ئەڤرۆ نیوز:

1- روناهیێ‌ ب ڤه‌مرینه‌ و ئه‌ڤه‌ رێیه‌كا كاریگه‌ره‌ بو نڤستنێ‌، نابیت ل جهه‌كی بنڤی و روناهی هه‌بیت داكو ده‌مژمێر دوێ‌ شه‌ڤێ‌ ژ خه‌و هشیارنه‌بی، ل هاڤینێ‌ په‌ردا بگره‌ داكو تیشكا رۆژێ‌ نه‌هێته‌ ژوور ل سپێده‌هیان و ته‌ ژ خه‌و هشیاربكه‌ت.

2- بێهنا خوه‌ كوور ب هلكێشه‌، هه‌كه‌ تو ب شه‌ڤ ژ خه‌و رابووی و نه‌شیای بنڤی، راسته‌وخو ل جهێ‌ خوه‌ نه‌رابه‌ڤه‌ و چ كارا نه‌كه‌، به‌لكو خو ئارام بكه‌ بو ده‌مێ‌ 20 ده‌قیقا و هه‌ول بده‌ هنده‌ك راهێنانێن هه‌ناسێ‌ بكه‌ و گه‌له‌ك گرنگیێ‌ ب هه‌ناسا خوه‌ بده‌.

3- شێوازێ‌ خوه‌ ب گوهوره‌، نڤستن ل سه‌ر پشتێ‌ پیسترین شێوێن نڤستنێ‌ یه‌، چونكو هه‌ناسه‌ و بێهنا مرۆڤی ل راده‌یه‌كی رادوه‌ستینیت و مرۆڤ خره‌خرێ‌ دكه‌ت و هه‌تا هه‌رسكرنا خوارنێ‌ ژی ب زه‌حمه‌ت دئێخیت، به‌لكو نڤستن ل سه‌ر ته‌نشتێ‌ باشتره‌ ژبه‌ركو فشارێ‌ ل سه‌ر دلی كێم دكه‌ت.

4- گه‌له‌ك وه‌ختێ‌ خوه‌ دناڤ جهێ‌ نڤستنێ‌ دا نه‌بوورینه‌: گه‌له‌ك جارا ره‌نگه‌ تو هزر ل هنده‌ك كاران بكه‌ی لسه‌ر جهێ‌ نڤستنێ‌ به‌ری نڤستنێ‌، لاپتوپ و موبایلا خوه‌ نه‌به‌ سه‌ر جهێ‌ نڤستنێ‌، هه‌كه‌ تو گه‌له‌ك وه‌ختێ‌ خو دناڤ جهێ‌ نڤستنێ‌ دا هشیاردمینی، دێ‌ جهێ‌ نڤستنێ‌ بیته‌ یێ‌ هشیاربوونێ‌ و هه‌تا ل ده‌مێن ئاسایی ژی تو نه‌شێی دروست بنڤی.

5- بلا جهێ‌ نڤستنا ته‌ ژ جورێن باش بیت: داكو یێ‌ مرتاح بی، هه‌ر چ نه‌بیت پێدڤیه‌ هه‌ر 10 سالا ب كێماتی جهێ‌ نڤستنا خوه‌ بگوهوری، چونكو هنده‌ك میكروب دناڤ دا په‌یدادبن و حه‌ساسیێ‌ په‌یدادكه‌ن، جهێ‌ نڤستنێ‌ ل دووڤ كێشا له‌شێ‌ مرۆڤی و زه‌وقێ‌ مرۆڤی دهێته‌ گوهارتن، به‌لێ‌ نڤینێن چێكری ژ (فیسكوزێن مه‌تاتی) گه‌له‌ك دباشن هه‌ر كێشا له‌شێ‌ ته‌ چه‌ندبیت نابیته‌ ئاریشه‌.

6- ده‌مه‌كێ‌ زوو خوارنێ‌ بخوو: خوارنێن نشه‌وی باوه‌شكا زێده‌دكه‌ن له‌ورا بو نڤستنێ‌ دباشن، به‌لێ‌ پرۆتین مرۆڤی هشیاردهێلن له‌ورا باشتره‌ سپێده‌هیان بهێنه‌ خوارن، به‌لێ‌ هه‌ر چاوا بیت هشیاربه‌ دره‌نگی شه‌ڤ خوارنێ‌ نه‌خوو چونكو هه‌رسكرن ب زه‌حمه‌ت دكه‌ڤیت و دێ‌ هه‌ست ب وه‌ستیانێ‌ كه‌ی.

7- یێ‌ الاك به‌: ئه‌نجامدانا وه‌رزشێ‌ هاریكاریا هه‌موو مرۆڤان ناكه‌ت كو بنڤن، به‌لێ‌ وه‌رزش ب شێوه‌یه‌كێ‌ رێكخستی هاریكاره‌ بو باشكرنا جورێ‌ نڤستنا مرۆڤی، هه‌ول بده‌ حه‌فتیانه‌ سێ‌ جاران وه‌رزشی بكه‌ و باشتره‌ ل ده‌مژمێر حه‌فتێ‌ ئێڤاری بیت.

8- نڤستنا نیڤرۆیان ده‌ستنیشان بكه‌: باشتره‌ ده‌مێن نڤستنا نیرڤرۆیان رێكبێخی و گه‌له‌ك نه‌نڤی داكو هه‌ست ب وه‌ستیان و سه‌رئێشانێ‌ نه‌كه‌ی پشتی نیڤرۆ، هه‌ول بده‌ پتر ده‌مژمێره‌كێ‌ نیڤرۆیان نه‌نڤه‌.

9- ل دووڤ هنده‌ك تیتالێن تایبه‌ت هه‌ره‌: سه‌ره‌رای كو نڤستن ل دووڤ هنده‌ك پێدڤیێن بایولوجی دهێته‌ ده‌ستنیشان كرن، به‌لێ‌ گه‌له‌ك فاكته‌رێن ده‌رڤه‌ هه‌نه‌ كارتێكرنێ‌ لێ‌ دكه‌ن، هه‌ر ئێك ژ مه‌ هنده‌ك تیتالێن تایبه‌ت هه‌نه‌ ل ده‌مێ‌ دچین دنڤین، وه‌كو شووشتنا ددانان یان خواندن، به‌لێ‌ هه‌كه‌ تو وه‌نه‌كه‌ی پێدڤیه‌ بكه‌ی.

10- ل دووڤ رۆتینه‌كی هه‌ره‌: سه‌ره‌رای یا ب زه‌حمه‌ته‌ ڤێ‌ چه‌ندێ‌ بجهبینی، به‌لێ‌ هه‌كه‌ رۆژانه‌ ل ده‌مه‌كێ‌ ده‌ستنیشانكری بنڤی و هشیارببیدێ‌ جورێ‌ نڤستنێ‌ باشتربیت و دێ‌ كوورتر و ئارامتر نڤی.

ژێدەر/ نوش نیوز