ئه‌ڤرۆ:

سیاسه‌تمه‌دار و بسپۆرێ قانوونی یێ ئیراقی د. نه‌دیم ئه‌لجابری، مه‌نده‌هوشیا خوه‌ سه‌باره‌ت بریارا دادگه‌وها فیدرالی یا ئیراقی ل دۆر قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ دیاركر و دووپات كر كو ده‌ستهه‌لاتدارێن ئیراقێ مافێ وێ چه‌ندێ نینه‌ هیچ بریاره‌كێ ل سه‌ر قانوونا په‌ترۆلیچ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ بده‌ن هه‌تا وی ده‌مێ كو قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل ئیراقێ ژ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ب رازیبوونا هه‌رێما كوردستانێ نه‌هێته‌ ده‌ركرن.

د. نه‌دیم ئه‌لجابری، ، سیاسه‌تمه‌دار و بسپۆرێ قانوونی و ئه‌میندارێ گشتیێ به‌رێ یێ حزبا فه‌زیله‌ یا ئیراقی كو ئه‌ندامێ خۆلا ئێكێ یا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ بوو، گۆت” ئه‌و بریارا دادگه‌ها فیدرالی زێده‌تر بریاره‌كا سیاسی یه‌ نه‌كو دستووری، چونكه‌ پێدڤی بوو دادوه‌رێن ڤێ دادگه‌هێ ئه‌و چه‌نده‌ زانیبا و ل به‌رچاڤ گرتبا كوپ ێنج خۆله‌ جڤاتا نوونه‌ران نه‌شیایه‌ قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل ئیراقێ په‌سه‌ند بكه‌ت و ئه‌ڤه‌ خه‌مساری و شكه‌ستنا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ یه‌ ونابیت ئه‌گه‌رێ ڤێ شكه‌ستنێ یان خه‌مساریێ ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ بهێته‌ خستن كو ب گۆره‌ی دستووری هه‌رێمێ ده‌ستهه‌لاتا قانوون دانانێ و بجهئینانێ یا خوه‌ هه‌یه‌ و په‌رله‌مانێ كوردستانێ شیایه‌ قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ده‌ربكه‌ت و چه‌ندین ساله‌ كار پێ دهێته‌ كرن هه‌كه‌ كێماسی ژی تێدا هه‌بن”.

ناڤبری كو پشتی هه‌لبژارتنێن سالا 2006 ئێك ژ به‌ربژارێن شیعان بوو بۆ پۆستێ سه‌رۆكایه‌تیا وه‌زیرێن ئیراقێ خویاكر ” هه‌كه‌ قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ژی ژ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ بهێته‌ په‌سه‌ندكرن ب گۆره‌ی دستووری هه‌رێما كوردستانێ مافێ وێ چه‌ندێ یێ هه‌ی چاكسازیێ د قانوونێ دا بكه‌ت و ب جۆره‌كێ بهێته‌ په‌سه‌ندكرن كو مافێ وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ و ده‌ستهه‌لاتێن فیدرالی تێدا ل به‌رچاڤ هاتبیته‌ وه‌رگرتن، له‌وما ئه‌ڤ بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ سه‌باره‌ت هه‌لوه‌شاندنا قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ بریاره‌كا مولزه‌م نینه‌ بۆ هه‌رێما كوردستانێ و هه‌تا وی ده‌مێ قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ یا فیدرالی ژ جڤاتا نوونه‌ران ب رازیبوونا كوردان نه‌هێته‌ ده‌ركرن و ده‌ستهه‌لاتا بجهئینانێ ل حوكمه‌تا ئیراقێ مافێ وێ چه‌ندێ نینه‌ هیچ بریاره‌كێ ل سه‌ر پرۆسا په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ بده‌ت”.

ئه‌ڤرۆ:

دوهی ئێكشه‌مبی 6/3/2022 ب چاڤدێری و به‌رهه‌ڤبوونا مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كۆربه‌ندێ پیشه‌سازی ژ پێخه‌مه‌ت ره‌خساندنا بازاری و ده‌لیڤێن كاری ل هه‌ولێرێ ده‌ستپێكر.

د كۆربه‌ندی دا مه‌سرور بارزانی په‌یڤه‌ك سه‌باره‌ت ره‌وشا هه‌رێمێ و كوربه‌ندی پێشكێشكر.

ده‌قێ په‌یڤا مه‌سرور بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ..

خوه‌شحالم پشكداریێ د ڤی كۆربه‌ندێ پیشه‌سازی یا گرن گدا بكه‌م، كو ئارمانج ژ ڤی كوربه‌ندی، ره‌خساندنا بازاری یه‌ بۆ به‌رهه‌مێن ناڤخوه‌یی و هه‌روه‌سا په‌یداكرنا ده‌لیڤێن كاری بۆ خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ.

ده‌ستخوه‌شیێ ل رێكخه‌رێن ڤی كوربه‌ندی دكه‌م و هیڤیدارم ئه‌نجامێن وی، ببیته‌ ئه‌گه‌رێ زێده‌تر به‌ر ب پێشڤه‌چوونا ئابووری و دروستكرنا ده‌لیڤێن زێده‌تر یێن كاری.

مه‌ ل ده‌ستپێكا ڤێ كابینا حوكمه‌تا هه‌رێمێ، كار بۆ هه‌مه‌جۆركرنا ئابووری و گرنگیدان ب هه‌موو كه‌رتان كر، بۆ وێ چه‌ندێ تنێ پشت به‌ستنێ ب ژێده‌ره‌كێ داهاتی نه‌كه‌ین، ب تایبه‌تی مه‌ گرنگیه‌كا مه‌زن ب كه‌رتێن پیشه‌سازی و چاندنێ دایه‌ و ژ ڤی ئالی ڤه‌ هه‌تا نوكه‌ مه‌ چه‌ندین پرۆژه‌ ئه‌نجامداینه‌ و ئارمانجا مه‌ یا سه‌ره‌كی ئاڤاكرنا ژێرخانه‌كا ئابووری یا ب هێزبوو بۆ هه‌رێما كوردستانێ.

به‌لێ ئاشكرایه‌ پشتی ده‌مه‌كێ كێم ژ ده‌ستبكاربوونا كابینا نه‌هێ، هه‌رێما كوردستانێ و ئیراق و جیهان، تووشی چه‌ند قه‌یرانێن سه‌خت یێن ساخله‌می و ئابووری بوون. وه‌كو به‌لاڤبوونا ڤایرۆسێ كورۆنا و ئه‌نجامێن وی یێن نێگه‌تیڤ ب تایبه‌تی هاتنا خوار یا بهایێ په‌ترۆلێ د وی ده‌می دا ل بازارێن جیهانێ، هه‌روه‌سا نه‌ هنارتن و گیروبوونا خه‌رجكرنا پشكا بودجێ هه‌رێما كوردستانێ ژ ئالیێ حوكمه‌تا فیدرالی ڤه‌، كو هه‌تا نوكه‌ ژی یا به‌رده‌وامه‌، كاریگه‌ریه‌كا نه‌رێنی ل سه‌ر هه‌موو بوارێن ژیانێ داد روست كر، ئه‌ڤ هه‌موو قه‌یرانه‌، كێشه‌ و گرفت نه‌كو هه‌ر بۆ مه‌، به‌لكو بۆ وه‌لاتێن زلهێز یێن خودان ئابوور و پیشه‌سازیه‌كا مه‌زن یێن جیهانێ ژی دروست كر و سیسته‌مێ دارایی و ئابووری یێن وان وه‌لاتان تووشی زیانێن مه‌زن كر.

به‌لێ سه‌ره‌رای هه‌موو وان قه‌یرانان ژی، ئه‌م چو جاران ژ كاركرنێ و پێشكێشكرنا پرۆژێن خزمه‌تگوزاری و ستراتیژی نه‌ راوه‌ستاین و ل دووڤ شیانێن خوه‌ یێن دارایی یێن ل به‌رده‌ست، به‌رده‌وام بووین و ل ده‌مێ ژیێ كابینا نه‌هێ یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، چه‌ندین پرۆژێن گرنگ و ستراتیژی ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێما كوردستانێ، ل بوارێن جۆراوجۆر یێن هاتینه‌ ئه‌نجامدان، وه‌كو رێ و پر، پیشه‌سازی، كاره‌با، چاندن و گه‌شتوگوزار، كو هنده‌ك ژوان یێن هاتینه‌ بجهئینان و تمام بووینه‌ و هنده‌ك ژی نوكه‌ یێن د قۆناغا بجهئینانێ دا. بێگومان پشكه‌ك ژ پرۆژان ب هه‌ڤپشكی د ناڤبه‌را هه‌ردو كه‌رتێن گشتی و تایبه‌ت یێن هاتینه‌ ئه‌نجامدان، كو ل ڤێره‌ سوپاسیا كه‌رتێ تایبه‌ت دكه‌م، كو ب هه‌ماهه‌نگی و هاریكاریا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، د ده‌مێ بۆری دا پرۆژێن گرنگ ئه‌نجامداینه‌ و هه‌ر ئاسانكاریه‌كا پێدڤی بیت، حوكمه‌ت دێ پێشكێشی وه‌به‌رئێنه‌رێن ناڤخوه‌ و بیانی كه‌ت بۆ وێ چه‌ندێ پشكدار بن د پرۆسا ئاڤه‌دانكرنا ژێرخانا ئابووری یا هه‌رێما كوردستانێ. د هه‌مان ده‌م دا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب هه‌موو شێوه‌كی، دێ پشته‌ڤان و هاریكارا گه‌نجان و خودانێن پرۆژێن بچووك د بوارێن پیشه‌سازی و بازرگانی و داهێنانێ بیت ژ هه‌موو روویه‌كی ڤه‌.

هه‌ر ل ڤێرێ ئالیێن په‌یوه‌ندیدار رادسپێرم، بۆ نه‌هێلانا به‌ربه‌ستان و ئاسانكاریا زێده‌تر بۆ پێشخستنا كه‌رتێ پیشه‌سازی، به‌رده‌وام د سه‌ردانێن خوه‌ دا بۆ ده‌رڤه‌ و دیدارێن خوه‌ ل گه‌ل به‌رپرسێن بلند یێن وه‌لاتان، ئێك ژ ته‌وه‌رێن دانوستاندنێن مه‌، ئالوگۆریا بازرگانی و پێشخستنا ئابووری و ڤه‌دیتنا بازاری بوو بۆ به‌رهه‌مێن ناڤخوه‌ و هه‌روه‌سا په‌یداكرنا ده‌لیڤێن كاری بۆ گه‌نجێن مه‌ ب رێیا هاندان و راكێشانا سه‌رمایه‌دار و وه‌به‌رئێنه‌رێن بیانی بۆ هه‌رێما كوردستانێ و هه‌روه‌سا مفا وه‌رگرتن ژ ئه‌زموون و شاره‌زاییا وه‌لاتێن پێشكه‌فتی ژ پێخه‌مه‌ت ئاڤاكرن و گه‌شه‌كرنا ئابوورێ هه‌رێما كوردستانێ.

حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، پلان و به‌رنامێ گرنگ و ب هێز یێن هه‌ی، بۆ گرنگیدان ب كه‌رتێ پیشه‌سازی، ب تایبه‌تی د بوارێن پیشه‌سازیا خۆراكی و پترۆكیمیاوی و پیشه‌سازیا كانزایان و دابینكرنا مادێ خام بۆ پیشه‌سازیا بچووك و ناڤه‌ند و دروستكرنا چه‌ند ده‌ڤه‌رێن پیشه‌سازی ل باژێرێن هه‌رێما كوردستانێ.

به‌لێ بیگومان بده‌ستڤه‌ئینان و بجهئینانا هه‌موو ئه‌و پرۆژێن ب پلا ئێكێ گرێدای ب هه‌بوونا سه‌قامگیریا سیاسی ل ئیراقێ ب گشتی و هه‌بوونا په‌یوه‌ندیه‌كا باش و دۆستانه‌ د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا فیدرالی دا، كو ب دیتنا مه‌ پێشكه‌فتنا هه‌رێما كوردستانێ، د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌موو وه‌لاتیێن ئیراقێ دایه‌ و پێدڤیه‌ خوشك و برایێن مه‌ ل ئیراقێ ب وی چاڤی، سه‌حكه‌نه‌ پێشكه‌فتنا هه‌رێما كوردستانێ نه‌كو به‌رۆڤاژی، بزاڤا دروستكرنا ئاسته‌نگان و كێشه‌ و گرفتان بۆ هه‌رێما كوردستانێ. مه‌ ب وی داهاتی و شیانێن دارایی یێن سنوردار یێ ل به‌رده‌ستێ مه‌، ئه‌و پێشكه‌فتن ل كوردستانێ دروستكر كو د هه‌موو بواران دا جوداهیه‌كا مه‌زن ل گه‌ل ده‌ڤه‌رێن دی یێن ئیراقێ هه‌یه‌، به‌لێ مخابن ل شوونا پشته‌ڤانیكرنێ و ده‌ستخوه‌شی لێكرنێ، هنده‌ك ئالی بزاڤا راوه‌ستاندن و سزادانا هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ن.

له‌وما هیڤیدارم ئه‌وێن هزر د تێكدانا پێشكه‌فتنا هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ن، پیچه‌ك هزر د وێ چه‌ندێ ژی دا بكه‌ن ئه‌و هه‌موو شه‌ر و وێرانكاریێن ل سالێن بۆری ل ئیراقێ رووداین چ مفایه‌ك گه‌هانده‌ خه‌لكێ ئیراقێ و هه‌كه‌ ئه‌و هه‌موو شیان و داهاتێن ئیراقێ ل شوونا شه‌ری و وێرانكاریێ و ململانێیا سیاسی د خزمه‌تكرن و ئاڤه‌دانكرن و پێشكه‌فتنا ئیراقێ دا هاتبان بكارئینان ، نوكه‌ پشت راستین دا ئیراق ئێك ژ وه‌لاتێن پیشه‌سازی یێن پێشكه‌فتی ل ده‌ڤه‌رێ و جیهانێ بیت.

ئه‌م دووپات دكه‌ین كو دخوازین مه‌ باشترین په‌یوه‌ندی ل گه‌ل حوكمه‌تا فیدرالی هه‌بیت و ب هه‌موو شێوه‌كی ژی داكۆكیێ ل مافێن دستووری یێن خوه‌ دكه‌ین ژ پێخه‌مه‌ت زێده‌تر پێشخستنا هه‌رێما كوردستانێ و سه‌قامگیربوونا ئاشتیێ و ئارامیێ ل هه‌موو ئیراقێ.

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، د كۆنفرانسه‌كێ رۆژنامه‌ڤانی دا، روناهی خسته‌ سه‌ر بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی یا ئیراقێ دژی په‌ترۆلا كوردستانێ، مافێن دستووری یێن هه‌رێما كوردستانێ و دووماهی پێشهاتێن ئیراقێ و ده‌ڤه‌رێ.

ده‌قێ ئاخڤتنێن سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ..

ل 10/7/2019 ئه‌و رۆژا من سویندا قانوونی خواندی كو به‌رگریێ ژ هه‌موو مافێن دستووری یێن خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ بكه‌م، ب هه‌مان شێوه‌، هه‌موو به‌رپرسێن دی ژی ل سه‌رۆكایه‌تیا هه‌رێمێ، ل په‌رله‌مانی، ل جڤاتا وه‌زیران، وه‌زیرێن به‌رێز و ئه‌ندامێن په‌رله‌مانی هه‌موویان ئه‌و سوینده‌ خواندیه‌، نوكه‌ ژی دبینین كو چه‌ندین مافێن دستووری یێن خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ هاتینه‌ پێشێلكرن و دهێنه‌ پێشێلكرن، له‌وما ئه‌ركه‌كێ دستووری و قانوونی یێ مه‌یه‌ ئه‌و ئه‌مانه‌تا كه‌فتیه‌ سه‌ر ملێ مه‌، پێدڤیه‌ به‌رگریێ ژێ بكه‌ین و به‌رگریێ ژ مافێن خه‌لكێ خوه‌ بكه‌ین.

دستوورێ ئیراقێ ب هه‌رسێ زمانێن ئه‌ره‌بی و كوردی و ئینگلیزی ل ده‌ف من هه‌یه‌، گه‌له‌ك ب هووری من هه‌موو برگێن وی جاره‌كادی خواندینه‌، چه‌ندین برگ نه‌هاتینه‌ بجهئینان یان یێن هاتینه‌ پێشێلكرن. مادێن 44 و 65 ژ دستووری به‌حسێ دامه‌زراندنا جڤاتا فیدرالی دكه‌ن، به‌لێ هه‌تا نوكه‌ ئه‌و جڤاته‌ نه‌هاتیه‌ پێكئینان كو ئه‌ڤه‌ ئێك ژ وان خالێن گرن گیێن دستووری نه‌ بۆ پاراستنا مافێن هه‌رێم و ئه‌و پارێزگه‌هێن كو وه‌كو هه‌رێم نه‌هاتینه‌ پێكئینان. نه‌ دامه‌زراندنا وێ جڤاتێ كاریگه‌ری ل سه‌ر پتریا وان كێشان هه‌بوو كو دناڤبه‌را پارێزگه‌هان و هه‌رێمان ل گه‌ل حوكمه‌تا فیدرالی په‌یدابووین، له‌وما پێدڤیه‌، بۆ وێ چه‌ندێ رێز ل دستووری بهێته‌ گرتن، ئه‌و مادێن د دستووری دا هاتین، هه‌موو وه‌كو خوه‌ بهێنه‌ بجهئینان، نه‌كو هه‌كه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا ئالیه‌كی دا بیت، ماده‌كێ دستووری بهێته‌ بجهئینان، هه‌كه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا ئالیه‌كی دا نه‌بیت، نه‌هێته‌ بجهئینان.

سه‌باره‌ت بابه‌تێ په‌ترۆلێ و غازێ كو ل ڤێ دووماهیێ ئه‌و دادگه‌ها ب ناڤێ دادگه‌ها فیدرالی بریاره‌ك ده‌ركریه‌، د مادێن 110 و 111 و 112 و 115 ژ دستووری هه‌ر ئێك ژ وان ب شێوه‌كی به‌حسێ ڤی بابه‌تی دكه‌ت، مادا(110) به‌حسێ هه‌موو ده‌ستهه‌لاتان، ده‌ستهه‌لاتا فیدرالی به‌حس دكه‌ت، هه‌رچ د وێ مادێ دا نه‌هاتبیت، ئانكو ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێمان یان ژی یا پارێزگه‌هانه‌. مادا (111) به‌حس دكه‌ تكو په‌ترۆل و غازا ئیراقێ یا هه‌موو خه‌لكێ ئیراقێ یه‌ ب هه‌موو پارێزگه‌ و هه‌رێمان ژی ڤه‌، به‌لێ ب هیچ شێوه‌كی به‌حسێ وێ چه‌ندێ ناكه‌ت كو په‌ترۆل و غاز مولكێ حوكمه‌تا فیدرالیه‌، ئه‌ڤه‌ بابه‌ته‌كێ دستووریه‌، د مادا (112) دا دیسان به‌حس دكه‌ تكا چاوا ئیدارا دۆسێیا په‌ترۆلێ و غازێ دهێته‌ كرن، د مادا (115) دا به‌حس دكه‌ت كو هه‌ر چ ده‌ستهه‌لاتا فیدرالی نه‌بیت، دبیته‌ ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێم و پارێزگه‌هان.

ژبلی ڤان مادا (122) ژ دستووری یا هه‌ی كو به‌حسێ قه‌ره‌بووكرنا خه‌لكێ تاوانلێكری دكه‌ت كو رژێما به‌رێ دژی خه‌لكێ ئیراقێ ئه‌نجامداین، بێگومان خه‌لكێ كوردستانێ زێده‌تر ژ هه‌موو ئالیه‌كی زیان گه‌هشتیێ، ژ كیمیاباران و ئه‌نفال و وێرانكرنا گوند و باژێر و باژێركان، هه‌تا نوكه‌ ژی ئه‌ڤ مادا دستووری نه‌چوویه‌ بوارێ بجهئینانێ و قه‌ره‌بوویا كه‌سوكارێن ئه‌نفالبوویان نه‌هاتیه‌ كرن، ئه‌و زیانه‌ ژی نه‌هاتینه‌ قه‌ره‌بووكرن كو ژ ئه‌گه‌رێ جینوسایدكرنا خه‌لكێ مه‌ په‌یدابووین، ئه‌ڤه‌ ژی پێشێلكرنا ماده‌كا دستووریه‌ ده‌رهه‌قێ خه‌لكێ كوردستانێ.

د مادا (92) ژ دستووری به‌حسێ دروستكرنا دادگه‌ها دستووری دكه‌ت، ئه‌ڤ دادگه‌ها دستووری یا نوكه‌ هه‌ی، ل سه‌رده‌مێ قانوونا حوكمه‌تا ڤه‌گوهێز هاتیه‌ پێكئینان به‌ری نڤیسینا دستووری؟، پشتێ وێ، مه‌ دستوور نڤیسی و پتریا خه‌لكێ ئیراقێ ب هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌ ده‌نگ بۆ دا، به‌لێ هۆكاره‌كێ سه‌ره‌كی یێ كو خه‌لكێ كوردستانێ ئه‌ڤ دستووره‌ په‌سه‌ندكری، ئه‌و مافێن د ڤی دستووری دا هاتین، رامانا وێ ئه‌و نینه‌ مه‌ دستووره‌ك په‌سه‌ند كربیت، د به‌رهه‌ڤ بین ئه‌و مافێن دڤی دستووری دا هاتین بهێنه‌ پێشێلكرن. له‌وما پشتی ده‌نگدان ل سه‌ر دستووری، پێدڤی بوو ب گۆره‌ی مادا (92) ژ دستووری، ئه‌و دادگه‌ها فیدرالی بهێته‌ دروستكرن، به‌لێ ئه‌ڤه‌ نه‌هاته‌ كرن. نه‌ ئه‌ڤ قانوونه‌ هاته‌ ده‌ركرن كو پێدڤی بوو دو ل سه‌ر سێ ئه‌ندامێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ده‌نگی ل سه‌ر بده‌ن، نه‌ ب گۆره‌ی ڤی دستووری ژی ره‌فتار هاته‌ كرن. ئه‌ڤ دادگه‌هه‌ وی ده‌می دشێت بریارێ ل سه‌ر مادێن دستووری بده‌ تكو ئه‌و ب خوه‌ ب شێوه‌كی دستووری هاتبیته‌ پێكئینان. له‌وما داخوازێ ژ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ دكه‌ین، بزاڤا دروستكرنا دادگه‌ها فیدرالی ب گۆره‌ی رێكارێن دستووری بكه‌ت، بۆ وێ چه‌ندێ بشێت ب شێوه‌كێ بێلایه‌ن بریارێ ل سه‌ر وان كێشان بده‌ تكو د دستووری دا هه‌ین و دبیت ببن كێشه‌ دناڤبه‌را هه‌رێمان و حوكمه‌تا فیدرالی.

د هیچ برگه‌كێ دستوور دا نه‌هاتیه‌ بێژیت دادگه‌ها فیدرالی كو ل ده‌مێ قانوونا حوكمه‌تا ڤه‌گوهێز هاتیه‌ دروستكرن، دشێت بریارێ ل سه‌ر دستووری بده‌ت. هه‌كه‌ بێژین دستوور ب وی شێوه‌ی ژی بیت، ئه‌ڤ دادگه‌هه‌ ب شێوه‌كێ دستووری ژی بهێته‌ رێكخستن، بۆ هیچ دادگه‌هه‌كێ نینه‌ ماده‌كا دستووری بنڤیسیت، رێكارێ گوهۆرینێ د مادێن دستووری دا، د دستووری ب خوه‌ داه اتیه‌ دیاركرن كا ب چ شێوه‌یه‌. ئه‌ڤ بریارا ڤێجارێ دادگه‌ها فیدرالی ده‌ركری، دژی هه‌موو مادێن 110 و 111 و 112 و 115 ژ دستووری یه‌، هیچ دادگه‌هه‌ك نه‌شێت گوهۆرینیان دڤان مادان دا بكه‌ت د ده‌مه‌كی دا ئه‌و هاتیه‌ بریاره‌ك به‌رۆڤاژی دستووری دژی قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ دایه‌، ئه‌ڤه‌ ژی گوهۆرینا د دستووری دا و ژێ ستاندنا وی مافی یه‌ ژ خه‌لكێ كوردستانێ كو چاوان ئیدارا وێ دۆسیێ بكه‌ت. ئه‌ڤ بریاره‌ د ده‌مه‌كێ گه‌له‌ك هه‌ستیار دا هاتیه‌ دان، دبیت هۆكارێن سیاسی ل پشت بن، هه‌م د ده‌ستنیشانكرنا ده‌مێ وێ و هه‌م ژ چاوانیا ده‌ركرنا بریارێ دا، بریاره‌كا سیاسی یه‌ و ب هیچ شێوه‌كی د به‌رژه‌وه‌ندیا خه‌لكێ ئیراقێ دا نینه‌.

مه‌ داخواز ژ حوكمه‌تا فیدرال كر ده‌می بده‌ته‌ مه‌ دانوستاندنێ بكه‌ین تاكو بگه‌هینه‌ ئه‌نجامه‌كی ل سه‌ر بنه‌مایێن دستووری بۆ چاره‌سه‌ركرنا كێشێن هه‌ین، به‌لێ مخابن ده‌لیڤه‌ نه‌دامه‌ و بریاره‌كا تاكلایه‌نه‌ هاته‌ دان، ئه‌و بریار ژی یا بێلایه‌ن نه‌بوو، ب هیچ شێوه‌كی ناگونجیت ل گه‌ل بنه‌مایێن د دستووری دا هاتین. وان پشت به‌ستن ب قانوونه‌كێ كریه‌ كو ل سالا 1976 ل سه‌رده‌مێ رژێما به‌عس هاتیه‌ ده‌ركرن، ئه‌و قانوونه‌ بۆ حوكمه‌ته‌كا ناڤه‌ندی هاتیه‌ نڤیسین نه‌كو بۆ حوكمه‌ته‌كا فیدرالی، بۆچی هه‌ر چ قانوونه‌كه‌ هاتیه‌ ره‌تكرن تنێ دو قانوون نه‌بن، ئه‌وژی قانوونا گرێدای بابه‌تێ ب ئه‌ره‌بكرنێ و ده‌ڤه‌رێن دابرای ڤه‌ و قانوونا په‌ترۆلێ وغازێ ژی كو هه‌ردو قانوون د به‌رژه‌وه‌ندیا حوكمه‌تا ناڤه‌ندیه‌ و ب هیچ شێوه‌كی ره‌نگڤه‌دانا حوكمه‌تا فیدرالی تێدا نینه‌. مه‌ دستوور یێ هه‌ی، پێدڤی بوو هه‌ر چ بریاره‌كا بهێته‌ ده‌ركرن، پشتبه‌ستنێ ب ماده‌كێ دستووری بكه‌ت، له‌وما ڤێ بریارێ قه‌بوول ناكه‌ین، ئه‌م پشت به‌ستنێ ب دستووری دكه‌ین، ب گۆره‌ی ڤی دستووری مه‌ هه‌لویست وه‌رگرتیه‌.

ل سالا 2007 بزاڤێن زۆر هاتنه‌ دان بۆ ده‌ركرنا قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل ئیراقێ، هه‌تا راده‌كی قانوون هاته‌ به‌رهه‌ڤكرن و ره‌شنڤیسێ وێ هاته‌ به‌رهه‌ڤكرن بۆ ده‌نگدانێ، به‌لێ دیسان ده‌ستهه‌لاتا وی ده‌می یا حوكمه‌تا فیدرالی، قه‌بوول نه‌كر ئه‌و قانوون بهێته‌ ده‌ركرن و ب هیچ شێوه‌كی ئه‌و مافێ دستووری كو د دستووری دا بۆ هه‌رێم و پارێزگه‌هان هاتی، قه‌بوول نه‌كر. ئه‌م نوكه‌ ژی داكۆكیێ ل وێ چه‌ندێ دكه‌ین كو پێدڤیه‌ قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل به‌غدا بهێته‌ ده‌ركرن و ئه‌م هه‌موو ب گۆره‌ی وێ پێگیریا دستوور دئێخیته‌ سه‌ر ملێ مه‌، ره‌فتارێ بكه‌ین و د به‌رهه‌ڤین، به‌لێ ب هیچ شێوه‌كی حوكمه‌تا فیدرالی ئه‌ڤه‌ نه‌كریه‌.

پشتی ڤێ چه‌ندێ چه‌ندین دانوستاندن هاتینه‌ كرن و رێككه‌فتن ژی هاتیه‌ كرن دناڤبه‌را هه‌ردو حوكمه‌تێن به‌غدا و هه‌ولێرێ، كو هه‌كه‌ ل ده‌مێ خوه‌ دا قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ نه‌هێته‌ ده‌ركرن، هه‌ر ئالیه‌ك دشێت به‌رده‌وام بیت و ئه‌و قانوونه‌ د به‌ركارن، كار پێ بكه‌ت، ل هه‌رێما كوردستانێ مه‌ قانوونه‌ك یا هه‌ی كو ژ په‌رله‌مانێ كوردستانێ هاتیه‌ ده‌ركرن و ئه‌و قانوونه‌ بوو بنه‌ما بۆ وێ ئێكێ هه‌ر چ دۆسێیا په‌ترۆلێ و غازێ یه‌ ب گۆره‌ی ڤێ قانوونێ ره‌فتار د گه‌لدا بهێته‌ كرن, له‌وما هه‌موو مامه‌لا په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ ب گۆره‌ی ڤێ قانوونێ یه‌ و ب رێككه‌فتن ژی هاتیه‌ دره‌كرن، له‌وما نابیت نوكه‌ ژ به‌ر هۆكاره‌كێ سیاسی، هه‌موو ئه‌و تشته‌ ل به‌رچاڤ نه‌هێنه‌ وه‌رگرتن و پشت ب قانوونا 1976 بهێته‌ به‌ستن و بهێته‌ گۆتن ئه‌وا ل هه‌رێما كوردستانێ هاتیه‌ كرن هه‌مو یا نه‌ قانوونی یه‌، ب چ پیڤه‌ره‌كی؟ تنێ ژ به‌ر وێ چه‌ندێ دادگه‌هه‌كێ ئه‌ڤ بریاره‌ ده‌ركریه‌ كو ئه‌ڤ دادگه‌هه‌ ژی ب گۆره‌ی رێكارێن دستووری نه‌هاتیه‌ پێكئینان، ئانكو ئه‌و ب خوه‌ دادگه‌هه‌كا نه‌ دستووریه‌. چاوان بریارێ ل سه‌ر تشته‌كێ دستووری دده‌ت؟ مه‌ چه‌ندین دانوستاندن كرن و مه‌ نیه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب رۆهنی گه‌هانده‌ حوكمه‌تا ئیراقێ، كو د به‌رهه‌ڤین دانوستاندنێ بكه‌ین تاكو بگه‌هینه‌ رێچاره‌كا دستووری بۆ ڤێ دۆسیێ، چه‌ندین شاند ژ هه‌رێما كوردستانێ چوونه‌ به‌غدا وهنده‌ك جاران ئه‌و دهاتنه‌ هه‌رێما كوردستانێ، هه‌ر چ هه‌ژمار و داتایێن پێدڤی مه‌ خستنه‌ به‌ر وان و پێگیریێن هه‌رێما كوردستانێ چنه‌ و مافێ هه‌رێما كوردستانێ چیه‌؟ ئه‌ركێن حوكمه‌تا هه‌رێمێ و حوكمه‌تا فیدرال چیه‌؟ به‌راوردیا هه‌موویێ هاتیه‌ كرن، ژ قه‌رێن كه‌فتینه‌ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ژ ئه‌گه‌رێ وێ ره‌فتارا نه‌دادپه‌روه‌رانه‌ كو حوكمه‌تا فیدرالی به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ و خه‌لكێ وێ كری، د به‌رهه‌ڤ بووین بهێین ل سه‌ر هه‌موو وان خالان رێكبكه‌ڤین، د ئه‌نجامدا قانوونا بودجا 2021 هاته‌ ده‌ركرن، ب گۆره‌ی وێ قانوونێ پێدڤی بوو حوكمه‌تا ئیراقێ شایستێن دارایی یێن خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ ب هنێریت، پشتی مه‌قاسه‌كرنا داهاتێن هه‌رێمێ ل گه‌ل فیدرالی و بزانن چه‌ند دێ ل به‌ر كیش ئالی كه‌ڤیت، ئه‌وا دمینیت بۆ هه‌رێما كوردستانێ بهنێرن ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ ژی چه‌ندین به‌لگه‌ و داتا مه‌ به‌رچاڤكرن، چاڤدێریا داراییا فیدرالی هاته‌ هه‌رێمێ، چاڤدێریا دارایی یا مه‌ چو به‌غدا و چه‌ندین دانوستاندن كرن كو داهاتێ هه‌رێما كوردستانێ چه‌نده‌ و داهاتی فیدرالی چه‌نده‌ و پێگیریێن هه‌رێما كوردستانێ به‌رامبه‌ر حوكمه‌تا فیدرالی چه‌ندن و پێگیریێن حوكمه‌تا فیدرالی ژی به‌رامبه‌ر هه‌رێمێ چه‌ندن، پشتێ وێ وان ب خوه‌ بریا ردا ب گۆره‌ی قانوونێ هه‌یڤانه‌ شایستێن هه‌رێمێ بهنێرن، ب گۆره‌ی قانوونا بودجا 2021 یا ئیراقێ، وان ب خوه‌ دانپێدان كر و داخواز ژ هه‌رێمێ كر كو پێدڤیه‌ رۆژانه‌ كێمتر نه‌ ژ 460 هزار به‌رمیلێن په‌ترۆلێ بهێنه‌ ده‌رئینان و پشتی كو په‌ترۆل دهێته‌ فرۆشتن، ل ده‌ستپێكێ به‌حسێ 250 هزار به‌رمیلان دكر بهێنه‌ دان بۆ حوكمه‌تا فیدرالی، پاشی گۆت دخوازین گۆژمێن 250 هزار به‌رمیلان بۆمه‌ بهنێرن، ئه‌م ژی د به‌رهه‌ڤ بووین و د پێگیر بووین ب وێ چه‌ندێ.

بابه‌تێ دانا گۆژمێن 250 هزار به‌رمیلێن په‌ترۆلێ ب ڤی شێوه‌ی بوو، هه‌ر چ داهاتێ هه‌رێمێ یه‌ ب گۆره‌ی وی بهایێ سۆمۆ دانای، بها چه‌ند بوو، ژمه‌ ببرن، داهاتێن دی یێن نه‌ په‌ترۆلی كو پێگیریا حوكمه‌تا هه‌رێمێ یه‌ به‌رامبه‌ر حوكمه‌تا فیدرال، ژ مه‌ ببرن، یا مای بۆ بهنێرن، د ئه‌نجامدا ئه‌و هاتن هه‌رچه‌نده‌ كێمتر بوو ژ مافێ خه‌لكێ مه‌ ژی، به‌لێ رێككه‌فتین كو هه‌یڤانه‌ 200 ملیار دینار كود بیته‌ كێمتر ژ 137 ملیۆن دۆلاران، بهنێرن. به‌لێ ژ 26 هه‌یڤێن بۆری تنێ 12 هه‌یڤان ئه‌و پاره‌ بۆمه‌ هنارتیه‌، 14 هه‌یڤان به‌غدا ئه‌و مافێ خه‌لكێ هه‌رێمێ نه‌هنارتیه‌، ئه‌ڤه‌ هه‌موو داتانه‌.

ئه‌م یێ د هه‌یڤا سێ ژ سالا 2022، ئێك هه‌یڤ ژی حوكمه‌تا فیدرال شایستێن خه‌لكێ هه‌رێمێ نه‌هنارتینه‌، ئه‌ڤجا دهێن و دبێژن هه‌رێمێ پێگیری نه‌كریه‌. ل كیرێ مه‌ نه‌كریه‌؟ هه‌ر چ داهاتێ مه‌ هه‌ی یێ دیاره‌ و ل ده‌ف هه‌وه‌یه‌، ئه‌ڤه‌ هه‌وه‌ بری و هاتن بێژن تنێ 200 ملیار ( كوك ێمتر ژی بوو ژ مافێ خه‌لكێ كوردستانێ) دێ هنێرن.

ئه‌م سوالكه‌ر نینین هه‌موو هه‌یڤه‌كێ بچین ل ده‌رگه‌هێ به‌غدا بده‌ین، هه‌كه‌ ئه‌م خه‌لكێ ڤی وه‌لاتی نه‌، مه‌ مافه‌كێ دستووری و قانوونی یێ هه‌ی و پێدڤیه‌ حوكمه‌تا فیدرال مافێ ڤی خه‌لكی بده‌ت. سه‌ره‌رای وێ چه‌ندێ مافێن مه‌ هاتینه‌ پێشێلكرن و نه‌هاتینه‌ دان، دهێن هنده‌ك جاران ده‌نگوباسیچن نه‌راست ل جادێن ئه‌ره‌بی – عراقی به‌لاڤ دكه‌ن كو هه‌رێما كوردستانێ مافێ خه‌لكه‌كی دی دخۆت. ئه‌ڤه‌ راست نینه‌ و هه‌رێما كوردستانێ تنێ مفادار بوویه‌ ژ 5% ژ داهاتێ گشتیێ ئیراقێ و ئه‌و ده‌مێ داهات بۆمه‌ دهات، 95% ژ داهاتێ ئیراقێ ل ده‌ف حوكمه‌تا فیدرالی بوو، چ لێكریه‌؟ كا نه‌خوه‌شخانه‌ و قوتابخانه‌ و جاده‌ و پرۆژه‌ و ئه‌و خزمه‌تگوزاریێن كو خه‌لكێ ئیراقێ شایسته‌نه‌ بۆ بهێته‌ كرن و هه‌تا نوكه‌ نه‌هاتیه‌ كرن؟ بۆچی خه‌لكێ كوردستانێ دهێنه‌ تاوانباركرن كو ئیداره‌كا سه‌ركه‌فتی هه‌بوو و ب وێ رێژا كێم ئه‌وا ل به‌ر ده‌ست، شیا تشته‌كی ل ڤێرێ دروست بكه‌ت. نابێژم مه‌ كێماسی نینن، به‌لێ ل ڤێ كابینێ مه‌ هه‌موو بزاڤ كرینه‌ چاكسازیێ بكه‌ین و مه‌ یا كری ژی، د هه‌موو سێكته‌ران دا مه‌ ئه‌ڤه‌ یا كری، به‌لێ مخابن وه‌كو پێدڤی یان حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ نه‌شیایه‌ په‌یاما خوه‌ بگه‌هینیت د وان خالێن چاكسازی تێدا كری، یان ژی گه‌له‌ك كه‌س ب مه‌به‌ستێن سیاسی خواستبن تنێ بابه‌تێن نه‌رینی به‌رچاڤ بكه‌ن و هه‌ر چ تشتێ باشه‌ ڤه‌شێرن.

ئه‌ڤرۆ:

ئه‌ندامه‌كێ سه‌ركردایه‌تیا پارتی دیموكراتی كوردستان راگه‌هاند، ئه‌و مێشكێ ل به‌غدا حوكمرانیێ دكه‌ت دوباره‌ پرسا هنارتنا 200 ملیار دینارێن مووچه‌خۆرێن هه‌رێما كوردستانێ وه‌كو چه‌كه‌كێ سیاسی بكاردئینیت.

عه‌لی عه‌ونی، ئه‌ندامێ سه‌ركردایه‌تیا پارتی گۆت” پرسا نه‌ هنارتنا بودجه‌ی ژ به‌غدا بۆ هه‌رێما كوردستانێ و بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ دژی په‌ترۆلا كوردستانێ، په‌یوه‌ندی ب مێشكێ ئیداره‌دانا ئیراقێ ڤه‌ هه‌یه‌”.

عه‌لی عه‌ونی گۆت ژی” رژێما به‌عس نه‌مایه‌ به‌لێ مێشكێ به‌عس و شوڤینیه‌تێ یێ به‌رده‌وامه‌ و سیاسه‌تمه‌دارێن نوكه‌ یێن ئیراقێ تێنه‌گه‌هشتینه‌ رامانا فیدرالیێ چیه‌ و ب دیتنا وان دڤێت سیسته‌مێ سیاسی یێ ناڤه‌ندی بیت  وه‌كو سه‌رده‌مێ رژێما به‌عس”.

ب دیتنا عه‌لی عه‌ونی، هه‌كه‌ ده‌ستهه‌لاتدارێن به‌غدا بشێن، دێ قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ و فیدرالیه‌تێ ل ئیراقێ هه‌لوه‌شینن چونكه‌ وان پێ خوه‌ش نینه‌ كورد خوه‌ ب رێڤه‌ببه‌ن.

هه‌روه‌سا گۆت” ئه‌ڤ جۆرێ حوكمرانیێ ل ئیراقێ كو 100 ساله‌ دهێته‌ په‌یره‌وكرن، دێ ل دووماهیێ وی وه‌لاتی به‌ر ب پارچه‌بوونێ به‌ت”.

ئه‌وژی به‌رچاڤكر” بابه‌تێ 200 ملیارێن مووچه‌خۆرێن هه‌رێما كوردستانێ وه‌كو كارتا سیاسی و یاریه‌كا سیاسی دژی حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دهێته‌ بكارئینان”.

ل دووماهیێ گۆت” كوردان كێشا پۆستان ل به‌غدا نینه‌، به‌لكو كێشا جۆرێ ب رێڤه‌برنا ده‌وله‌تێ یا هه‌ی چونكه‌ ده‌ستهه‌لاتدارێن ئیراقێ ئه‌و ده‌ستكه‌فتێن گه‌لێ كوردستانێ بده‌ستڤه‌ئیناین ب شایستێ هه‌رێما كوردستانێ نزانن”.

ئه‌ڤرۆ:

به‌رپرسه‌كێ كۆمسیۆنا بلند یا سه‌ربخوه‌ یا هه‌لبژارتن و راپرسیان ل هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند، پشتی سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ ژڤانێ هه‌لبژارتنان دیاركری و حوكمه‌تا هه‌رێمێ ژی به‌رهه‌ڤیا خوه‌ بۆ ته‌رخانكرنا بودجه‌ی بۆ هه‌لبژارتنان نیشاندای، نوكه‌ ئه‌ركێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ یه‌ كۆمسیۆنێ كارا بكه‌ت تاكو ده‌ست ب به‌رهه‌ڤیێن ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنان بكه‌ت، چونكه‌ ئه‌ڤ پرۆسه‌ پێدڤی كۆمه‌كا به‌رهه‌ڤیانه‌ بۆ تمامكرنێ و ب كێمێ شه‌ش هه‌یڤ د پێدڤی نه‌ بۆ وان به‌رهه‌ڤیان.

كاروان جه‌لال، رێڤه‌به‌رێ گشتی ل كۆمسیۆنا بلند یا سه‌ربخوه‌ یا هه‌لبژارتن و راپرسیارن ل هه‌رێما كوردستانێ گۆت” بۆ به‌رهه‌ڤیێن ئه‌نجامدانا پرۆسا هه‌لبژارتنان، كۆمسیۆنێ پێدڤی ب كۆمه‌كا رێكاران هه‌یه‌ بۆ وێ چه‌ندێ بگریته‌به‌ر كو خشته‌كێ بۆ وان رێكاران دانیت و دده‌مێ شه‌ش هه‌یڤان دا بجهبینیت، ژوان ژی به‌رهه‌ڤیێن لوجستی كو ل گه‌ل كۆمپانیان ئه‌نجام بده‌ت و تۆمارا ده‌نگده‌رانه‌ ژی كو پێدڤیه‌ بهێته‌ نووكرن و وێ پرۆسێ بخوه‌ ژی ده‌م بۆ دڤێت، هه‌ڤده‌م وه‌رگرتنا فه‌رمانبه‌ران و مه‌شقكرنا وان ل سه‌ر سیسته‌مێ هه‌لبژارتنان، بۆ پرسا بودجه‌ی ژی دیاركرنا گۆژمی ب گۆره‌ی سیسته‌مێ هه‌لبژارتنان دهێته‌ گوهۆرین كا ئایا ئێك بازنه‌یه‌ یان ژی فره‌بازنه‌یی یه‌”.

ناڤبری پتر رۆهنكر” تاكو جڤاتا كۆمسیاران نه‌هێته‌ دانان، دشیان دا نابیت هیچ گاڤه‌ك بهێته‌ هاڤێتن و پێدڤیه‌ جڤاته‌ك هه‌بیت بۆ وێ چه‌ندێ كۆمسیۆن ده‌ست ب به‌رهه‌ڤیان بكه‌ت، له‌وما چاڤه‌رێی په‌رله‌مانێ كوردستانێ دكه‌ین كو بریارێ ل سه‌ر ڤی بابه‌تی بده‌ت، له‌وما یا گرنگه‌ په‌رله‌مان ئه‌ركێ خوه‌ بجهبینیت و كۆمسیۆن بهێته‌ كاراكرن بۆ وێ چه‌ندێ هه‌لبژارتن ل ژڤانێ خوه‌ یێ دیاركری دا ئه‌وژی 1/10/2022 یه‌ بهێنه‌ ئه‌نجامدان”.

ئه‌ڤرۆ:

ئه‌ندامه‌كێ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان، دیاردكه‌ت كو د هه‌موو ده‌وله‌تێن فیدرالی دا، ده‌ستهه‌لاتا قانوون دانانێ تنێ ژ په‌رله‌مانی پێك ناهێت، چونكه‌ په‌رله‌مان ل سه‌ر بنه‌مایێ زۆرینه‌ و كه‌مینه‌ ب رێڤه‌دچیت، ئه‌وژی وه‌دكه‌ت هه‌رێمه‌ك یان ئه‌و هه‌رێمێن كو به‌رژه‌وه‌ندیێن وان ل گه‌ل به‌رژه‌وه‌ندیێن زۆرینه‌یا دناڤ ده‌وله‌تا فیدرالی دا ئیچك نه‌گریت، نه‌شێن داكۆكیێ ژ مافێن خوه‌ بكه‌ن، له‌وما ژبلی په‌رله‌مانی، جڤاته‌كا دی ژی بۆ گه‌ره‌نتیكرنا مافێن هه‌رێمان هه‌بیت.

مه‌ریوان قه‌ره‌نی، ئه‌ندامێ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی، ل سه‌ر پێگه‌هێ خوه‌ د تۆرا جڤاكی یا فه‌یسبووكی به‌لاڤكر” ل ده‌مێ نڤیسینا دستووری، ب پێداگیریا سه‌رۆك بارزانی و سه‌ركردایه‌تیا وی ده‌می یا كوردستانێ، سێ مادێن تایبه‌ت و برگه‌كا دناڤ ماده‌كێ دی ژی دا، دۆر جڤاتا فیدرالی یێن هه‌ین، وه‌كو جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ، د مادا 48 ژ دستوورێ به‌رده‌وام یێ ئیراقێ هاتیه‌ (ده‌ستهه‌لاتا قانوون دانانێ ل ئیراقێ، ژ جڤاتا نوونه‌ران و جڤاتا فیدرالی پێك دهێت)”.

پتر رۆهن دكه‌ت ژی” ل مادا 56 ژی دا ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ هاتیه‌ كرن كو جڤاته‌ك ب ناڤێ (جڤاتا فیدرالی) بهێته‌ پێكئینان كو نوونه‌رێن هه‌رێمان و پارێزگه‌هێن نه‌ گرێدای ب هه‌رێمان ڤه‌ بخوه‌ڤه‌ بگریت، پێكهات و مه‌رجێن ئه‌ندامه‌تیێ و تایبه‌تمه‌ندیان و هه‌موو ئه‌و تشتێن په‌یوه‌ندی ب وێ جڤاتێ ڤه‌ هه‌ی، ب قانوونه‌كێ بهێته‌ رێكخستن، كو ب ده‌نگێن دو ل سه‌ر سێ ئه‌ندامێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ده‌ركه‌ڤیت، هه‌روه‌سا ل برگا سێ ژ مادا 135 و مادا 137  ژی به‌حسێ جڤاتا فیدرالی ل ئیراقێ هاتیه‌ كرن”.

دبێژیت ژی” دستوورێ ئیراقێ ئه‌ركێن خوه‌ بۆ گه‌ره‌نتیكرنا مافێن هه‌رێما كوردستانێ ل ئیراقێ بحهئیناینه‌، وه‌كو تاكه‌ هه‌رێم دناڤ ده‌وله‌تا فیدرالی یا ئیراقێ دا، به‌لێ ئه‌و چه‌ندا رێ نه‌دای ئه‌ڤ ئارمانجه‌ بده‌ستڤه‌بهێت، هزرا شۆڤینی و ناڤه‌ندگێری یا هنده‌ك ئه‌ره‌بێن دناڤ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ یه‌، كو هه‌تا نوكه‌ د به‌رهه‌ڤ نینن دستوورێ به‌رده‌وامێ ئیراقێ بجهبینن و جڤاتا فیدرالی دروست بكه‌ن”.

وی په‌رله‌مانتاری سه‌باره‌ت رۆلێ وێ جڤاتا فیدرالی ل دۆر پاراستن مافێن هه‌رێمان، دبێژیت” هه‌كه‌ ئه‌و جڤاتا فیدرالی بهێته‌ دروستكرن، بلا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ژی قانوونان دژی هه‌رێما كوردستانێ ده‌ربكه‌ت، ده‌مێ ئه‌و جڤاتا فیدرالی هه‌بیت، دێ هه‌رێما كوردستانێ شێت مافێ خوه‌ وه‌كو (ڤیتۆ) ل دژی هه‌ر قانوونه‌كێ بكارئینیت، كو زیانێ ب به‌رژه‌وه‌ندیێن وێ بگه‌هینیت، ب ڤی جۆری ژی زۆرینه‌یا دناڤ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ هه‌كه‌ بخوازیت دژی هه‌رێما كوردستانێ كار بكه‌ت، ناگه‌هیته‌ ئارمانجا خوه‌ و مافێن خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ دێ دپاراستی بن”.

ناڤبری دووپاتیێ ل سه‌ر كاركرنێ بۆ دامه‌زراندنا وێ جڤاتا فیدرالی دكه‌ت و دبێژیت” د وێ باوه‌ریێ دامه‌ كو هه‌ڤسه‌نگیێ رابگرین و ل به‌غدا رۆژه‌كێ ب ناڤێ دادگه‌ها فیدرالی و رۆژه‌كێ ب ناڤێ زۆرینه‌یا جڤاتا نوونه‌ران و رۆژه‌كا دی ژی ب ناڤه‌كێ دی بزاڤا زیان گه‌هاندنێ ب هه‌رێما كوردستانێ نه‌كه‌ن، دڤێت فشارێ بكه‌ین تاكو دستوورێ ئیراقێ بهێته‌ بجهئینان و جڤاتا فیدرالی بهێته‌ دامه‌زراندن”.

هه‌روه‌سا گۆت” د حاله‌ته‌كێ دا هه‌كه‌ هه‌ر دخوازن رێ ل بجهئینانا دستووری بگرن، ئه‌و ب خوه‌ مه‌رگێ دستووری و ئیراقێ ژی رادگه‌هینن، چونكه‌ د دیباجا دستوورێ ئیراقێ دا هاتیه‌ ( پێگیری ب ڤی دستووری، ئێكگرتنا ئاره‌زومه‌ندانه‌ یا ئیراقێ دپارێزیت، ب گه‌ل و ئاخ و سه‌روه‌ریا خوه‌ڤه‌) ئانكو هه‌كه‌ ئه‌ره‌بێن ئیراقێ ب سوننه‌ و شیعه‌ڤه‌، د راستگۆنه‌ و دخوازن ده‌وله‌تا وان ب پاراستی بمینیت، پێدڤیه‌ دستووری بجهبینن، گرنگترین برگێن نه‌هاتینه‌ بجهئینان دناڤ دستووری ژی دا، پێك دهێن ژ مادێن تایبه‌ت ب دروستكرنا جڤاتا فیدرالی و مادا 140 “.

ئه‌ڤرۆ، عه‌زیز هه‌ورامی

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ و سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل كۆنگرێ ئاسایشێ ل (میونشن) ل ئه‌لمانیا، چه‌ندین دیدارێن گرنگ ل گه‌ل سه‌ركردێن وه‌لاتێن جیهانێ و بۆ وان دیاركرن كو بریارا دادگه‌ها فیدرالی یا ئیراقێ بریاره‌كا نه‌ دستووری یه‌ و داخواز هاته‌ كرن جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی یێ هاریكاربیت د چاره‌سه‌ركرنا گرفتێن د ناڤبه‌را به‌غدا و هه‌ولێرێ دا.

سه‌فین دزه‌یی، سه‌رۆكێ فه‌رمانگه‌ها په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه‌ یێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و ئه‌ندامێ شاندێ سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ل گۆنگرێ ئاسایشێ ل میونشن بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) گۆت” كۆنگرێ ئاسایشێ ل (میونشن) سالانه‌ دهێته‌ گرێدان و سه‌ركردێن وه‌لاتان تێدا كۆم دبن، بابه‌تێن ئه‌ڤساله‌ یێن وی كۆنگره‌ی زێده‌تر د تایبه‌ت بوون ب كێشێن د ناڤبه‌را رۆسیا و ئۆكرانیا، به‌لێ ده‌لیڤه‌ هه‌بوو بۆ سه‌ركردێن وه‌لاتان كۆمبوونێن تایبه‌ت ئه‌نجام بده‌ن”.

سه‌فین دزه‌یی گۆت ژی” د چارچۆڤێ كۆنگرێ ناڤبری دا، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هه‌ژماره‌كا كۆمبوونێن گرنگ هه‌بوون و جهێ سه‌رنج و گرنگی پێدانا به‌رهه‌ڤبوویان بوو، ب تایبه‌تی ل سه‌ر دووماهی هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ و پرۆسا پێكئینانا حوكمه‌تێ”.

سه‌رۆكێ فه‌رمانگه‌ها په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه‌ یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ ژی كر” د كۆمبوونێن مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د وی كۆنگره‌ی دا به‌حس ل دۆر بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ یا تایبه‌ت ب په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ هاته‌ كرن و جهێ گرنگیا شاندێن وه‌لاتان بوون و تێدا سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ گه‌له‌ك ب هووری به‌حس ل وان پرسان كر و دووپاتی ل سه‌ر وێ چه‌ندێ كر كو ئه‌و بریارا دادگه‌ها فیدرالی یا ئیراقێ بریاره‌كا نه‌ دستووری و نه‌ دادپه‌روه‌ری بوو به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ، له‌وما پێدڤیه‌ جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی یێ هاریكار بیت د چاره‌سه‌ركرنا گرفتێن دناڤبه‌را به‌غدا و هه‌رێما كوردستانێ دا”.

سه‌فین دزه‌یی خویاكر ژی” پشكه‌كا دی یا كۆمبوونێن سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل مه‌زنه‌ به‌رپرسێن وه‌لاتان به‌حسكرن بوو ل دۆر په‌یوه‌ندیێن دوئالی و ریفۆرم و چاكسازی و كاروبارێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بوو”.

پتر رۆهنكر” كۆمبوونێن سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ل گه‌ل به‌رپرسێن بلند یێن وه‌لاتێن جیهانێ به‌حسكرن بوو ل سه‌ر پێشڤه‌برنا ئابووری و پشته‌ڤانیكرن ل وه‌به‌رئێنانا بیانی كو بهێته‌ هه‌رێما كوردستانێ، هه‌روه‌سا به‌حس ل په‌یوه‌ندیێن دبلۆماسی و چه‌ندین پرسێن دی ژی یێن تایبه‌ت ب رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ڤه‌ هاته‌ كرن”.

دیاركر ژی” كۆنگرێ ئه‌ڤساله‌ یێ ئاسایشێ ل میونشن گه‌له‌ك یێ گرنگ و باش بوو، سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ و سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هه‌ژماره‌كا زۆر یا دیدار و كۆمبوونێن گرنگ ل گه‌ل سه‌ركردێن بلند یێن وه‌لاتێن پشكدار د كۆنگره‌ی دا هه‌بوون و پشكداربوویان ژی خواست هه‌بوو بۆ دیدارێن تایبه‌ت ل گه‌ل شاندێ بلند یێ هه‌رێما كوردستانێ، هه‌روه‌سا گرنگیه‌كا مه‌زن ب را و بۆچوونێن هه‌رێما كوردستانێ ددا”.

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ نێچیرڤان بارزانی و سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ مه‌سرور بارزانی د چارچۆڤێ پشكداریێ د كۆنگرێ میونشن بۆ ئاسایشێ ل ئه‌لمانیا ل گه‌ل چه‌ندین سه‌ركرده‌ و مه‌زنه‌ به‌رپرسێن وه‌لاتێن جیهانێ كۆمبوون و سه‌رۆكێ هه‌رێمێ ل دۆر وان دیداران بۆ رووداوێ دبێژیت، بۆمه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ ئه‌ڤ جۆره‌ كۆنگره‌ ده‌لیڤه‌یه‌ بۆچوونێن خوه‌ ل گه‌ل به‌رپرسێن جیهانێ به‌حس بكه‌ین و بۆچوونێن وان ژی وه‌ربگرین.

سه‌باره‌ت بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ دژی هه‌رێما كوردستانێ ده‌ركری، گۆت” ڤی بابه‌تێ په‌یوه‌ندی ب ئیراقێ ب خوه‌ڤه‌ یا هه‌ی، ئه‌وژی بریاره‌كا گه‌له‌ك سته‌مكارانه‌یه‌ به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ هاتیه‌ ده‌ركرن، هه‌موو بزاڤان دێ كه‌ین ب رێیا دانوستاندنێ و لێكتێگه‌هشتنێ كو ڤی بابه‌ته‌ ل گه‌ل ئیراقێ چاره‌سه‌ر بكه‌ین، ئه‌وا هه‌رێما كوردستانێ ل كه‌رتێ په‌ترۆلێ ئه‌نجامدای بابه‌ته‌كێ تمام دستووری یه‌، مه‌ ئه‌و كاره‌ ب پشت به‌ستن ب دستوورێ به‌رده‌وامێ ئیراقێ كریه‌، ئه‌و بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ژی به‌رۆڤاژی دستوورێ به‌رده‌وام یێ ئیراقێ یه‌، له‌وما ئه‌وا گرنگ بۆ هه‌رێما كوردستانێ ئه‌وه‌ كو مه‌ پێخوه‌شه‌ ب دانوستاندنێ و لێكتێگه‌هشتنێ ل گه‌ل به‌غدا بشێین چاره‌سه‌ریه‌كێ بۆ ڤێ پرسێ ببینین”.

ل دۆر پشكداریا هه‌رێما كوردستانێ د وی كۆنگرێ جیهانی دا و ئاماژه‌كرنا سه‌رۆكێ كۆنگره‌ی بۆ گرنگیا پشكداریا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ و ئایا بۆچی ئاسایشا هه‌رێما كوردستانێ بۆ ئاسایشا جیهانێ یا گرنگه‌؟ نێچیرڤان بارزانی گۆت” بۆمه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ ئه‌ڤ جۆره‌ كۆنگره‌ ده‌لیڤه‌كه‌ بۆ وێ چه‌ندێ ئه‌وێن پشكدار تێدا گوه ل پێشهاتێن ده‌ڤه‌رێ ب گشتی و ئیراقێ ب تایبه‌تی ببن، چونكه‌ ئه‌و تشتێن ل ئیراقێ دبن و ل سووریێ ژی كاریگه‌ریه‌كا راسته‌قینه‌ ل سه‌ر هه‌موو ئاسایشا جیهانێ و ئاسایشا ده‌ڤه‌رێ یا هه‌ی، بۆمه‌ ژی وه‌كو هه‌رێما كوردستانێ ده‌لیڤه‌كه‌ كو را و بۆچوونێن خوه‌ د ڤان جۆره‌ كۆنگران دا ل گه‌ل به‌رپرسێن وه‌لاتێن جیهانێ به‌حس بكه‌ین و بۆچوونێن وان ژی وه‌ربگرین. ژئالیه‌كێ دی ڤه‌ ده‌لیڤه‌كه‌ بێی كو پێدڤی ب بابه‌تێ پرۆتۆكۆلی بكه‌ت ژ نێزیك ڤه‌ و د ده‌مه‌كێ كورت دا دشێین خه‌لكه‌كێ زۆر ببینین و ئه‌و ده‌لیڤه‌ هه‌یه‌ كو بیرو بۆچوونێن هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل سه‌ركردێن جیهانێ به‌رچاڤ بكه‌ی.

د ڤی كۆنگره‌ی دا دیدار ل گه‌ل چه‌ندین سه‌ركردێن وه‌لاتێن جیهانێ هاتینه‌ كرن،  ل دۆر وێ چه‌ندێ ئایا هه‌رێما كوردستانێ دێ چ كه‌ت بۆ وێ ئێكێ ئه‌و بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ سه‌باره‌ت په‌ترۆلێ و غازێ قه‌یرانه‌كا دی تووشی هه‌رێما كوردستانێ نه‌كه‌ت و ئایا به‌رپرسێن بلند یێن وه‌لاتێن جیهانێ پشتراستی دایه‌ هه‌وه‌ پشته‌ڤانیا هه‌رێمێ بكه‌ن و رێگریێ ل بێ ده‌ستهه‌لاتكرنا هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ن؟ سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ د بێژیت” ڤی بابه‌تی په‌یوه‌ندی ب ئیراقێ ب خوه‌ڤه‌ یا هه‌ی، ئه‌وژی بریاره‌كا گه‌له‌ك سته‌مكارانه‌بوو به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ هاتیه‌ ده‌ركرن، هه‌موو بزاڤان ژی دێ كه‌ین ب دانوستاندنێ و لێكتێگه‌هشتنێ ڤی بابه‌تی ل گه‌ل ئیراقێ چاره‌سه‌ر بكه‌ین، ئه‌وا هه‌رێمێ د كه‌رتێ په‌ترۆلێ دا كری بابه‌ته‌كێ تمام دستووری یه‌. مه‌ پشت به‌ستن ب دستوورێ به‌رده‌وام یێ ئیراقێ ئه‌و كاره‌ كریه‌، ئه‌ڤ بریارا دادگه‌ها فیدرالی به‌رۆڤاژی دستوورێ به‌رده‌وام یێ ئیراقێ یه‌ و ئه‌وا گرنگ بۆ هه‌رێمێ ئه‌وه‌ مه‌ پێخوه‌شه‌ ب دانوستاندنێ و لێكتێگه‌هشتنێ ل گه‌ل به‌غدا بشێین چاره‌سه‌ریه‌كێ بۆ ڤێ پرسێ ببینین”.

دیاركر ژی” د واقع دا ئه‌ڤ بابه‌ته‌ وه‌سا ب ساناهی ناهێته‌ بجهئینان، ل ڤێرێ مه‌به‌ست ئێك خاله‌، ئایا مه‌به‌ست ژده‌ركرنا ڤێ بریارێ بۆ وێ چه‌ندێ یه‌ كو هه‌رێما كوردستانێ و وه‌لاتیێن وێ تووشی قه‌یرانه‌كا مه‌زن ببن، ئه‌و بریاره‌كا گه‌له‌ك سته‌مكارانه‌یه‌، هه‌كه‌ مه‌به‌ست ژی گه‌هشتنه‌ ب ئه‌نجامه‌كێ باش ب دیتنا مه‌ رێ یێن هه‌ین ب دانوستاندنێ وب جدی هه‌ردو ئالی بزاڤێ بكه‌ین چاره‌سه‌ریه‌كێ بۆ وی بابه‌تی ببینین كو د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێما كوردستانێ و هه‌موو ئیراقێ ژی دا بیت”.

سه‌باره‌ت هه‌بوونا ده‌لیڤێ بۆ دانوستاندنێ و چاره‌سه‌ریا وی بابه‌تی ل گه‌ل حوكمه‌تا ئیراقێ، گۆت” هه‌كه‌ به‌غدا یا جدی بیت، به‌لێ ده‌لیڤه‌ یا هه‌ی، هه‌كه‌ بابه‌ت ژی ئه‌وبیت كو وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ زیان بگه‌هیتێ، نه‌خێر ده‌لیڤه‌ نینه‌، ب دیتنا من ئه‌ڤرۆ به‌غدا به‌پرسیاره‌تیا وێ چه‌ندێ یا هه‌ی كو پێدڤیه‌ وێ بریارێ بده‌ت و ده‌لیڤێ ب دانوستاندنه‌كا گه‌له‌ك جدی بده‌ت د وی بابه‌تی دا كو ب دیتنا من ئه‌م دشێین چاره‌سه‌ریه‌كێ بۆ ڤێ پرسێ ببینین”.

ل دۆر وێ چه‌ندێ ئایا د كۆمبوونێن كۆنگرێ میونشن ل گه‌ل به‌رپرسێن جیهانی هه‌وه‌ ئه‌نجامداین هیچ سۆزه‌ك هاته‌ دان كو پشته‌ڤانیا هه‌وه‌بن بۆ ناڤبه‌ریێ یان هاریكاریێ؟ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ گۆت”  هه‌موو ئالیه‌ك پشته‌ڤانیا وێ چه‌ندێ دكه‌ن كو ئه‌و بابه‌ت ب دانوستاندنێ ل گه‌ل به‌غدا بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن، د هه‌مان ده‌م دا ژی مه‌ هه‌ست كر كو د نیگه‌رانن ژ ڤی بابه‌تی و پشته‌ڤانن كو رێچاره‌ك ل گه‌ل به‌غدا بۆ ڤی بابه‌تی بهێته‌ دیتن”.

ل دۆر وێ چه‌ندێ ئایا ده‌لیڤه‌ك هه‌یه‌ پارتی و ئێكه‌تی ل سه‌ر پرسا سه‌رۆك كۆمارا ئیراقێ رێك بكه‌ڤن، گۆت” وه‌كو پره‌نسیب ئه‌وا بۆمه‌ وه‌كو كورد یا گرنگ ئێكرێزیه‌،  مه‌ گه‌له‌ك تشت ب ئێكرێزیێ یێن بده‌ستڤه‌ئیناین كو پێكڤه‌ مه‌ كار بۆ كریه‌، هه‌كه‌ ئێكرێز ژی نه‌بین ب پشتراستی ڤه‌ دێ گه‌له‌ك تشتان ژده‌ست ده‌ین، وه‌كو پره‌نسیب نوكه‌ ژی ئه‌و پره‌نسیبه‌ یێ هه‌ی و هیڤیدارم د ئه‌نجامدا ل گه‌ل ئێكه‌تیێ و ئالیێن دی بگه‌هینه‌ ئه‌نجامه‌كی كو د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌موو ئیراقێ و هه‌رێما كوردستانێ دا بیت”.

سه‌باره‌ت ده‌ستپێشخه‌ریا سه‌رۆك بارزانی كو سه‌رۆكێ هه‌رێمێ سه‌ره‌دانا نه‌جه‌ف كری و ل گه‌ل موقته‌دا سه‌در كۆمبووی، ئایا نیازه‌ك هه‌یه‌ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ سه‌ره‌دانا به‌غدا بكه‌ت بۆ لێكنێزیكرنا ئالیێن سیاسی؟ نێچیرڤان بارزانی گۆت” ئه‌و ده‌ستپێشخه‌ریا سه‌رۆك بارزانی هێشتا یا مای، مه‌ د چارچۆڤێ وێ ده‌ستپێشخه‌ریێ دا سه‌ره‌دانا نه‌جه‌فێ كر و هه‌كه‌ پێدڤی ژی بكه‌ت دێ جاره‌كادی ژی سه‌ره‌دانا به‌غدا كه‌ین و ب پشت راستی ڤه‌ ئه‌و ده‌ستپێشخه‌ریا سه‌رۆك بارزانی بۆ وێ چه‌ندێ یه‌ ئالیێن سیاسی نێزیكی هه‌ڤدو ببن و بگه‌هنه‌ ئه‌نجامه‌كی كو د به‌رژوه‌ندیا هه‌موو ئالیان دا بیت، هه‌كه‌ پێدڤی ژی بیت دێ سه‌ره‌دانا وان كه‌ین، به‌لێ د نوكه‌ دا د به‌رنامێ مه‌ دا نینه‌ ل ڤان نێزیكان وێ سه‌ره‌دانێ ئه‌نجام بده‌ین”.

Haverg:

Şehrkێ Ḥarma kurdistan l Dۆr Priyāra Dadgha Bland ya federation of Iran b nh Constitutional Law پ .

نێچیرڤان بارزانی، سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ د په‌یاما خوه‌ دا دبێژیت” د ده‌مه‌كی دا كو ئیراق ب ره‌وشه‌كا ئالۆز یا سیاسی دا ده‌رباز دبیت، مخابن بریاره‌كا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ كو قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ ب نه‌دستووری ددانیت، هه‌رێما كوردستانێ تووشی نیگه‌رانیه‌كا Mahzn Kr”.

سه‌رۆكێ هه‌رێمێ دیاركر ژی” ب دیتنا مه‌ ئه‌ڤ بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی كو پشت به‌ستن ب قانوونه‌كا سه‌رده‌مێ رژێما ژناڤچووی كریه‌، بنه‌مایێن فیدرالیێ و مافێن دستووری یێن هه‌رێما كوردستانێ پشت گوه هاڤێتینه‌ و ل گه‌ل گیانی و دستوور و سیسته‌مێ فیدرالی دا ناگونجیت، ل سه‌ر واقعی ژi meet with Jahnanێ Nabit”.

دیاركر ژی” ئه‌ڤ بریاره‌ كێشێن د ناڤبه‌را حوكمه‌تا فیدرالی یا ئیراقێ و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر دۆسێیا په‌ترۆلێ و غازێ ئالۆزتر دكه‌ت كو ب درێژیا سالێن بۆری بزاڤا چاره‌سه‌ركرنا وان هاتیه‌ دان و ل چه‌ند قۆناغان دا گاڤ به‌ر ب چاره‌سه‌ركرنێ هاتینه‌ هاڤێتن”.

سه‌رۆكێ هه‌رێمێ گۆت ژی” دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل شوینا ده‌ركرنا ڤێ بریاری، پێدڤی بوو بریارێ بده‌ تكو حوكمه‌تا فیدرالی یا ئیراقێ ل گه‌ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب گۆره‌ی دستووری ل سه‌ر كێشان و پرسا په‌ترۆلێ و غازێ بگه‌هنه‌ چاره‌سه‌ریه‌كێ كو د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌موو ئیراقێ دا بیت” .

ئاماژه‌ كر ژی” ئه‌م ژ دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ چاڤه‌رێ دكه‌ین و داخواز دكه‌ین پێداچوونێ ب بریارێ دا بكه‌ت و بنه‌مایێن دستووری و سیسته‌مێ فیدرالی ل به‌رچاڤ وه‌ربگریت بۆ وێ چه‌ندێ مافێن قانوونی و دستووری یێن هه‌رێما كوردستانێ نه‌هێنه‌ پێشێلكرن و نه‌بنه‌ ئه‌گه‌رێ ئالۆزبوونا زێده‌تر یا ره‌وشا Politician Ko Zianێ b Bahrژh‌hوهn in ai b gsti dghinit.

ئه‌ڤرۆ:

دوهی ئێكشه‌مبی 6/2/2022 ل باره‌گایێ مه‌كته‌با سیاسی یا پارتی دیموكراتی كوردستان، فازل میرانی، سكرتێرێ مه‌كته‌با سیاسی، پێشوازی ل (ماریا پارێ) به‌رپرسا ئۆفیسا ئێكه‌تیا ئورۆپا ل هه‌رێما كوردستانێ كر.

د كۆمبوونه‌كێ دا، سكرتێرێ مه‌كته‌با سیاسی خوه‌شحالیا خوه‌ بۆ ڤێ دیدارێ ده‌ربری و پیرۆزباهیا ده‌ستبكاربوونێ ل (ماریا پارێ) كر د ئه‌ركێ وێ یێ نوو دا و هیڤیا سه‌ركه‌فتنێ بۆ خواست و به‌رهه‌ڤیا پارتی دیموكراتی كوردستان ده‌ربری بۆ هه‌ر هاریكاریه‌كێ ژ پێخه‌مه‌ت سه‌رخستنا كارێن وێ ل هه‌رێما كوردستانێ.

د ڤێ دیدارێ دا، ره‌وشا سیاسی یا هه‌رێما كوردستانێ و ئیراقێ و دووماهی پێشهاتێن وێ و رێگریێن ل به‌رده‌م پرۆسا سیاسی ل ئیراقێ و هه‌روه‌سا دانوستاندنێن به‌رده‌وام د ناڤبه‌را هێزێن سیاسی دا بۆ پێكئینانا حوكمه‌تا نوو یا ئیراقێ، كو ببیته‌ به‌رسڤا خواست و هیڤیێن چاڤه‌رێكری یێن هه‌موو پێكهاتان و ئارامیێ و سه‌قامگیریێ و خزمه‌تگوزاریان بۆ ئیراقێ دابین بكه‌ت و مافێن دستووری یێن خه‌لكێ كوردستانێ بپارێزیت، چونكه‌ سه‌قامگیریا ره‌وشا ئیراقێ د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌موویان دایه‌ و دووپاتی ل گرنگیا هه‌ماهه‌نگیێ و لێك نێزیكبوونا ئالیێن سیاسی هاته‌ كرن ژ پێخه‌مه‌ت به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی و چاره‌سه‌ریا كێشان ب رێیا دانوستاندنێ و لێكتێگه‌هشتنێ.

ژئالیێ خوه‌ڤه‌، به‌رپرسا ئۆفیسا ئێكه‌تیا ئورۆپا ل هه‌رێما كوردستانێ پۆخته‌یه‌ك ژ كار و چالاكیێن ئێكه‌تیا ئورۆپا ل ئیراقێ و هه‌رێما كوردستانێ به‌رچاڤكر و سوپاسیا سكرتێرێ مه‌كته‌با سیاسی یا پارتی كر بۆ ڤێ پێشوازیا گه‌رم كو لێ هاتیه‌ كرن و ئاماژه‌كر كو سه‌قامگیریا هه‌رێما كوردستانێ و ئیراقێ بۆ ئێكه‌تیا ئورۆپا یا گرنگه‌.