ئه‌ڤرۆ نيوز:

خوارنا ھەڤسەنگ و ساخلەم د قۆناغا دوگیانیێ دا گەلەک گرنگە، ژبەرکو دێ ڤیتامین و رەگەزێ، خوارنێ یێن ‏پێدڤی ددەتە ژنا دوگیان و دێ ھاریکاریا وێ د وێ قۆناغا ب زەحمەت دا کەن، ھەروەسا دێ خوارنا پێدڤی بۆ ‏وەرارا سۆریلانکی دەتە لەشێ وێ.‏

د ڤەکۆلینەکا نوو دا یا د ‏Network Health Digest‏ بەلاڤ بووی و ئەنجامێن 18 ڤەکۆلینێن بەری نھا ل ‏دۆر پێدڤیێن خوارنێ بۆ ژنا دوگیان ھاتینە کرن شرۆڤەکرین، وەسا ئاشکرا کرکو ھێک خوارنا نموونەیە بۆ ژنا ‏دوگیان، ژبەرکو گەلەک مفا تێدا ھەنە و ژ وانا:‏

ریژەیەکا باش یا پرۆتینان تێدا ھەیە و ھەستا تێربوونێ چێدکەت و یا ھاریکارە کو ژن زێدەی یا پێدڤی ‏خوارنێ نەخۆت.‏

ترشیێ فۆلیک تێدا ھەیە کو یێ گرنگە بۆ کوئەندامێ دەمارێن سۆریلانکی، ھەر ھێکەکێ 55 میکرگرامێن ‏فۆلیکی تێدا ھەنە و ژنا دوگیان ل سێ مەھێن دەستپێکا دوگیانیێ پێدڤی ب وی ترشی ھەیە.‏

رێژەیەکا باش یا ئاسنی تێدا ھەیە و ئەو رەگەزەکێ گرنگە بۆ ژنا دوگیان و ناھێلیت ھەست ب وەستیانێ بکەت.‏

ترشیێن روونی کێم د ناڤ دا ھەنە کو ترسا زێدەبوونا سەنگێ زارۆی ناھێلیت و ناھێلیت ژن تووشی خەمۆکیێ ‏بیت پشتی زارۆبوونێ.‏

ھێک ھەموو پێدڤیێن خوارنێ یێن پێدڤی بۆ قۆناغا دوگیانیێ پەیدا دکەن وەکو یۆد و ڤیتامین ‏B12‎‏ و کۆلینی.‏

ئەڤرۆ نيوز:‏

ل ھەموو وەرزێن سالێ و ب تایبەت ژی ل زڤستانێ خەلکەک ھەیە ژمارەکا زور یا دەرمانا و ب تایبەت یێن ‏دژی ھەودانان ب کاردئینیت و ھەست ب ساخلەمبوونێ ناکەن، ب راستی ژی دەرمانێن ئەنتی بایوتیک ‏شیان ھەنە ژیانا مرۆڤی ب پارێزن، بەلێ ھندەک میکروبان ھێزەکا تایبەت ھەیە و دشێن بەرگریا ڤان ‏دەرمانان بکەن و ل وی دەمی دەرمان ب شێوازەک دروست ب کارێ خۆ رانابن،ھەروەھا ئەو میکروب دشێن ‏بەرگریا خۆ بدەنە ھندەک میکروبێن دی.‏

دەرمانێن ئەنتی بایوتیک کاردکەن ژبو کوشتنا بەکتریا و رێکگرتنێ ل وەرارا وان،بەلێ دبیت ئەڤ چەندە ‏پەیدانەبیت و بەکتریایێن ب ھێز ھەر شیانێن وەرار و بەربەڤبوونێ ل دەڤ بمینن و جارەک دی مرۆڤ نەخوش ‏ببیتەڤە و ل وی دەمی کونترولکرنا نەخوشیێ دێ یا ب زەحمەت بیت.‏
ئەو کەسێن دەرمانێن ئەنتی بایوتیک ب بەردەوامی و ب شێوەیێن دووبارەکری ب کاردئینن پتر بەرئاتافی ‏بەرگریا بەکتریا دبن و ئەڤە دبیتە ئەگەر ب زەحمەت کونترول ل سەر ھندەک نەخوشیان بھێتە کرن یان ‏نەخوش پێدڤی ب پتر دەرمانان و سەرەدانێن نوشداری ببیت.‏

میکروب دھێنە دابەشکرن بو دو پشکێن سەرەکی ئەوژی بەکتریا و ڤایروسن و ئەڤە ھەردو ئەگەرێن سەرەکی ‏یێن پتریا نەخوشیانە و دەرمانێن ئەنتی بایوتیک کونترولێ ل سەر بەکتریا دکەن بەلێ چ کارتێکرنێ ل سەر ‏ڤایروسان ناکەن و ڤایروس کومەکا نەخوشیان پەیدادکەن ژوانژی ( پەرسیڤ و کوخک و ئەنفلاوەنزا و ‏ئاریشەیێن دفنێ و ھەناسێ و ھەودانا گوھی).‏

بەکتریا دژین دناڤ ئاڤێ و خوارنێ و ئاخێ و دیسا دناڤ رووەک و ئاژەل و مرۆڤان دا ھەنە و پتریا وان گەلەک ‏ب زیان نینن ل سەر ساخلەمیا مرۆڤان بەلکو ھندەک ھاریکاریێ دگەل مرۆڤان دکەن د ھەرسکرنا خوارنێ ‏دا و ھندەکێن دی نەخوشیێن ب مەترسی پەیدادکەن وەک نەخوشیا ئێشا زراڤ.‏

ئەگەر تو تووشی نەخوشیەکا ڤایروسی ببی ھەلبەت ب کارئینانا دەرمانێن ئەنتی بایوتیک ھزرەکا گەلەک ‏باش نینە، ژبەرکو چ کارتێکرنێ ل ڤایروسان ناکەن و چ زیان و چ مفا ژی تێدا نینن,ھەر جارەکا تو ڤان ‏دەرمانان ب کاردئینی تو دەلیڤێ ڤەدکەی کو بەرھنگاریا ڤان دەرمانان نوو ببیتەڤە و ئەڤەژی ل پاشەرۆژێ ‏بوتە خرابە.‏

گرنگترین خەلەتی ئەوە ل دەمێ نەخوش ڤان دەرمانان داخواز دکەت و چ پێدڤی ژێرا نەبیت بو نموونە ل ‏دەمێ تووشی پەرسیڤی دبیت و ڤان جورە دەرمانان دخوت، یانژی ل دەمێ ل دووڤ شیرەتێن نوشداری ب ‏کارنەئینیت، ب کارئینانا خەلەت یا دەرمانان بوارێ ئابوری ژی گران دکەت و نەخوش دێ نەچاربیت ‏دەرمانێن بھاگرانتر ب کاربینیت داکو ژنەخوشیێ قورتال ببیت.‏

یانژی ل دەمێ نەخوشەک دەرمانی ب ھەلگریت و پشتی بورینا دەمەکی وی دەرمانی دووبارە ب ‏کاربینیتەڤە و بێی شیرەتا ژ نوشدارێ تایبەتمەند وەربگریت.‏

لەورا یا پێدڤی یە ل سەر تە چ جاران دەرمانێن ئەنتی بایوتیک ب کارنەئینی ل دەمێ نوشدار دبێژیتە تە ‏نەخۆ،یانژی ل دەمێ تو تووشی نەخوشیێن ڤایروسی دبی وەک ( ئەنفللاوەنزایێ) دەرمانێن خو ل دووڤ ‏رێنمایێن نوشداری ب کاربینە و ل دەمێن پێدڤی و دەمێ تو ھەست دکەی تو یێ ساخلەم بوی، ل دەڤ خو ‏دەرمانی نەراوەستینە و دەرمانێن چ کەسێن دی بو نەخوشیا خو ب کارنەئینە.‏