تهحسین ناڤشكى
پشتى دهنگێ هندهك خواندهڤانان، تایبهت گهنجێن خوینگهرم گههشتیه من كو ههكه ئهز بشێم رۆمانا دیرۆكى یا نڤیسهرێ ئهرهب (د. ئهحمهد خالد مستهفا) ب ناڤونیشانێن ئهنتیخریتۆس (مهسیحێ دهجال) پاچڤه (ترجمه) كمه دهڤۆكا بادینى دێ تشتهك باش ل رهوشهنبیریا پرتووكخانا كرمانجى زێدهبت. من ژدل هزر د دخوازیا وان بهرێزان دا كر. لێ بهریا ئهز بڕیارا دوایێ بدم، من دهست بخودانا رۆمانا ناڤهیناى ب رێكا پرتووكخانهیا ئهلكترۆنى كر و وهسا تهكنیكا وێ یا سهرهكى بۆ من دیاربوو كو نڤیسهرى ئاڤاهیێ تێكستێ خوه ژ 13 چیرۆكان پێكهینایه ههر ژ دهستپێكا مرۆڤایهتیێ ههتا نها ب رێكا ماسكێ ((بۆبى فرانك)) وهك ڤهگێرێ سهرهكیێ رۆمانێ ههمى چیرۆكان ب شێوازهك ژیوارى ئاشۆپى فنتازى ڤهدگێرت و خواندهڤانى ب خوهڤه گرێددهت.
د سیاقێ خواندنا من دا بۆ ڤێ پرتووكێ، ههر ل دهستپێكێ كۆمهكا تێبینیان بۆ من پهیدا بوون. ههژى گۆتنێیه. بهریا ئهز رۆمانا مهسیحێ دهجال ب دواى بینم، گهنجهكى ژ وان گهنجێن خواندهڤانێن وێ پرتووكێ ب ناڤێ ((كڤان ئهترووشى)) ژ نشكانڤه دانهیهك ژ وێ پرتووك ب سوپاسیڤه بۆ من كر دیارى، من ژى ب فهر دیت كو وێنهیێ وێ دیاریێ دگهل ڤێ نڤیسارێ بهلاڤبكم و هنهك تێبینێن خوه دهربارى رۆمانا ((ئهنتیخریستۆس)) بێخم بهرچاڤێن خواندهڤانێ هێژا و رهنگه ههر ئیكى ژ وان ژى دیتنێن خوه ههبن.
ههلبهت پشتى من رۆمان ب داوى هیناى، من نهڤیا ڤێ رۆمانا دیرۆكى تێكهل ب ئاشۆپ و فانتازیێ و قارهمانێن وێ ژ ئنس و جنان پێكهاتین و وهرگێرم زمانێ كوردى، ژ بهر كو من وهسا دیت زیانا مژارێ پرتووكێ ژ مفایێ وێ بهتره؛ ژ بهر ڤان ئهگهرێن ل ژۆرى خویادبن:
1-وهسا دیاره كو رۆماننڤیسى ب نهفهسهك بهرتهنگا تیۆریا پیلانێ (نڤریه المۆامره) رۆمان دارشتیه و فۆكسێ هزر و دیتنێن خوه ب گۆشهیهك بهرتهنگ و تاك لایانه ئێخستیه سهر دیرۆكا ماسۆنیێ كو ب گیانێن شهیتانێن ههر ژ دیرۆكا مرۆڤایتیێ ل دهڤهرا بابلا نهمرۆدى و براهیم پێغهمبهر پهدابووین؛ ههتا نها بهردهوام، ژبلى دیرۆكا پر كارهستا جیهانا ئهرهبان و ئیسلامێ، تهڤ كارهساتێن جیهانى ژ شهڕێن سلێمان پێغهمبهر دژى ئیبلیسێ مهزن لۆسیفهر و هاریكارێن وى؛ ههتا دگههته مۆسا پێغهمبهر و موحهمهد پیغهمبهر، ههڤڕكیا وان دگهل بیژیێ لۆسیفهر ب ناڤێ مهسیحێ دهجال ((ئهنتیخریستۆس)) تێ ناڤكرن كو فتنا مهزنا ئیمام ئۆسمانى و جهنگێن خاچپهرێسان و پۆچبوونا ئمپراتۆریا ئۆسمانى ژ سهردهمێ سلێمان ل قانوونى دهستپێكرى، لژێر سیبهر ئیبلیس جهوو ب ناڤێ ((ماستیم))؛ ههتا گههشتیه شۆڕشێن ئهمریكا و ئۆرۆپى تایبهت داگیركرنا ئهمریكا ژ ئالیی چهرمسپیناڤه و چهوساندنا چهرمسۆركان و ڤهكرنا بازارێ كۆلێن رهشێن ئافریكایێ و ههردو جهنگێن جیهانى و داگیركرنا فلستینێ ههموو بۆ ماسۆنیان و جهوویان كو ب گیانێن شهڕخوازێن ئیبلیسێن دنیا ناڤدكت دزڤڕینت، بێى كو ئاماژێ ب خوهدیێ جیهانا پر ئالۆز و ئێخسیرێن كولتۆرێ گهنیێ رۆژههلاتا ناڤین بدهت كو ئهو ب خوه ب پلهیا ئێكێ بهرپرسبوونه ب شكهستنا ئیسلامێ د بهرفرهههبوونا ئمبراتۆریا خوه دا یان شهروشۆرێن ناڤخوهیى دا پشتى مرنا پێغهمبهرێ ئیسلامێ موحمهد سلاڤ لسهر بن. رۆماننڤیسێ گهنج ئهڤان ههمیان ب تێكهلكرنا رۆلێن قارهمانێن ئنس و جن و شهیتان دكهته كۆلاجهك واقعى خهیالى كو وه ل خواندهڤانى بكهت پێڤه بهێت گرێدان بێى كو هزرێ د نیازا سهرهكى یا نڤیسهرى دا بكهت كو نیازا وى ئهوه ب گۆشهیهك بهرتهنگ تنێ رۆلێ خرابكارێ جهوویان د دیرۆكا مرۆڤایهتیێ ده ل قهلهمبدهت و بێى كو جوداهیهك مهزن بێخت د ناڤبهرا جهوویان و سههیۆنیێن توندهروهدا و تهڕوهشك ل ژێر فشارا ههموو تشت رهشه و رهنگێن سپى و خوهلیكى نینن سۆتینه!
2-رهنگه ههر نڤیسارهكا دهێت دارشتن، تایبهت رۆمان دهمێ نڤیسهرێ وێ ب ئێك گۆشهى جیهانێ تێرا ببینت هینگێ ئهو رۆمان بابهتیا خوه ژدهست ددهت و دكهڤته د چوارچۆڤهیێ نڤیسارێن ئالیگر و شۆڤینى دا. ژ بهر كو ههر رۆمانهك جیهانى خهلاتێ نۆبهل ب دهستڤههیناى ب هزرێن خوه یێن بابهتى و مرۆڤدۆستانه ب دهستڤههینایه. واته ئهو رۆماننڤسیێ دیتنهك رهگهزپهرسى ههبت خهونا وى یا ڤى خهلاتى نابت راستى و دێ ههر مینت خهون.
3-راسته رۆمانڤیسى گهنجینهك پێزانینێن دیرۆكێ كرینه كهرستهیێ ئاڤاهیێ رۆمانا ئهنتخریستۆس، لێ خواندهڤان هزردكهت ئهڤه لێكۆلینهك دیرۆكییه، بێى كو ژێدهرێن وێ بهێن دهستنیشانكرن. دڤیا ههر چاوابا نڤیسهرى هندهك ژێدهر و دههمهن (پهراویز) وهك رۆهنكرن بۆ هندهك پێزانیێن خوه یێن دیرۆكى دیاركربان، دا كو ل دووڤ دیتنا رهخنهگرێ ماركسى جۆرج لۆكاش ئهمانهتا خوه یا دیرۆكى ژ دهست نهدابا. ئهڤه كو سهرهرایى هندێ كو ئهو بهتر ژ جارهكێ جهختێ لسهر وێ خالێ دكهت كو وى تهڤ پێزانینێن خوه ژ ژێدهرێن باوهریپێكهر وهرگرتینه.
4-دبت راستبت كو دكتورێ رۆماننڤیس ئهو پێزانین ژ ژێدهران وهرگرتینه، لێ ئهو ژێدهرێن دژى جهوویان و ماسۆنیێ و دبت دینێن دى ژى ژبلى بسورمانهتیێ وهرگرتینه و یێن نهرێنى و د خزمهتا ئهرهبان و ئیسلامێ دا پشتگوهكرینه، ئهڤه ژى بهرهڤاژى پهیاما مرۆڤایهتیا رۆماننڤیسێ ئاشتیخواز و پێكڤهژیانێیه كو مینا ئازرینهرهكى ئهو رهشوسپیا د رۆمانا خوه ده ب نهرینهك مژارانه وێنه بكهت.
5-ب دیتنا من، ئهو خواندهڤانێ هشیارییهكا تهمام یا رهوشهنبیرى نهبت، دێ كهڤته بنر كۆنترۆلا پهیاما تاك لایهنانهیا نڤیسهرى و تنێ چارهیا خهلهتیێ ب خهلهتیێ دێ چارهكهت، ئهڤه ژى دهرڤهى میتۆدێ زانستیه. رهنگه ههر هزرا توندرهوا ئیسلاما توندهر، مینا گرۆپێن ((قاعیده و داعشێ)) و یێن دن ههر ژ ڤان جۆره هزرێن هشك و لایهنگرانه و تنێ كێشهیێ ب گۆشهیهكێ دبینن گهشه كربت و ئارمانجا وان ئهوه كو ههر تشتهكى رۆژئاڤا وێران بكن و تۆلا هزاران سالێن دیرۆكى لێڤهبكن، ههتا خوهدیێ دیمۆكراسیێ كو ب فهوزایا دهستههلاتا ساخته دبینن و چو جوداهیێ لناڤبهرا سیستهمێ حوكمرانیا دهمۆكراسى و دكتاتۆرى نابینن.
5-قارهمانێ سهرهكى یێ روودانێن رۆمانێ ڤهدگێرت (بۆبى فرانكى) جهوویه، ل سالێن بیستان ل ویلایهتا شیكاغۆ ل ئهمریكا دژیا لێ د وى روودانهكا مژدار دا ب دهستێن دو ههڤالێن وى یێن مینا وى زهنگین دهێته گوشتن و ههتا نها كێشهیا وى نههاتیه چارهكرن. خالا بالكێش ((بۆبى فرانك)) هندهك بهلگهیێن گرنگ وهك هیما و تلسمێن مژدار ل سهر مێزهیا خوه دهێلت كو ب رێكخراوهكا ماسۆنیا توندرهوڤه گرێدایه. ل دووڤ خواندنا من بۆ كرى، پێڤه گرێدانا ڤێ روودانا دیرۆكى ب روودانێن رۆمانێڤه بهتر دلرهشیێ ل ناڤبهر نهوهیێن نوو پهیدادكهت كو گێژهڤانكا توندوتیژیێ ل ناڤبهر رڤشت بۆ رشڤتێن جیهانێ ژ بهر جوداهیا دینى و ئهتهنى بهردهوامبت. ژمنڤه رۆماننڤیسى ئهڤه ب مهبهست كریه وهك دبێژن دیدهڤانهكى ژ خهلكێ وى ب خوه شههدهیێ ل سهر دا، ژ بهر هندێ ههمى خرابكاریێن دیرۆكى دهاڤێته دپاخلا جهوویان دا و ژ كیس دهڤێ جهوویهكى ب ناڤێ (بۆبى فرانك) كو خوهدیێ وى بوویه قوربانێ پلان و تهپك كۆلانێن ل بهر مرۆڤایهتیێ ددان و تنێ د خزمهتا گهلێ خودێ ههلبژارتى دا كو ئهو بزڤڕنه ئاخا (فلستین)ا داگیركرى و ههتاههتایێ ل سهر بژین و سینۆرێن وێ ژ رۆبارێ نیل ههتا فۆراتى بهرفرههـ بكن.
7-خواندهڤانێ هشیار ههر ل دهسپێكێ دێ ههسپێكهت كو رۆماننڤیسى ئارمانجهك سیاسى بهرى جوانكارى و داهینانى و مرۆڤایهتى، تایبهت ب نڤیسینا رۆمان (ئهنتیخریستۆس) ههیه، دهمێ پهراگرافێ ل سهر بهرگێ دوایێ پرتووكێ دخوینت كو ب شێوازهك جودا ژ نڤیسهرێن دن نڤیسه دا كو بهتر سهرنجا خواندهڤانى بكێشت و ب خوهڤه گرێدهت، دهمێ خواندهڤان ل دووڤ وان رێزكێن ل دوایا بهرگى دهێن نڤیسین رۆمانێ دكڕت یان دهێلته ل سهر بهرگێن پرتووكخانهیێ. ههر وهسا هایداركرنا خواندهڤانى هندهك رێزكێن كورت ل پێشیا خواندنا رۆمانێ كو ههمى لهههنگێن وى د رۆمانێ دا راستهقینهنه و چو لهههنگێن ئاشۆپى تێدا نینن! رهنگه ئهڤ تشتهك نوویه همبهر رووماننڤیسێن بهرى وى كو پرانیا وان دهمێ وێ كورته پێشهكیێ دنڤیسن حاشاتیێ ژ لهههنگێن خوه یێن سهرهكى و لاوهكى دكن كو راستهقینهبن و د ژیوارى دا دژین، دا كو هێله زڤڕینهكێ بۆ خوه بهێلن كو وان باسێ چو كهسان نینه و ژ تهڤن و ریسێ خهیالا خوه ئافراندینه. ئهڤان جۆره خالێن نه مینا رۆماننڤیسێن دن وه ل خواندهڤانى كریه كو بهتر پرتووكا ((ئهنتیخریستۆس)) ل بهر شرین ببت و باوهر نهكهت دێ كهنگى ب دهستكهڤت و خوینت. رهنگه ئهڤهژى هونهرهكێ سهركهڤتیێ بازارێ رۆمانێه كو رۆماننڤیسى بكارهیناى و بگههته وى رادهى كو گهلهك خواندهڤانێن وى باوهریێ ب دیتن و بۆچۆنێن وى یێن تاكرهو بینت و جهوویان ژ ئالیێ دینى و نهتهوهییڤه بهتر شههمزاربكن و توندوتیژێى ل ناڤبهرا ئهرهبان و جهوویان ژ لایهكێ و جهوویان بسورمانان ب گشتى درێژ و بهرفرههـتر لێ بكن؛ ههلبهت ئهڤ جۆره نێڕینێن دكهڤنه ژێر تیۆریا پیلانگێڕیێ د خزمهتا چۆ ئالیان دانینه، دبن برینا شهڕێن دۆمدرێژێن دینى، مهزههبى، ئهتهنى رۆژ بۆ رۆژێ كوورتر لێبكن و ئاشتیێ ل بن سیبهرا ئیبلیسێن شهڕخواز یێن كو (د. ئهحمهد خالد مستهفا)ى كرینه قارهمانێن سهرهكى هنداكن.
8-ههر وهسا رۆماننڤیس تهكهزیێ لسهر راستهقینهیا كارهكتهرێن خوه یێن ئنس و جن دكهت كو خواندهڤانى پشتراستت دكهت كو د ژیوارى ده دژین. ئهڤه ل دهمهكى هێشتا زانست نهگههشتیه راستیا ههبوونا گیانێن غهیبى د گهردۆنێ ده و هێشتا گومان لسهر ههبوونا وان ههیه، ههكه سهخمهرات ریكلامهك فرۆشتنا رۆمانێ نهبا، یان دهروونا رۆماننڤیسى نه دهروونهك ههلوهسه بینا با باوهرناكم، چو رۆماننڤیس وێ وێرهكیێ بدنه خوه و تهكهزیێ لسهر راستهقینهیا قارهمانێن خوه یێن ئهفریت و شهیتان و هندهك كهسۆكیێن دیرۆكى یێن تهمهنێ وان بۆ هزارن سالان دزڤرت كو هێشتا ههبوون و نهبوونا وان لوغزێن مژدارن بكهت. دبنهرهت ده رۆماننڤیسێ دهمێ كولتۆرێ فانتازى تهڤلیههڤى تێكستێ خوه دكت وهك جوانیهك تێدا تهوزیف دكهت مینا رۆماننڤیسێن جۆرێ رۆمانا ریسالستیا جادۆیى كو ژ تێكهلكرنا راستیێ و فانتازیێ پێكدهێت نڤیسن و داهینانێ تێدا دكن .
9-نێرینهك دن یا نهرێنى و بالكێش و ههڤدژى بۆچۆنێن رۆماننڤیسێ رۆمانا (ئهنتیخریستۆس) كو رۆماننڤیسى ب رێكا ڤهگێرێ رۆمانا خوه دیار كرى، ئهڤ شۆرشا تهكنولۆژى ههر ژ دهستپێكا ئێكهمین كۆمپیۆتهرێ ب قهبارهیێ خانیهكى مهزن هاتیه ئافراندن ههتا دگههته بچووكترین ئامیرێ تهكنولۆژیایێ ب ههمى سایت و تۆڕین خوه یێن جڤاكیڤه ب چاڤێن شهیتانێ زهمانى و پیلانگێریا جهوو و ماسۆنیان ل قهلهمددت؛ وهك نهفرهت لسهر گهردونێ وێنه دكهت. ئهڤه ل دهمهكى وى ب وان ئالاڤان ناڤودهنگیا خوه وهرگرتیه و گههشتیه وێ پلهیێ كو پرتووكا وى ب دههان جاران بهێت چاپكرن. ههر ئهڤ تۆڤهنه گۆتنا پێشیان پراكتیزه دكن و كهڤران دهاڤێژنه كانیا ئاڤ ژێ ڤهخوارى.