NO IORG
نووترين نووچه
هه‌لبژارتى1

ئه‌ڤرۆ:

هه‌ڤسه‌رۆكا جڤاتا سووریا دیموكرات راگه‌هاند كو بزاڤێن رۆسیا یێن بۆ ده‌ستپێكرنا دانوستاندنان د ناڤبه‌را شامێ و كوردان دا بێی ئه‌نجام مان، چونكو شامێ دڤێت وه‌كو جاران هه‌موو سووریێ برێڤه‌ ببه‌ت و ئه‌و یه‌ك ژ ئالیێ كوردان و پێكهاتێن دی یێن سووریێ ڤه‌ ناهێته‌ قه‌بوولكرن.

ئیلهام ئه‌حمه‌د هه‌ڤسه‌رۆكا جڤاتا سووریا دیموكرات بۆ ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ دیار كر كو بزاڤێن رۆسیا یێن بۆ ده‌ستپێكرنا دانوستاندنان د ناڤبه‌را شامێ و كوردان دا بێی ئه‌نجام مان، چونكو شامێ دڤێت ڤه‌گه‌ریته‌ ڤه‌ قۆناغا به‌ری سالا ٢٠١١ و دڤێت وه‌كو به‌رێ حوكمێ ل هه‌موو سووریێ بكه‌ت، بێگومان نه‌ كورد و نه‌ ژی پێكهاتێن دی یێن ل باكورێ سووریێ قه‌بوول ناكه‌ن وه‌كو به‌رێ شام حوكمێ ل وان بكه‌ت و گۆت: (كوردان د شه‌رێ ل دژی داعشێ دا ب هزاران قوربانی داینه‌ و بێگومان دڤێت كوردان رۆله‌ك سه‌ره‌كی د رێڤه‌برنا سووریێ دا هه‌بیت، ل ئالیێ دی دڤێت سیسته‌مێ رێڤه‌به‌ریێ ل سووریێ بهێته‌ گوهۆرین، ژ به‌ر هندێ ژی نها چو دانوستاندنان د ناڤبه‌را شامێ و كوردان دا نینن).

ناڤهاتیێ ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو وان به‌ری نها سه‌ره‌دانا رۆسیا و ئه‌مریكا كرینه‌ و ل گه‌ل به‌رپرسێن هه‌ر دو وه‌لاتێن زلهێز به‌حسێ چاره‌سه‌ریا پرسا كوردی و پرسێن دی یێن سووریێ كرینه‌ و گۆت: (ئه‌مریكا و رۆسیا پشته‌ڤانیێ ل مافێن كوردان دكه‌ن، هه‌ر دو وه‌لاتێن زلهێز پشته‌ڤانیا خوه‌ بۆ ده‌ستپێكرنا دانوستاندنان د ناڤبه‌را كوردان و شامێ دا دیار كرن، لێ مخابن هه‌لوه‌ستێ شامێ ل هه‌مبه‌ر كوردان وه‌كو به‌رێ یه‌ و دانپێدانێ ب مافێن كوردان ناكه‌ن، ژ به‌ر هندێ ژی بزاڤێن رۆسیا یێن بۆ چاره‌سه‌ریێ ل سووریێ نه‌گه‌هشتنه‌ چو ئه‌نجامان و ئه‌و یه‌ك دێ كارتێكرنا خوه‌ ل پاشه‌رۆژا سووریێ ژی كه‌ت، چونكو بۆ هه‌ر كه‌سه‌كێ ئاشكرایه‌ هه‌تا پرسا كوردی ل سووریێ نه‌هێته‌ چاره‌سه‌ركرن و كورد نه‌گه‌هنه‌ مافێن خوه‌ دێ قه‌یرانا نها ل سووریێ ژی به‌رده‌وام بیت، چونكو كورد ل سووریێ قه‌بوول ناكه‌ن وه‌كو به‌رێ بێی ماف بژین و كوردان ب هزاران شه‌هید داینه‌ دا د سووریایه‌ك نوو و دیموكرات دا بژین).

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو حه‌فتیا بۆری چاڤدێره‌كێ سیاسی یێ رۆژئاڤایێ كوردستانێ ژی بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كربوو كو د هه‌ڤدیتنا هه‌ری دووماهیێ یا د ناڤبه‌را شاندێ رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر و رژێما سووریێ دا به‌رپرسه‌كێ شامێ بۆ كوردان دیار كربوو كو ئه‌و ژ به‌ر فشارێن ئیرانێ و توركیا نه‌شێن هه‌موو داخوازیێن كوردان قه‌بوول بكه‌ن و دڤێت كورد ئاستێ داخوازیێن خوه‌ كێم بكه‌ن و هه‌روه‌سا هه‌مان به‌رپرسێ رژێما سووریێ داخواز ژ كوردان ژی كربوو كو هه‌موو ده‌ڤه‌رێن ل ژێر كۆنترۆلا خوه‌ راده‌ستی له‌شكرێ سووریێ بكه‌ن كو ئه‌و یه‌ك ژی ب توندی ژ ئالیێ شاندێ كوردی ڤه‌ هاتبوو ره‌تكرن.

ل گۆر باوه‌ریا چاڤدێرێن سیاسی پرسا كوردی ل سووریێ ئێدی بوویه‌ پرسه‌كا نێڤده‌وله‌تی و به‌شار ئه‌سه‌د ب تنێ نه‌شێت بریارێ ل دۆر چاره‌سه‌ركرنا پرسا كوردی بده‌ت، دڤێت ئه‌مریكا و رۆسیا پێكڤه‌ پرۆژه‌كێ بۆ چاره‌سه‌ركرنا قه‌یرانا سووریێ و د ناڤ دا ژی پرسا كوردی ئاماده‌ بكه‌ن و هه‌روه‌سا دڤێت توركیا ژی رازی بیت، چونكو نها توركیا پشكه‌ك ژ ئاخا سووریێ داگیر كریه‌ و بێی رازیبوونا توركیا قه‌یرانا نها ل سووریێ ژی ناهێته‌ چاره‌سه‌ركرن و ژ بۆ هندێ ژی دڤێت رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر ب ته‌مامی خوه‌ ژ په‌كه‌كێ دوور بكه‌ت و دڤێت هه‌ر دو جڤاتێن كوردی ژی پێكڤه‌ ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو بكه‌ن.

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی ب هه‌لكه‌فتا رۆژا ئالایێ كوردستانێ په‌یامه‌ك به‌لاڤكر و راگه‌هاند، ئالایێ كوردستانێ هێمایێ ئێكگرتنا گه‌لێ مه‌یه‌.

سه‌رۆك بارزانی د په‌یاما خوه‌ دا گۆت” ب هه‌لكه‌فتا رۆژا ئالایێ كوردستانێ گه‌رمترین پیرۆزباهیێن خوه‌ ئاراسته‌ی مالباتێن شه‌هیدان و پێشمه‌رگێن قه‌هره‌مان و هه‌مووه‌ وه‌لاتیێن خوه‌شتڤیێن كوردستانێ دكه‌م”.

گۆت ژی” ئالایێ كوردستانێ هێمایێ ئازادیخوازی و قوربانیدان و ئاشتیخوازیا گه‌لێ كوردستانێ یه‌ و ژ پێخه‌مه‌تی وی خوین و قوربانیه‌كا مه‌زن دایه‌، ئالایێ كوردستانێ بهایه‌كێ هه‌ڤپشك و هێمایێ ئێكگرتنا گه‌لێ مه‌یه‌. ئه‌ڤ ئالایه‌ مولكێ تاك تاكێ وه‌لاتیێن كوردستانێ یه‌، و سه‌ره‌رای هه‌بوونا بیر و بۆچوونێن جودا، د بن سیبه‌را وی ئالای دا، ئه‌م هه‌موو د سه‌ربلندین و خودان شانازی و ناسنامه‌ینه‌، ل رۆژا ئالایێ كوردستانێ پێداگیریێ ل په‌یاما ئاشتیخوازانه‌ و پێكڤه‌ژیانا گه‌لێ كوردستانێ دكه‌ین”.

ئه‌ڤرۆ:

شیره‌تكارێ مه‌كته‌با سیاسی یا پارتی دیموكراتی كوردستان راگه‌هاند، چوونا شاندێن جودا یێن پارتی و ئێكه‌تی بۆ به‌غدا بۆ ئیمزاكرنا چو رێككه‌فتنان نینه‌ و به‌رۆڤاژی ئێكرێزیێ و ئێك هه‌لویستیێ ژی نابیت.

عارف روشدی، شیره‌تكارێ مه‌كته‌با سیاسی یا پارتی، ل دۆر بزاڤێن پارتی و ئێكه‌تی بۆ ئیمزاكرنا رێككه‌فتنه‌كا نوو د ناڤبه‌را وان دا، گۆت” ئه‌و پرسه‌ دێ ئێك ژ ته‌وه‌رێن دانوستاندنێ بیت د كۆمبوونا داهاتی یا هه‌ردو مه‌كته‌بێن سیاسی یێن پارتی و ئێكه‌تی”.

سه‌باره‌ت چوونا شاندێن جودا یێن پارتی و ئێكه‌تی بۆ به‌غدا، گۆت” سه‌ره‌دانا ڤێجارێ یا هه‌ردو شاندێن جودا یێن پارتی و ئێكه‌تی بۆ به‌غدا بۆ ئێمزاكرنا رێككه‌فتنێ نینه‌، به‌لكو بۆ وێ چه‌ندێ یه‌ كو زێده‌تر لێكتێگه‌هشتنه‌ك هه‌بیت د هه‌لویستێ ئالیێن دی یێن ئیراقی دا، بۆ وێ ئێكێ ل ژێر رۆناهیا وان لێكتێگه‌هشتنان ل هه‌رێما كوردستانێ رێكبگه‌ڤن، له‌وما وان سه‌ره‌دانان ب كاره‌كێ شاش نابینین، هه‌روه‌سا به‌رۆڤاژی ئێكرێزیێ و ئێك هه‌لویستیێ ژی نینن”.

ل دۆر چاوانیا پشكداریا كوردان د حوكمه‌تا داهاتی یا ئیراقێ دا و ئه‌و ئالیێن ژ كوردان د نێزیك، عارف روشدی گۆت” ل سالا 2003 مه‌ پێ باشبوو پشكداریا مه‌ كوردان د حوكمه‌تا ئیراقێ دا ل سه‌ر سێ پره‌نسیپان بیت ئه‌وژی رێككه‌فتن، هه‌ڤسه‌نگی و هه‌ڤپشكی، چونكه‌ ئیراق وه‌لاته‌كێ فره‌نه‌ته‌وه‌ و ئایین و هێزێن سیاسی یه‌ بۆ وێ چه‌ندێ حوكمه‌ته‌كا سه‌قامگیر هه‌بیت و بشێت ئه‌ركێن خوه‌ وه‌كو پێدڤی بجهبینیت، پێدڤیه‌ وان هه‌رسێ پره‌نسیپان ل به‌رچاڤ بگریت”.

شیره‌تكارێ مه‌كته‌با سیاسی یا پارتی گۆت ژی” نوكه‌ ژی مه‌ ئه‌و باوه‌ری یا هه‌ی و بزاڤێ دێ كه‌ین ئه‌و پره‌نسیپه‌ ل به‌رچاڤ بهێنه‌ وه‌رگرتن بۆ وێ چه‌ندێ حوكمه‌تا داهاتی حوكمه‌ته‌كا كارگۆزار بیت و به‌رسڤا خواستێن خه‌لكێ ئیراقێ بیت ب گشتی و یا هاریكار بیت د چاره‌سه‌ركرنا كێشێن دناڤبه‌را به‌غدا و هه‌رێما كوردستانێ دا هه‌ین، ل ده‌ف مه‌ یا گرنگه‌ حوكمه‌تا داهاتی باوه‌ری ب دستووری هه‌بیت و یا پێگیر بیت ب وی دستووری”.

سه‌باره‌ت یه‌كخستنا بزاڤێن ئالیێن كوردستانی ب تایبه‌تی پارتی و ئێكه‌تی وه‌كو شانده‌كێ ئێكگرتی سه‌ره‌دانا به‌غدا بكه‌ن، گۆت” پارتی چاڤه‌رێی شاندێ ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان دكه‌ت، پێشتر پارتی سه‌ره‌دانا ئێكه‌تیێ و هه‌موو ئالیێن دی كربوو، ب سه‌ره‌دانا شاندێ ئێكه‌تیێ دێ ده‌لیڤا لێكتێگه‌هشتنێ باشتر بیت”.

ل دۆر بزاڤێن ئیمزاكرنا رێككه‌فتنه‌كا نوو د ناڤبه‌را پارتی و ئێكه‌تیێ دا، دبێژیت” ئه‌و پرسه‌ دێ ئێك ژ ته‌وه‌رێن دانوستاندنێ بیت د كۆمبوونا داهاتی دناڤبه‌را هه‌ردو مه‌كته‌بێن سیاسی یێن پارتی و ئێكه‌تیێ، مه‌ پێخوه‌شه‌ ئه‌و رێككه‌فتنێ بهێته‌ كرن و بهێته‌ به‌رفره‌هكرن ژی ول گه‌ل ئالیێن دی ژی ئه‌و رێككه‌فتنه‌ هه‌بیت”.

ئه‌ڤرۆ، نه‌وزاد هلۆری:

ئه‌ندامێ‌ مه‌كته‌با سیاسی و به‌رپرسێ‌ ده‌زگه‌هێ‌ ره‌وشه‌نبیری و راگه‌هاندنا پارتی دیموكراتی كوردستان سه‌ره‌دانا ناڤه‌ندا خانی یا راگه‌هاندن و ره‌وشه‌نبیرێ‌ دا، د داخوانیه‌كا رۆژنامه‌ڤانی دا بۆ سازیێن راگه‌هاندنا ناڤه‌ندێ‌ دیاركر كو پارتی دیموكراتی كوردستان ل گه‌ل ئالیێن سیاسی د دانوستاندنێن به‌رده‌وام دایه‌ بۆ وێ‌ یه‌كێ‌ حوكمه‌ته‌ك ل ئیراقێ بهێته‌ پێكئینان كو هه‌موو پێكهاته‌یێن ئیراقێ خوه‌ تێدا ببینن.

مه‌حمود محه‌مه‌د، ئه‌ندامێ‌ مه‌كته‌با سیاسی و به‌رپرسێ‌ ده‌زگه‌هێ‌ ره‌وشه‌نبیری و راگه‌هاندنا پارتی دیموكراتی كوردستان گۆت”وه‌كو دیار نه‌خشێ‌ سیاسی یێ‌ ئیراقێ ب كێموكوری هاتیه‌ دروستكرن و هه‌رده‌م وه‌كو مینێن داناینه‌ كو قابلی وێ چه‌ندێ یه‌ زیانێ‌ ب هه‌موو پێكهاتێن ئیراقێ بگه‌هینیت، ل ده‌ستپێكا دروستبوونێ‌ هه‌تا نوكه‌ زۆر ب كێمی هه‌بوویه‌ كو ئارامیه‌ك ل ئیراقێ دروست ببیت كو خه‌لك ژ سیاسه‌تا حوكمه‌تا وێ‌ رازی ببیت و ب دلخوه‌شی بژیت، پێكهاتێن ئیراقێ ب ئارمانج و هیڤیێن خوه‌ ناگه‌هن و بوویه‌ ئه‌گه‌ر كو ئاسته‌نگ هه‌مبه‌ر ژیانا وان دروست ببن وئه‌ڤ چه‌نده‌ به‌ر ب زێده‌بونێ‌ یه‌،  نوكه‌ ئاریشه‌ كه‌فتینه‌ سه‌رئێك و ئیراق به‌ر ب مه‌زهه‌بیێ و تایفه‌گه‌ریێ دچیت، ئه‌ڤ ئێكه‌ ژی بوویه‌ ئه‌گه‌ر كو سه‌قامگیریا سیاسی و جڤاكی و ئابووری ل كوردستانێ‌ و ئیراقێ ژی دروست نه‌بیت و خه‌لك ل پاشه‌رۆژا خوه‌ ئارام و پشتراست نه‌بوویه‌”.

زێده‌تر گرت”د نوكه‌ ژی دا ئه‌ڤ جۆرێ‌ كه‌لتوری ل ئیراقێ دهێته‌ دیتن و ل شوونا به‌خته‌وه‌ریێ‌ بۆ ئیراقێ ببینن، به‌رده‌وام نه‌هامه‌تی و نه‌خوه‌شی بۆ خه‌لكی دئینن و ئیراق د یاریه‌كا ترسناك دا دژیت ب تایبه‌تی هه‌بوونا ده‌ستێ‌ ده‌ره‌كی، ئیراقێ كو نوكه‌ شیانێن داریی یێن مه‌زن یێن هه‌ین و په‌ترۆل هه‌یه‌ و خه‌لك ژی هه‌یه‌، به‌لێ‌ نه‌بوویه‌ خوه‌شگوزه‌رانی بۆ وه‌لاتیان، به‌لكو نه‌خوه‌شی زێده‌كرینه‌ و هه‌ژاری زێده‌تر بویه‌، ژ به‌ر ڤێ‌ چه‌ندێ پێدڤیه‌ پێداچوونه‌كا هوور و سه‌رده‌میانه‌ بۆ ره‌وشا گشتی یا ئیراقێ بهێته‌كرن و ب تمامی بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن ب تایبه‌تی ژی ئه‌و ئاریشێن كو ئه‌ڤه‌ چه‌ند ساله‌ د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و ئیراقێ دا ب هه‌لاویستی ماین”.

ل دۆر رێكخستنا ناڤمالا كوردی وهه‌روه‌سا ناڤمالا سونه‌یان ژی كو هنده‌ك جاران دهێنه‌ تومه‌تباركرن ب ئه‌گه‌رێ پێكنه‌ئینانا حوكمه‌تا داهاتی یا ئیراقێ، ناڤبری گۆت”رێكخستنا ناڤمالێن هه‌موو پێكهاتێن ئیراقێ كاره‌كێ گه‌له‌ك گرنگه‌، سونه‌ ژی وه‌كو پێكهاته‌كا ئیراقێ یا گرنگه‌ كو رێكخستنه‌ك بكه‌ڤیته‌ تێدا و هه‌موو پێكهاته‌ د هه‌ڤپشك بن د پرسا ب رێڤه‌برنا ئیراقێ دا و وان پێكهاتان ئه‌رك و مافێن خوه‌ ژی هه‌بن، هه‌رده‌مێ‌ ناكۆكی دناڤ ئێك ژ وان پێكهاتان دروست بوو، بێگومان دێ ئاریشه‌ بۆ هه‌موو ئیراقێ دێ دروست بن”.

ئه‌ندامێ‌ مه‌كته‌با سیاسی یا پارتی دیموكراتی كوردستان د درێژاهیا داخویانیا خوه‌ دا دیاركر ژی كو تاكه‌ تشتێ‌ كو نوكه‌  سه‌باره‌ت پوستێ‌ سه‌رۆك كومارێ‌ ئیراقێ هاتیه‌ ئێكلاكرن ئه‌وه‌ كو ئه‌ڤ پوسته‌ پشكا كوردانه‌ و گۆت” هه‌تا نوكه‌ یا دیار نینه‌ كا پوستێ‌ سه‌رۆك كومارێ‌ ئیراقێ بۆ كیش لایه‌نێ سیاسی یه‌، به‌لكو ئه‌ڤ چه‌نده‌ دێ‌ مینیت هه‌تاكو ئالیێن سیاسی ل سه‌ر رونن و دانوستاندنێ‌ بكه‌ن و د ناڤبه‌را خوه‌ دا بگه‌هنه‌ رێككه‌فتنه‌كێ‌ كا ئه‌ڤ پوسته‌ بۆ كیش ئالیێ‌ كوردی بیت، ئه‌ڤ یه‌ك د ناڤبه‌را كورد و سونه‌ و شیعه‌یان دا پێشتر هاتیه‌ ئێكلاكرن كو پوستێ سه‌رۆك كوماری بۆ كوردایه‌ له‌وا دبێژین نه‌ رێككه‌فتنه‌كا نوێ‌ یه‌، هه‌تا نوكه‌ چو دانوستاندن بۆ دیاركرنا كه‌سه‌كی بۆ پوستێ‌ سه‌رۆك كوماری نه‌هاتینه‌كرن”.

سه‌باره‌ت وێ چه‌ندێ كو پشتی ده‌ستكاریكرنێ د پرۆسا ڤاڤارتنا ده‌نگان دا و راگه‌هاندنا ئه‌نجامێ‌ دووماهیێ‌ یێن هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ وكێمبوونا  دو كورسیێن پارتی و چونا وان هه‌ردو كورسیان بۆ ئێكه‌تیێ، مه‌حموود محه‌مه‌د، گۆت”مه‌ پێشتر ژی گوت كو ئه‌و هه‌ردو كورسیێن پارتی یێن هاتینه‌ تالانكرن، بێگومان ئه‌ڤ یه‌ك ژی ب ده‌ستێوه‌ردانا سه‌رۆك كومارێ‌ ئیراقێ و جڤاتا بلند یا دادوه‌ریا ئیراقێ بوویه‌ و كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لبژارتنان ل ئیراقێ كفتیه‌ بن فشاراه‌ وێ‌ لایه‌نێ‌ كو هاتیه‌ ئاراسته‌كرن، ئه‌م دێ‌ ل دادگه‌ها فیدرالی یا ئیراقێ به‌حس كه‌ین، دیسان وه‌كو پارتی به‌ری هه‌لبژارتنان و پشتی هه‌لبژارتنان ژی مه‌ لێكتێگه‌هشتن ل گه‌ل (سه‌در)ی هه‌بوویه‌، پارتی ل سه‌ر دانوستاندن و سه‌ره‌دانێن خوه‌ بۆ لایێ‌ سه‌دری و هه‌موو ئالیێن دن دێ‌ دێ به‌رده‌وام بیت داكو لێكتێگه‌هشتنه‌كا دروست بهێته‌كرن و د ئه‌نجام دا حوكمه‌ته‌ك بهێته‌ دروستكرن كو هه‌موو پێكهاتێن ئیراقێ خوه‌ تێدا ببینن”.

ئه‌ندامێ‌ مه‌كته‌با سیاسی و به‌رپرسێ‌ ده‌زگه‌هێ‌ ره‌وشه‌نبیری و راگه‌هاندنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل دۆر كێمبونا ده‌نگان د هه‌لبژارتنێن ڤێجارێ یێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ب تایبه‌تی ل پارێزگه‌ها دهۆكێ گۆت”ب شێوه‌كێ‌ گشتی ده‌نگ ل هه‌موو پارێزگه‌هێن هه‌رێما كوردستانێ‌ یێن كێمبوین، بێگومان هنده‌ك ژ ئه‌گه‌ران گرێدای  وێ چه‌ندێ نه‌ كو هه‌موو كارتێن بایۆمه‌تری نه‌هاتینه‌ به‌لاڤكرن و هنده‌ك ژ وان كارتان ژی نه‌هاتینه‌ خواندن و بێگومان هنده‌ك ژی نه‌چووینه‌ ده‌نگدانێ‌، وه‌كو پارتی لژنه‌ك هاتیه‌ پێكئینان و دێ‌ به‌حس ل كێمبوونا ده‌نگان كه‌ت و پشتی ڤه‌كولینێ‌ دێ‌ دووڤچوون هێته‌كرن كا ئه‌گه‌ر چیه‌ و چه‌وا بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن، بێگومان دبیت هنده‌ك ژ ئه‌گه‌رێن كێمبوونا ده‌نگان گرێدای ده‌ستێوه‌ردانێ‌ ژی بیت”.

ل دوماهیێ‌ ژی گۆت”پارتی دیموكراتی كوردستانێ‌ دێ‌ كۆنگرێ‌ خوه‌ ئه‌نجام ده‌ت، به‌لێ‌ هه‌رده‌مێ‌ كو ببینیت كو ده‌م یێ گونجایه‌ بۆ ئه‌نجامدانا كۆنگره‌ی دێ بریارێ ده‌ت و ئه‌ز ب باوه‌رم ده‌مێن داهاتی دێ‌ ئه‌ڤ چه‌نده‌ دیار بیت”.

 

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ، نێچیرڤان بارزانی، د رێ و ره‌سمێن سویند خوارنا دادوه‌ر عه‌بدولجه‌بار عه‌زیز سه‌رۆكێ دادگه‌ها پێداچوونێ و سه‌رۆكێ جڤاتا دادوه‌ری ل هه‌رێما كوردستانێ، په‌یڤه‌ك پێشكێشكر و ئه‌ڤه‌ ده‌قێ وێ یه‌..

 

بنه‌مایێ سه‌ره‌كیێ هه‌ر وه‌لات و سیسته‌مه‌كێ دیموكراسی و جڤاكه‌كێ پێشكه‌فتی كو تێدا وه‌لاتی باوه‌ری ب ئه‌ڤرۆ و پاشه‌رۆژا خوه‌ هه‌بیت، پێك دهێت ژ جوداكرنا هه‌رسێ ده‌ستهه‌لاتێن قانوون دانانێ، بجهئینانێ، دادوه‌ریێ. هه‌ر ئێك ژوان پێگه‌ها خوه‌ یا سه‌ریخوه‌ و به‌رپرسیاره‌تیا خوه‌ یا جودا یا هه‌ی.

ئارمانجا مه‌ یه‌وه‌ ژڤان ده‌ستهه‌لاتان ل هه‌رێمێ ب شێوه‌كێ بهێنه‌ جوداكرن و په‌یوه‌ندیێن وان ب جۆره‌كێ بهێته‌ رێكخستن كو هیچ ئێك ژوان هه‌ژموون ل سه‌ر یا دی نه‌بیت وده‌ستێوه‌ردانێ دكاروبارێن هه‌ڤدو دا نه‌كه‌ن، ئه‌ڤه‌ بۆمه‌ گرنگترین گاڤا ب ده‌زگه‌هكرنا ئه‌زموونا حوكمرانیا هه‌رێمێ یه‌ و ئاڤاكرنا دیموكراسیێ و جڤاكه‌كێ مه‌ده‌نی و پێشكه‌فتی یه‌.

سه‌ربخوه‌یا ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری دو ره‌هه‌ند یێن هه‌ین: ئێك، سه‌ربخوه‌یا دادوه‌ران، ئانكو دادوه‌ر یێ بێلایه‌ن و ئازاد بیت د ده‌مێ بریاردانێ دا، بۆ ڤێ چه‌ندێ ژی پێدڤیه‌ سه‌ربخوه‌یی و ئاسایشا دارایی هه‌بیت و یێ پاراستی بیت ژ هه‌ر ژیچده‌ره‌كێ كارتێكرنێ یێ نه‌هه‌ژی، دوور بیت ژ هه‌موو جۆره‌ توندوتیژیه‌كێ، گه‌فان، بێزاركرنا راسته‌وخوه‌ یان نه‌راسته‌وخوه‌ چ حوكمه‌ت بیت، یان كه‌سایه‌تیێن سیاسی بن، خزم و كه‌س بن، یان لایه‌نێ به‌رژه‌وه‌ندیدار بیت.

دو: سه‌ربخوه‌یا ده‌زگه‌هێ دادوه‌ری، ب وێ رامانێ جڤاتا دادوه‌ری وه‌كو ده‌زگه‌ه یێ سه‌ربخوه‌ بیت و ل ژێر هه‌ژموونا هیچ ئێك ژ ده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ ا په‌رله‌مانی دا نه‌بیت. ب هیچ شێوه‌كی ل ژێر كاریگه‌ریا ده‌ستهه‌لاتا سیاسی دا نه‌بیت و نه‌بیته‌ ئامرازێ ده‌ستێ سیاسه‌تێ. په‌یوه‌ندیا ده‌زگه‌هی ل گه‌ل ده‌ستهه‌لاتا بجهئینانێ و ده‌ستهه‌لاتا قانوون دانانی هه‌بیت.

ئه‌ركێ جڤاتا دادوه‌ری یه‌ كو دادوه‌ران ژ ژێده‌رێن نه‌ هه‌ژی یێن كارتێكرنێ بپارێزیت. ئه‌ڤه‌ وی ده‌می دبیت كو پشتراستیێ بده‌ت كو بریارا دادوه‌ران یا بێلایه‌ن و دروسته‌ و تنێ ئه‌و بریارێن دهێنه‌ دان ل سه‌ر بنه‌مایێ قانوونێ یه‌، بۆ وێ چه‌ندێ ده‌مێ وه‌لاتی ل ده‌مێ دادگه‌هكرنا خوه‌ دا یێ پشتراست بیت كو ب دادپه‌روه‌رانه‌ ره‌فتار و دادوه‌ری دگه‌لدا دهێته‌ كرن، ب دروستی گوه ل وی وداخوازیێن وی هاتیه‌ گرتن، پێدڤیه‌ وه‌لاتی باوه‌ری هه‌بیت كو دادوه‌ر ژ هه‌موو فشارێن ده‌ره‌كی یێ دووره‌ و تنێ یێ گرێدایه‌ ب ویژدان و پێگیریا خوه‌ ب قانوونێ، وه‌لاتی ژی د ده‌مه‌كی دا پێگیری دادوه‌ریێ و قانوونێ دبیت كو یێ پشتراست بیت د ئازاد و سه‌ربخوه‌نه‌.

به‌لێ ئایا واقعێ ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری ل هه‌رێما كوردستانێ ب ڤی شێوه‌یه‌؟ ئایا یا سه‌ربخوه‌یه‌ و ل ژێر هه‌ژموونا ده‌ستهه‌لاتێ و سیاسه‌تێ وهیچ كاریگه‌ریه‌كێ دا نینه‌؟ ئایا وه‌لاتی ب تمامی باوه‌ری ب ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ریێ هه‌یه‌؟ ئایا ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری و جڤاتا دادوه‌ری و دادوه‌ران وه‌كو پێدڤی قانوونیا خوه‌ بكارئینایه‌ بۆ پاراستنا سه‌ربخوه‌یا خوه‌ كو ب قانوونێ ئه‌ڤ سه‌ربخوه‌یه‌ هاتیه‌ پاراستن؟

بێگومان، به‌رسڤا ڤان پرسیاران گه‌له‌ك ئاخڤتن و بۆچوون و لێكدانێن جودا هه‌لدگرن، ب پشتراستی ڤه‌ وه‌كو هه‌موو بوارێن دی، ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری ژی گه‌له‌ك جاران بوویه‌ بابه‌تێ ناكۆكیێ و پرۆپاگندێ و شه‌رێ سیاسی و میدیایی ل هه‌رێمێ، بزاڤ دهێته‌ كرن تانه‌ ل پاقژی و سه‌ربخوه‌یێ و پیشه‌ییبوونا وێ بهێته‌ دان بۆ وێ چه‌ندێ باوه‌ریا وه‌لاتی ب ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری و دادگه‌هێ لاواز ببیت.

به‌لێ به‌رسڤا ڤێ چه‌ندێ ئه‌وه‌، دادوه‌ریه‌كا دروست و قانوونپارێز و سه‌ربخوه‌یا دادگه‌هێ، هه‌ر چ تێبینیه‌كا هه‌بیت، ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری ئێك ژ بنه‌مایێن سه‌ره‌كی یێن قوارێ هه‌رێمێ یه‌، رۆل و پێگه‌هه‌كێ مه‌زن یێ هه‌ی و خزمه‌ته‌كا مه‌زن دكه‌ت، رۆله‌كێ مه‌زن د دامه‌زراندنا بنیاتێ قانوونی یێ هه‌رێما كوردستانێ دا دیتیه‌ و دبینیت.

ل گه‌ل وێ چه‌ندێ ژی دا، وه‌كو هه‌موو بوارێن دی، ئالیێن ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری ل هه‌رێمێ یێ دروسته‌ و هیچ كێشه‌ك نینه‌ ! هنده‌ك راستی ییچن هه‌ین پێدڤیه‌ گه‌له‌ك ب وێره‌كی دانپێدانێ پێ بكه‌ین. ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری كێشه‌ و ته‌حه‌دایێن جدی د به‌رده‌م یێن هه‌ین و پێدڤیه‌ بهێنه‌ چاره‌سه‌ركرن ! گه‌له‌ك یان كێم بزاڤێن ده‌ستێوه‌ردانێ و هه‌ژموون و كاریگه‌ریا سیاسی ب سه‌ر هنده‌ك لایه‌نێن ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ریێ دا یێ هه‌ین و پێدڤیه‌ رێ لێ بهێته‌ گرتن !

پرسیار ئه‌وه‌، چاوان روو ب روویێ ته‌حه‌دیان ببین؟ چاوان كێشان چاره‌سه‌ربكه‌ین و هه‌موو جۆرێن ده‌ستێوه‌ردانێ و هه‌ژموون و كاریگه‌ریه‌كێ ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌رێ رابگرین؟ ب باوه‌ریا من به‌ری هه‌ر تشته‌كی پێدڤیه‌ ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری، ب خوه‌ داكۆكیێ ل ده‌ستهه‌لاتا خوه‌ بكه‌ تكو ب قانوونێ یا پاراستی یه‌ ! پێدڤیه‌ وێ ب خوه‌ ئیرادا جدی یا روو ب رووبوونا ته‌حه‌دیان هه‌بیت، پارێزه‌را ده‌ستهه‌لاتا خوه‌ بیت و بێ ترس و ب وێره‌كی، به‌رگریێ ژ ده‌ستهه‌لاتێن خوه‌ بكه‌ تكو قانوونێ داینێ، رێ نه‌ده‌ت ب هیچ شێوه‌كی ژی قه‌بوول نه‌كه‌ت هیچ ده‌ستهه‌لات و هیچ كه‌سه‌ك وهیچ هێزه‌ك و هیچ ئالیه‌ك، ب هه‌ر به‌هانه‌كێ بیت، ده‌ستێ خوه‌ بێخیته‌ دناڤ كاروبارێن وێ دا ! نه‌چیته‌ ژێر بارێ هیچ گه‌ف و فشار و كاریگه‌ری و داخوازیێن نه‌قانوونی ڤه‌، ئه‌ڤجا ژ هه‌ر پێگه‌هه‌كی و ل هه‌ر جهه‌كی و هه‌ر  كیرێ بیت ! بێگومان ل گه‌ل وێ چه‌ندێ دا، هه‌ردو ده‌ستهه‌لاتێن بجهئینانێ و قانووندانانێ وهه‌ر ده‌ستهه‌لاته‌كا دی یا سیاسی، حزبی، له‌شكری، كارگێری و هه‌تا دارایی ژی، رێزێ ل ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری بگرن و ب هیچ شێوه‌كی ده‌ستێوه‌ردانێ د دادوه‌ریێ دا نه‌كه‌ن.

ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ریێ، به‌رپرسیاره‌تیه‌كا مه‌زن یا ل سه‌ر ملێن وێ، جڤاتا دادوه‌ری و دادوه‌ر دڤێت د ئاستێ وێ به‌رپرسیاره‌تیێ دا بن، ویژدانێ خوه‌ به‌رامبه‌ر خوه‌ و خه‌لكێ كوردستانێ ئارام بكه‌ن. هه‌كه‌ دادوه‌ر ب خوه‌ یێ به‌رهه‌ڤ نه‌بیت به‌رگریێ ژ سه‌ربخوه‌یی و ده‌ستهه‌لاتێن خوه‌ بكه‌ت، هه‌كه‌ هه‌ژموون و كاریگه‌ری و فشار و گه‌فان ره‌ت نه‌كه‌ت و به‌رامبه‌ر وان نه‌راوه‌ستیت، دێ ل به‌رده‌م خودێ و ل به‌رده‌م خه‌لكی دا یێ به‌رپرسیار بیت.

دادوه‌ری، به‌رێ بنیاتێ باوه‌ری و پشتراستبوونا وه‌لاتیانه‌، دادوه‌ریه‌كا ب هێز، پارێزه‌رێ ئێكێ یێ جڤاكی و سلامه‌تیا سیسته‌مێ سیاسی و حوكمرانیێ وكارگێری و ئابووری یه‌ ل هه‌ر وه‌لاته‌كی ل جیهانێ، په‌یوه‌ندیه‌كا راسته‌وخوه‌ د ناڤبه‌را پێشكه‌فتنا ئابووری و پاراستنا سامانی ل گه‌ل سه‌روه‌ریا قانوونێ دا ل وه‌لاتان یا هه‌ی.

ئارمانجا مه‌ ئه‌وه‌ سیسته‌مه‌كێ دیموكراسی ئاڤا بكه‌ین كو ل گه‌ل وه‌لاتیان ب نه‌رمی ره‌فتارێ بكه‌ت، به‌لێ سیسته‌مه‌كێ دیموكراسی تنێ د وی ده‌می دا دشێت په‌یدا ببیت كو قانوون سه‌روه‌ر سه‌روه‌ریێ بكه‌ت، سه‌روه‌ریا قانوونێ ژی تنێ وی ده‌سته‌به‌ر دبیتكو هه‌رسێ ده‌ستهه‌لاتێن قانووندانانێ، بجهئینانێ و داوه‌ریێ ژ هه‌ڤدو ب تمامی بهێنه‌ جوداكرن.

چاڤه‌رێی دكه‌ین ژ وه‌لاتیان پێگیری قانوونێ بن، وه‌لاتی ژی وی ده‌می دشێت رێزێ ل قانوونێ بگری تكو ببینیت قانوون د سه‌ر سیاسه‌تێ دایه‌ و شیانێن وێ چه‌ندێ هه‌بن سنووره‌كی بۆ ده‌ستهه‌لاتێ دانیت،  له‌وما چاڤه‌رێیا وه‌لاتیان ژ هه‌وه‌ ئه‌وه‌ كو قانوون بۆ هه‌موویان و بۆ هه‌مووئالیه‌كی وه‌كوهه‌ڤ بهێته‌ بجهئینان.

هیڤیدارم د ئاستێ چاڤه‌رێیا وێ سویندێ بن، هیڤیدارم د ئاستێ چاڤه‌رێبوونا ب ده‌ستڤه‌ئینانا باوه‌ریا وه‌لاتیان بن، ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری پێدڤیه‌ یا سه‌ربخوه‌ بیت د هه‌لسه‌نگاندنا به‌لگه‌ و و دكارپێكرنا قانوونێ و د بریاردانێ دا ل سه‌ر ئه‌نجامێ دۆسێیان، بێ كو گوه ل وێ چه‌ندێ بگریت كی دلخوه‌ش و كی دلخوه‌ش نابیت! پێدڤیه‌ ئه‌ركێ ب سه‌روه‌ركرنا قانوونێ بجه بگه‌هینیت ودادپه‌روه‌رانه‌ وبێلایانه‌ بریارێ ل سه‌ر دۆسێیان بده‌ت، چاڤه‌رێیا مه‌ و هه‌موو گه‌لێ كوردستانێ ژ دادپه‌روه‌ران چیه‌؟ چاڤه‌رێیا مه‌ ئه‌وه‌ كو د سه‌ربخوه‌ بن.

پێدڤیه‌ ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ریێ كاربكه‌ت كو دادگه‌ه و دادوه‌ر جهێ باوه‌ریا زێده‌تر وه‌لاتیان بن، هه‌كه‌ باوه‌ری ب دادگه‌هێ نه‌بیت، دێ تاوان زێده‌ بن و دێ په‌نا بۆ تۆلڤه‌كرنێ هێته‌ برن و ئاشتیا جڤاكی ب تمامی دێ كه‌ڤیته‌ به‌ر مه‌ترسیێ، پێدڤیه‌ دادگه‌ه و دادوه‌ر دوور بن ژ كێشێن سیاسی و لایه‌نگیریێ نه‌كه‌ن. نابیت كه‌س د سه‌ر قانوونێ دا بیت، پێدڤیه‌ ئه‌م هه‌موو به‌رامبه‌ر قانوونێ د یه‌كسان بین. پێدڤیه‌ د دادوه‌ریێ دا بنه‌مایێن مافێ مرۆڤی و پیڤه‌رێن نێڤده‌وله‌تی ژی دڤێت بهێنه‌ بكارئینان و هه‌موو كه‌سه‌كی ب ئازادنه‌ مافێ به‌رگریكرنێ ژ خوه‌ هه‌بیت، پێدڤیه‌ گرنگی ب پێگه‌هاندنا دادوه‌رێ خودان شاره‌زایی و ب شیان بهێته‌ دان، ده‌لیڤه‌ بۆ ئافره‌تێن دادوه‌رێن زێده‌تر بهێته‌ دان و بزاڤێن چر بهێنه‌ كرن بۆ چاكسازیێ د ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ریێ دا، ئه‌و دێ بیته‌ گاڤا ئێكێ و پێتڤی بۆ چاكسازیێ د بوارێن دی ژی دا.

ل ده‌مێ بجهئینانا قانوونان دا، دادوه‌ر هه‌ست ب كێماسیێن قانوونان دكه‌ن، له‌وما پێدڤیه‌ د پێداچوونا سیاسه‌تا سزایێ ل هه‌رێما كوردستانێ و د پرۆسا چاكسازیا دادپه‌روه‌ریێ دا، پشكدار بن، ب هه‌موو شێوه‌كی پشته‌ڤانیێ ل سه‌ربخوه‌یی و پاراستنا بێلایه‌نیا دادوه‌ری دكه‌م ژ پێخه‌مه‌ت دادپه‌روه‌ریێ و سه‌روه‌ریا قانوونێ بۆ وه‌لاتێ مه‌، ده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ و هه‌موو ئالی ژی پێدڤیه‌ د هاریكار و پشته‌ڤان بن بۆ سه‌ربخوه‌یا دداگه‌هان، پشته‌ڤان بن بۆ بجهئینانا بریارێن دادكه‌هان.

پێدڤیه‌ جڤاتا دادوه‌ریێ ل هه‌رێمێ په‌یوه‌ندیێن ب هێز ل گه‌ل جڤاتا دادوه‌ری یا فیدرالی و دادگه‌ها فیدرالی یا ئیراقێ دا هه‌بن، مفای ژ دووماهی پێشكه‌فتنێن ته‌كنۆلۆژیایی د بوارێ دادوه‌ریێ دا وه‌ربگرن، گرنگیێ ب په‌یمانگه‌ و سه‌رپه‌رشتیاریا دادوه‌ری بده‌ن، ئه‌ڤه‌ هه‌موو دبنه‌ ئه‌گه‌ر كو ب هێزتر گاڤان ب هاڤێژین.

ل دووماهیێ دووپات دكه‌م، دادوه‌ری ئێك ژ بنه‌مایێنمه‌ یێن هه‌ره‌ گرنگه‌، هه‌كه‌ ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ری یا ب هێز بیت، وه‌لات یێ پاراستی یه‌، جڤاك و تاك، باوه‌ریێ و ژێبوونێ بۆ وه‌لاتی دپارێزیت و به‌رده‌وام دبیت.

 

 

 

ئه‌ڤرۆ، قائید میرۆ

ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ بێ ئاریشه‌ هاتنه‌ راگه‌هاندن و لایه‌نێن دژی ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان نوكه‌ بزاڤان دكه‌ن د كابینا داهاتی یا حوكمه‌تا ئیراقێ دا پله‌ و پۆستێن باش بده‌ستڤه‌ بینن، په‌رله‌مانتاره‌كێ سه‌ركه‌فتیێ د هه‌لبژارتنێن ئیراقێ دا ژی دبێژیت، هنده‌ك لایه‌نان باوه‌ری ب قانوونێ نینه‌ و دخوازن ب زۆری ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان بهێنه‌ دوباره‌كرن ئه‌ڤه‌ژی مه‌حاله‌.

د. سه‌باح سوبحی، ئه‌ندامێ سه‌ركه‌فتی د هه‌لبژارتنێن ئیراقێ دا ژ پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) گۆت” ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان ب دلێ هنده‌ لایه‌نێن ئیراقێ نه‌بوویه‌، چونكه‌ وان د خۆلا بۆری یا جڤاتا نوونه‌ران ئ دا ده‌ستهه‌لات هه‌بوویه‌ و چه‌ندین كورسی هه‌بوون، به‌لێ به‌رۆڤاژی د هه‌لبژارتنێن ڤێجارێ دا وه‌كو پێدڤی كورسی بده‌ستڤه‌ نه‌ئینان و تووشی شكه‌ستنێ بوون، كو ئیرانێ پشته‌ڤانیا هنده‌ك وان لایه‌نان دكر ئه‌وێن ده‌نگێن پێدڤی نه‌ ئیناین، هه‌لبژارتنێن بۆری یێن ئیراقێ بشێوه‌كێ شه‌فاف بڕێڤه‌چوون و بۆ جارا ئێكێ كێمترین سكالا هه‌بوون لسه‌ر ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان، مخابن جادا ئیراقێ هاته‌ بكارئینان و خوه‌نیشادان دژی ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان هاتن كرن، ئه‌ڤه‌ژی بۆ ئه‌گه‌رێ گیرۆبوونا راگه‌هاندنا ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان، چونكه‌ هنده‌ك پێداچوون هاته‌كرن د ئه‌نجامێن وان دا و ئه‌و سندوق و ویستگه‌هێن گومان لسه‌ر هه‌ی ب ده‌ستی هاتن هژمارتن، نوكه‌ ئه‌و لایه‌نێن دژی ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنانن دخوازن دناڤا حوكمه‌تا نوو یا ئیراقێ دا پێگه‌هه‌ك هه‌بیت و پله‌ و پۆستێن باش بده‌ستڤه‌ بینن، ئه‌ڤه‌ژی پشتی بێ ئومێد بووین كو هه‌لبژارتن ناهێنه‌ دوباره‌كرن.

د.سه‌باح سوبحی ئاماژه‌كر” د هه‌لبژارتنێن خۆلا چوارێ دا سه‌خته‌كاریێن زۆر هاتبوونه‌كرن، ب گۆره‌ی قانوونا هژماره‌ ٣١ یا كۆمسیۆنێ دادگه‌ها فیدڕال رازی نه‌بوو ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنێن ئیراقێ بشێوه‌كێ گشتی بهێنه‌ دوباره‌كرن و هژمارتن، چونكه‌ ب گۆره‌ی قانوونێ دڤێت سكالا لسه‌ر هه‌موو هه‌لبژارتنان هه‌بیت، نابیت تنێ سكالا لسه‌ر چه‌ند ویستگه‌هان هه‌بیت و ده‌نگێن هه‌موو ئیراقێ بده‌ست بهێنه‌ هژمارتن، ل دووڤ قانوونا هژمار ٩ یا هه‌لبژارتنێن ئیراقێ سالا ٢٠٢٠ێ هاتیه‌ كو هه‌لبژارتن دێ بشێوه‌یه‌كێ ئه‌لكترۆنی بڕێڤه‌چن و بده‌ستی ناهێنه‌ هژمارتن، ب دیتنا من ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان بده‌ستی بهێنه‌ هژمارتن گومان تێدا هه‌یه‌ سه‌خته‌كاری تێدا بهێنه‌كرن، هه‌تا ئه‌و كۆمپانیا ئه‌لمانی ئاشكراكریه‌ هژمارتنا ده‌نگان ب ئامیرێن ئه‌لكترۆنی بێ ئاریشه‌ بڕێڤه‌چوویه‌، ده‌رگه‌هێ تۆماركرنا تانه‌یان ڤه‌كریه‌ بۆ هه‌موو لایه‌نێن پشكدار د هه‌لبژارتنان دا و هه‌ر كه‌س و لایه‌نه‌كێ به‌لگه‌ هه‌بن دڤێت ب رێیا قانوونێ داخوازا مافێ خوه‌ بكه‌ت، هه‌ر گاڤه‌كا ده‌رڤه‌ی قانوونێ دژی ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان بهێته‌ هاڤێتن دچیته‌ دچارچوڤێ ده‌رڤه‌ی قانوونێ دا و ناهێنه‌ قه‌بوولكرن، هنده‌ك ژوان هێزێن شكه‌ستن ئینای سه‌ر ب حه‌شدا شه‌عبی نه‌ و زێده‌تر باوه‌ری ب چه‌ك و هێزێ هه‌یه‌ نه‌كو هه‌لبژارتنان.

 

 

 

 

ئه‌ڤرۆ:

دوهی ئێكشه‌مبی 28/11/2021 سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ، نێچیرڤان بارزانی، پشكداری د ڤه‌كرنا كۆنفرانسێ “یه‌كسانیا جێنده‌ری و ستراتیژیه‌تا ب هێزكرنا پێگه‌هێ ئافره‌تێ ل هه‌رێما كوردستانا ئیراقێ دا” كر كو ب هه‌ڤپشكی د ناڤبه‌را زانكۆیێن سلێمانیێ، دهۆك، هه‌ولێر و كوردستان ل هه‌ولێرێ هاته‌ سازكرن.

د كۆنفرانسی دا كو هه‌ژماره‌كا به‌رچاڤ یا مێهڤانێن بیانی و ناڤخوه‌یی و بسپۆر و ئه‌كادیمی به‌رهه‌ڤ بووین، نێچیرڤان بارزانی، په‌یڤا ڤه‌كرنا كۆنفرانسی پێشكێش كر و ئه‌ڤه‌ ده‌قێ وێ یه‌:

خوه‌شحالم پێكڤه‌ پشكداریێ د كۆنفرانسێ (یه‌كسانیا جێنده‌ری و ستراتیژیه‌تا ب هێزكرنا پێگه‌هێ ئافره‌تان ل هه‌رێما كوردستانا ئیراقێ دا) دكه‌ین كو پشكه‌كه‌ ژ هه‌وا نیشتمانی بۆ به‌رهنگاریا توندوتیژیێ دژی ئافره‌تان. هیڤیدارم ئه‌نجام و راسپاردێنباش د ڤی كۆنفرانسی دا هه‌بن و مفا ژێ بهێته‌ وه‌رگرتن بۆ پاشه‌رۆژا ڤی كارێ گرنگ كو ل هه‌رێما كوردستانێ ده‌ستپێكری.

به‌حسێ یه‌كسانیا د ناڤبه‌را نێر و مێ، كور و كچ و زه‌لام و ژن، د بنه‌ره‌تدا به‌حسه‌كێ سیاسی یه‌، گرێدای مافێ تاكه‌كسی یه‌ ل جڤاكی. هه‌كه‌ ماف بۆ هه‌موو تاكان وه‌كو ئێك بن، ئانكو نابیت ره‌گه‌زه‌ك یێ دی په‌راوێز بكه‌ت، نه‌ڤه‌خوینیت، پشكداریێ پێنه‌كه‌ت، یان ژی سته‌مێ لێ بكه‌ت و ل گه‌لدا توندوتیژ بیت. گه‌له‌ك هۆكار یێن هه‌ین كو وه‌كریه‌ ئافره‌ت یا سته‌ملێكری بیت ل جڤاكێ مه‌، ژوان: شوودانا ب زۆری، كوشتن ب بهانه‌یا شه‌ره‌فێ، ده‌ستدرێژیا سێكسی، توندوتیژی دناڤ خێزانێ دا و ل ده‌رڤه‌ی خێزانێ، یان ژی په‌راوێزخستن و بن ده‌ستكرن. پشكه‌ك ژ وان هۆكاران بجهئینانا شاش یا داب و نه‌ریتایه‌، ئه‌م كو دژی رادوه‌ستین، د ئێك ده‌م دا هه‌م سته‌مێ ل سه‌ر ئافره‌تێ كێم دكه‌ین، هه‌م كرێتیه‌كێ ژی ل كه‌لتوورێ خوه‌ ناهێلین، پشكه‌كا دی ژ هۆكاران، تێگه‌هشتنا شاشه‌ بۆ ئایینی، ئه‌م ده‌مێ قه‌ده‌غه‌ دكه‌ین، ل گه‌ل وێ چه‌ندێ داینه‌ كو ئافره‌تێ د پارێزین، ئایینی ژی ژ تێگه‌هشتنا شاش دپارێزین، پشكه‌كا زۆر یا هۆكاران ژی ژ نه‌ ره‌وشه‌نبیریا تاكه‌كه‌سی ڤه‌یه‌، له‌وما ده‌مێ تاكه‌كس ل سه‌ر پرسا یه‌كسانیێ و ئازادیێ په‌روه‌رده‌ دكه‌ین، ئافره‌تێ ژی ژ توندوتیژیێ و سته‌مێ و چه‌وساندنێ د پارێزین. ئاخڤتنا من ئه‌وه‌ كو پێدڤیه‌ ئه‌ڤه‌ هه‌ر ژ خواندنا سه‌ره‌تایی ڤی كولتووری د مێشكێ زارۆیێن مه‌دا بهێته‌ جهگیركرن.

باوه‌ریا مه‌ ئه‌وه‌: نابیت جڤاك ب شێوه‌كی بیت كو شیانێن ئافره‌تێ سنووردار بكه‌ت، یان ب شێوه‌كی ره‌فتارێ ل گه‌ل ئافره‌تێ دا بكه‌ تكو ژێرده‌ست بكه‌ت، بزاڤا مه‌ بۆ وێ چه‌ندێ یه‌ جڤاكی بكه‌ین وی ناڤه‌ندی كو تێدا ئافره‌ت ژی وه‌كو زه‌لامی، ئه‌و ئازادی هه‌بیت شیانێن خوه‌ پێشڤه‌ ببه‌ت، شیانێن په‌روه‌رده‌یی، هونه‌ری، سیاسی، پیشه‌یی و ئابووری، ئانكو كارێ مه‌ د پرسا یه‌كسانیا هه‌ردو ره‌گه‌زه‌دا، به‌رسڤه‌كا سیاسی یه‌ بۆ كۆمه‌كا په‌یكه‌رێن جڤاك یكو نیڤا جڤاكی په‌راویز دكه‌ن ل سه‌ر بنه‌مایێ جوداهیا ره‌گه‌زی.

ل ڤێرێ راستیه‌ك یا هه‌ی دخوازم به‌رچاڤ بكه‌م: گه‌له‌ك به‌حسێ یه‌كسانیێ د ناڤبه‌را دو ره‌گه‌زان دهێته‌ كرن، دخوازم تێگه‌هشتنا خوه‌ بۆ یه‌كسانیێ د ناڤبه‌را زه‌لامی و ئافره‌تێ دا د ئێك ئارمانجا گشتگیر دا به‌رچاڤ بكه‌م: ئارمانجا مه‌ ئه‌وه‌ جڤاكه‌كی ئاڤا بكه‌ین كو تێدا زه‌لام و ژن وه‌كو ئێك مفاداربن ژوان ده‌لیڤێن بۆ په‌یدا دبن، وه‌كو ئێك مفادار ببن د مافێن خوه‌دا. وه‌كو ئێك بشێن ئه‌ركێن خوه‌ بجهبینن. ب جۆره‌كی كو هه‌ردو ره‌گه‌ز ب یه‌كسانی بوار پێ بهێته‌ دان بۆ پشكداریا ئابووری، بۆ دروستكرنا بریارێ، بۆ ئه‌زموونكرنا خواستێن وان و بۆ ده‌سته‌به‌ركرنا پێدڤیێن وان.

ئانكو ئه‌ڤ به‌حسه‌ زێده‌تره‌ ژ یه‌كسانیێ د پشكداریكرنێ دا، ئه‌ڤ به‌حسه‌ گرێدایه‌ ب مافێ ئافره‌تێ وه‌كو تاك، كو ب پشتراستی ڤه‌، چاسپاندنا هه‌ر مافه‌كی پێدڤی ب قانوونێ و كارێ ده‌زگه‌هی هه‌یه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ، ئه‌م ل هه‌رێما كوردستانێ كارێ مه‌ ل سه‌ر هه‌ردو بنه‌مایێن چه‌سپاندنا مافێ ژنێ كریه‌، ئه‌وژی ب رێیا راستڤه‌كرنا قانوونا بارێ كه‌سایه‌تی و ب رێیا ب ده‌زگه‌هكرنا مافێ ئافره‌تێ، به‌لێ یه‌كسانی ئامرازه‌ و ئازادكرنا تاك و ئازادكرنا ئافره‌تێ، ئارمانجه‌.

ئازادكرن ب دو رامانا دهێت: ئازادكرن ژ سته‌م و ئازادكرن بۆ بجهئینانا ئه‌ركی. باوه‌ریا مه‌ ئه‌وه‌ كو ئه‌ڤ دو جۆرێن ئازادیێ، د به‌رژه‌وه‌ندیا ژناندایه‌، ل ده‌ستێكێ پێدڤیه‌ ئه‌م ئافره‌تێ ئازاد بكه‌ین ژ كۆمه‌كا هۆكاران كو شیانێَن وێ چارچۆڤه‌كرینه‌، هه‌كه‌ مه‌ ئه‌و كر ئه‌ڤجا ئافره‌ت دێ شێت ئازاد بیت بۆ ڤه‌دیتنا شیانێن خوه‌ د جڤاكی دا.

ئێك: ئازادكرنا ژنان ژ نه‌یه‌كسانیێ، تنێ ئێك ژ گاڤانه‌، كۆمه‌كا گاڤێن دی یێن هه‌ین، وه‌كو ئازادكرنا وان ژ توندوتیژیێ (دناڤ خێزانێ دا و ل جڤاكیدا ژی)، ئازادكرنا وان ژ بێ ژێده‌ریا داهاتی و هه‌ژاریێ و ئازادكرنا وان ژ سته‌ما جڤاكی و بێكاریێ د جڤاكیدا.

دوو: ئازادكرنا وان بۆ ئه‌نجامدانا ئه‌كری. ئافره‌ت وی ده‌می ئازاد دبیت بۆ ئه‌نجامدانا كاری كو ئه‌رك پێ دهێته‌ سپاردن. تنێ ده‌مه‌كی یا ئازاده‌ كو وه‌كو بكه‌ره‌كێ كارا د جڤاك یدا ره‌فتار دگه‌لدا دهێته‌ كرن و بوار بۆ دهێته‌ ره‌خساندن تاكو ل دووڤ خواستا خوه‌ وی بیاڤی ب هه‌لبژێریت كو ب رێیا وی بشێت زۆرترین خزمه‌تێ بگه‌هینیته‌ جڤاكی.

هه‌كه‌ ژن ب وی رامانی یا ئازاد بیت، ل گه‌ل وێ چه‌ندێ دا كو ئه‌ركێ دایكاتیێ بجه دئینیت، دشێت مل ب ملێ زه‌لامی، خودانا ئابوورێ سه‌ربخوه‌ یێ خوه‌ بیت، دشێت ببیته‌ نوژدار، ببیته‌ ئه‌ندازیار، مامۆستا، نڤیسه‌ر، ڤه‌كۆله‌ر، ره‌خنه‌گر، سیاسه‌تمه‌دار، چالاكڤان، میدیاكار، پێشره‌و. هه‌تاكو دشێت ببیته‌ پۆلیس و ئاشتیا جڤاكی بپارێزیت، یان ژی ببیته‌ پێشمه‌رگه‌ و پارێزه‌را ئاخ و نیشتمانی بیت، هه‌كه‌ حه‌ز ژی بكه‌ت دشێت ببیته‌ سه‌رۆك ژی، ئه‌وژی كێشه‌یه‌ك نینه‌، له‌وما نابیت ژن ژ شیانێن خوه‌ بهێنه‌ جوداكرن، چونكه‌ په‌راوێزخستنا وان دێ زیانێ گه‌هینیته‌ هه‌موو جڤاكێ مه‌، نابیت ئافره‌ت بهێته‌ خستن ل به‌رده‌م جۆره‌كێ بژارده‌یان، هه‌كه‌ ئێك ژوان هه‌لبژارت، ده‌سته‌به‌رداری یێن دی ببیت. بۆ نموونه‌ د ناڤبه‌را مال و كارێ ده‌رڤه‌ دا، تنێ ئێك ژ وان ب ره‌وا بۆ بهێته‌ دیتن ! ئه‌ڤه‌ یا دروست نینه‌، به‌لكو دڤێت سه‌قایێ مال ب شێوه‌كی بیت، یێ هاریكار بیت بۆ كارێ وان یێ ده‌رڤه‌. ب هه‌مان شێوه‌، كارێ وان یێ ده‌رڤه‌ ب شێوه‌كی بهێته‌ رێكخستن كو زیانێ ب ئه‌رك و پێگه‌هێ وان نه‌گه‌هینیت ل مال، هه‌كه‌ بریار دا ژی ببن هه‌ڤژین و دایك، ئه‌ڤ باوه‌ره‌ بۆمه‌ تنێ درووشمه‌ك نینه‌، به‌لكو جیهانبینینا مه‌یه‌، جیهانبینیه‌ك كو ل ده‌ف مه‌ سێ ره‌هه‌ند یێن هه‌ین: ره‌خنه‌یه‌، بۆچوونه‌، نه‌خشه‌رێ یه‌. ره‌خنه‌یه‌ ل قورخكاریا تایێن ژیانێ ب تنێ ژلایێ زه‌لامی ڤه‌، ئه‌ڤ قورخكاریه‌ دڤێت بهێته‌ راستڤه‌كرن بۆ وێ چه‌ندێ ئافره‌ت ژی د تایێن ژیانێ مه‌ پشكدار بن، بۆچوونه‌: جڤاكێ مه‌ یێ زه‌نگینه‌ ب داهێنانێن زه‌لام و ژنێ ب پشكداری و كارێ هه‌ردو ره‌گه‌زان، بۆ وێ چه‌ندێ هه‌ردو ره‌گه‌ز تێدا سه‌ربه‌ست بن و ل جوانیێن ژیانێ زێده‌ بكه‌ن، نه‌خشه‌رێ یه‌: چونكه‌ مه‌ ب شێوه‌كێ كریاری، د ماوێ بیست سالێن بۆری دا ب سێ میكانیزمان كار ل سه‌ر كێمكرنا په‌راوێزخستنا ئافره‌تێ كریه‌ ل هه‌موو ره‌هه‌ندێن ژیانێ:

ئێك: ب رێیا راستڤه‌كرنا قانوونان ب تایبه‌ت قانونا بارێ كه‌سایه‌تی یا ئیراقی، ب دیاركری ژی قانوونێن سالێن 1959 و 1969 بۆ نه‌هێلانا توندوتیژیێ دژی ئافره‌تان.

دوو: ب رێیا ده‌زگه‌هكرنا یه‌كسانیا هه‌ردو ره‌گه‌زان، ب تایبه‌تی جهكرتنا ژنی ل ده‌زگه‌هێن فه‌رمی و رێكستنا وان ده‌زگه‌هان ب جۆره‌كی كو رۆل و پێگه‌هێ ژنان بهێته‌ پاراستن.

سێ: ب رێیا هاندانا ژنان بۆ پشكداریا وان یا سیاسی، ب تایبه‌تی ژی زێده‌كرنا رێژا كۆتا ل په‌رله‌مانی ژ 25% بۆ 30% ب مه‌ره‌ما زێده‌كرنا به‌رهه‌ڤكرنا ئافره‌تان ل ده‌ستهه‌لاتا قانووندانانێ و دروستكرنا بریارێ دا.

ب كۆرتی: كارێن مه‌ بۆ ب هێزكرن و پشته‌ڤانیكرنا ژنایه‌ بۆ وێ چه‌ندێ بشێن شیانێن خوه‌ بجه بگه‌هینن. به‌لێ دشێین بێژین: مه‌ یا شیای خزمه‌ته‌كا بنه‌ره‌تی بۆ پرسێن یه‌كسانیا زه‌لامی و ئافره‌تێ بكه‌ین، به‌لێ به‌ربه‌ست هه‌ر یێن ماین و پێدڤیه‌ بزاڤێن جدی بهێنه‌ كرن بۆ نه‌هێلانا وان به‌ربه‌ستان كو د ڤی بواری دا تووشی هه‌رێما كوردستانێ دبن. بۆ بنبركرنا وان، مه‌ پێدڤی ب هاریكاریا هه‌ردو ره‌گه‌زایه‌ . ئه‌ڤ هاریكاریه‌ ژی تنێ ل ده‌مه‌كی به‌رهه‌مدار دبیت كو هه‌ردو ره‌گه‌ز، وه‌كو تمامكه‌رێن هه‌ڤدو، هه‌ڤدو بخوینن و رێزا هه‌ڤپشك و بهایێ هه‌ڤپشك یێ هه‌ردولا كۆم بكه‌ت.

نه‌ته‌وه‌ وكولتوور و ئایینی، ئه‌و بریاره‌ یا بۆمه‌ دای كو دو ره‌گه‌زێن نێر و مێ، تمامكه‌رێن هه‌ڤدونه‌، هاریكارێن هه‌ڤدونه‌، پێكڤه‌ژیانێ به‌رهه‌م دئینن، وه‌كو ئێك بها یێ هه‌ی، وه‌كو ئێك د گرنگن بۆ دروستكرن و مان و به‌رده‌وامیا ژیانێ، ئه‌ڤه‌ هه‌موو نه‌ كێشه‌ ل گه‌ل ئایینی هه‌یه‌ و نه‌ ل گه‌ل كولتووری، هه‌موو رێیه‌كێ دده‌نه‌ مه‌، گرنگ ئه‌وه‌ ئه‌و دو ره‌گه‌ز سته‌مێ ل هه‌ڤدو نه‌كه‌ن، بنه‌مایێ ب دووماهیئینانا سته‌مێ ژی پاراستنا مافی یه‌، له‌وما پێدڤیه‌ هه‌ردو ره‌گه‌ز وه‌كو ئێك ماف هه‌بیت، وه‌كو ئێك ئه‌رك پێ بهێنه‌ سپاردن، وه‌كو ئێك رێز ل جوداهیێن وان بهێته‌ گرتن و وه‌كو ئێك ده‌لیڤه‌ بۆ بهێنه‌ ره‌خساندن.

بلا وێ چه‌ندێ ژی بینینه‌ بیرا خوه‌، ئه‌وا بوویه‌ به‌ربه‌ست ل به‌رانبه‌ر ئافره‌تێ، تنێ زه‌لام نینه‌، هه‌كه‌ زه‌لامه‌ك بیت و سته‌مێ بكه‌ت، پێدڤیه‌ ده‌ستێ وی بهێته‌ گرتن و بوار پێ نه‌هێته‌ دان، به‌لێ هنده‌ك جاران ئه‌وا سته‌مێ ل ژنێ دكه‌ت، دبیت ئافره‌ته‌كا دی بیت كو پێدڤیه‌ بهێته‌ په‌روه‌رده‌كرن یان ژی دبیت هنده‌ك شایێن داب و نه‌ریتان بن كو پێدڤیه‌ بهێنه‌ بنبركرن، دبیت هنده‌ك قانوون بن كو پێدڤی ب راستڤه‌كرنانه‌ و بهێنه‌ راستڤه‌كرن. دبیت هه‌تا سیسته‌مه‌كێ سیاسی بیت و پێدڤی ب ڤه‌كرنا زێده‌تر هه‌بیت ب روویێ پشكداریكرنا ژنان.

پێدڤیه‌ ئافره‌ت یا ئازاد بیت، ئازاد ژ توندوتیژیێ و چه‌سپاندنێ بۆ وێ چه‌ندێ بشێت د بوارێن گشتی دا مل ب ملێ زه‌لامی رۆل هه‌بیت د پێشخستنا بوارێن جودا دا.

هه‌روه‌سا من دڤێت ب ڤێ هه‌لكه‌فتی یادا دو خانمێن كارا بكه‌م، (مهاباد قه‌ره‌داخی) و (نه‌مام غه‌فووری) كو خزمه‌ته‌كا زۆر دڤی بواری دا كریه‌ و مخابن هه‌ردویان ب كورۆنایێ وه‌غه‌ركر.

هه‌روه‌سا به‌رده‌وام دڤێت د ڤان هه‌لكه‌فتان دا ب رێزڤه‌ یادا زانایێ ناڤدار مسته‌فا زه‌لمی بكه‌ین كو ژ روویێ قانوونی ڤه‌ بزاڤ و وه‌ستیانه‌كا مه‌زن دیتیه‌ و خزمه‌ته‌كا مه‌زن بۆ پاراستنا مافێن ئافره‌تێ و یه‌كسانیێ كریه‌.هه‌روه‌سا دخوازم سوپاسیه‌كا تایبه‌ت یا مامۆستایێن ئایینی ژی بكه‌ مكو د وی ده‌می دا هاریكاریه‌كا ئێكجار مه‌زن یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كر بۆ تێگه‌هشتنا زێده‌تر یا جڤاكی بۆ مافێن ئافره‌تێ، هیڤیدارم به‌رده‌وام جڤاكی تێبگه‌هینن ل سه‌ر یه‌كسانیێ، مافێن ئافره‌تێ، توندوتیژیێ وپێدڤی ئه‌ڤ چه‌نده‌ ببیته‌ به‌رنامێ به‌رنامێ هه‌وه‌ یێ رۆژانه‌.

 

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، مه‌سرور بارزانی، ب مه‌ره‌ما ژ نێزیك ئاگه‌هداربوون ژ گیروگرفتێن قوتابیان، ل هه‌ولێرێ ل گه‌ل هژماره‌كا قوتابیێن زانكۆیێن هه‌رێما كوردستانێ كۆمبوو.

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل ده‌ستپێكا كۆمبوونێ ل گه‌ل قوتابیان گۆت” دخوازم دانوستاندنه‌كا راشكاوانه‌ ل گه‌ل هه‌وه‌ بكه‌م و گوه ل بۆچوونێن هه‌وه‌ بگرم، بۆ وێ چه‌ندێ بزانم داخوازیێن هه‌وه‌ چنه‌”.

مه‌سرور بارزانی گۆت ژی” ئه‌م دزانین د وه‌لاته‌كی دا دژین، مخابن ب درێژیا دیرۆكێ تووشی چه‌ندین قه‌یران و كێشه‌ و مه‌ینه‌ت و هێرش و غه‌در و سته‌ما دیرۆكی ب سه‌ر ڤی وه‌لاتی هاتیه‌ كرن، ب تایبه‌تی وه‌كو مه‌ دیتی ل ڤێ دووماهیێ ره‌فتار ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ هاتیه‌ كرن، دزانین نه‌ته‌وه‌ و خه‌لكه‌كێ مه‌غدورین ب هه‌موو نه‌ته‌وه‌ و پێكهاتێن كو ل كوردستانێ دژین، هه‌موو بزاڤه‌ك هاتیه‌ كرن كو نه‌هێلن ئه‌م ل سه‌ر پیێن خوه‌ راوه‌ستین، هه‌موو ده‌مه‌كی وه‌سا هاتیه‌ كرن لایه‌نێن دی ژی مفای جوداهیا دناڤ مه‌دا وه‌ربگرن، ژ كێشه‌ و قه‌یرانێن كو هنده‌ك جاران دهێنه‌ دروستكرن”.

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ، ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ دا” چه‌ندین ئه‌رك ل سه‌ر ملێن مه‌ یێن هه‌ین، ئه‌ركێ سه‌ره‌كی یێ مه‌ ئه‌وه‌ ڤێ ئه‌زموونێ و كیانی بپارێزین وپاشه‌رۆژه‌كا باشتر بۆ نفشێ داهاتی دروست بكه‌ین، ژ بلی وێ چه‌ندێ ئه‌ركه‌كێ دی ئه‌وه‌ هه‌ر وه‌لاتیه‌كێ بشێت خوه‌ پێبگه‌هینیت و كارێ خوه‌ بكه‌ت، رۆلێ خوه‌ دناڤ جڤاكی دا ببینیت و پێشڤه‌ ببه‌ت”.

مه‌سرور بارزانی زیچده‌تر بۆ قوتابیان گۆت” ئه‌ز دزانم هه‌وه‌ كێشه‌ یێن هه‌ین، به‌لێ ل هه‌موو كوردستانێ كێشه‌ یێن هه‌ین، به‌حسێ هه‌ر ته‌خ و چینه‌كێ بكه‌ین، دبیت چه‌ندین گیروگرفت هه‌بن، چاره‌سه‌ركرنا كێشان ب وێ چه‌ندێ دهێته‌ كرن كو دانوستاندنێ ل گه‌ل هه‌ڤدو بكه‌ین، گه‌هێ خوه‌ بده‌ینه‌ هه‌ڤدو و پیچكڤه‌ هه‌ست ب به‌رپرسیاره‌تیێ بكه‌ین، حوكمرانی تنێ ئه‌و نینه‌ حوكمه‌ته‌ك حوكمرانیێ بكه‌ت و وه‌لاتی ژی تنێ گوهدار بیت، به‌لكو هه‌ردولا پێكڤه‌ كار بكه‌ن، ئه‌رك و ماف بۆ هه‌ردویانه‌، دڤێت ئه‌و ئه‌رك و مافه‌ به‌رپرسیاره‌تیا هه‌ڤپشك بیت، ئه‌م هه‌موو پێكڤه‌ كارێ خوه‌ بكه‌ین و گوه ل هه‌ڤدو بگرین و د خزمه‌تا هه‌ڤدو دا بین، بۆ وێ چه‌ندێ مه‌ مفایێ زێده‌تر بۆ خه‌لكی و وه‌لاتێ خوه‌ هه‌بیت”.

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، راگه‌هاند ژی” من گوهلێبوویه‌ ل ڤێ دووماهیێ هنده‌ك گیروگرفت ل پشكێن ناڤخوه‌یی هه‌بوون، پێدڤیه‌ بهێنه‌ چاره‌ركرن، داخوازیێن هه‌وه‌ به‌رده‌وام یێن گه‌هشتین و هه‌موو بزاڤه‌كێ ژی دكه‌ین بۆ چاره‌سه‌ركرنا وان گرفتان، ژلایه‌كی دی ڤه‌ مه‌ دیت كو خوه‌نیشادان هاته‌ كرن، خوه‌نیشادان ژی مافه‌كێ ئاسایی یه‌ و هه‌موو ته‌خ و چینه‌ك دشێت ب شێوه‌كێ ئارام و ئاشتیانه‌ خوه‌نیشادانێ بكه‌ت و حوكمه‌ت پشته‌ڤانیێ ل خوه‌نیشادانێن ئاشتیانه‌ دكه‌ت، به‌لێ ئاراسته‌كرنا خوه‌نیشادانان ب شێوازه‌كێ دی یان هنده‌ك كه‌سێن دی خوه‌ بێخنه‌ دناڤدا كو تێدا نه‌گامی و توندوتیژی دروست ببیت، ئه‌ڤه‌ نه‌ خزمه‌تا مافێن قوتابیان و نه‌ داخوازیێن وان دكه‌ت و نه‌ چاره‌سه‌ریا گرفتان دكه‌ت، به‌رۆڤاژی كێشان زێده‌تر لێ دكه‌ن و رێ دده‌ت خه‌لكه‌كێ دی مفای ژ وان خوه‌نیشادانان وه‌رگرن، ژ به‌ر وێ چه‌ندێ داخواز ژ هه‌موو خوه‌شك و برایێن خوه‌شتڤی دكه‌م، هه‌كه‌ خوه‌نیشادانێ دكه‌ن، بلا خوه‌نیشادانێن ئاشتیانه‌ و ئارام بن، گه‌له‌ك ب مه‌ده‌نیانه‌ داخوازیێن خوه‌ پێشكێش بكه‌ن، یان هه‌موو جار هوون دشێن نوونه‌رێن خوه‌ بهنێرن بۆ گه‌هاندنا داخوازیێن خوه‌ بۆ حوكمه‌تێ”.

سه‌باره‌ت خوه‌نیشادانێن ڤێ دووماهیێ، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ گۆت” ئه‌وا مه‌ دیتی ژ سوتنا باره‌گه‌هان و هێرش ل سه‌ر هه‌ڤدو، توندوتیژی و خوین رشتن، ب راستی مه‌ هه‌موویان ئازار دده‌ت، باوه‌رناكه‌م كه‌س ژ هه‌وه‌ ژی كه‌یف ب ڤێ چه‌ندێ بهێت، به‌لێ بۆچی رێ بهێته‌ دان كه‌سه‌كێ دی بهێت ب ناڤێ خوه‌نیشادانێ، ئه‌جندێن سیاسی یێن خوه‌ ب ناڤێ قوتابی بجهبینیت، به‌ری هه‌موو كه‌سه‌كی پێدڤیه‌ هوون خودانێن ڤی وه‌لاتی بن، به‌ری هه‌موو كه‌سه‌كی پێدڤیه‌ هوون نه‌هێلن هیچ كه‌سه‌ك بهێته‌ و خوه‌نیشادانێ ب ده‌لیڤه‌ ببینیت ومفای ژ قوتابی و جهێ قوتابیان وه‌ربگریت”.

مه‌سرور بارزانی بۆ قوتابیان گۆت ژی” داخوازیه‌كا برایانه‌ ژ هه‌وه‌ دكه‌م، هوون پێشمه‌رگێن قوتابی بن، به‌ری هه‌موو كه‌سه‌كی به‌رگریێ ژ كه‌رامه‌ت و ماف و سومبوولێ وه‌لاتێ خوه‌ بكه‌ن، باوه‌ر بكه‌ن گه‌له‌ك جهێ داخێ بوو ده‌مێ مه‌ دیتی ب پێیان چووینه‌ سه‌ر ئالایێ كوردستانێ كو بێ رێزی و بێ حورمه‌تی به‌رامبه‌ر سومبووله‌كی هاته‌ كرن كو بوویه‌ به‌رگێ چه‌ندین شه‌هیدان، ب هزاران شه‌هید ل بن وی ئالایێ هاتینه‌ ڤه‌شارتن، ئه‌ڤجا بێ رێزیكرن ب وی چاوان داخوازیا قوتابیانه‌؟، چاوان ئه‌ڤه‌ گرفتان چاره‌سه‌ر دكه‌ت، یا دیاره‌ ده‌سته‌ك یێ هه‌ی خواستیه‌ مفای ژ هێز و شیانێن قوتابیان وه‌ربگریت، بۆ وێ چه‌ندێ بهێت هیچ بهایه‌كێ نیشتمانی و خوه‌شتڤیه‌كێ بۆ وه‌لاتێ مه‌ نه‌هێلیت، پێدڤیه‌ هوون به‌ری هێزێن ئه‌منی و فه‌رمی رێگریێ ل وێ چه‌ندێ بكه‌ن كو سڤكاتی ب سمبوول و كه‌رامه‌تا وه‌لاتێ مه‌ بهێته‌ كرن، ئه‌ز یێ پشت راستم ئه‌ڤه‌ كارێ قوتابیان نه‌بوو، هه‌ر كه‌سه‌كێ ئه‌ڤ كاره‌ كری حوكمه‌ت لێ بێده‌نگ نابیت، ئه‌وێن بێرێزیێ به‌رامبه‌ر ئالایێ كوردستانێ بكه‌ن پێدڤیه‌ روو ب روویێ قانوونێ بهێنه‌ كرن، ب توندترین شێوه‌ ئه‌م ئیدانا ڤان جۆره‌ كاران دكه‌ین، د هه‌مان ده‌م دا ئیدانا روو ب روویا توند دكه‌ین، چ ژلایێ هێزان به‌رامبه‌ر قوتابیان هاتبیته‌ كرن، چ ژلایێ هنده‌ك كه‌سان كو ب ناڤێ قوتابیان هێرشی هێزێن ئه‌منی كریت، ئه‌ڤه‌ توندوتیژی و دروستكرنا هه‌نگامێ یه‌، ب هیچ شێوه‌كی ل گه‌ل مافێن قوتابیان ئێك ناگریت، له‌وما پێرابوونێن قانوونی یێن هه‌ین كو پێدڤیه‌ ب رێیا وان چاره‌سه‌ر بكه‌ین، هیڤیدارم زوو ژی بهێنه‌ چاره‌سه‌ركرن”.

ل دۆر ده‌رمالێن قوتابیان، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ گۆت” ئه‌و زانكۆیێن حكومی، د بێ به‌رامبه‌رن، حوكمه‌ت بێ به‌رامبه‌ر خواندنێ بۆ وه‌لاتیان و ئه‌و قوتابیێن دهێن ل وان زانكۆیان دخوینن دابین دكه‌ت، داخوازكرنا ده‌رمالان بۆ وێ چه‌ندێ خواندنه‌كا بێ به‌رامبه‌ر بهێته‌ كرن، باوه‌ر بكه‌ن ل هیچ جهه‌كێ ل جیهانێ نینه‌، تشتێ وه‌سا نینه‌ كو بێژی ئه‌ز بێ به‌رامبه‌ر دخوینم، گۆژمه‌كێ پاره‌ی ژی بده‌نه‌ من بۆ به‌رده‌وامی دانێ ب خواندنا خوه‌، زانكۆیێن دی یێن هه‌ین د ئه‌هلی نه‌ و خه‌لكه‌ك یێ هه‌ی كود بیت شیانێن وان دباش بن، پاره‌ی ژی دده‌ن تاكو بخوینن، یان ژی هنده‌ك جاران نموونا ده‌رڤه‌ دئینن، بۆ نموونه‌ دبێژن ل ئه‌ورۆپا وه‌سایه‌ یان ژی ل ئه‌مریكا یان ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتی وه‌سایه‌، قه‌ر ب قوتابی دهێته‌ دان، راسته‌، ئه‌و ل هه‌موو جهێن پێشكه‌فتی ل جیهانێ، هه‌كه‌ مه‌ بڤێت چاڤ ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتی بكه‌ین، بۆ وێ چه‌ندێ تنێ ل به‌رچاڤێن هه‌وه‌ رۆهن بیت، ل وان وه‌لاتان خواندن بێ به‌رامبه‌ر نینه‌، به‌لكو پێدڤیه‌ هه‌ر قوتابیه‌ك پاره‌ی بده‌ت، به‌لێ ئه‌و چ دكه‌ن، به‌نك قه‌ران دده‌تێ كوپ اشی ب قست پارێ خواندنا خوه‌ بده‌نه‌ زانكۆیان، حوكمه‌ت قه‌ران ناده‌ت، به‌لكو به‌نك دده‌ت، بۆ وێ چه‌ندێ تاكو قوتابی بشێت پارێ خواندنا خوه‌ بده‌ت، ل ڤێرێ خواندنگه‌ه یا بێ به‌رامبه‌ره‌، ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ نزانم ئه‌و داخوازیه‌ بۆچی وه‌سا هاته‌ ئازراندن، بۆچی وه‌سا هاته‌ به‌حسكرن، پرسا ده‌رمالان ل سالا 2014 نه‌مایه‌، ل ده‌مێ خوه‌ ل ئیراقێ ژی هه‌بوون كو ل وێرێ ژی نه‌ماینه‌، پشتی 2014 ودروستبوونا قه‌یرانا دارایی پرسا ده‌رمالان نه‌مایه‌”.

 

 

ئه‌ڤرۆ:

جێگرێ سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ، هێمن هه‌ورامی، دووپاتی ل پێدڤیا ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل ژڤانێ خوه‌ دكه‌ت و رادگه‌هینیت، هه‌ر لایه‌نه‌كێ دخوازیت هه‌لبژارتن ل ژڤانێ خوه‌ دا بهێنه‌ ئه‌نجامدان، بلا رێگریێ نه‌كه‌ت.

هێمن هه‌ورامی، جێگرێ سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ د داخۆیانیه‌كا رۆژنامه‌ڤانی دا، گۆت” مه‌ وه‌كو سه‌رۆكاتیا په‌رله‌مانێ كوردستانێ داخواز ژ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی كریه‌ ژ روویێ لۆجستی و ته‌كنیكی ڤه‌ هاریكاریا كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لبژارتن وراپرسیێ بكه‌ت تاكو هه‌لبژارتن د ده‌مێ خوه‌ دا بهێنه‌ ئه‌نجامدان”.

جێگرێ سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ گۆت ژی” هه‌كه‌ هه‌ر لایه‌نه‌ك دخوازیت هه‌لبژارتن بهێنه‌ ئه‌نجامدان، پێدڤیه‌ رێگر نه‌بیت و مه‌ داخواز ژ هه‌موو لایه‌نان كریه‌ هه‌كه‌ دخوازن ب هه‌ر شێوه‌كی هه‌لبژارتن بهێنه‌ ئه‌نجامدان، بلا دانوستاندن بهێته‌ كرن تاكو به‌ری ب دووماهیا هاتنا وه‌رزێ قانوون دانانێ بشێین كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لبژارتن و راپرسیێ ل هه‌رێما كوردستانێ كارا بكه‌ین”.

هێمن هه‌ورامی دووپاتی ل وێ چه‌ندێ كر كو هه‌كه‌ هه‌لبژارتن ل ده‌مێ خوه‌ نه‌هێنه‌ ئه‌نجامدان، دڤێت هه‌تا هه‌یڤا شوباتا 2022 كۆمسیۆن به‌رهه‌ڤ بیت و ئه‌و لایه‌نێن كاری بۆ كێمكرنا كورسیێن كۆتا پێكهاتان دكه‌ن، جهێ قه‌بوولێ نینه‌ و بگره‌ پێدڤیه‌ بهێنه‌ زێده‌كرن.

جێگرێ سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ دووپات كر ژی كو” پێدڤیه‌ هه‌لبژارتن ل ژڤانێ خوه‌ دا بهێنه‌ ئه‌نجامدان و دیارده‌یا پاشخستنا هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ كێماتیه‌كه‌ بۆ هه‌رێما كوردستانێ”.

ئه‌ڤرۆ:

رێكخه‌رێ كاروبارێن رۆژهه‌لاتا ناڤین و باكورێ ئه‌فریقیا ل كوچكا سپی د چارچۆڤێ ب رێڤه‌چوونا كۆربه‌ندێ (دیالۆكا مه‌نامه‌ 2021) كو ل وه‌لاتێ به‌حرێن دهێته‌ ئه‌نجامدان، بۆ راگه‌هاندنا كوردستانێ دیاركر كو هه‌ڤپشكیا وه‌لاتێ وی ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ دێ یا به‌رده‌وام بیت.

برێت مه‌كگورك، رێكخه‌رێ كاروبارێن رۆژهه‌لاتا ناڤین و باكورێ ئه‌فریقیا ل كوچكا سپی سه‌باره‌ت دیدارا وی ل گه‌ل مه‌سرور بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل وه‌لاتێ به‌حرێن گۆت” كۆمبوونه‌كا نایاب بوو و مه‌ به‌حسێ چه‌ندین بابه‌تان كر و من دوباره‌ سوپاسیا وێره‌كی و قه‌هره‌مانیا پێشمه‌رگه‌ی كر د شه‌رێ دژی داعشێ دا”.

مه‌كگوركی گۆت ژی” من دووپاتی ل سه‌ر پشته‌ڤانیا به‌رده‌وام یا ئه‌مریكا بۆ مه‌شقكرنا هێزێن چه‌كدار یێن ئیراقی، ب هێزا پێشمه‌رگه‌ی ڤه‌، ئه‌ڤه‌ ژی بابه‌ته‌كه‌ كو ئه‌مریكا یا پێگیره‌ پێ و ئه‌م به‌رده‌وام سوپاسدارێن ڤێ هه‌ڤپشكیێ نه‌ و ئه‌ڤه‌ ژی دێ هه‌ڤپشكیه‌كا به‌رده‌وام بیت، له‌وما گه‌له‌ك كارێن هه‌ڤپشك یێن ماین، بكه‌ین”.

ل رۆژا شه‌مبیێ 20/11/2021 مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل باژێرێ مه‌نامه‌ پایته‌ختێ وه‌لاتێ به‌حرێن، ل گه‌ل برێت مه‌كگورك، رێكخه‌رێ رێكخه‌رێ كاروبارێن رۆژهه‌لاتا ناڤین و باكورێ ئه‌فریقیا ل كوچكا سپی كۆمبوو، د دیداره‌كێ دا گوهۆرین و پێشهاتێن ده‌ڤه‌رێ و ره‌وشا گشتی یا ئیراقێ پشتی هه‌لبژارتنان و په‌یوه‌ندیێن هه‌رێمێ و ئه‌مریكا هاتبوونه‌ به‌حسكرن.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com