ئەڤرۆ نیوز:
د بەردەوامیا پشکنینان و لێگەریانێ لدووڤ گومانلێکریان، دو تووشبوویێن ڤایرۆسێ کۆڕۆنا یێ ل ھەولێرێ هاتنە دەست نیشانکرن، کو دو ژنن و هەردو ژی بەرکەفتیێن تووشبوویەکێ وێ بەهیێ نە یا ل کۆلانا کارێز ل ھەولێرێ.
وەزارەتا ساخلەمیێ ئاماژە ب هندێ دکەت، هەتا نوکە سەرجەمێ گشتی یێ تووشبوویان ب ئەگەرێ بەهیا ژنەکێ ل کۆلانا کارێز ل هەولێرێ کو رۆژا ئێکێ یا نەورۆزێ بوویە، گەهشتینە 14 تووشبوویان.
ئەڤرۆ نیوز:
وەزارەتا نافخۆ یا هەرێما کوردستانێ د راگەهاندنەکێ دا دبێژیت بۆ دەمێ 48 دەمژمێران هاتنوچوونا ترۆمبێلان و پێیان ب تەمامی دێ هێتە قەدەغە کرن و هەر کەسێ سەرپێچیێ بکەت دێ هێتە سزادان.
بریارا وەزارەتا نافخۆ دەمژمێر 12:00 نیڤرۆیا رۆژا 4-4-2020 دێ هێتە جێبەجێکرن.
وەزارەتا نافخۆ دیارکریە، قه‌ده‌غه‌یا هاتنوچوونێ وه‌ك پێدڤی نەهاتیە جێبه‌جێ كرن، لەوما مە ئەڤ بریارە دەرکرینە:
ئێک: راگرتنا هاتنوچوونا ب ترۆمبێل و پیان ب شێوه‌کێ ته‌مام ل گشت پارێزگەهێن (هه‌ولێر، سلێمانی، دهۆك، هه‌له‌بجه و ئیدارێن سه‌ربه‌خۆ یێن راپه‌رێن و گه‌رمیان و گشت یه‌كێن كارگێڕی) بۆ ماوێ 48 دەمژمێران، هه‌ر كه‌سەکێ سه‌رپێچیێ بكەت پێدڤیە ژ لایێ وان هێزێن ئه‌منی یێن هاتینە راسپاردن ب جێبه‌جێكرنا بڕیارا راگرتنا هاتنچوونێ بهێنە ده‌ستگیر کرن و ترۆمبێلێن وان ده‌ست ب سه‌ردا بهێتە گرتن و لدووڤ قانوونێ دێ رێكاران به‌رامبه‌ری وان گرینە به‌ر.
دو: هه‌ر ئه‌فسه‌ر و كارمه‌ندەکێ سه‌ر ب هێزێن ئاسایشا نافخۆ و ئاسایشێ و وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگەی و ئه‌و هێزێن سه‌ر ب هێزێن ئیتحادی یێن عیراقی و ل ناڤا هه‌رێمێ خزمه‌تێ دكهن، ئه‌گه‌ر د ئه‌ركێ فه‌رمیدا نه‌بن و ترۆمبێلێن سه‌ربازی یان ناسناما سه‌ربازی ب كاربینن بۆ شكاندنا قه‌ده‌غه‌یا هاتنوچوونێ پێدڤیە ژ لایێ هێزێن ئه‌منی ڤە بهێنە ده‌ستگیر كرن و ترۆمبێلێن وان ده‌ست ب سه‌رداب بهێتە گرتن و لدوڤ قانوونێ دێ رێكار به‌رامبه‌ر هێنە وەرگرتن و ل هه‌ر پۆستێ و پلەکێ دا بن و پێدڤیە بسه‌لمینن كو د ئه‌ركێ فه‌رمیدانە.
هەروەسا ئەڤ بریارە هەموو وان فەرمانبەر و ستافێ ساخلەمیێ ژی ڤەدگریت یێن کو د ئەرکی دا نەبن.
ب، زنار تۆڤی:
ئه‌ڤرۆنیۆز، سالار دۆسكی:
ئه‌ندامه‌كا خولا به‌رێ یا په‌رله‌مانێ عیراقێ ئاشكراكر كو نزمبوونا بهایێ پترۆلێ كارتێكرن ل سه‌ر نه‌دانا مووچێن فه‌رمانبه‌رێن عیراقێ ناكه‌ت، حوكمه‌ت دشێـت ب گه‌له‌ك رێكان مووچێن فه‌رمانبه‌ران بده‌تێ.
نه‌جیبا نه‌جیب، ئه‌نداما خولا به‌رێ یا په‌رله‌مانێ عیراقێ ل سه‌ر نزمبوونا بهایێ پترۆلێ ل بازارێن جیهانێ دا بۆ مالپه‌رێ ئه‌ڤرۆ نیۆز گۆت: نزمبوونا بهایێ پترۆلێ كارتێكرن ل سه‌ر هه‌موو ئه‌وان وه‌لاتان هه‌یه ئه‌وێن بودجا وا ل سه‌ر داهاتێ پترۆلێ و عیراق ژ ئه‌وان وه‌لاتانه كو 92% داهاتێ وێ ژ پترۆلێ یه و ل دووف ڤی ئاستی دناڤبه‌را 75 هه‌تا 100 ملیونان رۆژانه ژ داهاتێ عیراقێ دهێـته خوارێ. هه‌مان ئه‌نداما خولا به‌رێ یا په‌رله‌مانی ئه‌و ژی دیاركر كو عیراق دشێت مووچێ فه‌رمانبه‌ران بده‌ت چنكو یه‌ده‌ك هه‌یه ل بانكا مه‌ركه‌زی و دیسا زێر ژی هه‌یه بۆ ماوه‌كی دشێت به‌رده‌وام مووچان بده‌ت، دیسا ل دووڤ زانیاریێن به‌نكا مه‌ركه‌زن هه‌كه بهایێ ئێك به‌رمیلا پترۆلێ بوو 30$ ژی عیراق دشێت بێی ده‌سكاریكرنا پارێ یه‌ده‌ك و زێری دشێت موچان بده‌ت.
هه‌مان ئه‌ندام ئاشكراكر كو حوكمه‌تا عیراقێ رێكێن چاره‌سه‌ریێ هه‌نه بۆ دانا مووچان و دشێت په‌ترۆلێ بكه‌ته پێ گوهورێ وه‌رگرتنا پاران ژ به‌نكا جیهانی، هه‌كه كاودان گه‌له‌ك درێژ نه‌بن كارتێكرن ل مووچان ناهێـته‌كرن و عیراق دێ كاودانان ده‌رباز كه‌ت.
نه‌جیبا نه‌جیب ئه‌و ژی ئاشكراكر كو حوكمه‌تا عیراقێ هه‌یڤانه پێنچ تریلون دیناران بۆ مووچێ فه‌رمانبه‌ران ته‌رخان دكه‌ت.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
ناڤه‌ندا به‌رهنگاربوونا قه‌یرانێن روسیا ئاماره‌كا نوو ل سه‌ر توشبوون و مرنێ ب كورونایی به‌لاڤكر و تێ دا هاتیه ، ل ده‌مێ 24 ده‌مژمێرێن بوری دا 771 حاله‌تێن نوو یێن توشبوونێ هاتینه توماركرن، ته‌ڤایا توشبوویێن روسیا بوو سێ هزار و 548 حاله‌تان بلند بوویه، دڤی ده‌می دا شه‌ش حاله‌تێن مرنێ ب كورونایێ هاتینه توماركرن و بڤێ ژی ژماره‌یا مریان 30 حاله‌تان بلند بوویه.
ناڤه‌ندا ناڤبری دیاركر هه‌تا نوكه ل روسیا 235 حاله‌تێن باشبوونێ هاتینه توماركرن هه‌مبه‌ر 24 حاله‌تێن مه‌ترسیدار یێن نه‌خوشخا هه‌نه .
دهۆك، له‌زگین جوقی
جێگری پارێزگارێ مووسل دیاركركو بریار هاتبوو دان هه‌یڤا بۆریدا روفاتیێن ئێزدیان یێن ژناڤ گۆرێ ب كۆم هاتینه ده‌رخستن رێ وره‌سمه‌كا مه‌زن دا ل شنگال بهێنه ڤه‌شارتن لێ ژبه‌ر ڤایرۆسێ كورۆنا روفات نه‌هاتنه ڤه‌شارتن.
عه‌لی عومه‌ر ، جێگری پارێزگارێ مووسل دیاركركو17 گۆرێن بكۆم یێن خه‌لكێ گۆندێ كۆچۆ هاتبوونه ڤه‌كرن دئه‌نجامدا 250 روفات ژناڤ وان گۆرێن بكۆم هاتبوونه ده‌رخستن و ناسنامه‌یێن 62 كه‌سان هاتینه ئاشكران یێن یێن دیتر ئاشكرا نه‌بووینه ئه‌ڤ كه‌سێن ناسنامه‌یێن وان هاتینه ئاشكراكرن بریار بوو هه‌یڤا بۆرێدا هه‌یڤا سیێ سالا 2020ێ هه‌موو د رێ وره‌سمه‌ا مه‌زن دا به‌رهه‌ڤبوونا كه‌س و كارێن قوربانیان ل شنگال بهێنه ڤه‌شارتن لێ ڤایرۆسێ كورۆنا رێ نه‌دا ئه‌ڤ رێ و ره‌سم بهێنه گێران بۆ ڤه‌شارتنا روفاتیێن ئێزدیان له‌ورا ژی ڤه‌شارتن هه‌موو روفاتیێن ناسنامه‌یێن وان هاتینه ئاشكراكرن بۆ ده‌مه‌كێ نه دیار هاتینه پاشئیخستن.
ئەڤرۆ نیوز:
سەرۆکێ حکومەتا هەرێما کوردستانێ د کۆمبوونا جڤاتا وەزیران دا داخواز کر، کو بارگرانیا ل سەر ملێن خەلکێ کاسبکار و کرێچیان بهێتە کێمکرن و لژنەک بۆ پێکئینایە.
رۆژا چارشەمبی جڤاتا وەزیران بۆ ئێکەمجار د مێژوویێ دا ب شێوێ ئۆنلاین کۆمبووینە و د وێ کۆمبوونێ دا، سکرتێرێ جڤاتا وەزیران رەشنڤیسێ بڕیارەکێ خستیە بەرچاڤ بۆ پشتگیریکرن و ئاسانکاریان و وێ بارگرانیا کاسبکار و کرێچیێن ب ئەگەرێ رێکارێن خوە پارێزیێ ژ ڤایرۆسێ کۆرۆنا یێ تووشی زیانێ بووین.
د وێ کۆمبوونێ دا مەسرور بارزانی، سەرۆکێ حکومەتا هەرێما کوردستانێ لژنەکا قانوونی ل جڤاتا وەزیران راسپاردیە بۆ هندێ میکانیزما قانوونی ببینن بۆ کێمکرنا وێ بارگرانیا ل سەر ملێن خەلکێ کاسبکار و کرێچی، کو ب ئەکەرێ رێکارێن خوە پارێزیێ ژ ڤایرۆسێ کۆرۆنا زیان پێکەفتیە.
ئه‌ڤرۆ نیۆز، سالار دۆسكى:
مامۆستایه‌كێ زانكۆیا زاخو ئاشكرا كر، كو دڤێت حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ سیاسه‌تا خوه یا ل گه‌ل بازارێ پاره گوهورا ب گوهوریت و ئه‌گه‌ر نه ره‌نگه، زیانێن ئابوورى مه‌زنتربن ژ زیانێن نه‌خوشیا كورونایێ.
د. ره‌نج محه‌مه‌د نورى مامۆستایێ كولیژا كارگێرى و ئابوورى ل زانكۆیا زاخۆ بۆ مالپه‌رێ ئه‌ڤرۆ نیۆز گۆت: هه‌كه بورسه ل كوردستانێ یا ئه‌كتیف با، دا هه‌بوونا دۆلارى ل به‌غدا كارتێكرنێ ل هه‌رێما كوردستانێ ژى كه‌ت چنكو كاودانێن به‌غدا نه دباشن و دا كارتێكرنا دۆلارى ل سه‌ر هه‌رێمێ باشتر هه‌بیت، دیسا نه‌بوونا فرۆكخانێ ژى دناڤبه‌را كوردستانێ و به‌غدا دا ره‌نگه دۆلار كێم بهێته كوردستانێ، به‌غدا رۆژانه 250 هزار دۆلاران ل بازارى دا به‌لاف دكه‌ت، دبینم ئه‌ڤ گران بوونه بتنێ ل كوردستانێ دروست بوویه و ئه‌و ژى چنكو بتنێ بورسه بۆ ماوێ دو روژان یا ڤه‌كریه، بتنێ چه‌ند نڤێسینگه‌هان ده‌ستیردان هه‌یه، ل به‌غدا داخازى ل سه‌ر نینه چنكو رێك هاتینه‌گرتن و هه‌موو بازار ب دۆلارى یه.
د. ره‌نج ئه‌و ژى گۆت: سیاسه‌تا بورسێ دڤێت هه‌ڤ پشك هه‌بن و كارێ بورصێ ب چه‌ند كه‌سان ناهێته‌كرن و دڤێت هه‌ڤركى ل بورصێ دا بهێته‌كرن، گه‌له‌ك فرۆشیار و بكر تێدا هه‌بن، ئه‌ڤه سیاسه‌تا هه‌موو بورصانه نه‌بتنێ بورسا پاره گوهوران.
د.ره‌نج ئه‌و ژى ئاشكراكر كو هه‌كه نوكه كه‌سه‌كێ نه‌چار بیت و پێدڤى ب بازارێ پاره گوهوران هه‌بیت و حه‌فت زالگه‌هان دا ده‌ربازببیت هه‌تا دگه‌هیته بازارێ پاره گوهوران، یێ به‌رهه‌ڤ نینه سوبه ژى ده‌ستیردانێ وه‌ربگریت هه‌تا دچیته بازارێ پاره گوهوران و ب،ڤى ره‌نگى دێ بازارێ پاره گوهوران هه‌بیت و خه‌لكێ نه‌چاره چنكو بازارێ هه‌موو یێ گرتى یه و بتنێ چه‌ند نڤێسینگه‌هان ده‌ستیردان هه‌یه.
د.ره‌نج ئه‌و ژى دیاركركو دڤێت حوكمه‌تا كوردستانێ سیاسه‌تا خوه یا ڤه‌كرنا نڤێسینگه‌ه و كومپانیێن پاره گوهوران ب گوهوریتن، نه‌بتنێ حه‌فتیێ دو رۆژان بورصه هه‌بیت، یا ژ هه‌موویان شاش تر بتنێ چه‌ند نڤێسینگه‌هان ده‌ستیردان هه‌بیت.
هێشتا گۆت: ئه‌ڤه كێشه‌كا ستراتیجى یه و دڤێت رێك هه‌بن دۆلار ل به‌غدا بگه‌هیته كوردستانێ، بۆچى چاڤ ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتى نا كه‌ین ره‌نگه زیانه‌كا مه‌زن بده‌ین یا ژ نه‌خوشیا كورونایێ مه‌زنتر، چنكو هه‌موو بازار ب دۆلارى یه، بڤى ره‌نگى ئێدى بازرگانا باوه‌رى ب ڤى پاره نامینت.
ئەڤرۆ نیوز:
جڤاتا وەزیرێن هەرێما کوردستانێ ب کۆما دەنگان بڕیاردا کو مووچێ فەرمانبەران دابین بکەن و دەستکاریێ د مووچێ فەرمانبەران دا نەکەن.
ئەڤرۆ چارشەمبی 2020/4/1 جڤاتا وەزیرێن هەرێما کوردستانێ ب رێیا ئۆنلاین کۆمبوون ب سەرپەرشتیا مەسرور بارزانی سەرۆکێ حوکمەتا هەرێما کوردستانێ و ب پشکداربوونا قوباد تالەبانی جێگرێ سەرۆکێ حکومەتێ ئەنجامدایە.
ل دەستپێکا کۆمبوونێ دا راپۆرتەک دەربارەی رەوشا دارایی یا هەرێما کوردستانێ و لێکەفتێن ئابووری و ڤایرۆسێ کۆرۆنا و داکەفتنا بهایێ نەفتێ ل بازارێن جیهانی دا، بزاڤێن رێکخستنا داهاتی و خەرجیان ل هەرێما کوردستانێ ژ ئالیێ وەزیرێ دارایی و ئابووری و سەرۆکێ دیوانا جڤاتا وەزیران هاتە پێشکێش کرن.
سەرۆکێ حکومەتێ جەختێ ل هندێ کریە، کو سەڕەرای کێمبوونا رێژەکا زۆر یا داهاتێن هەرێما کوردستانێ بەلێ حکومەت دێ هەموو بزاڤان کەت، بۆ هندێ کو کێمترین زیان بگەهیتە وەلاتیان، گوتیە ژی نوکە کارێ حکومەتا هەرێمێ پاراستنا ساخلەمیا وەلاتیانە و دابینکرنا خوارنێ و دەرمان و مووچەیانە، دیسان نوکە حوکمەت دێ زێدەتر گرنگیێ ب کەرتێ چاندنێ دەت و دێ پتر پشتەڤانیێ ل بزاڤێن وەزارەتا چاندنێ و ژێدەرێن ئاڤێ کەت.
هەروەسا جڤاتا وەزیران ب کۆما دەنگان بریار دا کو بەرنامێ جڤاتا وەزیران دابینکرنا مووچێ فەرمانبەرێن حکومەتێ یە و دەستکاریێ د مووچەی دا ناکەین، هەروەسا ئەندامێن جڤاتا وەزیران بریار دایە کو نیڤا مووچە و دەرمالێن خو یێن دو هەیڤان ببەخشنە گەنجینا حکومەتێ بۆ هندێ داکو ل سەر خەلکێن کێم دەرامەت دا بهێنە دابەش کرن.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
وه‌زیرێ ساخله‌میا حكومه‌تا هه‌ریما كوردستانێ هوشداریا نیشانده‌ره‌كێ مه‌ترسیدار دا و داخاز ژی ژ وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ كركۆ پێگیری ب رێنمایێن ساخله‌میێ بن.
د.سامان به‌رزنجی وه‌زیرێ ساخله‌میا حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راكه‌هاند: ئه‌گه‌ری توشبوونا 139 حاله‌تێن ڤایرۆسێ كورونایێ ل هه‌رێما كوردستانێ كۆ دگه‌هته 79% یا حاله‌تێن توشبوویی، پێگیرنه‌بوون ب رێنمایێن ساخله‌میێ و تێكه‌لیكرنێ توشبووینه.
د. سامان به‌رزنجی ئه‌و چه‌نده ژی راگه‌هاند: ژماره نیشانده‌رێن مه‌ترسیدارن و هیڤی دكه‌ین خو ب پارێزن، ژ مالێن خۆ نه‌ده‌ركه‌ڤن و تێكه‌لیێ نه‌كه‌ن، داكۆ كاره‌ساتا به‌ربه‌لاڤبوونا كورونایێ روونه‌ده‌ت.
ته‌ڤایا توشبوویێن ڤایرۆسێ كورونایێ ل هه‌رێما كوردستانێ 176حاله‌تان بلند بوویه و تانوكه ژی دو كه‌سان بتنێ ب ڤی ڤایرۆسی گیانێ خو ژ ده‌ست دایه.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
چه‌ندین وه‌لاتان هوشداریا ئه‌وێ چه‌ندێ دایه وه‌لاتیێن خۆ هه‌كه بڤێن زانیاریێن خه‌له‌ت ب دره‌وا نیسانی به‌لاڤ بكه‌ن دێ ب توندترین سزا هێنه سزادان.
حكومه‌تا تایلاندێ هوشداریا ئه‌وێ چه‌ندێ دا كۆ به‌لاڤكرنا پێزانینێن نه راست، ل سه‌ر ڤایرۆسێ كورونایی ل رۆژا نیسانێ به‌لاڤ بكه‌ت، هه‌ر كه‌سه‌ك ئه‌وی كاری بكه‌ت دێ هێته سز دان.
تسای ئینك ون سه‌رۆكێ تایوان راگه‌هاند هه‌كه وه‌لاتیه‌ك دره‌وا نیسانێ ب ڤایرۆسێ كورونایێ به‌لاڤ بكه‌ت دێ سێ سالان هێته زیندانیكرن.
حكومه‌تا هندێ ژی ئه‌و چه‌نده به‌لاڤكر چه‌ندین رێكار بكار ئیناینه بۆ رێگرتن ژ دره‌وا نیسانی و یێ ئه‌ڤێ رۆژێ ب پێزانینێن نه راست به‌لاڤ بكه‌ت دێ هێته سزا دان.
وه‌زاره‌تا ساخله‌میا ئه‌لمانیا هوشداریا ئه‌وێ چه‌ندێ دا هه‌ر كه‌سه‌ك دره‌وا نیسانێ ب ڤایرۆسێ كورونایێ بكه‌ت دێ هێته سزادان و ئه‌ڤه نه یاریه بكه‌ت.
ئیكه‌مین رۆژا هه‌یڤا نیسانێ ب رۆژا جیهانیا دره‌وی ناڤداره و تێدا خه‌لك یاریان ل گه ئیك دكهن و ئاخڤتنێن نه راست دبێژنه ، به‌لێ د ئه‌ڤێ ره‌وشی دا و رۆژه‌كا هوسا جیهان ب ڤایرۆسێ كوروناێ ڤه دنالیت سزا بۆ هاته دانان.
نيشاندان