ئه‌ڤرۆنيوز:
ئه‌فسه‌ره‌كێ پێشمه‌رگه‌ى ئه‌ڤرۆ پێنج شه‌مبى 14/12/2017، ب گوله‌يه‌كێ دووماهى ب ژيانا خوه ئينا ل پارێزگه‌ها كه‌ركووكێ.
وى ئه‌فسه‌رێ ب ناڤێ(شێردل حه‌ميد عه‌بدوللا) كو ل هيزێن يه‌كا 70 يا ب سه‌ر وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى ڤه ده‌وام دكر، ل ناڤ مالا خوه ل گوندێ حه‌سارى ل باژيركێ شوان ل پارێزگه‌ها كه‌ركووكێ خوه كوشت.
كه‌سه‌كێ نێزيك ژ وى ئه‌فسه‌رى بۆ رووداو گۆت”شێردل پشتى روودانێن 16 ئوكتۆبه‌رێ تووشى جۆره‌كێ خه‌مۆكيێ ببوو، دبيت هه‌ر ژبه‌ر وێ چه‌ندێ ژى خوه كوشت بيت”.
ئه‌ڤرۆنيوز:
سه‌رۆكێ روسيا فلاديمير پوتين ئه‌ڤرۆ پێنج شه‌مبى 14/12/2017، راگه‌هاند، كاركرنا كۆمپانيا روسنه‌فت يا روسى ل كوردستانێ بۆ هه‌رێما كوردستانێ وئابوورێ روسيا يا ب مفايه.
فلاديمير پۆتين سه‌رۆكێ روسى، دچارچۆڤێ گۆنگرێ رۆژنامه‌ڤانى يێ خوه يێ سالانه دا گۆت” چو هوكاران نابينم بۆ برينا په‌يوه‌نديێن مه ل گه‌ل گه‌لێ كورد ودێ ئه‌و په‌يوه‌نديه دبه‌رده‌وام بن”.
پۆتينى دياركر” كاركرنا كۆمپانيا روسنه‌فت ل كوردستانێ بۆ هه‌رێمێ وبۆ ئابوورێ روسيا يا ب مفايه”.
ئه‌ڤرۆنيۆز:
يانا ريال مه‌دريد يا ئيسپانى دخوازيت ياريكه‌رێ هه‌لبژارتيێ مسرێ ويانا لێڤه‌رپۆل يا ئينگليزى محه‌مه‌د سه‌لاح بينيت بۆ ناڤ رێزێن خوه.
راهێنه‌ري هه‌لبژارتيێ مسرێ، هيكتور كوپر يێ ئه‌رجه‌نتينى ئه‌وێ شياى مسرێ بگه‌هينيته مونديالا رۆسيا 2018، دبه‌رنامه‌كێ وه‌رزشى دا گۆت” من پێزانينێن پشت راستكرى يێن هه‌ين كو ريال مه‌دريد گرنگيێ ب ئينانا محه‌مه‌د سه‌لاح بۆ ناڤ ريزێنخوه دده‌ت”.
كوپرى شيره‌ت ل محه‌مه‌د سه‌لاح كرن وگۆت ” بلا له‌زێ نهكهت، چونكى يێ دره‌وشه‌كا گه‌له‌ك باش دا ل گه‌ل لێڤه‌رپۆل.
ل دووڤ مالپه‌رێ كوره، محه‌مه‌د سه‌لاح دشێت جهێ ياريكه‌رێ ويلزى (كاريس بێل) دناڤ رێزێن ريال مه‌دريد دا بگريت كو ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ يێن ئيسپانى به‌حسێ نێزيكبوونا چوونا وى ژ ريال مه‌دريد دكه‌ن.
وى مالپه‌رى دياركر، راهێنه‌رێ ئه‌لمانى يێ لێڤه‌رپۆل (يورگۆن گلۆپ) ب زه‌حمه‌ت رازى ببيت ل سه‌ر چوونا محه‌مه‌د سه‌لاح بۆ ريال مه‌دريد ب تايبه‌تى ژبه‌ر ره‌وشا كوتينيۆ كو هێشتا به‌رشه‌لونا بزاڤێن ئينانا وى بۆ ناڤ ريزێن خوه دكه‌ت.
محه‌مه‌د سه‌لاح نوكه سه‌ركێشێ گۆلكه‌رێن خۆلا ئينگليزى يه ب 13 گۆلان د 17 ياريان دا.
ئه‌ڤرۆنيوز:
رۆژناما (العرب) دراپۆرته‌كا خوه‌دا كو دوهى ئه‌ينيێ 8/12/2017 به‌لاڤبووى، دياردكه‌ت كو گوهۆرينێن ريشه‌يى دێ دناڤ ته‌خا سياسى يا شيعى ل عيراقێ په‌يدا بن ودێ عه‌بادى جودابوونا خوه ژ حزبا ده‌عوه راگه‌هينيت ب مه‌ره‌ما رازيكرنا كوردان وشيعان ودێ نوري مالكى “زياندارێ هه‌ره مه‌زن بيت” دوان گوهۆرينان دا.
رۆژناما (العرب) كو ل له‌نده‌ن دهێته چاپكرن، دوێ راپۆرتا خوه دا زێده‌تر دبێژيت” دبيت خێزانا سياسى يا شيعى يا حوكمران ل عيراقێ، پشكداريێ دهه‌لبژارتنێن گشتى يێن داهاتى ل عيراقێ ب هه‌مان خشتێ هه‌ڤپه‌يمانيێن نوكه هه‌ى نهكهت كو ئه‌و هه‌ڤپه‌يمانيه ل به‌رێ هاتينه بكارئينان بۆ پارڤه‌كرنا ده‌ستهه‌لاتێ ژلايێ ئه‌ندامێن وان ڤه”.
ل دۆر ئه‌گه‌رێن ڤێ ژێك جودابوونا پێشبينى كرى وه‌كو ئه‌و رۆژنامه بۆ دچيت، دبێژيت” ره‌وشێن نوو وكاودانێن هه‌رێمى ونێڤده‌وله‌تى يێن نوو يێن هاتينه پێش كو پێدڤى دكه‌ت وهۆرينێن ريشه‌يى ل سه‌ر وى خشتى بهێنه ئه‌نجامدان، ب شێوه‌كى كو ل گه‌ل هێزێن دناڤ هه‌ڤدا ل عيراقێ بگونجيت”.
وێ رۆژناما له‌نده‌نى به‌لاڤكريه ژى” ل عيراقێ ده‌ستپێكێن گوهۆرينان دوێنێ سياسى دا يێن دياردبن كو په‌يوه‌نديه‌كا ب هيز وكاريگه‌ر ب هه‌لبژارتنێن گشتى كو برياره ل گۆلانا 2018 بهێنه ئه‌نجامدان ڤه هه‌يه، كو هيڤى دهێته خواستن ئه‌نجامێن وان هه‌لبژارتنان هاتنا پێشا سه‌ركردايه‌تيه‌كا سياسى يا گونجاى بيت بۆ قۆناغه‌كا وه‌سا دهێته خواستن كو يا جودا بيت ژ قۆناغێن بۆرى، كو مه‌زاجێ شيعه وره‌وشێن ناڤخوه‌يى وهه‌رێمى ونێڤده‌وله‌تى رێ ب به‌رده‌واميا وان ناده‌ت”.
رۆژنامێ ژزارده‌ڤێ هنده‌ك ژێده‌رێن ئاگه‌هدار،به‌لاڤكريه ژى” دچارچۆڤێ وان گوهۆرينان دا، هه‌ڤپه‌يمانيا دناڤبه‌را نورى مالكى سه‌رۆكێ حزبا ده‌عوه يا ئيسلامى وسه‌رۆكێ هه‌ڤالبه‌ندا ده‌وله‌تا قانوونێ ورێكخراوا به‌در ب سه‌رۆكاتيا هادى عامرى، نامينيت، ودێ عامرى ژبن عه‌بايێ مالكى ڤه ده‌ركه‌ڤيت به‌ر ب هه‌ڤركيێ ل سه‌ر پۆستێ سه‌رۆك وه‌زيران”.
ئه‌ڤرۆنيوز:
پشتى وه‌لاتيه‌ك ل گه‌ل هه‌ڤژينا خوه ب شه‌ر دچيت، ده‌ستێ زارۆكێ خوه‌يێ دو هه‌يڤى دشكێنيت.
ريڤه‌به‌ريا پۆليسێن قه‌زا رانيا دياركر كو وى كه‌سى ب ئاميرێ راديۆيێ وچه‌ندين كه‌لوپه‌لێن دى ده‌ستێ زارۆكێ خوه يێ دو هه‌يڤى شكانديه وئازار گه‌هاندينه سه‌رێ وى ژى.
دايكا وى زارۆكى بۆ كوردستان 24 گۆت كو ئه‌و وهه‌ڤژينێ خوه ب شه‌ر چوون، له‌وما وى ده‌ستێ زارۆكێ خوه شكاند.
ئه‌ڤرۆنيوز:
ل هه‌فتيا بهێت پێله‌كا بارانێ وسه‌رمايێ دێ هه‌موو پارێزگه‌هێن هه‌رێما كوردستانێ ب خوه‌ڤه گريت وبۆ ده‌مێ هه‌شت رۆژان دێ به‌رده‌وام بيت.
مالپه‌رێ (accuweather) يێ ئه‌مريكى يێ تايبه‌ت ب كه‌شناسيێ ڤه، ئاماژه ب وێ چه‌ندێ كريه كو رۆژا چارشه‌مبيا داهاتى 20/12/2017، دێ پێله‌كا بارانێ وسه‌رمايێ به‌ر ب هه‌رێما كوردستانێ ڤه هێت.
دياركريه ژى كو ل رۆژا چارشه‌مبيا داهاتى، دێ پلێن گه‌رمێ ب شێوه‌كێ به‌رچاڤ نزم بن وپێلا بارانێ وسه‌رمايێ بۆ ده‌مێ هه‌شت رۆژان دێ به‌رده‌وام بيت.
ئه‌ڤرۆنيوز:
ل دووڤ ده‌ستپێشخه‌ریا به‌رێز پارێزگه‌رێ دهوكێ بۆ هاریكاریكرنا قوتابیێن هه‌ژار وكێم ده‌رامه‌ت وسڤككرنا بارێ دارایی یێ خێزانێن وان ئه‌ڤرۆ سپێدێ 14-12-2017ب ئاماده‌بونا خالد بادی نوونه‌رێ پارێزگه‌ها دهۆكێ ورێڤه‌به‌رێ په‌روه‌ردا روژهه‌لات و دچارچۆڤێ قوناغا سیێ دا، هاریكاری ل سه‌ر پتر ژ(530) قوتابیان هاتنه به‌لافكرن.
به‌رنامێ هاریكاریكرنا قوتابیێن هه‌ژار وكێم ده‌رامه‌ت ل رۆژێن بهێت ژی دێ یێ به‌رده‌وامبیت وبریار ئه‌وه پتر ژ(1500) قوتابیان مفای ژڤی به‌رنامه‌ی وه‌رگرن.
نۆشداره‌كا بسپورا ژنان ل دوور ژ دایكبوونا زارۆیان و ئه‌و تایبه‌تمه‌ندیێن ل ده‌مێ زاروك بۆنى توشى ئافره‌تان دبن ژلایێ نه‌شته‌ر گه‌ریێ و دایك بۆنا سروشتى ڤه وهنده‌ك ژن بۆ پاراستنا له‌شێ خوه ل جهێ ب سروشتى ئینانه دونیایێ ب رێیا نه‌شته‌رگه‌ریێ زارویێ خوه دئینن دونیایێ.
ئه‌ڤرۆ نیۆز ، ره‌مه‌زان هه‌رنى :
د. شادان مسته‌فا زرار بۆ ئه‌ڤرۆ نیۆز دیاركر :زاروك بۆن ل ئافره‌ته‌كێ دا دروست دبیت كو جهێ زاروكبونێ و هێلكه دانا ئافره‌تێ چۆ ئاریشه نه‌بن ئافره‌ته‌ك كونه‌شێت زاروك ببن ئه‌گه‌رێ وێ چه‌ندى یه كو هێلكه دانا وێ یا دروست نیه هه‌رچه‌نده نوكه رێكێن چاره سه‌ركرنێ ب ره‌نگه‌كێ به‌رفره‌هـ په‌یدا بۆنه كو ئافره‌ته‌كێ چۆ هیڤى نه‌بن دشیان دایه زاروك بۆ بهێته چاندن.
د. شادان خویاكر ژى , ب ره‌نگه‌كێ گشتى دوو رێك هه‌نه بۆ زاروك بۆنێ به‌لێ ب ره‌نگێ زانستى و ساخله‌مى زاروكبونا سروشتى باشتره ل زاروكبۆنا ب نه‌شته‌ر گه‌ریێ ئه‌و بهانه‌یێن دبنه سه‌ده‌م بۆ زاروكبونێ ب رێیا نه‌شته‌ر گه‌رێى گه‌له‌ك دكێمن ئه‌و كه‌سێن ل نه‌خوشخانه‌ێن حكومى نه‌شته‌ر گه‌رى بۆ دهێته كرن دڤێت ئه‌و ئه‌گه‌ر تێدا هه‌بن یان ئه‌گه‌ر دایكێ ڤیا زاروك ب نه‌شته‌ر گه‌ریێ بیت ئه‌ڤه حاله‌ته‌كێ دیه ئه‌گه‌ر دایكێ هه‌رڤیا نه‌شته‌ر گه‌ریێ بكه‌ت پێدڤیه بچیته نه‌خوشخانه‌یه‌كا تایبه‌ت.
د. شادان ئاشكرا كر , ئه‌وبریارێن دهێنه دان بۆ نه‌شته‌رگه‌ریا ئافره‌ته‌كێ ئه‌گه‌ر بۆنمونه ئه‌و ئافه‌رت دوو یان سێ یان چوار جارا هاتبیته نه‌شته‌ر گه‌رى كرن ئه‌ڤه پێدڤیه لێژنه‌یه‌ك ل نه‌خوشخانه‌یێ بهێته دانان بۆ نه‌شته‌ر گه‌رى كرنا وێ ئافره‌تێ كو ل ژیه‌كێ دروست و گونجایى دابیت. ئه‌گه‌ر حاله‌تێ زاروكبۆنێ یێ بله‌ز بیت ب رێیا سروشتى نه‌هێته دونیایێ وى ده‌مى دێ هێته نه‌شته‌ر گه‌رى كرن .
د. شادان مسته‌فا زارار گوتژى , ژێ ئافره‌تێ ئانكو دایكێ گه‌له‌ك كاریگه‌ریا هه‌ى لسه‌ر زاروكبونا دروست و ساخله‌م بۆنمونه ئه‌گه‌ر دایك ل ژیێ 40 سالێى بیت كو نه‌هـ هه‌یڤێن خوه ته‌مام كربن ل ده‌مێ پشكنینیا چۆ ئاریشه نه‌بن دشیان دایه زاروك ب سروشتى ببیت ب مه‌رجه‌كێ چۆ ئاریشه یێن ده و نه‌خوشى ل دایكێ نه‌بن , هنده‌ك جاران ژى دودلیا ئافره‌تێ ئانكو دایكى دبیته سه‌ده‌م كو توشێ نه‌خوشیا شه‌كرێ و بلند بۆنا فشارا خوینێ ببت , ژیێ ئافره‌تێ چه‌ند مه‌زن ببیت ل ده‌مێ زاروك دبن زاروكێن وان ب ره‌نگه‌كێ دروست ساخله‌م ناهێنه دونیایێ و ره‌نگه ل ده‌مى دوگیانیێ لبه‌ر مه‌زناهیا ژیێ دایكى كاریگه‌ریى هه‌بیت لسه‌ر تێكچونا ساخله‌مى و له‌شێ زاروكى.
ئەڤرۆ نیوز ، نەوزاد ھلۆری:
ئەڤرۆ پولیسێن کەنەدا دیارکر کو فروکەیەک ژ جورێATR42-500 یا کەنەدی بەری کو بفریت ب دوراتیا کیلومەترەکێ پشتی ژ فروکخانا فون دو لاکی یا سەر ب ھەرێما ساسکاتشیوانی کەفت ، و خوشبەختانە کەس تێدا نەمر.
ھێزا شاھانەیا کەنەدی دیارکر کو فروکەیەک ل دەژمێر 18:15 ل گور دەما کەنەدا و ل دەمژمێر 12:15 یا شەڤا چوار شەمب لسەر پێنجشەمبیێ ل گور دەما گرینچ رابووری و بو دەما نێزیکێ کیلومەترەکێ چوی ل لسەر ھێلا خوە دەرکەفت و کەفت.
ژلایەکێ دن ڤە پولیسێن کەنەدی د رونکرنەکێ دا دیارکر کو د وێ فروکێ دا 22 گەشتیار و سێ تیمێن فروکەڤانی د وێ فروکێ دا ھەبوون و ھەموو ژی رزگار بوینە ، بەلێ ھەموو سەرنشینێن ئەوێ فروکێ برینداربوینە و برینێن ھندەک ژ وان گرانە و ھەموو بو نەخوشخانێ ھاتینە رەوانەکرن.
ل گورەی ئەوان زانیاریێن کو ھاتینە بەلاڤکرن فروکە ب ناڤێ وێست وێند ئاڤیشنە و شیانێن ھەلگرتنا 45 کەسان ھەیە و بەر ب باژێرێ ستون رابیدس دچو ، بەلێ ھەتا نھا پولیسێن کەنەدا چوو زانیاری لسەر کەفتنا ئەوێ فروکێ نە بەلاڤکرینە و ئەوان دەست ب ڤەکولینێ کریە.
د. سالار عوسمان
پشكا ئێكێ
ژیان، ب تایبه‌ت ژیانا سیاسی و حوكمڕانی تووشی ئه‌زمێ دبیت، كه واته پرسا ئه‌زمێ د ژیانا سیاسی و حوكمڕانی دا پرسه‌كا له‌گینه و گرنگ ئه‌وه بهێته چاره‌سه‌ركرن، بۆ چاره‌سه‌ركرنێ ژی پێدڤیه ل ده‌ستپێكێ ئه‌گه‌رێن وێ ده‌ستنیشان بكه‌ین، كه‌واته مه پێدڤی ب پرسیاران هه‌یه:
ـ ئه‌زمه چییه؟
ـ بۆچی ڕوو دده‌ت و ئه‌گه‌رێن وێ چنه؟
ـ چاره‌سه‌رى و میكانیزمێن چاره‌سه‌ركرنێ كیشكن؟
ئه‌زمه چیه؟
گه‌له‌ك ب كورتی ئه‌زمه پێكهاتیه ژ كۆمبوبوونا، گرفتان ل سه‌ر ئێك و مانه‌ڤه‌یا وان ب چاره‌سه‌رنه‌كری، كو د ئه‌نجامدا ره‌وشه‌كا نائاسایی، لێ دروست دبیت و ده‌ره‌نجامێن وێ یێن نێگه‌تیڤ ب زیان بۆ هه‌ڤوه‌ڵاتی، جڤاك، حوكمه‌ت و ژیانا سیاسی ته‌مام دبیت.
بۆچی ڕوو دده‌ت؟
بێگومان كۆمه‌كا هۆكاران هه‌نه،
ژ هه‌میان گرنگتر:
ـ نه‌بوونا سیسته‌می، یان لاوازیا سیسته‌مێ سیاسی و حوكمڕانی.
ـ هه‌ڤركیا سیاسی، تایبه‌ت د نێڤبه‌را پارتێن سیاسی دا.
ـ گرفتێن ده‌ره‌كی یێن دروستكری، تایبه‌ت بۆ وان كۆمه‌لگه‌هێن كو هاتینه ده‌وردان ب نه‌یار و ناحه‌زان.
چاره‌سه‌رى چیه؟
چاره‌سه‌رى و میكانیزمێن وێ، ژ كۆمه‌ڵگه‌هه‌كێ بۆ كۆمه‌ڵگه‌هه‌كا دی دهێته گوهۆرین، لێ ژ هه‌میان گرنگتر ئه‌ڤه‌نه:
ـ ته‌باییا سیاسی، كو ته‌باییا كۆمه‌ڵایه‌تی ژی د گه‌ل خوه دئێنیت.
ـ به‌رخورتكرنا زانستییانه.
ـ ئیعترافكرن ب ئه‌زمێ.
ـ ڕاشكاویی ل دیاركرنا ئه‌گه‌رێن وێ.
ـ بوێری ل چاره‌سه‌ركرنا وێ.
پشتی ڤێ پێشه‌كیا كورت، دخوازم به‌حسێ ئه‌زمه‌یا نها یا كوردستانێ، ئه‌گه‌رێن وێ، چاره‌سه‌ر و كۆمه‌كا بابه‌ت و پرسێن په‌یوه‌ندیدار) بكه‌م، كو باوه‌رم دبیت، دوور ژ موجامه‌له، بێلایه‌نانه و ب نه‌فه‌سا په‌رۆشیی و خه‌مخۆریێ ب نیازا چاره‌سه‌ریێ، باخڤین و بێده‌نگ نه‌بین، چونكی چاوا هنده‌ك ئاخفتنا لایه‌ندار زیان هه‌یه و چاره‌سه‌رى ڤێ نینه، وه‌سا ژی هنده‌ك بێده‌نگی زیانبه‌خشه، تایبه‌ت بێده‌نگیا نوخبه‌یا كۆمه‌ڵگه‌هێ، له‌وما دخوازم، ب وێ ئاراستێ و تێگه‌هشتنێ خالا ل سه‌ر پیتان دانم و شاشى ل كیڤه‌یه، یا شاشیه‌ك من كر، هوون ژی دشێن، لێ ب هه‌مان نیاز و ئاراسته، هه‌ڵه و شاشیان بۆ من ڕاست بكه‌نه‌ڤه.
ئه‌زمه‌یا نها یا كوردستانێ
جارێ به‌ری كو به‌حسێ ئه‌زمه‌یا نها یا كوردستانێ بكه‌ین، پێدڤیه ب ده‌نگێ بڵند و زۆر ب جورئه‌ته‌ڤه دانپێدان به‌بوونا ئه‌زمێ بكه‌ین، به‌لێ كوردستان د ئه‌زمێ دایه، هه‌موو ئه‌وێن وه‌سا هزر دكه‌ن په‌رده‌پۆشكرنا ئه‌زمێ پشكه‌كه ژ چاره‌سه‌ریێ، یان ب په‌رده‌پۆشكرنا ئه‌زمه، زه‌مه‌ن كه‌فیله و زه‌مه‌ن دێ وێ ئه‌زمێ ده‌ربازكه‌ت، شاشن، شاشن ژ به‌ر كو ئه‌زمه خه‌سڵه‌تا بوونێ هه‌یه، بوون ژی نه دهێته ڤه‌شارتن، نه دهێته په‌رده‌پۆشكرن و نه دهێته پاشخستن، كه‌واته به‌ری هه‌ر تشتی، پێدڤیه ئیعتراف ب بوونا ئه‌زمێ بكه‌ین، هه‌ر ئه‌ڤ ئیعترافه‌یه ژی دبیته ده‌روازه و ده‌رۆكه‌ك بۆ به‌حسێن ل دووڤ دا (جۆرێ ئه‌زمێ، پێناسه‌یێن وێ، ئه‌گه‌رێن وێ، چاره‌سه‌ر و میكانیزمێن وێ).
نيشاندان