NO IORG
نووترين نووچه
هه‌لبژارتى2

هه‌ولێر، قائید میرۆ

چار هه‌یڤ بۆ ژڤانێ ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنێن پێشوه‌خت یێن عیراقێ ماینه‌ و لایه‌نێن عیراقی ژی مژوولی به‌رهه‌ڤیانه‌ بۆ وان هه‌لبژارتنان ، به‌رپرسه‌كێ ده‌زگه‌هێ هه‌لبژارتنێن پارتی دیموكراتی كوردستان ژی دبێژیت، هه‌لبژارتنێن ڤێجارێ نابنه‌ ئه‌گه‌رێ گۆهۆرینێن به‌رچاف د پرۆسا سیاسی یا عیراقێ دا.

هاوار محه‌مه‌د، به‌رپرسێ پشكا قانوونی ل ده‌زگه‌هێ هه‌لبژارتنێن پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) گۆت” پێشبینی دهێته‌ كرن هه‌لبژارتنێن پێشوه‌خت یێن جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ نه‌بنه‌ ئه‌گه‌رێ گوهۆرینێن به‌رچاف د پرۆسا سیاسی یا عیراقێ دا، چونكه‌ هه‌مان ئه‌و سیاسی و حزبێن نوكه‌ دناڤا ده‌ستهه‌لاتا عیراقێ دا، دێ جاره‌كادی پێگه‌هێ خوه‌ گرن و ده‌نگێن وه‌لاتیێن عیراقی ب ده‌ستڤه‌ ئینن، هه‌رچه‌نده‌ قانوونا هه‌لبژارتنێن عیراقێ یا هاتیه‌ گۆهۆرین، به‌لێ هه‌ر هه‌مان حزبێن نوكه‌ دێ ل رێزا به‌راهیێ بن، تنێ دهێته‌ چاڤه‌رێكرن هنده‌ك گوهۆرینێن گه‌له‌ك ساده‌ هه‌بن ئه‌وژی ب ئه‌گه‌رێ قانوونا نوكه‌ یا هه‌لبژارتنان، لێ كارڤه‌دانێن ستراتیژی و گوهۆرینێن به‌رچاف د مه‌یدانا سیاسی یا عیراقی دا په‌یدا نابن”.

هاواری زێده‌تر گۆت” بایكۆتا هه‌لبژارتنان كاره‌كێ باش نینه‌، چونكه‌ مه‌ دیت ل سالێن ده‌ستپێكێ یێن پشتی پرۆسا ئازادیا عیراقێ، پێكهاتا عه‌ره‌بێن سوننه‌ بایكۆتا پرۆسا هه‌لبژارتنێن عیراقێ كر و د ئه‌نجامدا هاتنه‌ پشتگو هاڤێتن و دوورخستن ژ پرۆسا سیاسی و ده‌ستهه‌لاتێ و هه‌تا ئه‌ڤرۆ ژی كاریگه‌ریا بایكۆتا سالا ٢٠٠٥ێ یا ل سه‌ر عه‌ره‌بێن سوننه‌ مای، ئانكو بایكۆتا هه‌لبژارتنان بۆ چ لایه‌نه‌كێ سیاسی چاره‌سه‌ر نینه‌، ب تایبه‌تی هنده‌ك لایه‌نێن عیراقی یێن هه‌ین كو ل ده‌ستپێكێ ب شاشی ڤه‌ ل قانوونا هه‌لبژارتنان گه‌هشتبوون، چونكه‌ قانوونا هه‌لبژارتنێن عیراقێ ب دیتنا مه‌ زێده‌تر د به‌رژه‌وه‌ندیا لایه‌نێن مه‌زن یێن عیراقێ دایه‌، نه‌كو كه‌سێن سه‌ربخوه‌ و هنده‌ك گرۆپ و لایه‌نێن بچووك، راسته‌ كۆمه‌كا گه‌نجێن عیراقی نوكه‌ خوه‌ به‌ربژار كریه‌ ب شێوه‌یێ سه‌ربخوه‌، به‌لێ هژمارا وان ده‌مێ ده‌رچوونێ چ كاریگه‌ری ل سه‌ر پرۆسا سیاسی نابیت و رۆله‌كێ كاریگه‌ر و به‌رچاڤ ژی نابیت “.

ل دۆر به‌رهه‌ڤیێن پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ هه‌لبژارتنان، هاوار محه‌مه‌د ئاماژه‌ كر” ب گۆره‌ی پلان و پێنگاڤێن كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لبژارتنان ل عیراقێ، پارتی ژی به‌رهه‌ڤیان بۆ هه‌لبژارتنێن پێشوه‌خت یێن عیراقێ دكه‌ت، پارتی ٥٥ به‌ربژار پێشكه‌شی كۆمسیۆنێ كرینه‌ و د قۆناغا بهێت دا، دێ پارتی به‌ربژارێن خوه‌ ل سه‌ر بازنه‌یێن هه‌لبژارتنان به‌لاڤ كه‌ت و پارتی حزبه‌كا رێكخستیه‌ و ته‌كتیكا خوه‌ یا هه‌ی بۆ دانان و به‌لاڤكرنا به‌ربژار و ده‌نگده‌رێن خوه‌، له‌ورا ئه‌م ب باوه‌رین كو لایه‌نێن دی یێن كوردستانێ و عیراقێ نه‌شێن وه‌كو پارتی پلانا خوه‌ دارێژن، ژ به‌ر كو پارتی خودان جه‌ماوه‌ر و پێگه‌هێ خوه‌ یێ تایبه‌ته‌ و دشێت  ب شاره‌زایێ كار بۆ ب ده‌ستڤه‌ ئینانا زۆرترین كۆرسیان بكه‌ت”.

هاوار محه‌مه‌د ئاشكراكر” هه‌ر ژ ده‌ستپێكێ پارتی پێشنیاز كربوو لایه‌نێن كوردستانی ل هه‌رێما كوردستانێ و ده‌ڤه‌رێن كوردستانی یێن سنورێ مادێ ١٤٠ ب ئێك لیست پشكداریێ د هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ دا بكه‌ن، ئه‌ڤه‌ ژی بۆ دیاركرنا پێگه‌هێ كوردان ل ده‌ڤه‌رێن كوردستانی، چونكه‌ هه‌لبژارتنێن ئه‌ڤ ساله‌ دێ مینا ریفراندۆمه‌كێ بیت بۆ ده‌ڤه‌رێن ده‌رڤه‌ی ئیدارا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، هه‌موو بزاڤێن پارتی ل سه‌ر ئاستێ سه‌ركردایه‌تی و پێشنیازا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ  ئه‌وبوون كورد هه‌ڤپه‌یمانیه‌كێ دروست بكه‌ن بۆ هه‌لبژارتنێن داهاتی، به‌لێ مخابن نه‌گه‌هشتینه‌ چو ئه‌نجامه‌كی، لێ ئه‌ڤه‌ دوماهی ده‌لیڤه‌ نینه‌ و پشتی هه‌لبژارتنان كورد دشێن دچاچوڤێ ئێك فراكسیۆن دا ل جڤاتا نوونه‌رێن عیراقی یا داهاتی كار بۆ ب ده‌ستڤه‌ ئینانا مافێن گه‌لێ خوه‌ بكه‌ن، ب تایبه‌تی ژی ل ده‌ڤه‌رێن كوردستانی یێن دكه‌ڤنه‌ سنورێ مادێ ١٤٠ یێ دستورێ عیراقێ”.

ئه‌ندامه‌كێ په‌رله‌مانێ توركیا راگه‌هاند كو توركیا شیایه‌ هه‌تا نها مفایه‌كا باش ژ ئالۆزیێن د ناڤبه‌را روسیا و ناتۆ دا وه‌ربگریت لێ ده‌مه‌كه‌ په‌یوه‌ندیێن روسیا و توركیا ئالۆز بووینه‌ و روسیا گه‌له‌ك كارتێن ب هێز ل دژی توركیا د ده‌ستان دا هه‌نه‌.

هشیار ئۆزسۆی ئه‌ندامێ په‌رله‌مانێ توركیا سه‌ر ب فراكسیۆنا هه‌ده‌پێ ل په‌رله‌مانێ توركیا به‌حسێ ئالۆزیێن ڤێ دووماهیێ یێن د ناڤبه‌را توركیا و روسیا دا كر و راگه‌هاند كو ده‌مه‌كه‌ توركیا به‌حسێ مافێ خه‌لكێ تاتارستانێ و هه‌روه‌سا هه‌رێما قرمێ دكه‌ت و ئه‌و یه‌ك ژی بۆ ئه‌گه‌رێ هندێ كو هه‌م وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ روسیا و هه‌م ژی وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانیێ یا وی وه‌لاتی ب توندی هۆشداریێ بده‌نه‌ توركیا و هه‌تا ب ره‌نگه‌كێ نه‌راسته‌وخوه‌ سیرگێی لاڤرۆڤ به‌حسێ هندێ كر كو ل توركیا پرسا كوردی هه‌یه‌ و ئه‌و دشێن وی بابه‌تی ل دژی توركیا بكار بینن و گۆت: (توركیا هه‌تا نها شیایه‌ مفایه‌كا باش ژ ئالۆزیێن د ناڤبه‌را روسیا و ناتۆ دا وه‌ربگریت، لێ پشتی كو ئیدارا جۆ بایدن ب فه‌رمی ده‌ست ب كارێ خوه‌ كر ئێدی ئه‌و سه‌رده‌م نه‌ما، چونكو جۆ بایدن و ئیدارا نوو یا ئه‌مریكا رێ ناده‌ن توركیا ژ ئالیه‌كێ وه‌كو ئه‌ندامه‌كا ناتۆ كار بكه‌ت و ل ئالیێ دی ب چه‌كێ روسی ببیته‌ مه‌ترسی بۆ ئه‌مریكا و ئه‌ندامێن ناتۆ، ژ به‌ر هندێ ژی نها توركیا گه‌له‌ك ته‌نگاڤ بوویه‌ و دڤێت بریارا خوه‌ بده‌ت).

ناڤهاتی ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو روسیا دشێت هه‌موو هێزێن توركیا ژ سووریێ‌ ده‌رخینیت و هه‌روه‌سا روسیا دشێت وه‌سا بكه‌ت كو توركیا نه‌چار بیت هێزێن خوه‌ ژ لیبیا ژی ده‌رخینیت، دیاره‌ روسیا ب ره‌نگه‌كێ نه‌راسته‌وخوه‌ به‌حسێ بابه‌تێ كوردان ژی كریه‌، چونكو روسیا ژی وه‌كو گه‌له‌ك وه‌لاتێن دی دشێت پرسێن ناڤخوه‌یی یێن توركیا ب تایبه‌تی ژی پرسا كوردی ل دژی توركیا بكار بینیت و گۆت: (ب كورتی دیاره‌ روسیا گه‌له‌ك كارتێن ب هێز د ده‌ستان دا هه‌نه‌ كو دشێت ل دژی توركیا بكار بینیت و د هه‌مان ده‌می دا توركیا ئه‌و هێز و شیان نینن كو بشێت ل دژی روسیا راوه‌ستیت، ژ به‌ر هندێ ژی توركیا د ماوه‌یێ چه‌ند رۆژێن بۆری دا گۆتارا خوه‌ یا ل دژی روسیا سه‌باره‌ت ب مافێ خه‌لكێ تاتار و هه‌رێما قرمێ نه‌رم كریه‌).

ئه‌ندامێ په‌رله‌مانێ توركیا ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو سیسته‌مێ مۆشه‌كی یێ روسیا ژی ئێكه‌ ژ كارتێن دی یێن ب هێز ل دژی توركیا، چونكو روسیا هه‌ر ده‌مێ بڤێت دشێت وی سیسته‌می بده‌ته‌ راگرتن و نه‌هێلیت كار بكه‌ت، توركیا ژی باش دزانیت، د راستی دا نها به‌رپرسێن توركیا دخوازن بابه‌تێ موشه‌كێن روسیا وه‌كو كارته‌كێ ل دژی ئه‌مریكا و وه‌لاتێن دی یێن ئه‌ندامێ ناتۆ بكار بینن و وان نه‌چار بكه‌ن كو سیسته‌مێ به‌ره‌ڤانیێ یێ پێشكه‌فتی بده‌نه‌ توركیا، لێ ئێدی باوه‌ریا وان وه‌لاتان ب توركیا نه‌مایه‌ و گۆت: (توركیا نها پتر ژ هه‌ر ده‌مه‌كێ د ناڤبه‌را روسیا و ناتۆ ل گه‌ل ئه‌مریكا دا ته‌نگاڤ بوویه‌ و دڤێت ئه‌ردۆگان بریارا خوه‌ یا دووماهیێ بده‌ت، چونكو ئێدی نه‌شێت وه‌كو جاران مفای ژ ناكۆكیێن د ناڤبه‌را روسیا و ناتۆ دا وه‌ربگریت).

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو حه‌فتیا بۆری سیرگێی لاڤرۆڤ وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ روسیا ب ره‌نگه‌كێ ئاشكرا هۆشداری دا توركیا كو ده‌ستێوه‌ردانێ د كاروبارێن ناڤخوه‌یی یێ روسیا دا نه‌كه‌ت، چونكو روسیا ژی دشێت گه‌له‌ك كارتان ل دژی توركیا بكار بینیت.

دهۆك ، زنار تۆڤی:

خوه‌شكرنا په‌یوه‌ندیان ل گه‌ل هێزێن سیاسی یێن عیراقی د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێمێ و حوكمه‌تا عیراقێ‌ و هێزێن سیاسی دایه‌

دیندار نه‌جمان دۆسكی، چاڤدێرێ سیاسی، بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ راگه‌هاند، سیسته‌مێ‌ سیاسی ل عیراقێ‌ سیسته‌مه‌كێ‌ په‌رله‌مانی، دیموكراتی یه‌، هه‌روه‌سا ئه‌م چه‌ند بشێین په‌یوه‌ندیێن خوه‌ ل گه‌ل حوكمه‌تێ و هێزێن سیاسی یێن عه‌ره‌بی خوه‌شتر بكه‌ین، دێ‌ بۆمه‌ وه‌كو هه‌رێم باشتر بیت، چونكی هه‌ر ژ سالا 2005 ل دانانا دستۆرێ‌ عێراقا فیدرال، خوه‌شكرنا په‌یوه‌ندیان ل گه‌ل ئالیێن عه‌ره‌بی، ببوو ئه‌گه‌ر كو هه‌رێما كوردستانێ گه‌له‌ك ده‌ستكه‌فتان ب ده‌ست خوه‌ڤه‌ بینیت، وان ژی پشته‌ڤانی ل مه‌ كریه‌، هه‌ر چه‌نده‌ هه‌ر ژ سالا 2003 هه‌تا نوكه‌ په‌یوه‌ندیێن مه‌ ل گه‌ل حوكمه‌تا عیراقێ‌ و هێزێن سیاسی یێن عه‌ره‌بێن شیعی و سوننی، جاران ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ د ئاسته‌كێ‌ باش دابووینه‌ و جاران ژی داكه‌فتینه‌، دیسان گوهۆرین ب سه‌ر وان په‌یوه‌ندیان دا هاتینه‌، چونكی هه‌ڤپه‌یمانی چێبووینه‌ و ژیانا سیاسی ل عیراقێ‌ ب ڤی ره‌نگی بوویه‌، ڤێ‌ چه‌ندێ‌ كارتێكرن ل سه‌ر وان په‌یوه‌ندیان كریه‌، له‌وما د نوكه‌ دا خوه‌شكرنا وان په‌یوه‌ندیان ل گه‌ل هێزێن سیاسی یێن عه‌ره‌بی د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێما كوردستانێ‌ و حوكمه‌تا عیراقێ‌ و هێزێن سیاسی دایه‌، دیسان هه‌كه‌ هه‌ماهه‌نگیه‌ك د ناڤبه‌را هێزێن سیاسی و هه‌ردو حوكمه‌تان دا هه‌بیت، ئه‌م دێ‌ شێین ب ره‌نگه‌كێ‌ باشتر كارێن خوه‌ ئه‌نجام ده‌ین، چونكی هێشتا مه‌ گه‌له‌ك كار یێن ل به‌غدا هه‌ین، ژ وان ژی هێشتا مادێ‌ 140 نه‌هاتیه‌ بجهئینان، دیسان بابه‌تێ‌ پێشمه‌رگه‌ی، هه‌روه‌سا هه‌ر سال مه‌ پرسا بودجه‌ی ل گه‌ل عیراقێ‌ یا هه‌ی زێده‌باری چه‌ندین كێشێن دی ، له‌وما د نوكه‌ دا چوونا سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ (نێچیرڤان بارزانی) بۆ به‌غدا گرنگیه‌كا مه‌زن هه‌یه‌ و دێ‌ بیته‌ ئاسانكاریه‌ك كو تێگه‌هشتنه‌كا سیاسی یا باش بهێته‌ كرن، ژ بۆ برێڤه‌برنا كاروبارێن عیراقێ‌.

دیندار نه‌جام گۆت” نوكه‌ عیراق یا د قۆناغه‌كێ‌ دا ده‌باز دبیت، كو هه‌ر ژ سالا 2003 هه‌تا نوكه‌ پێكهاتێ شیعی یێ عیراقێ‌ برێڤه‌ دبه‌ت و كونترۆلا هه‌موو سازیێن ده‌وله‌تێ یێن ئه‌منی و سیاسی و دارایی و له‌شكری كریه‌ و هه‌ردو پێكهاته‌یێن كورد و سوننی پشتگۆه خستینه‌، ئه‌ڤه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا كوردان دا نینه‌، چونكی د عیراقا نوودا دڤێت هه‌موو پێكهات پێكڤه‌ د رێڤه‌برنا وه‌لاتی دا پشكدار بن و ل هه‌ڤهاتنه‌ك د ناڤبه‌را وان دا هه‌بیت، چونكی دستۆرێ‌ عیراقێ‌ ل سه‌ر بنه‌مایێ‌ دیموكراتیا ل هه‌ڤهاتنێ‌ هاتیه‌ دانان، هه‌روه‌سا نوكه‌ بزاڤ یێن دهێنه‌ كرن، كو به‌ری هه‌لبژارتنان یان ژی پشتی هه‌لبژارتنان هه‌ڤپه‌یمانی بهێنه‌ دروستكرن ل سه‌ر بنه‌مایێ‌ نیشتیمانی، ئه‌ڤێ‌ گرنگیه‌كا تایبه‌ت هه‌یه‌ ودێ بیته‌ ئه‌گه‌ر كو ئه‌م تائیفیێ‌ رزگار بین، چونكی هه‌كه‌ كوردان هه‌ڤپه‌یمانی ل گه‌ل شیعه‌ان و سوننه‌یان كر، هه‌موو پێكهاتێن عیراقێ‌ دێ‌ پشكداریێ‌ د ئێك لیستا نیشتیمانی دابن، دیسان هه‌كه‌ كورد ژی هه‌موو ب ئێك لیسته‌ بن، دێ‌ یا باشتر بیت، هه‌كه‌ ئه‌م هه‌موو پێكڤه‌ ل گه‌ل ئالیێن دیتر بین، دێ‌ مه‌ پتر كارتێكرن ل سه‌ر سیاسه‌ت و برێڤه‌برنا حوكمه‌تا فیدرالی هه‌بیت، له‌وما ئه‌ز گه‌له‌ك ب گرنگی به‌رێ‌ خوه‌ دده‌مه‌ سه‌ره‌دانا سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ بۆ به‌غدا و كۆمبوونا وی ل گه‌ل ئالیێن عه‌ره‌بی، هه‌روه‌سا یا گرنگه‌ ئه‌ڤ سه‌ره‌دانه‌ دناڤبه‌را هه‌ردو حوكمه‌تێن هه‌رێمێ‌ و به‌غدا دا د به‌رده‌وام بن”.

دیاركر” د نوكه‌ دا مه‌رج نینه‌، په‌یوه‌ندیێن مه‌ ل گه‌ل حوكمه‌تا عیراقێ‌ وه‌كو به‌رێ‌ بزڤرن، چونكی نوكه‌ به‌رژه‌وه‌ندیێن سیاسی ل عیراقێ‌ هه‌نه‌، دیسان مه‌ به‌رژه‌وه‌ندیێن جودا ل گه‌ل ئێك هه‌نه‌، لێ‌ ئه‌م دشێین نێزیكی ئێك بین و دشێین په‌یوه‌ندیێن خوه‌ باشتر لێ‌ بكه‌ین، دیسان دیدارێن نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌، ل گه‌ل سه‌ركردێن عه‌ره‌بێن عیراقێ‌ دگرنگن، چونكی وان هه‌موویان كارتێكرن ل سه‌ر بریارا سیاسی یا عیراقێ‌ هه‌نه‌، هه‌بوونا په‌یوه‌ندی و هه‌ماهه‌نگیێ‌ ل گه‌ل وان یا گرنگه‌، ژ پێخه‌مه‌ت ئه‌م بگه‌هینه‌ هنده‌ك تشتێن هه‌ڤپشك ل گه‌ل ئێك، ژبۆ برێڤه‌برنا عیراقا فیدرال، دیسان چوونا وی دێ‌ بیته‌ رێخوه‌شكه‌ر، كو ئه‌ڤ ده‌ستكه‌فتێن ل كوردستانێ‌ هه‌ین، باشتر بپارێزین ل سه‌ر بنه‌مایێن دستۆرێ‌ عیراقێ‌”.

ناڤبری ئاماژه‌كر” كۆمبوونا سه‌رۆكێ‌ هه‌رێمێ‌ ل گه‌ل ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی گه‌له‌ك گرنگیا خوه‌ هه‌بوویه‌، هه‌ر چه‌نده‌ ل كوردستانێ‌ ئایدولۆجژیێن جودا هه‌نه‌، لێ‌ هنده‌ك خالێن نیشتیمانی و نه‌ته‌وی یێن هه‌ین و دڤێت ئه‌م كورد هه‌موو ل سه‌ر وان خالان رێكبكه‌ڤین، نابیت بۆچوونێن جودا ل سه‌ر وان خالان هه‌بن، له‌وما ئه‌و دیدارا سه‌رۆكێ‌ هه‌رێمێ‌ ل گه‌ل وان ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی دگرنگ بووینه‌، داكو ئه‌م بگه‌هینه‌ ئه‌نجامێن باش، مه‌ هه‌لویسته‌كێ‌ هه‌ڤگرتی هه‌بیت به‌رامبه‌ر حوكمه‌ت و لایه‌نێن عیراقی، دیسان چه‌ند كۆمبوونێن ژڤی جۆری بهێنه‌ كرن، هه‌كه‌ ئالیێن سیاسی بۆچوونێن جۆدا ژی هه‌بن، دێ‌ په‌یوه‌ندیێن وان ب هێزتر كه‌ڤن و دێ‌ پتر نێزیكی ئێك بن و دێ‌ بنه‌ ئه‌گه‌رێ‌ ئێك هه‌لویستیا لایه‌نێن كوردی ژی ل گه‌ل ئێك”.

 

به‌رپرسه‌كێ گۆران به‌حس ل ئه‌گه‌رێن رێك نه‌كه‌فتنێ ل سه‌ر جڤاتا پارێزگه‌ها هه‌له‌بجه‌ دكه‌ت

مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكێ حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دوهى پێشوازی ل ماتیۆ توله‌ر، بالیۆزێ ئه‌مریكا ل عیراقێ كر و د كۆمبوونه‌كێ دا دووماهى پێشهاتێن عیراقێ و په‌یوه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ و ئه‌مریكا گه‌نگه‌شه‌ كرن.

بالیۆزێ ئه‌مریكا ل عیراقێ، دوپاتی ل سه‌ر دیالۆگا ستراتیجی یا ئه‌مریكی عیراقی كر و ئاماژه‌ كر كو ئه‌مریكا دێ د چارچۆڤێ هێزێن هه‌ڤپه‌یمانان دا به‌رده‌وام بیت ل سه‌ر پشته‌ڤانیا سوپایێ عیراقێ و پێشمه‌رگه‌ی د به‌رهنگاریا گه‌فێن داعشێ دا.
ماتیۆ تۆله‌ر، په‌سنا چاكسازیێن حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ژی كر ب تایبه‌ت، گاڤێن چاكسازیێ ل وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى.
سه‌رۆكێ حكومه‌تێ ژی ژ ئالیێ خوه‌ ڤه‌ سوپاسی و پشته‌ڤانیا بالیۆزێ ئه‌مریكا كر د په‌سه‌ندكرنا قانوونا بودحێ دا و دوپات كر، حكومه‌تا هه‌رێمێ دێ پێگیر بیت ب بجهئینانا قانوونا بودجێ دا و داخواز ژی كر، حكومه‌تا فیدرال ئه‌ركێن خوه‌ ل هه‌مبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ د چارچۆڤێ قانوونا بودجێ دا بجهبینیت.
هه‌ر دوهى مه‌سرور بارزانى پێشوازی ل شانده‌كێ كۆربه‌ندا بحرالعلوم ب سه‌رۆكاتیا د. ئیبراهیم بحرالعلوم و د دیداره‌كێ دا سه‌رۆكێ حكومه‌تێ دوپات كر، كو هه‌رێما كوردستانێ هه‌رده‌م ل گه‌ل ئه‌وێ چه‌ندێ بوویه‌ كێشێن د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و حكومه‌تا فیدراڵی دا، ب رێیا دانوستاندن و دیالۆگێ، ب شێوه‌كێ بنه‌ره‌تی و ل سه‌ر بنه‌مایێ دستوورى بهێنه‌ چاره‌سه‌ر كرن.

 

به‌رپرسێ ده‌زگه‌هێ هه‌لبژارتنێن پارتی راگه‌هاند، وه‌كو هه‌ر قه‌واره‌كێ سیاسی، پارتی ل رۆژا ئێكێ یا بریارا ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنان، ده‌ست ب به‌رهه‌ڤیان كریه‌، ل هه‌موو جهان ل كوردستانێ دێ پشكداریێ د هه‌لبژارتنان دا كه‌ین.
خسرۆ گۆران گۆت ژى:( نوكه‌ ئه‌م مژوولی دیاركرنا به‌ربژارێن خوه‌ینه‌، چونكی 17 ڤێ هه‌یڤێ دووماهی ژڤانه‌ بۆ هنارتنا ناڤێن به‌ربژاران و پاشی هه‌تا 1 گۆلانێ دووماهی ژڤانه‌ بۆ تۆماركرنا هه‌ڤپه‌یمانیان).

ئه‌ڤرۆ، سالار محه‌مه‌د دۆسكی:

ئه‌ندامه‌كێ‌ لژنا خواندنا بلند ل په‌رله‌مانێ‌ عیراقێ‌ ئاشكراكر كو حوكمه‌تا عیراقێ‌ دانپیدان ب هه‌شت زانكۆیێن كوردستانێ‌ كریه‌، ل داهاتی دا دێ‌ ل سه‌ر ئاستێ‌ عیراقێ‌ و ده‌رڤه‌ ڤێ‌ دانپیدانێ‌ ره‌نگڤه‌دان هه‌بن.

د.محه‌مه‌د شاكر محه‌مه‌د سالح، ئه‌ندامێ‌ لژنا خواندنا بلند ل په‌رله‌مانێ‌ عیراقێ‌ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت: حوكمه‌تا عیراقێ‌ دانپیدان ب حه‌فت زانكۆیێن هه‌رێما كوردستانێ‌ كرینه‌ و سالا داهاتی دێ‌ نافێ‌ قوتابیان چیته‌ درێبه‌ری دا، ئه‌و ژی زانكۆیێن (كوردستان، سوران، زاخۆ، راپه‌رین، هه‌له‌بجه‌، پولیته‌كنیك هه‌ولێر، پولیته‌كنیك سلێمانی) بتنێ‌ زانكۆیا پولیته‌كنیكا دهۆكێ‌ مایه‌ و پێدڤی یه‌ لژنه‌ك سه‌ره‌دانا كولیژ و په‌یمانگه‌هێن سه‌ر ب  وێ‌ زانكۆیێ‌ ڤه‌ بكه‌ت و ئه‌و ژی دێ‌ دانپیدان پێ‌ هێته‌كرن چنكو مه‌رج تێدا هه‌نه‌ و ئه‌م ئاگه‌هدارین، ژ سه‌رجه‌مێ‌ نه‌ه زانكۆیێن كوردستانێ‌ هه‌شتا دانپیدان پێ‌ هاته‌كرن و بتنێ‌ زانكۆیا گه‌رمیان چه‌ند تێبینی ل سه‌ر هه‌بوون دانپیدان پێ‌ نه‌هاته‌كرن.

هه‌مان ئه‌ندامێ‌ په‌رله‌مانی ئه‌و ژی گۆت: دانپیدانا حوكمه‌تا عیراقێ‌ دێ‌ گه‌له‌ك مفای گه‌هینته‌ قوتابیێن ئه‌ڤان زانكۆیان چنكو ده‌مێ‌ دچوونه‌ ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی گه‌له‌ك كێشه‌ بۆ دروست بوون و ناڤێن ئه‌وان زانكۆیان د لیستا وه‌زاره‌تا ده‌رڤه‌ یا عیراقێ‌ دا نه‌بوون و مفا نه‌ وه‌رگرت و نه‌شیان بخوینن خواندنا ماسته‌ر و دكتور و هه‌تا نه‌شیان ل زانكۆیێن عیراقێ‌ ژی بخوینن، دشێن بێژین نوكه‌ باوه‌رناما وا بۆ باوه‌رنامه‌ ل عیراقێ‌ و ده‌رڤه‌ی عیراقێ‌ یا باوه‌رپێكریه‌.

د.محه‌مه‌د شاكر محه‌مه‌د سالح، ئه‌و ژی ئاشكراكر كو هنده‌ك زانكۆیێن عیراقێ‌ ژی ل ده‌ڤه‌رێن ناكوكی ل سه‌ر هه‌نه‌ و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ هێشتا دانپیدان پێ‌ نه‌كریه‌ وه‌ك زانكۆیێن (قه‌لم، نور، حه‌دبا، كتاب) هنده‌ك تێبینی ل سه‌ر هه‌نه‌ و گه‌له‌ك قوتابیێن هه‌ولێرێ‌ و دهۆكێ‌ سه‌ردانا ئه‌ڤان زانكۆیان دكه‌ن، وه‌زاره‌تا خواندنا بلند ل هه‌رێما كوردستانێ‌ ل سه‌ر كوالێتی و خواندنێ‌ ل هنده‌ك جهان تێبینی هه‌نه‌، هێدی هێدی هنده‌ك سالان حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ یا دانپیدانێ‌ پێ‌ دكه‌ت، كێشه‌ ب دووماهی نه‌هاتیه‌ و ژ به‌ر په‌ژیكا كورونایێ‌ ژڤان بوو وه‌زیرێ‌ خواندنا بلند ل هه‌رێما كوردستانێ‌ سه‌ردانا به‌غدا بكه‌ت و ل گه‌ل وه‌زیرێ‌ خواندنا بلند ل عیراقێ‌ كومبوونه‌كێ‌ ئه‌نجام بده‌ت.

هه‌مان ئه‌ندامێ‌ په‌رله‌مانی گۆت: گه‌نگه‌شه‌ ل گه‌ل وه‌زیرا خواندنا بلند ل كابینا بوری هاتیه‌كرن كو هه‌ر ده‌مێ‌ قوتابیێن عیراقێ‌ بۆ خواندنا بلند بهێنه‌ ره‌وانه‌كرن بۆ ده‌رڤه‌ به‌هرا هه‌رێما كوردستانێ‌ 17% تێدا بیت و ژ به‌ر ڤی كاودانێ‌ به‌رته‌نگێ‌ ئابووری و په‌ژیكا كورونایێ‌ ئه‌و بابه‌ت هاتیه‌ نڤاندن.

د.محه‌مه‌د شاكر محه‌مه‌د سالح، ئه‌ندامێ‌ لژنا خواندنا بلند گۆت: نوكه‌ قانوونا خواندنا زانكۆیێن ئه‌هلی ل به‌ر ده‌ستێ‌ مه‌یه‌ و كارێ‌ ل سه‌ر راستڤه‌كرنا وێ‌ دهێته‌كرن و قانوونا هه‌رێما كوردستانێ‌ گه‌له‌ك ژ یا عیراقێ‌ باشتره‌، دیسا كارێ‌ ل سه‌ر راستڤه‌كرنا باوه‌رناما ژی دهێته‌كرن ئه‌وێن ده‌رڤه‌ دهینه‌ كوردستانێ‌.

د.محه‌مه‌د شاكر محه‌مه‌د سالح گۆتژی: گه‌له‌ك تێبینی مه‌ ل سه‌ر زانكۆیێن ئه‌هلی هه‌یه‌ و مه‌ راپورت پێشكێشی وه‌زاره‌تێ‌ كریه‌ و كولیژا پزیشكی هه‌یه‌ نه‌ستاف و نه‌ ئاڤاهیێ‌ باش هه‌یه‌، و به‌رده‌وام دیفچوونا دهێته‌كرن و هه‌كه‌ ل داهاتی خوه‌ دروست نه‌كه‌ن دێ‌ كا  ل سه‌ر گرتنا وان كه‌ین.

هه‌مان ئه‌ندامێ‌ په‌رله‌مانی گۆت: ل زانكۆیێن عیراقێ‌ ژی خواند ل هنده‌ك كولیژا كه‌مپێ‌ دایه‌ و هنده‌ك كولیژا ئونلاینه‌ و سه‌رۆكێ‌ زانكۆیێ‌ ده‌ست هه‌لات هه‌نه‌ لدووف بابه‌تان هه‌لبژێریت و زێده‌تر ئونلاین و هه‌تا تاقیكرن ژی ب هه‌ر دو شێوازان هه‌یه‌.

ناڤبری گۆت: ل سێ‌ زانكۆیێن عیراقێ‌ پشكێن كوردی هه‌نه‌ به‌لێ‌ ستافێ‌ كێمه‌،  ئه‌م ل گه‌ل ئاخفتینه‌ و هه‌كه‌ پێدڤی بوو دێ‌ ستافی ژ كوردستانێ‌ بۆ به‌ینه‌ به‌غدا و گه‌له‌ك هه‌لگرێن باوه‌رنامێن ماسته‌ر و دكتورایێ‌ خواستینه‌ ل زانكۆیێن به‌غدا ل پشكێن كوردی ده‌وامێ‌ بكه‌ن و پشكێن كوردی ل به‌غدا كێمبوونا میلاكی هه‌یه‌ و دێ‌ رۆژێن داهاتی دیفچوونێ‌ بۆ كه‌ین.

ئەڤرۆنیۆز، قائید میرۆ
پۆلیسێن هەولێرێ دو گونەهبار دەستەسەرکرن، کو شیابوون 100هزار دۆلاران ل وەلاتیەکی وەربگرن ب زۆری
پۆلیسێن هەولێرێ راگەهاند، پشکا پۆلیسێن ناڤاباژێڕی ل بنگەهێ تەیراوە دو گونەهبار بناڤێن (ر.ر.م) و (ج.ر.م) دەستەسەرکرینە، کو ب گەف و چەکی (100 هزار دۆلار) و (60 ملیۆن دینار) ل وەلاتیەکی ستاندینە.
پۆلیسێن هەولێرێ ئاماژەکریە، هەردوگونەهبار برانەو دانپێدان ب ئەنجامدانا تاوانێ کریە و ب بڕیارا دادوەرێ ڤەکۆلینێ و گورەی مادێ430 یا قانوونا سزادانێ هاتینە بەندکرن

ئه‌ڤرۆ:

شیره‌تكارێ به‌رێ یێ وه‌زاره‌تا سامانێن سروشتی ل هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند، رێككه‌فتنا هه‌ولێرێ و به‌غدا سه‌نه‌ده‌ بۆ وێ چه‌ندێ هه‌رێما كوردستانێ ژ گرفتا قانوونی یا فرۆتنا په‌ترۆلێ یا دوور ببیت.

د. عه‌لی به‌لۆ، شیره‌تكارێ به‌رێ یێ وه‌زاره‌تا سامانێن سروشتی و ئه‌ندامێ به‌رێ یێ لژنا په‌ترۆلێ و غازێ ل جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان گۆت” مفایێ رێككه‌فتنا هه‌ولێرێ و به‌غدا د وێ چه‌ندێ دایه‌، كو بازار دێ هێته‌ ڤه‌ژاندن و بودجه‌ دێ بۆ هه‌رێما كوردستانێ هێت و سیاسه‌تا په‌ترۆلێ هه‌ر دێ ب ده‌ستێ هه‌رێمێ بیت و ژ ئه‌گه‌رێ ڤێ رێككه‌فتنێ بۆ جارا ئێكێ یه‌ حوكمه‌تا عیراقێ دانپێدانێ ب فرۆتنا په‌ترۆلا هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ت، چاوان سۆمۆ ب فه‌رمی دشێت گرێبه‌ستان ئه‌نجام بده‌ت، ئه‌ڤ رێككه‌فتنه‌ دێ بیته‌ ئه‌گه‌ر كو هه‌رێما كوردستانێ ژی ب فه‌رمی گرێبه‌ستێن په‌ترۆلی ئه‌نجام بده‌ت و پاشی و ل بن روناهیا قانوونان دشێت كۆمپانیا په‌ترۆلا نیشتمانی ب دامه‌زرینیت و ئه‌و گازنده‌یێن به‌غدا ژی ژ هه‌رێمێ دكرن، نامینن”.

د. عه‌لی به‌لۆ زێده‌تر گۆت” پێدڤیه‌ كۆمپانیا په‌ترۆلا كوردستانێ (كۆمۆ) بهێته‌ دامه‌زراندن، چونكه‌ قانوون یا پێ ده‌رچووی، ئه‌ڤ رێككه‌فتنه‌ هاتیه‌ كرن ژی وه‌دكه‌ت كو هه‌رێما كوردستانێ ب فه‌رمی په‌ترۆلا خوه‌ بفرۆشیت و بۆ هه‌رێمێ هه‌یه‌ د ده‌مه‌كێ كورت دا وێ كۆمپانیێ دامه‌زرینیت”.

دیاركر ژی” پێدڤیه‌ رێكارێن قانوونی بهێنه‌ ئه‌نجامدان و به‌غدا ب فه‌رمی نه‌رازیبوون ل سه‌ر نه‌بیت، هه‌كه‌ بۆ هه‌رێما كوردستانێ هه‌بیت ب فه‌رمی په‌ترۆلێ بفرۆشیت و ب بهایێ 250 هزار به‌رمیلێن په‌ترۆلی پاره‌ی بده‌ته‌ به‌غدا ، پێدڤیه‌ ب وێ رێ كۆمپانیه‌ك هه‌بیت ب فه‌رمی وێ په‌ترۆلێ بفرۆشیت، ئه‌ڤه‌ ژی باشترین ده‌لیڤه‌یه‌ بۆ هه‌رێما كوردستانێ”.

هه‌روه‌سا ئاماژه‌ كر”عیراق و هه‌رێما كوردستانێ ژی په‌ترۆلێ دفرۆشنه‌ كۆمپانیان، ئه‌وژی دده‌نه‌ وه‌لاتێن دی، له‌وما ده‌ستێ هه‌رێما كوردستانێ یێ ڤه‌كریه‌ ب هه‌ر رێیه‌كێ بفرۆشیت وداهات ب ده‌ست بكه‌ڤیت، باشتره‌ وێ چه‌ندێ بكه‌ت”.

ل دۆر وێ چه‌ندێ ئایا ئه‌ڤ دانپێدانه‌ تنێ بۆ ساله‌كا بودجه‌یه‌، یان دانپێدانه‌كا هه‌میشه‌یی یه‌، د. عه‌لی به‌لۆ گۆت” بودجه‌ بۆ ساله‌كێ یه‌، به‌لێ ئڤ بودجه‌یه‌ ل سه‌ر بنه‌مایێ رێككه‌فتنه‌كێ یا دروست بووی، ئه‌ڤ رێككه‌فتنه‌ د ناڤبه‌را هه‌ولێرێ وبه‌غدا بوو، له‌وما ئه‌ڤ رێككه‌فتنه‌ دێ مینیت و سه‌نه‌ده‌كه‌ كو هه‌رێما كوردستانێ بۆ هه‌تا هه‌تایێ په‌ترۆلێ ب قانوونی بفرۆشیت”.

دھۆک، لەزگین جۆقی:
خودانآ ترشیێ خێزان ل دھۆکێ دیار کر، ٢٦ تەنێن ترشی ھەموو ژ بەرھەمێ خۆمالێ یێن جۆتیارێن پارێزگەھا دھۆکێ ھاتیە دروستکرن بۆ وەلاتی ئەلمانیا ھاتە رھنارتن.
سەردار عەبدولرەحمان ئەحمەد، خودانێ ترشیێ خێزان ل دھۆکی بۆ رۆژناما ئەڤرۆ راگەھاند: “ئەم دو کەسێن کوردین ل دھۆکێ ترشیێ خێزان بۆ باژێری ھانوڤەر ل وەلاتی ئەلمانیا دھنێرین، ل وی وەلات گەلەک داخوازی یا ل سەر ترشیێ کوردی ھەی، ب رێیا کۆمپانیا سولتان بەرھەمێ ترشیێ خۆمالی ل ئەلمانیا و چەندین دەولەتێن ئورۆپی دھێتە بەلاڤکرن”.
گۆتژی: “ئەڤە ژی پینگاڤەکا باشە بۆ ساخکرنا بەرھەمێ خۆمالی، چونکو ھەموو خیار و ترۆزی و زەیتون و کەرەستێن دی یێن بۆ ترشی دھێنە بکارئینان ناڤخەیی نە کو ساخلەمیا دھۆکێ بۆ ئەنجامدانا ڤی کاری گەلەک پشتەڤانیا مە دکەت”.
ئاشکرا ژی کر، پشتی وان دیتی دێ ل ئورۆپا داخوازی ل سەر بەرھەمێ ترشیێ کوردی ھەی، وان دەست بکارێ ھنارتنا ترشی بۆ ئەلمانیا کر، ئەڤ کارە ب ھەڤکاریا ھەڤپشکێ مە عیماد کو خەلکێ باشیکێ یە ل دھۆکێ کارگەھەکا ترشی دانایە؛ دھێتە کرن.
سەرداری زێدەتر گۆت: “ئەڤە چەندین جارا ئەم ترشی ژ دھۆکێ دبەینە ئورۆپا، ب راستی ژی خەلکێ وێ، ب تایبەتی ژی کوردێن مە گەلەک دخوازن ترشیێ مە بگەھیتە وان، چونکو ترشی و ھەموو جۆرێن دی یێن خوارنێن کوردی تایبەتمەندیا خوە یا ھەی، ترشیێ مە ژی ژ بەرھەمێ خۆمالی دھێتە دروستکرن و گەلەک داخوازی ژلایێ خەلکێ ئورۆپا ڤە ل سەر یا ھەی”.

ئەڤرۆ:

پشتی شاندێ ھەرێما کوردستانێ و لایەنێن شیعی ل سەردەقەکێ ھەڤپشک رێککەفتین، بەلێ پاشی لایەنێن شیعی گوھۆرین د دەقێ مادێ ١١ یێ پرۆژێ قانوونا بودجەیدا کر و چەند برگەک لێ زێدەکرن، ئەو برگەیێن لایەنێن شیعی د پرۆژێ قانوونا بودجەیدا زێدەکرین ئاماژێ ب وێ چەندێ دکەن ئەگەرھەرێما کوردستانێ پێگیرنەبیت ب رێککەفتنێ، ھیچ بودجەک ژ عیراقێ بۆھەرێمێ ناھێتە ھنارتن.

ئەحمەدسەفار، بریاردەرێ لژنا دارایی ل جڤاتا نوونەرێن عیراقێ گۆت” گیروبوونا پەسەندکرنا بودجا گشتی یا عیراقێ بۆ سالا ٢٠٢١ پەیوەندی ب ھەرێما کوردستانێڤە نینە، بەلکو پەیوەندی ب لایەنێن شیعی و حوکمەتا فیدرالڤەھەیە”.

گۆت ژی” لایەنێن شیعی ناخوازن بودجە بھێتە پەسەندکرن”.

ژلایێ خوەڤە، سامان سۆرانی، چاڤدێری سیاسی، دبێژیت” نێزیکی پێنج ھەیڤایە پرۆژێ قانوونا بودجەی ل جڤاتا نوونەرایە و ژبەر ململانێیا لایەنێن شیعی و چەندین ئەگەرێن دی، ناھێتە دەربازکرن”.

ل دۆرھۆکارەکێ پەسەندنەکرنا پرۆژێ قانوونا بودجەی، راگەھاند” لایەنێن عەرەبێن شیعی ب تایبەت ئەوێن میلیشیا ھەین، رێیێن جۆراوجۆر بۆ پاشخستن و دروستکرنا ئاستەنگان بۆ پەسەندکرنا پرۆژێقا نوونا بودجەی دگرنەبەر”.

ب دیتنا وی چاڤدێری، ئەولایەنێن شیعی ب پشتەڤانیا وەلاتەکێ جیران، دخوازن جڤاتا نوونەران ب پرۆژێ قانوونا بودجەی ڤە مژوولبکەن و رێ ل ھەلبژارتنێن پێشوەخت بگرن”.

دیارکر” شیعە ب مژوولکرنا گەلێ عیراقێ ب پشکا بودجێ ھەرێماکوردستانێ، شکەستنا خوە ل باشوور و ناڤەراستاعیراقێ ڤەدشێرن، د دەمەکیدا وان ب رێژا ھەرەزۆرینەیا بودجەی، نەشیاینە خزمەتا باژێرێن باشوورێ عیراقێ بکەن”.

ناڤبری ئەگەرەکێ دی یێ پەسەندنەکرنا پرۆژێ قانوونا بودجەی بۆرێک نەکەفتنا لایەنێن عەرەبێن شیعی ( ل سەرپشکێن خوە) د پرۆژێ قانوونێدا زڤراند، کوھەرئێک ژ وان لایەنان بزاڤان دکەت بەھراپتر بۆ خوە ببەت.

بریاربوو دوھی شەمبیێ ٢٧/٣/٢٠٢١ جڤاتا نوونەرێن عیراقێ بۆ دەنگدانێ ل سەرپرۆژێ قانوونا بودجەی کۆمببیت، بەلێ کۆمبوون بۆ ئەڤرۆ ئێکشەمبی ھاتەپاشخستن.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com