NO IORG
نووترين نووچه
هه‌لبژارتى2

 

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ ئینستیۆتا ڤه‌كۆلینێن ئه‌مریكی – كوردی، كاروخ خوشناو، راگه‌هاند، هه‌ر هاریكاریه‌ك د چارچۆڤێ رێككه‌فتنا ستراتیژی یا ئه‌مریكا و ئیراقێ (دیالۆكا ستراتیژی) كو پێشكێشی ئیراقێ دهێته‌ كرن، پشكا هه‌رێما كوردستانێ ژی تێدایه‌، بۆ ئه‌مریكا پێگه‌هێ جوگرافیێ كوردستانێ یێ گرنگه‌ و دخوازیت كوردستان خودانا ژێرخانه‌كا ئابووری یا ب هێز بیت و باشترین نموونه‌ بۆ ڤێ چه‌ندێ نوكه‌ هژماره‌كا كۆمپانیێن ئه‌مریكی ل كوردستانێ كارێ وه‌به‌رئینانێ دكه‌ن.

كارۆخ خوشناو گۆت” دیالۆكا ستراتیژی د ناڤبه‌را ئیراقێ و ئه‌مریكا ل سه‌ر بنه‌مایێ وێ داخوازیێ بوو كو مالا شیعی و پاشی جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ داخوازا ڤه‌كێشانا هێزێن شه‌ركه‌ر ب تایبه‌تی یێن ئه‌مریكی ژ ئاخا ئیراقێ كربوو، له‌وما ئه‌ڤێ چه‌ندێ جۆره‌ ئیحراجه‌ك بۆ ئه‌مریكا دروستكر، له‌وما بریا ردا پێداچوونێ ب چارچۆڤێ رێككه‌فتنا ستراتیژی ل گه‌ل ئیراقێ بكه‌ت، بۆ ڤێ چه‌ندێ چار گه‌رێن دانوستاندنان د ناڤبه‌را هه‌ردولا ب به‌رهه‌ڤبوونا نوونه‌رێ هه‌رێما كوردستانێ هاتنه‌ ئه‌نجامدان كو دووماهی جار ل 21 ته‌مووزا بۆری بوو، ب گشتی ل سه‌ر چار ئاستان دانوستاندن هاته‌ كرن ئه‌وژی سیاسی، ئابووری، له‌شكری و كه‌لتووری و خواندنا بلند و رێككه‌فتن هاته‌ نووكرن و ئه‌مریكا بریا ردا هێزێن خوه‌ یێن شه‌ركه‌ر ژ ئیراقێ ڤه‌كێشیت و تنێ د چارچۆڤێ شیره‌تكار و راهێنه‌رێن له‌شكری درێژیێ ب مانا خوه‌ ل ئیراقێ بده‌ت”.

كارۆخی گۆت ژی” ئه‌وا گرنگ د چارچۆڤێ وێ رێككه‌فتنێ دا دووپاتی ل سه‌ر هاتیه‌ كرن بابه‌تێ هاریكاریێن ئابووری یێن ئه‌مریكایه‌ بۆ ئیراقێ و دناڤدا بۆ هه‌رێما كوردستانێ، مه‌به‌ستا ئه‌مریكا ژ هاریكاریكرنا ئیراقێ تاكو پشت به‌ستنێ ب ژێده‌رێن وه‌لاتان نه‌كه‌ت، ب تایبه‌ت د بوارێ كاره‌بێ و وزێ دا، ئه‌مریكا دخوازیت ئیراق یا سه‌ربخوه‌ بیت و ده‌زگه‌هێن وێ جۆره‌كێ سه‌روه‌ریێ هه‌بیت، له‌وما ئه‌وا د چارچۆڤێ دیالۆكا ستراتیژی دا دووپاتی لێ هاتیه‌ كرن، هه‌ر هاریكاریه‌ك ل پاشه‌رۆژێ ژئالیێ ئه‌مریكا بهێته‌ دان بۆ ئیراقێ، هه‌رێما كوردستانێ ژی وه‌كو كیانه‌كێ دستووری دێ به‌هر هه‌بیت، ئه‌ڤ چه‌نده‌ بۆ ئالیێ له‌شكری ژی یه‌، خوه‌شبه‌ختانه‌ ئه‌مریكا د نوكه‌ دا هه‌رێما كوردستانێ ب هه‌ڤپه‌یمانه‌كا سه‌ره‌كی یا خوه‌ ل ده‌ڤه‌رێ دبینیت”.

دیاركر ژی” نابیت ل بیر بكه‌ین كو پێگه‌هێ ستراتیژی یێ هه‌رێما كوردستانێ ژروویێ جوگرافی و جیۆپۆلیتیكی ڤه‌، ل ده‌ف ئه‌مریكا یێ گرنگه‌، ب تایبه‌ت ژ روویێ یه‌ده‌كێ په‌ترۆلێ ڤه‌ ل سه‌ر نه‌خشێ وزا جیهانی، ژبلی وێ ئه‌مریكا د وێ چه‌ندێ گه‌هشتیه‌ كو هه‌رێما كوردستانێ فاكته‌ره‌كێ ب هێ زیێ سه‌قامگیریێ یه‌ ل ده‌ڤه‌رێ و دخوازیت هه‌روه‌سا بمینیت، نوكه‌ ژی چه‌ندین مه‌زنه‌ كۆمپانیێن ئه‌مریكی هه‌تا یێن وه‌لاتێن دی ژی ل هه‌رێمێ یێن هه‌ین و كارێ وه‌به‌رئێنانێ دكه‌ن، له‌وما هه‌تا نوكه‌ ژی ئه‌مریكا خوه‌ ب دۆستا نێزیك یا گه‌لێ كوردستانێ دزانیت”.

ئه‌ڤرۆ:

ئه‌ندامه‌كێ جڤاتا سه‌ركردایه‌تیا پارتی دیموكراتی كوردستان، راگه‌هاند، پارتی دیموكراتی كوردستان و ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان پرۆژه‌ك یێ هه‌ی بۆ وێ چه‌ندێ كورد ب ئێكده‌نگی بچنه‌ به‌غدا، چونكه‌ ب وی شێوه‌ی دێ ب هێزتر بیت، له‌وما بریار ئه‌وه‌ پارتی و ئێكه‌تی ب ئێك پرۆژه‌ بچنه‌ به‌غدا بۆ دانوستاندنێ ل دۆر پێكئینانا حوكمه‌تا نوو یا ئیراقێ.

د. ئاراس حه‌سو میرخان، ئه‌ندامێ جڤاتا سه‌ركردایه‌تیا پارتی، گۆت” به‌رنامه‌ و پرۆژێ پارتی به‌ری هه‌لبژارتنان و پشتی هه‌لبژارتنان ژی ئه‌و بوو كو كورد ب ئێكده‌نگی بچنه‌ به‌غدا، چونكه‌ د چار سالێن بۆری دا ژ ئه‌گه‌رێ نه‌بوونا ئێكده‌نگیێ گه‌له‌ك كێشه‌ بۆمه‌ دروست بوون و كۆمه‌كا په‌رله‌مانتارا نه‌ك د هه‌ڤكار نه‌بوون، بگره‌ دژی به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ راوه‌ستابوون، له‌وما مه‌ دڤێت بۆ ڤێجارێ د قۆناغا ئێكێ ل گه‌ل ئێكه‌تیێ و پاشی ل گه‌ل ئالیێن دی ئێكرێزیێ دروست بكه‌ین، بێگومان دشێین ب وی شێوه‌ی ب هێزتر ل گه‌ل ئالیێن ئیراقی دانوستاندنێ ورێككه‌فتنێ بكه‌ین”.

گۆت ژی” هه‌تا نوكه‌ ئالیان به‌رسڤه‌كا باش بۆ داخوازیێن پارتی هه‌بوو بۆ وێ چه‌ندێ كورد ئێكرێز بن و ئه‌نجام ژی دباش بوون، چونكه‌ ل گه‌ل ئێكه‌تی مه‌ كۆمبوون كریه‌، بۆچوونا وان ژی بۆ پرۆژێ مه‌ یا باش بوو”.

ژ ئالیێ خوه‌ڤه‌، سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره‌، ئه‌ندامێ مه‌كته‌با سیاسی یا ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان ئاماژه‌كر” كۆمبوونا ڤێ دووماهیێ د ناڤبه‌را شاندێ پارتی دیموكراتی كوردستان و ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان ل سلێمانیێ كۆمبوونه‌كا باش بوو، به‌حس ل وێ چه‌ندێ هاته‌ كرن كو ئالیێن سه‌ركه‌فتی یێن هه‌رێما كوردستانێ پێكڤه‌ كۆمببن و پرۆژه‌كی بۆ به‌غدا به‌رهه‌ڤ بكه‌ن، گرنگه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ د ئێكگرتی بین د به‌رگریێ ژ داخوازیێن خوه‌ ل به‌غدا”.

سه‌باره‌ت رێككه‌فتنێ ل دۆر پۆستان، سه‌عدی پیره‌ گۆت” د كۆمبوونا پارتی و ئێكه‌تی دا به‌حسێ پۆستان نه‌هاته‌ كرن و هاته‌ پاشخستن، ل سه‌ر وێ چه‌ندێ د هه‌ڤراینه‌ كو پۆستێ سه‌رۆك كۆماری بۆ كوردان بیت، مه‌ پێخوه‌شه‌ بۆ ئێكه‌تیێ بیت، به‌لێ هه‌ژی دانوستاندنێ یه‌ ل سه‌ر و ب دانوستاندنێ دێ هێته‌ ئێكلاكرن”.

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ، نێچیرڤان بارزانی، ب هه‌لكه‌فتا جه‌ژنا رۆژێن ئێزی، په‌یامه‌ك ئاراسته‌ی ئێزدیان كر.

نێچیرڤان بارزانی د په‌یاما خوه‌ دا گۆت” جه‌ژنا رۆژێن ئێزی ل هه‌موو خوشك و برایێ نمه‌ یێن ئێزدی ل كوردستانێ و ل هه‌ر جهه‌كی ل جیهانێ ب گه‌رمی پیرۆز دكه‌م، هیڤیا جه‌ژنه‌كا خوه‌ش و ئارام بۆ وان دخوازم”.

گۆت ژی” د ڤێ چه‌ژنێ دا ئه‌م جاره‌كادی هه‌موو قوربانیێن ئێزدی دئینینه‌ بیرا خوه‌ و سلاڤان بۆ مالبات و كه‌سوكارێن وان دهنێرین”.

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ گۆت ژی” هه‌موو خوشك و برایێن خوه‌ یێن ئێزدی پشتراست دكه‌ین كو پشته‌ڤانین بۆ مسوگه‌ركرن و پاراستنا هه‌موو مافێن وان، ئاڤه‌دانكرنا هه‌موو وار و جهێن وان و ڤه‌گه‌راندنا ئاوارێن ئێزدی، هنده‌ ئێزدیه‌كێ ره‌ڤاندی مابیت، ئه‌م دێ ل سه‌ر بزاڤێن ئازادكرن و ڤه‌گه‌راندنا وان د به‌رده‌وام بین”.

ئه‌ڤرۆ:

فه‌رماندێ هێزا پێشمه‌رگه‌ی ل شنگالێ، قاسم شه‌شۆ، راگه‌هاند، ئه‌وا PKK ل شنگالێ دكه‌ت، كاره‌كێ گه‌له‌ك مه‌ترسیداره‌ و حوكمه‌تا ئیراقێ به‌رپرسیاره‌، چونكه‌ نابیت رێ بده‌ته‌ PKK ب وی شێوه‌ی ره‌فتارێ بكه‌ت، دیاركر ژی، هه‌كه‌ ئه‌و چه‌نده‌ به‌رده‌وام بیت، خه‌لك ل شنگالێ نامینیت.

قاسم شه‌شۆ، گۆت” ئه‌وا ل رۆژێن بۆری ل شنگالێ، كاره‌كێ گه‌له‌ك مه‌ترسیدار بوو و پێدڤیه‌ ب جدی هه‌لویست ل دۆر بهێته‌ وه‌رگرتن، كو PKK خوه‌ كریه‌ ده‌ستهه‌لاتدار و حیسابێ بۆ هیچ     ئالیه‌كی ناكه‌ت، هه‌تا بۆ حوكمه‌تا ئیراقێ ژی، ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژی بۆ وێ ئێكێ دزڤریت كو حوكمه‌تا ئیراقێ یا خه‌مسار بوو ل ده‌مێ بۆری و رێككه‌فتنا شنگالێ بجهنه‌ئینایه‌، له‌وما ئه‌و ئه‌نجامێ خراب ژێ په‌یدابوو، نوكه‌ ژی حوكمه‌تا ئیراقێ یا به‌رپرسیاره‌ و پێدڤیه‌ بله‌ز چاره‌سه‌ریا وێ ره‌وشێ بكه‌ت و ئێدی رێ نه‌ده‌ت PKK ل شنگالێ بمینیت.

فه‌رماندێ هێزا پێشمه‌رگه‌ی ل شنگالێ رۆهنكر ژی” هه‌كه‌ سنووره‌ك بۆ PKK نه‌هێته‌ دانان، دێ ره‌وش خراپتر و مه‌ترسیدارتر بیت، چونكه‌ سه‌ركردێن PKK هه‌موو یێن لژ توركیا و سووریێ هاتین و ل ڤێرێ ژی ب ناڤێن كوردێن ئێزدی هه‌موو كارێن خراب دكه‌ن، له‌وما هه‌كه‌ ب ڤی شێوه‌ی بیت دێ خه‌لكێ شنگالێ ئاواره‌ بن و ئێدی نه‌شێن خوه‌ ل به‌ر وێ ره‌وشا ئه‌منی یا خراب بگرن، كو به‌رده‌وام ژ ئه‌گه‌رێ PKK ژیانا وان یا د مه‌ترسیێ دا.

ئه‌ڤرۆ، له‌زگین جوقی

قایمقامێ‌ قه‌زا شنگالێ راگه‌هاند، داخستنا داموده‌زگه‌هێن حوكمه‌تا ئێراقی ل شنگالێ گاڤه‌كا شه‌رعی نینه‌ وب هیچ شێوه‌یه‌كی دانپێدان ب وێ بریارا (یه‌په‌شێ) یا ب سه‌ر PKK ێ ڤه‌ ناهێته‌ كرن.

مه‌حما خه‌لیل، قایمقامێ‌ قه‌زا شنگالێ دیاركر” نابیت (یه‌په‌شه‌) بریاران ل شنگالێ بده‌ت و ب هیچ شێوه‌یه‌كێ‌ دانپێدان ب بریارێن داخستنا داموده‌زگه‌هێن حوكمه‌تا ئیراقێ ل شنگالێ ناهێته‌ كرن وپێدڤیه‌ حوكمه‌تا ئێراقی ل سه‌ر ره‌فتارێن (یه‌په‌شه‌) بهێته‌ سه‌رهێلێ وئه‌ڤ سیاسه‌تا شكه‌ستی بۆ حوكمه‌تا به‌غدا دزڤریت ده‌مێ‌ دبێژیت وێ رێككه‌فتنا شنگالێ یا بجهئێنای، هه‌روه‌سا (یه‌په‌شه‌) كار دكه‌ت ترسێ‌ بێخیته‌ د ناڤ فه‌رمانبه‌رێن شنگالێ‌ دا وڤان ره‌فتارێن خراب به‌رامبه‌ر داموده‌زگه‌هێن حوكمه‌تا ئێراقێ‌ ل شنگالێ دكه‌ت”.

قایمقامێ‌ قه‌زا شنگالێ، ئه‌وژی دیاركر كو پێدڤیه‌ حوكمه‌تا ئێراقی داموده‌زگه‌هێن شه‌رعی یێن شنگالێ بپارێزیت وب هه‌موو شێوه‌یان پێدڤیه‌ پاراستنا فه‌رمانبه‌ران بهێته‌ كرن و PKK شنگالێ چۆل بكه‌ت تاكو ژیان ڤه‌گه‌ریت بۆ شنگالێ.

مه‌حما خه‌لیل، پتر رۆهنكر كو PKK ناخوازیت ژیان بۆ شنگالێ ڤه‌گه‌ریت وبه‌رده‌وام دڤێت شنگال یا وێرانكری بیت وئاڤه‌دانی و ته‌ناهی ل شنگالێ په‌یدا نه‌بیت، هه‌روه‌سا دووپاتكر” ئه‌م دانپێدانێ ب بریارێن (یه‌په‌شه‌) ناكه‌ین وئه‌و مه‌رجه‌عێ‌ مه‌ نینن ودشكه‌ستی نه‌ وهه‌تا ئه‌م دانپێدانی ژی ب وان ناكه‌ین كو ب دیتنا مه‌  PKK ب پشته‌ڤانیا حه‌شدا شه‌عبی ڤان گاڤان دهاڤێت.

دهێته‌ زانین سپێده‌هیا دوهی ئێكشه‌مبی 12/12/2021ێ‌ هه‌موو داموده‌زگه‌هێن شنگالێ ژلایێ (یه‌به‌شه‌) ڤه‌ هاتبوونه‌ ئاگه‌هداركرن  كو بهێنه‌ داخستن هه‌تا ده‌مه‌كێ‌ نه‌ دیاركری.

جه‌میل سفۆكا، رێڤه‌به‌رێ‌ باژێرڤانیا شنگالێ دبێژیت” ل سپێده‌هیا 12/12/2021ێ‌ ئه‌م هاتینه‌ ئاگه‌هداركرن ژلایێ‌ PKK ڤه‌ بۆ داخستنا ئاڤاهیێ‌ باژێرڤانیێ‌ وهێزه‌ك ژی ل به‌ر ده‌رگه‌هێ‌ ئاڤاهیێ باژێرڤانیێ یا هاتیه‌ جهگیركرن بۆ بجهئینانا وێ بریارێ”.

ناڤبری ئاماژه‌كر كو ئێدارا پارێزگه‌ها نه‌ینه‌وا  ل دۆر بریارا داخستنا داموده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ یا هاتیه‌ ئاگه‌هداركرن و تنێ‌ بنگه‌هێ‌ پۆلیسان ل شنگال مایه‌.

ئه‌ڤرۆ:
سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی په‌یامه‌ك ب هه‌لكه‌فتا 69 سالییا دامه‌زراندنا ئێكه‌تیا ئافره‌تێن كوردستانێ به‌لاڤكرییه‌ و تێدا هاتییه‌ ،ئێكه‌تییا ئافره‌تێن كوردستانێ ئێكه‌ ژ ده‌ستكه‌فتێن كرنگێن شۆڕه‌شێ كو رۆلێ خوه‌ بۆ چه‌سپاندن و ده‌سته‌به‌ركرنا مافێن ئافره‌تان د قوناغێن جودا دا ب باشی گێڕاییه‌.
د پشكه‌كا دی یا په‌یاما سه‌رۆك بارزانی دا هاتییه‌” ئێكه‌تییا ئافره‌تێن كوردستانێ رێكخراوه‌كا تێكۆشه‌را ناڤ شۆڕه‌ش و خه‌باتا گه‌لێ كوردستانێ یه‌ كو ژ بلی پشته‌ڤانیكرنا شۆڕه‌ش و پێشمه‌رگه‌ی” ئه‌ركێ خوه‌ ژ پێگه‌هاندن و هشیاركرنا ئافره‌تان و به‌رگریكرن ژ مافێن وان بجهئیناینه‌.
هه‌روه‌سا سه‌رۆك بارزانی د په‌یما خوه‌ دا دبێژیت:(د ڤی سه‌رده‌می دا پێدڤییه‌ ئێكه‌تییا ئافره‌تێن كوردستانێ د چوارچووڤێ كولتووری پێكڤه‌ژیان و مه‌دنییه‌ت و یه‌كسانیخوازی و نه‌هێلانا تووندوتیژییا خێزانێ و جڤاكی كار بۆ بهێزكرنا هزرا نه‌ته‌وه‌یی و نشتیمانپه‌روه‌ری و دیمۆكراسیێ د ناڤ رێزێن خوه‌ دا بكه‌ن).
هه‌ر ب هه‌مان هه‌لكه‌فت نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ دامه‌زراندنا ئێكه‌تییا ئافره‌تێن كوردستانێ پیرۆز دكه‌ت و هیڤیا سه‌ركه‌فتن و پێشكه‌فتنێ بۆ داخوازیت.

ئه‌ڤرۆ، له‌زگین جوقی

 

نوونه‌را ئێزدیان د خۆلا بۆری یا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقی دا  به‌حسێ‌ نه‌دانا كورسیێن كۆتا ل جڤاتا نوونه‌ران بۆ ئێزدیان دكه‌ت و دبێژیت، جوداهی د ناڤبه‌را پێكهاتێن ئیراقی دا هاتیه‌ كرن بۆ دابینكرنا كورسیێن كۆتا ل جڤاتا نوونه‌ران.

خالیدا خه‌لیل، نوونه‌را ئێزدیان د خۆلا بۆری یا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقی دا گۆت” ده‌مێ‌ كورسیێن كۆتا په‌رله‌مانی هاتینه‌ دیاركرن، جوداهی د ناڤبه‌را پێكهاتێن ئیراقی دا هاتیه‌ كرن، بۆ نموونه‌ پێنچ كورسی بۆ مه‌سیحیان هاتینه‌ دیاركرن، لێ‌ بتنێ‌ ئێك كورسی بۆ ئێزدیان وهه‌ژمارا ئێزدیان نه‌كێمتره‌ ژ هه‌ژمارا مه‌سیحیان ل ئیراقێ و نوكه‌ هه‌ژمارا ئێزدیان پتره‌ ژی د ئیراقی دا له‌وما ئه‌م خوه‌ ب مه‌غدور دبینین ومه‌ داخوازا كورسیا كۆتا یا ئێزدیان بۆ پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ كر چونكو گه‌له‌ك ئێزدی ل سنورێ‌ پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ یێن هه‌ین هه‌تا سه‌رژمیریا گشتی ل ئیراقێ دهێته‌ ئه‌نجامدان، لێ‌ مخابن ل جڤاتا نوونه‌ران ناكوكی لسه‌ر دروستبوو و كورسی نه‌دان و به‌غدا هه‌رده‌م بزاڤێ دكه‌ت د ناڤبه‌را ئێزدیان و پارتی دا نه‌خوه‌ش كه‌ت له‌ورا غه‌درێ‌ ل ئێزدیان دكه‌ت”.

خالیدا خه‌لیل گۆت ژی” ده‌مێ‌ وه‌زاره‌تێن حوكمه‌تا ئیراقێ دهێنه‌ به‌لاڤكرن، ئێزدی دهێنه‌ بێ‌ به‌هركرن ژێ دهه‌مبه‌ر دا بۆ پێكهاتێن دێ‌ یێن ئیراقی وه‌زاره‌ت دهێنه‌ دان، ده‌مێ‌ كازمی د خۆلا بۆری دا سه‌ره‌دانا جڤاتا نوونه‌ران كری مه‌ ئه‌ڤ داخوازیا ژێ‌ كر، لێ‌ بجه نه‌هات وده‌مێ‌ ئێزدیان وه‌زاره‌ت ل به‌غدا نه‌بیت ئه‌م دێ‌ داخوازێ‌ ژ پارتی كه‌ین كو د حوكمه‌تا داهاتی دا وه‌زاره‌ته‌كێ‌ بۆ ئێزدیان مسوگه‌ر بكه‌ت چونكو ده‌نگێن ئێزدیان یێن پارتی نه‌، حوكمه‌تا ئیراقێ چ بۆ ئێزدیان ناكه‌ت هه‌كه‌ 50 حوكمه‌ت ژی ل ئیراقێ بهێنه‌ پێكئینان مافێن ئێزدیان دابین ناكه‌ن”.

خویاكر ژی” پرۆژێ قانوونا جینوسایدا ئێزدیان دده‌ستێ‌ مه‌ دابوو وتنێ‌ ئێك خواندن ل سه‌ر هاته‌كرن وهاته‌ پاشخستن بۆ خۆلا نوو یا جڤاتا نوونه‌ران وهیڤدارین بهێته‌ په‌سه‌ندكرن چونكو گرێدای مافێن ئێزدیانه‌ كو بهێنه‌ قه‌ره‌بووكرن، لێ‌ ئه‌ڤ پرۆژه‌ هاتیه‌ پاشخستن چونكو هنده‌ك لایه‌نێن سیاسی ل ئیراقی دگه‌ل دا نه‌بوون وهه‌ر قه‌بوول نه‌كر ئه‌و قانوون بهێته‌ به‌حسكرن، لێ‌ فراكسیۆنا پارتی رۆله‌كێ‌ مه‌زن هه‌بوو د خواندنا ئێكی یا وێ قانوونێ دا وبه‌رده‌وام په‌رله‌مانتارێن پارتی ل به‌غدا كار دكر ئه‌و قانوون بهێته‌ په‌سه‌ندكرن”.

گۆت ژی” ب زه‌حمه‌ته‌ به‌غدا بۆ چاره‌سه‌ركرنا ره‌وشا شنگالێ كاربكه‌ت و باوه‌رناكه‌م تشته‌كێ‌ بۆ ئێزدیان بكه‌ت كو شنگال یا داگیركریه‌ وپه‌كه‌كه‌ و حه‌شدا شه‌عبی دناڤ شنگالێ دانه‌ وناهێلن ره‌وشا وێ چاره‌سه‌ر ببیت، گه‌له‌ك جاران ژی مه‌ داخواز كریه‌ شنگال بۆ خه‌لكێ‌ شنگالێ ڤه‌گه‌ریت”.

ئه‌ڤرۆ ، زنار تۆڤی:

سه‌رۆكێ په‌یمانگه‌ها ڤه‌كۆلینێن (ئه‌مریكی – كوردی)، كــارۆخ خـــۆشناو، د دیداره‌كێ‌ دا بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) راگه‌هاند، كۆمه‌كا فاكته‌ران بووینه‌ ئه‌گه‌رێ ئالۆزیان و نه‌سه‌قامگیریێ ل ئیراقێ، ئه‌ڤ فاكته‌ره‌ قۆناغ لدووڤ قۆناغێ زێده‌تر و ب هێزتر دبن، ژ وان ژی فاكته‌رێ ناڤخوه‌یی، كۆمه‌كا فاكته‌ر و هۆكارێن ناڤخۆوه‌یی هه‌نه‌ بووینه‌ داینه‌مۆیێ درێژه‌پێدانا ئالۆزی و نه‌ ئارامیێ ل ئیراقێ، ل ده‌ستپێكا هه‌موویان پشتگوهخستن و بجهنه‌ئینانا دستوورێ ئیراقێ یه‌، ژ لایێ هه‌موو سه‌رۆك وه‌زیرێن ئێك لدووڤ ئێك یێن ئیراقێ، هه‌ر ژ (عه‌لاوی و جه‌عفه‌ری و مالكی و عه‌بادی و عه‌بدولمه‌هدی)، هه‌تا دگه‌هیته‌ (كازمی) دستوور پشتگوهخستیه‌، هه‌تا نوكه‌ ژ سه‌رجه‌مێ (144) مادێن دستووری یێن ئیراقێ نێزیكی (54) ماده‌ نه‌هاتینه‌ بجهئینان، ئه‌و مادێن وان بجهئیناین ژی هه‌ر د به‌رژه‌وه‌ندیا وان دا بوون، ئه‌ڤه‌ هۆكارێ سه‌ره‌كی یێ ئالۆزی و نه‌ ئارامیێ یه‌ ل ئیراقێ.

ناڤهاتی گۆت ژی” كۆمه‌كا هۆكارێن دیتر ژی یێن ناڤخوه‌یی هه‌نه‌ وه‌ك نه‌بوونا (هه‌ڤسه‌نگی و هه‌ڤپشكی و سازانێ) دناڤبه‌را پێكهاتێن سه‌ره‌كی (كورد و شیعه‌ و سونه‌یان) دا، ئه‌ڤ حاله‌ته‌ نه‌ ب تنێ پشتی پرۆسا ئازادیا ئیراقێ هه‌بووینه‌، به‌لكو ب درێژاهیا دیرۆكا (100) سالێن دروستبوونا ده‌وله‌تا ئیراقێ دا، چو ده‌مان (هه‌ڤسه‌نگی و هه‌ڤپشكی و سازان) نه‌بوویه‌، هه‌ر ل سه‌رده‌مێ پاشه‌یه‌تیێ هه‌تاكو سه‌رده‌مێ كۆماریێ، ده‌مێ پێكهاتێ (سوننی) ده‌ستهه‌لاتدار هه‌تا سالا (2003) ێ، مه‌ د دیت چه‌ند زۆرداری ل (كورد و شیعه‌یان) د هاته‌ كرن، پشتی سالا (2003) ێ، ڤێجارێ پێكهاتێ (شیعه‌) ب شێوه‌كێ تاكره‌وی ده‌ستهه‌لات گرتیه‌ ده‌ست و دستوور پشتگوهخستیه‌ و زۆرداری ل هه‌ردو پێكهاتێن (كورد و سوننی) كریه‌، له‌وما ره‌وشا ئیراقێ ب درێژاهیا دیرۆكێ قۆناغ ب قۆناغ ئالۆزتر بوویه‌ و ژ نه‌ ئارامیێ به‌ر ب نه‌ ئارامیه‌كا زێده‌ترڤه‌ چوویه‌”.

كارۆخی ئه‌و ژی گۆت” ئه‌ڤه‌ ژ ده‌رئه‌نجامێ شاشیه‌كا ستراتیژی یا زلهێزێن سه‌ركه‌فتی بوویه‌ د شه‌رێ جیهانیێ ئێكێ دا، ده‌مێ وه‌لاته‌ك بێی حه‌زا پێكهاتێن سه‌ره‌كی یێن (كورد و سونه‌ و شیعه‌) یان، د كڤانه‌كێ دا كۆمكرین و ناڤێ وێ كریه‌ ئیراق، له‌وما ده‌رئه‌نجامێن ڤان هه‌لبژارتنان و ئه‌و كێشێن سه‌د سالان كه‌فتینه‌ سه‌ر ئێك، زوو چاره‌سه‌ر نابن،  نوكه‌ فاكته‌ره‌كێ دیتر یێ ناڤخوه‌یی بۆ ئالۆزی و نه‌ ئارامیا ره‌وشا نوكه‌ یا ئیراقێ هه‌یه‌، ئه‌و ژی میلیشیاتێن حه‌شدا شه‌عبی نه‌، (ب تایبه‌تی حه‌شدا وه‌لائی) كو بووینه‌ ئه‌گه‌رێ ئالۆزی و نه‌ ئارامیا ئیراقێ، چونكه‌ ئه‌ڤ هێزه‌ نه‌خستینه‌ ژێر سیبه‌را له‌شكرێ ئیراقێ، به‌لكو به‌رده‌وام گه‌فن بۆ خه‌لكی و سازیێن فه‌رمی یێن ده‌وله‌تێ، هه‌روه‌سا ئه‌ڤ هێزه‌ ب روهن و ئاشكرایی ئه‌جندایێن ده‌ره‌كی جێبه‌جێ دكه‌ن، له‌وما ئه‌م دشێین بێژین هندی حه‌شدا شه‌عبی ب ڤی شێوێ نه‌رێكخستی چه‌ك و ده‌ستهه‌لات هه‌بیت و بشێت رۆژانه‌ گه‌فان بكه‌ت، ره‌وشا ئیراقێ سه‌قامگیریێ ب خوه‌ڤه‌ نابینیت”.

ده‌رباره‌ی فاكته‌رێن ده‌ره‌كی، سه‌رۆكێ‌ په‌یمانگه‌ها ڤه‌كۆلینێن ئه‌مریكی – كوردی گۆت ”  سه‌روه‌ریا ئیراقێ نیشانا پرسیارێ یا ل سه‌ر، ئه‌ڤه‌ ژی ب ئه‌گه‌رێ ده‌ستێوه‌ردانا ده‌ره‌كی ژ لایێ وه‌لاتانێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ و جیهانی بوویه‌، ب تایبه‌تی (ئیران و ئه‌مریكا) ئه‌ڤه‌ فاكته‌رێن سه‌ره‌كینه‌ بۆ ئالۆزی و نه‌سه‌قامگیریا ئیراقێ، چونكی ب درێژاهیا سالێن بوری ئیراق كریه‌ مه‌یدانا ئێكلاكرنا كێشێن خوه‌، له‌وما هه‌تا ململانیێن ڤان وه‌لاتان ژ ئیراقێ نه‌هێنه‌ دوورخستن و ده‌ستێوه‌ردانێن وان نه‌هێنه‌ بنبر كرن، ئیراق ئارامیێ ب خوه‌ڤه‌ نابینیت، دێ هه‌ر كێشێن سیاسی و تائیفی ل ئیراقێ به‌رده‌وام بن، چونكی ئه‌مریكا و وه‌لاتێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ ب هه‌ستیاری به‌رێ خوه‌ دده‌نه‌ ره‌وشا ئیراقێ، چونكی ئه‌و هێزێن شكه‌ستن ئیناین چه‌ك د ده‌ستێ وان دایه‌ و د رازی نینن ب ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان و رۆژانه‌ خوه‌نیشادانان دكه‌ن و گه‌فان ل كۆمسیۆنا هه‌لبژارتنان و حوكمه‌تا ئیراقێ دكه‌ن، له‌وما ره‌وشا ئیراقێ یا هه‌ستیاره‌ و ئه‌گه‌رێ ئالۆزبوونا زێده‌تر هه‌یه‌، هه‌ر چه‌نده‌ ب دووماهی هاتنا ئاریشان ل ئیراقێ خه‌ونا ئه‌مریكا بوویه‌، له‌وما ل سالا (2003) ێ رژێما ئیراقێ گوهۆری، به‌لێ پشتی (18) سالان، بۆ ئه‌مریكا دیاربوویه‌ بوویه‌، كو كێشێن ئیراقێ ب ساناهی ناهێنه‌ چاره‌سه‌ر كرن، دبیت هزر ل ئه‌لته‌رناتیڤه‌كێ دیتر بكه‌ت، ئه‌و ژی ب هه‌رێمكرنا ناڤه‌راست و باشۆرێ ئیراقێ،  ڤه‌گه‌ریان بۆ پێشنیارا سه‌رۆكێ ئه‌مریكا (جۆ بایدنی) كو ل سالا 2007 ێ پێشكێش كربوو”.

ل دووماهیێ‌ گۆت” گرنگه‌ ئه‌م كورد هه‌ست ب ڤێ قۆناغا هه‌ستیار یا ره‌وشا ئیراقێ بكه‌ین، پێدڤیه‌ سه‌ركرداتیا سیاسی یا كوردستانی بزاڤێ بكه‌ت ناڤمالا كوردی رێك بێخیت و خوه‌ بۆ هه‌موو سیناریۆیان ئاماده‌ بكه‌ن، داكو بشێن وه‌ك ئه‌كته‌ره‌كێ ناڤده‌وله‌تی ئاماده‌یه‌كا ب هێز هه‌بیت دناڤا هه‌ڤكێش و گوهۆرینێن ئیراقێ و ڤێ ده‌ڤه‌رێ دا، چونكی ئاماژه‌ دیار دكه‌ن، ئالۆزبوونا ره‌وشا ئیراقێ ئه‌گه‌ره‌كێ ب هێزتره‌ ژ ئه‌گه‌رێ سه‌قامگیییا ره‌وشا ئیراقێ، ب تایبه‌ت هه‌كه‌ ئه‌مریكا و ئیران گه‌هشتنه‌ بنبه‌ستكرنا دانوستاندنێن (ڤیه‌ننا) بۆ نووكرنا رێككه‌ڤتنا ئه‌تۆمی، ل وی ده‌می ڤێ‌ ره‌وشێ‌ دێ ره‌نگڤه‌دانا راسته‌وخوه‌ ل سه‌ر ئالۆزتربوونا ره‌وشا ئیراقێ هه‌بیت، چونكی دێ ململانێ ب شێوه‌كێ راسته‌وخوه‌ ل مه‌یدانا ئیراقێ ره‌نگ ڤه‌ده‌ن، له‌وما گرنگه‌ ئه‌م كورد خوه‌ بۆ هه‌موو سیناریۆ و ئه‌گه‌ران به‌رهه‌ڤ بكه‌ین.

ئه‌ڤرۆ، قائید میرۆ

بڕیاره‌ پشتی په‌سه‌ندكرنا ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان ژلایێ دادگه‌ها فیدڕالی ڤه‌ ئێكه‌م كۆمبوونا خۆلا نوو یا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ بهێته‌ ئه‌نجامدان، ئه‌ندامه‌كێ به‌رێ یێ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ژی رادگه‌هینیت، هێرشا لسه‌ر مالا مسته‌فا كازمی چو كاریگه‌ری نابن لسه‌ر كۆمبوونا جڤاتا نوونه‌ران و پڕۆسا پێكئینانا حوكمه‌تا نوو.

شێروان دوبه‌ردانی، په‌رله‌مانتارێ به‌رێ یێ ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی، بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) دیاركر” كۆمسیۆنێ ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان یێن راده‌ستی ده‌سته‌یا دادوه‌ری ل كۆمسیۆنێ كرینه‌، ژ به‌ر كو هنده‌ك سكالا لسه‌ر ئه‌نجامان یێن هه‌ین و پشتی پێداچوونێ ده‌سته‌یا ناڤبری دێ بڕیارا خوه‌ ده‌ت، د دووڤدا دێ كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لبژارتنێن ئیراقێ د به‌یانه‌كێ دا ئه‌نجامێن دووماهیێ یێن هه‌لبژارتنان ئاشكرا كه‌ت و ب گۆره‌ی مادێ  ٣٢٩ ێ دێ ئه‌نجام هێنه‌ هنارتن بۆ دادگه‌ها فیدڕالی یا ئیراقێ، بێگومان بڕیارا په‌سه‌ندكرنا ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان تنێ د ده‌ستهه‌لاتا دادگه‌ها فیدڕالی دایه‌ و پشتی ئه‌و ئه‌نجامانان په‌سه‌ند دكه‌ت، سه‌رۆك كۆمارێ ئیراقێ دێ هێته‌ راسپاردن د ده‌مێ 15 رۆژان دا ئێكه‌م كۆمبوونا خۆلا نوو یا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ دێ هێته‌ ئه‌نجامدان و ب ته‌مه‌نترین په‌رله‌مانتار دێ سه‌رۆكایه‌تیا وێ كۆمبوونێ كه‌ت”.

ل چه‌ند رۆژێن بۆری خوه‌نیشاندان دژی ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنێن ١٠ی ئۆكتۆبه‌رێ هاتنه‌ ئه‌نجامدان و ژلایێ هژماره‌كا هێزێن شیعی گه‌ف هاتبوون كرن هه‌كه‌ پێداچوون ب ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان نه‌هێته‌كرن، به‌لێ كۆمسیۆنا سه‌ربخوه‌یا هه‌لبژارتنێن ئیراقێ دیاركر، ئه‌نجامێن ده‌ستی و ئه‌لكترۆنی وه‌ك ئێك ده‌ركه‌فتینه‌ و لایه‌نێن سه‌رنه‌كه‌فتی د هه‌لبژارتنێن هه‌یڤا بۆری دا تنێ ماف هه‌یه‌ سكالایێ تۆمار بكه‌ن.

شێروان دوبه‌ردانی ئاماژه‌كر” ره‌وشا نوكه‌ ل ئیراقێ په‌یدابووی، بتایبه‌تی پشتی هێرشا ل سه‌ر مالا مسته‌فا كازمی سه‌رۆك وه‌زیرێن ئیراقێ چو كاریگه‌ری لسه‌ر كۆمبوونا داهاتی یا جڤاتا نوونه‌ران نابیت، به‌رۆڤاژی دێ بیته‌ هاندانه‌ك كو له‌ز بهێته‌كرن بۆ كۆمبوونا جڤاتێ و پڕۆسا پێكئینانا حوكمه‌تا نوو، چونكه‌ ره‌وشا ئیراقێ وه‌سا دخوازیت هه‌موو هێزێن سیاسی كار بكه‌ن بۆ پێكئینانا حوكمه‌تێ و ده‌ربازكرنا ڤێ ره‌وشا عێراق تێدا ده‌رباز دبیت، سه‌ره‌دانا ئیسماعیل قائانی و داخویانیا وه‌زاره‌تا ده‌رڤه‌یا ئیرانێ گۆهۆڕین بسه‌ر ره‌وشا ئیراقێ ئیناینه‌ و ئه‌م باوه‌رین ره‌وش زێده‌تر دژواتر نابیت، چونكه‌ ئیراق نه‌شێت خوه‌ لبه‌ر ره‌وشه‌كا دژوارتر بگریت، له‌وڕا ئه‌م گه‌شبینین دێ ره‌وش هێته‌ كۆنتڕۆلكرن و كۆمبوونا جڤاتا نوونه‌ران و پڕۆسا پێكئینانا حوكمه‌تێ دێ ب شێوه‌یه‌كی سه‌ركه‌فتی هێته‌ ئه‌نجامدان”.

 

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د چارچۆڤێ پشكداریكرنێَ د دیالۆكا مه‌نامه‌ 2021 ێ دا ل پایته‌ختێ وه‌لاتێ به‌حرێن، ل گه‌ل وه‌زیرێ ده‌وله‌تێ بۆ كاروبارێن ده‌رڤه‌ یێ ئه‌لمانی كۆمبوو.

دوهی شه‌مبیێ 20/11/2021 ێ، مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل میگێل بێرگه‌ر، وه‌زیرێ ده‌وله‌تێ بۆ كاروبارێن ده‌رڤه‌ یێ ئه‌لمانی كۆمبوو و د دیداره‌كێ دا دانوستاندن ل دۆر پێشڤه‌برنا په‌یوه‌ندیێن ئه‌لمانیا و هه‌رێما كوردستانێ و ره‌وشا كۆچبه‌ران ل سه‌ر سنوورێ بێلارۆسیا و پۆله‌ندا هاتنه‌ كرن.

وه‌زیرێ ده‌وله‌تێ یێ ئه‌لمانیا، سوپاسیا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كر بۆ وان رێكارێن گرتینه‌ به‌ر ل به‌رامبه‌ر ئه‌وێن بازرگانیێ ب مرۆڤان دكه‌ن و رێگریكرنێ ل كۆچكرنا نه‌قانوونی و كارئاسانیكرن بۆ ڤه‌گه‌راندنا ئاره‌زومه‌ندانه‌ یا كۆچبه‌ران بۆ هه‌رێما كوردستانێ.

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ كر كو هه‌رێما كوردستانێ، پێشوازیێ ل هه‌ر هاریكاریه‌كێ و هه‌ماهه‌نگیه‌كێ ل گه‌ل وه‌لاتێن ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپا دكه‌ت بۆ دهاوارچوون و چاره‌كرنا كێشا كۆچبه‌رێن ل سنوورێ بێلارۆسیا و پوله‌ندا، د ته‌وه‌ره‌كی دی یێ كۆمبوونێ دا، چاكسازیێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و ده‌لیڤێن پێشڤه‌برنا وه‌به‌رئێنانێ و په‌یوه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا فیدرالی و ره‌وشا گشتی یا ئیراقێ پشتی هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ هاتنه‌ به‌حسكرن.

 

 

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com