆلى نههێته كرن و ژ ئاراستهیێ خوه یێ پیرۆز ئهوژى پاكرهوان كرنا مرۆڤیه ژ گونهه و خرابكاریێ، دهرنهكهڤیت. ب ههمان رهنگ دامهزراندنا پارتهكێ ب ناڤێ ئێزدیان ژبلى زیانێ پێڤهتر تشتهكى دن ل كوردێن ڕهسهنێن ئێزدى زێده ناكهت و دێ ب ڤێ رێكێ داگیركهرێن كوردستانێ دهرزا ل نابهینا مه زێده بكهن و ڕهواتیا دۆزا كوردى بۆ كێشێن ناڤخوهیى و لا بهلایى بهن، كو ئهڤرۆ ژ ههردهمهكى زێدهتر مه پێدڤى ب ئێكرێزیا نهتهوهیى ههیه و دا مینا مهلایێ جزیرى بێژین:
دل گهشته مه ژ دێرێ ناچم كنشتهیێ قهت
محراب وێ ب من ڕا وهور دا بچینه لالهش
ئهڤرۆ نيوز:
نڤيسينگهها مافێن مرۆڤى يا رێكخراوا نهتهوێن ئێكگرتى راپۆرتهك دهربارهى بنپێكرنێن هێزێن ئهمنى يێن توركيا بهلاڤكر و ئهو وهلاته ب كوشتنا ب ب سهدان كوردان تۆمهتبار كرينه.
راپۆرت ژ 25 لاپهران پێك دهێت و ئاماژێ ب وێ چهندێ دكهت كو د ناڤبهرا تيرمهها 2015ێ و ههتا كانوونا ئێكێ يا 2016ێ پێشێلكاريێن مهزن ل توركيا هاتينه ئهنجام دان و پتريا وان پێشێلكاريان ل باكوورێ كوردستانێ بووينه.
روبهرت كولڤيل ئاخفتنكهرێ ب ناڤێ كۆمسيۆنا مافێن مرۆڤى يێ رێكخراوا نهتهوێن ئێكگرتى هوشدارى دايه ئهنقهره و راگههاند پێشێلكارى و رێزنهگرتن ل مافێن مرۆڤى دبنه ئهگهرێ كووربوونا جوداهيان د ناڤ توركيا دا و دروستبوونا ئالوزى و نهئاراميێن زێدهتر.
كولڤيل ئاماژه ب وێ چهندێ ژى كريه كو د ماوێ ئێك سال دا ڤهكولهرێن رێكخراوا نهتهوێن ئێكگرتى ڤيايه سهرهدانا دهڤهرێن جودا يێن باكوورێ كوردستانێ بكهن دا كو ژ نێزيك هايدارى رهوشا وێ دهڤهرێ بن، بهلێ نهشياينه.
چهندى هزر بكهم كو ئهو ئێشا ژدهستدانا بیردانكێ (فقدان الژاكره) ئهوا ئهم گهلهك د فلمێن ئاكشن و یێن درامایان دا دبینین، یان د رۆمانان دا دخوینین، ههما دهروهكه و تشتهكێ دهستكرده، یانژى راستیه هنده مهزن دكهن ههتا دبیته تشتهكێ وهسا كو خهلك باوهر ژێ بكهن، جارهكێ من بهیانهك و كهنیهك و ژبیركرنا میلان كۆندێرا خواند كو “بهختهوهرترین مللهت ئهون یێن بێ بیردانك و بێ دیرۆك” من ژى سهحركه ئهمریكا! ئهرێ عیراقا 1941 دشیا ل بهرامبهر ئمبراتۆیا بریتانیا یا مهزن براوهستێت كو دهسههلاتى ل چارێكا ئاكنجیبووێن ئهردى كرى و 33 ملیۆن كیلۆمهترێن چار گۆشه گرتین، چارێكا جوگرافیا ئهردى؟ فهریق حسێن فهوزى سهرسالارێ لهشكرى و پهسهندهك و سیردانهكا چارگۆشا زێرین، ههر چار عهقیدان: سهلاحهدین ئهلسهباغ، فههمى سهعید، كامل شهبیب و مهحموود سهلمان. پلان بۆ شۆرهشێ دنابوون د شهرگهها شهرێ جیهانێ یێ دویێ دا، دیسا كهس چالاكتر نینه ژ موخابهراتێن ئهنگلیزى كو دهستێن خوه یێن درێژ كو دگههنه ههمى تشتێن ڤهشارتى، بایۆزێ بریتانى دنڤیست كو شۆرهش یا گهههشتیه بهردهرێ مالێ، لهندن ژى بهرسڤ نادهت، بالیۆزێ بریتانى كورنۆالیس گۆت:
ـ شۆرهشا مایس ئهز ڤهجنقاندم ههتا رادهیێ هندێ ئهز گوهشیم و گێژكرم، بهلێ چرچل ب ههدراى یێ چاڤهرێ بوو دا كو داگیركرنا عیراقێ بزڤرینتهڤه، شۆرهش بوو پشتا لهشكرێ عیراقێ شكاند، خوه تشتهك بۆ نههێلا و چهك و فرۆكه و ئهفسهر و سهرباز نههاتنه قهربۆكرن ب چو رهنگهكى، لهشكرێ عیراقێ پتر ژ ههشتێ ژ سهدێ ژ هێزا خوه یا ئهسمانى ژ دهستدا و پتر ژ فرهقهكا پیاده یا تهمام. چرچل ئهڤ سهربۆره بۆ خوه گرتبوو، ژ كێ ژ بسمارك ئهوێ سڤكاتى ب نابلیۆنێ سیێ یێ دهخهس كرى، دا كو دهلیڤێ بدهتێ و بێگونهه بكهت كو بۆ داگیركرنا فرهنسا ههمیێ یێ چاڤهرێ بوویێ. بسماركى پێهنهك ل پاشیا نابلیۆنێ سیێ دا بهر ب رۆما ب نهفكریهكێ رهزیل، برۆسیا و كۆماریا فایمار و ئهو ویلایهتێن دیتر بوونه ئێك دا كو ئهلمانیا یا ئێكگرتێ دیار ببیت، وهكو ستریهك د ناڤ تهنگا ئهورۆپا ههمیێ را!!. ئهرێ عیراقا پشتى 2003 دكاریت ل بهرامبهر ویلایهتێن ئێكگرتى یێن ئهمریكى براوهستێت؟ بیرهاتنا پێنجهمێن یا داگیركرنا ئهمریكى ل پایزا 2010 ل سهر مهرا دهرباز دبیت، كهس ژى داخۆیانیێن سهیدایێ راج بهحس ژێ ناكهت: لهشكرێ عیراقى نهكاریت سنۆرێن خوه یێن ناڤخوه یى نهك یێن دهرڤه بپارێزیت! ههر وهسا داخۆیانیێن گهلهكان كو خوهڤهكێشانا ئهمریكى درهوهكه، مانۆرهیهك بۆ هندێ كو وانهیهكێ بدهته سیاسهتمهدارێن عیراقێ و جیهانێ، وانهیهكا نوو د براگماتیێ دا، دا كو پهیڤا دووماهیان یا وان بیت: ئهرێ مه نهگۆتبوو ههوه؟ هوون بۆچى جارا ئێكێ گۆهێ خوه نادهنه كهسێ؟ ئهرێ پێدڤیه كارهسات بهێته روودا ندا ژنوو تێبگههن كا چ دهێته روودان؟ ئهرێ هوون بۆچى ههمى ئێكێن شاش ههمیان دجهربینن، بهرى كو بهێنه رێكا راست و هنگ د جهرباندى؟ ههر وهسا ژى داعشێ ژى وهكر دهمێ حوهكمهتا عیراقێ گوهشاندى حهتا گێژ كرى، ئابوورێ وێ تێكدا و نیڤا لهشكرێ وێ ژى پووچ و پهلاچهكر، كهلوپهل و چهك ناڤودهنگى و مۆرالا وى، زێدهبارى وێرانكرنا سێ پارێزگههێن وێ ب ههمى قهصهبهیێن وێ ڤه، باژارێن وێ ژێرخانێن وێ ههمیان، ئهڤ ڤهجنقینا حوكمهتا عیراقێ، هینگى كۆچكا سپى یا بچووك ل دهڤهرا كهسك، ب ههدارى چاڤهرێ دكر ـ جوداهیهكا مهزن ههبووو د ناڤبهرا چاڤهرێكرنێ و تكبیرێ دا، ئهڤجا درووشمێ وان ئهوه خشیمیا مه جهێ كهیسگرتنا وانه، نهك مهرجه ژى كو كهسێ عهرهب سیخۆرهك بیى یان دهستكهك بیت یان خاین بیت، ئهو بهسى وانه كو یێ نهزان و خشیم بیت، ههر دهم وى تشتى دكهت یێ كو ههردهم دوژمن ل هیڤیا وى تشتى. هینگى یێ نهزان دێ زیانێ گههینته خوه پتر ژ دوژمنێ خوه! پشتى دووماهیا داعش بالیۆز دێ دهسههلات خوه جارهكا ل سهر عیراقێ رائێخیت، ب ههمى سازیێن خوهڤه چو دبچووك بن یان مهزن، ژ پهیرهوێن خواندنا بنهرهت بگره ههتا سیستهمێ ناڤخوه یێ جڤاتا نوونهران و یا دادگهها ئێكگرتى، زێدهبارى بنگههێن ئهسمانى و یێن پیاده یێن نوو، ئهوێن كو رهنگه بنگههێ ئهنجۆلیك كریه بنگهههكێ ناڤهندى!.
و/ ئهڤرۆ
ئەڤرۆ نیوز:
زێرەڤان بەرواری ماموستایێ زانکۆیا دھوکێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دبێژیت: تورکیا گوھۆڕین د سیاسەتا خوە یا رۆژھەلاتا ناڤین دا دروستکرینە و ئەڤ چەندە بۆ دو فاکتەرێن سەرەکی ڤەدگەریت، ژ وانا فاکتەرێ جیۆپۆلیتیکی، کو ئەنقەرە ھەست ب دۆرپێچا ھەرێمی دکر، ژلایێ رووسیا و ئیرانێ ڤە، بتایبەتی پشتی تێکچوونا بەلانسا ھێزێ د بەرژەوەندیا بلۆکێ رووسی دا، ھەروەسا فاکتەرێ ئەمنی کو تورکیا پرەنسیپا ئەمنی کریە ئێکەمین شەنگستێ سیاسەتا خوە یا دەرڤە ل رۆژھەلاتا ناڤین وەک ڤەرێژەک بۆ لاوازیا ھەلویستێ ئەمریکی و ئورۆپی و نەپێگیریا وان ب پەیمانێن ناتۆ یێن پاراستنا ئەندامێن خوە ژ مەترسیێن دەرڤە.
ناڤھاتی دیارکر ژی: سەرەدانا سەرۆک وەزیرێن تورکیا بۆ عێراقێ نامەیەکا سیاسی یە بۆ دەستھەلاتا بەغدا ب دیارکرنا رۆلێ تورکیا و قەیرانا سووریێ دا و ھێزا ڤێ دەولەتێ بۆ گوھۆرینا ھەڤکێشەیێن سیاسی و دوورخستنا عێراقێ ژ چارچۆڤێن ئیرانێ و ھەروەسا دیارکرنا ھەلویستێ ئەنقەرە بەرامبەر شنگالێ و ھێزا پەکەکێ دڤێ دەڤەرێ دا،کو تورکیا ڤێ چەندێ ب مەترسی ل سەر خوە دزانیت،ھەروەسا ھەرێما کوردستانێ ژی گرنگیا خوە ھەیە بۆ تورکیا،ژبۆ پاراستنا بەلانسا ھێزێ دناڤبەرا ھێزێن کوردی دا،لەورا تورکیا ھەرێما کوردستانێ ب نموونە دزانیت بۆ خوەشکرنا پەیوەندیێن تورکی کوردی ل سەر ئاستێ ھەرێمی دا،دیسا ھەولدان ژلایێ تورکیاڤە بۆ دۆپاتکرنا پشتەڤانیێ بۆ ھەرێما کوردستانێ،کو بەغدا نابیتە بەدیل بۆ رۆلێ ھەولێرێ.
زێرەڤانی دیارکر ژی: تورکیا ھەولدەت پەیوەندیێن خوە ل گەل عێراقێ نورمال بکەت، بتایبەتی پشتی لێک نێزیکبوونا تورکیا و رووسیا، لەورا نوکە تورکیا ھەولددەت پەیوەندیێن ئابووری و سیاسی ل گەل بەغدا باش بکەت، ژ پێخەمەت لاوازکرنا رۆلێ ئیرانێ و زڤراندنا رۆلێ ئەنقەرە ل رۆژھەلاتا ناڤین دا،بتایبەتی پشتی ئالۆزبوونا قەیرانا سووریێ و دوورکەفتنا دەولەتێن عەرەبی ژ پرۆژێ تورکیا بۆ گوھۆرینا رژێما ئەسەدی تورکیا دێ ھەولدەت ب رەنگەکێ پراکماتیکی بەرژەوەندێن خوە ب پارێزیت،ھەروەسا گرنگترین گوتۆبێژ ژ سەرەدانا یلدرمی دێ بادەکا ئەمنی و سیاسی و ئابووری بن، لەورا ژلایێ ئەمنی ڤە تورکیا پێدڤی ب ھاریکاریا عێراقێ ھەیە، ژبۆ لاوازکرنا ھێرشێن پەکەکێ و نە ب کارئینانا وێ ل دژی بەرژەوەندێن تورکیا ل دەڤەرێ،دیسا ھەڤکاریا ئەمنی ل سەر بادەکا کوردی و تێگەھشتنێن ھەرێمی ل گەل بەغدا ژلایێ سیاسی ڤە تورکیا دێ بۆ بەغدا دیارکەت،کو ئەو خۆدانا کێشا سووریێ و کێشەیێن دی یێن عەرەبیە و ئێدی ئەنقەرە سەربەخۆتر دێ سیاسەتا دەڤەرێ کەت،بەغدا ژی پێدڤی ب گوھۆرینا ھەلویستێن خوەیە دڤێ پرسێ دا،ھەروەسا ژلایێ ئابووری ڤە تورکیا پێدڤی ب بازارێ عێراقی ھەیە، بتایبەتی پشتی لاوازبوونا لیرێ تورکی و کارتێکرنا وی ل سەر ئابوورێ تورکیا.
ماموستایێ زانکۆیێ ھێشتا دبێژیت: پەکەکە ئێک ژ گرنگترین بادەکێن ئەمنی یە کو تورکیا دڤێت ل گەل بەغدا بەحس بکەت،بتایبەتی پشتی دیاربوونا پەیوەندیێن بەغدا ب پەکەکێ ڤە،دیسا تورکیا دێ ھەولدەت کو ھەرێما کوردستانێ ژی پشتەڤانیا وێ بکەت د ھەولێن دژایەتیا پەکەکێ دا،لێ ھەرێما کوردستانێ د قۆناغا نھۆ دا پشکدار نابیت د چو ناکۆکیێن لەشکەری دا ل گەل پەکەکێ، ژبەرکو ئەڤە د بەرژەوەندا کوردان دا نینە، ھەروەسا ناکۆکیێن ھەرێمی دێ کوردان کەتە کارتا گڤاشتنێ، لەورا ھەرێما کوردستانێ ژی مەترسیێ ل سەر ئەزمۆنا کوردستانێ دروست ناکەت ب دروستکرنا شەرێ برا کوژیێ.
ئەوژی دیارکر: تورکیا پەیوەندیێن ئیستیراتیجی ل گەل ھەرێما کوردستانێ ھەنە، لەورا سەرەدانا یلدرمی بۆ کوردستانێ بتنێ دۆپاتکرنا گرنگیا ھەرێما کوردستانێ یە د فەرھەنگا ئەمنی و سیاسی یا تورکیا دا، ھەروەسا ئەنقەرە ھەرێمێ ب فاکتەرێ بەلانسا ئەمنی دزانیت ھەمبەری پرۆژێ ئیرانێ و دیسا ب فاکتەرێ بەلانسا ئابووری ژی دزانیت،کو کوردستان نھۆ گرنگترین بازارە بۆ ئابوورێ تورکیا،لێ یا گرنگە کو ھەرێما کوردستانێ ب چارچۆڤەکێ نوو سەرەدەریێ ل گەل ئەنقەرە بکەت، بتایبەتی پشتی گوھۆرینا دراماتیکی د سیاسەتا تورکیا دا و ئامادەبوونا تورکیا بۆ گوھۆرینا گرنگترین پرۆژێن خوە ل دەڤەرێ، لەورا ھەرێما کوردستانێ ژی پێدڤی ب سیاسەتا ژیواری ھەیە، بۆ پاراستنا بەرژەوەندیێن خوە ل گەل تورکیا.