ئهڤرۆ نيوز:
ل دووڤ نوچهيهكێ ئاژانسا ئانادول يا توركى 98% يا دهنگێن توركيا بۆ گوهرينا دستوورێ هاتينه جوداكرن كو 51% ب دهنگێن بهلێ دهنگ داينه و 49% ب نهخێر دهنگ داينه.
ئهڤرۆ نيوز:
رێڤهبهريا چاڤدێريا بازرگانى راگههاند كو ئهڤرۆ رێكهفتى 16ى نيسانا 2017ێ بهايێ دراڤى ل بازارێن پارێزگهها دهۆكێ ب ڤى رهنگێ ل خوارێ يه:
1 دولارێ ئهمريكى | 1255 |
1 يۆرۆيێ ئهورۆپى | 1350 |
1 ليرێ توركى | 340 |
بۆ وهرگرتنا نووترين پێزانينان ل سهر رهوشا دراڤى ژماره “2” بۆ شورتكودێن “KOREK “2279 يان “Asiacell “4593 يان ژى ب رهنگهكێ بهردهوام سهرهدانا مالپهرێ ئهڤرۆ نيوز www.evronews.net بكه.
ئهڤرۆ نيوز:
جڤاتا نوونهرێن عيراقێ دێ لێپرسينێ ل گهل سهرۆكێ كۆمسيۆنا بلندا سهربهخۆيا ههلبژارتنان ل عيراقێ كهت و ئهو ب خوه ژى دێ ئاماده بيت.
رۆژا دوشهمبى 15ى نيسانا 2017ێ سهليم جبۆرى سهرۆكێ جڤاتا نوونهرێن عيراقێ راگههاند كو رۆژا دوشهمبى 17ى نيسانا 2017ێ جڤاتا نوونهران دێ لێپرسينێ ل گهل سهربهست مستهفا ئامێدى، سهرۆكێ كۆمسيۆنا بلندا سهربهخۆيا ههلبژارتنان كهت.
سهربهست ئامێدى ژى بۆ دهزگههێن راگههاندنێ ئاشكهرا كريه كو ئهو يێ هاتيه ئاگههداركرن و دێ ئاماده بيت و بهرسڤا پرسياران ژى ئاماده كريه و گۆت: “ژ بهر نێزيك بوونا ژڤانێ ههلبژارتنايه”/ گۆتژى: “ئهڤه لێپرسينهكا سياسى يه”.
لێپرسين دێ ژ لايێ ماجيدا تهميمى پهرلهمانتارا فراكسيۆنا ئهحرار ڤه هێته ئهنجام دان و 17 پرسيار هاتينه ئامادهكرن.
ژيێ كۆمسيۆنا بلندا سهربهخۆيا ههلبژارتنان ل عيراقێ ب تنێ پێنج ههيڤ ماينه.
ئهڤرۆ نيوز:
ژ ئهگهرێ وهرگهريانا پاسهكا مامۆستايان ل نێزيك دهربهنديخان دو مامۆستايان گيانێ خوه ژ دهست دا و چارێن دژى بريندار بووين.
پاس ل گۆندێ پۆنگهله وهرگهريايه كو دكهڤيته ناڤبهرا باوهرنوور و دهربهنديخان و 14 مامۆستا د ناڤا ترۆمبێلێ دا بوون.
ئارام محهمهد بهرپرسێ پشكا سپێدههيان ل نهخۆشخانا ههوارهاتنا شههيد ههژار بۆ رووداو گۆت: “ژ ئهگهرێ روودانێ دو مامۆستايان گيانێ خوه ژ دهست دايه و چار ژى دبريندارن”.
ئهڤرۆ نيوز:
بەرپرسێ راگەھاندنا پولیسێن پارێزگەھا دھۆکێ دیار کر “سەرا سۆتنا بازارێ چەلێ ل دووڤ بریارا دادگەھا ڤەکۆلینێن دھۆکێ کەسەک ھاتە دەستەسەرکرن و فەرمانا دەستەسەرکرنێ بۆ ھندەک کەسێن دێ ژی دەرچوویە. ل دووڤ قانوونێ ب تایبەتی ژی مادی 342 ژ یاسا سزایێ ھەر کەسەکێ ئاگر بەردابیت بازاری دی بۆ ماوی پتر ژ 15 سالان ھێتە حوکمکرن، ل دووڤ بریارا دادوەری دمینیت یان ژی ھەکە کەسەک ل دووڤ مادێ 434 ھاتە گرتن ئەڤە مادی ھەکە بێ دەستێ مرۆڤی ئاگر بەربیتە جھەکێ دێ ئەو کەس ھێتە زیندانکرن و غەرامەکرن ژی.
رائێدی مافپەروەر ھێمن سلێمان، بەرپرسێ راگەھاندنا پولیسێن پارێزگەھا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر “ل دووڤ مادی 342 ژ یاسایێن سزایێ کەسەک سەرا سۆتنا بازارێ چەلێ ل پارێزگەھا دھۆکێ ھاتە دەستەسەرکرن و فەرمانا دەستەسەرکرنێ ژی بۆ ھندەک کەسێن دێ دەرکەڤت و ڤەکۆلین یا بەردەوامە”.
داواکاریا گشتی ل دھۆکێ د نڤیسارەکێ فەرمێ دا داخاز کریە ھەر جە و ئالیەکێ خەمساری کربیت دێ ڤەکۆلێن دگەلدا ھێتە کرن و داخواز ژ دادگەھا دھۆکێ ھاتیە کرن ڤەکۆلین ل سەر بۆیەرا سۆتنا بازارێ چەلێ دا بھێتە کرن و رێکارێن یاسایێ بەرامبەر خەمسارێن بۆیەرێ بھێتە کرن و ھەر جھەکێ خەمساری کربیت ژ خودانێن موەلیدان یان ئالیێن فەرمی و نە فەرفی یێ کو خەمسار بووی ھەتا ئاگر بەربوویە بازاری لیکۆلێن د گەل دا بھێتە کرن”.
بیوار عەبدولعزیز، رێڤەبەرێ پەێوەندی و راگەھاندنێ ل رێڤەبەریا بەرگیریا شارستانێ ل دھۆکێ، دیار کر “ژ ئەگەری تانکێ گازا موەلیدی روودانا سۆتنا بازاری چەلێ روودایە ل سەر بانێ بازاری چەلێ موەلیدی کارەبی ھاتبوو دانان د روودانی دا بازاری چەلێ 57 دوکان ب تەمامی ھاتینە سۆتن”.
خۆیا ژی کر “ھەشت پولیس ب سڤکی بریندار بووینە، ئێک ژ وان دەستێ وی شکەستبوو و ئیک ژی پێ وی ھاتبوو شکاندن و سێ وەلاتی ژی د بۆیەرا سۆتنا بازارێ چەلێ دا ھاتبوو بریندارکرن، ژبلی وی کەسێ گیانی خوە ژ دەستدای د روودانا سۆتنا بازارێ چەلێ دا و کەسەک ژی ب رێژا مەزن ھاتبوو سۆتن و سەدان ملیون دیناران زیان گەھشتنە خۆدانێن دوکانێن بازارێ چەلێ”.
بیوار عەبدولعەزیز ئاشکرا کر ئەڤە ھێشتا ڤەکۆلینێن دەستپێکی نە و ڤەکۆلین بەردەوام د بازارێ چەلێ دا دھێتە کرن، ل دووڤ قانوونێ ب تایبەتی ژی مادی 342 ژ یاسا سزایێ ھەر کەسەکێ ئاگر بەردابیت بازاری دی بۆ ماوی پتر ژ 15 سالان ھێتە حوکمکرن، ل دووڤ بریارا دادوەری دمینیت یان ژی ھەکە کەسەک ل دووڤ مادێ 434 ھاتە گرتن ئەڤە مادی ھەکە بێ دەستێ مرۆڤی ئاگر بەربیتە جھەکێ دێ ئەو کەس ھێتە زیندانکرن و غەرامەکرن ژی لێ ھەتا نوکە ڤەکۆلین د بازاری دھۆکێ دا دھێتە کرن”.
خۆیا ژی کر: “روودان ب تەمامی ھاتیە کونترول کرن ئەو ژی ب ھاریکاریا تۆرا فەوھێن ئاڤێ بەری نوکە ل ناڤ بازارێ دھۆک ھاتبوونە دانان ڤان فەوھان ب باشیێ کارێ خوە ئەنجامدان ھەکە ھاریکاریا ڤان فەوھان نەبایە رەنگە دو رۆژان ژی ئاگر نەھاتبا کونترول کرن”.
رێڤەبەرێ پەێوەندی و راگەھاندنێ ل رێڤەبەریا بەرگیریا شارستانێ ل دھۆکێ دیار کر، ل دووڤ ڤەکۆلین دەستپێکی ئاگر ژ موەلیدی یێ بەربوویە بازارێ چەلێ ھێشتا ڤەکۆلین دھێتە کرن ئەڤ دوسیەیا یا ڤەکریە و بەردەوام دووڤچوون تێدا دھێتە کرن و کەسێن خەمسار، بێگومان دێ ھێنە سزادان، لەورا ژی ھەر جار ئەم داخازێ ژ خەلکێ خوە و ھەموو خودان کاران دکەین رێنمایێن بەرەڤانیا باژێری بجە بینن ھەکە ھەموو کەس ھەڤکار بن و رینمایان بجە بینن روودانێن ھوسا مەزن روونادەن ئەم دێ زووتر کونترولی ل سەر کەین.
ئهڤرۆ نيوز:
بڕياره ئهڤرۆ 16ى نيسانا 2017ێ راپرسى بۆ سيستهمێ سهرۆكاتيێ ل توركيا بهێته ئهنجام دان، ههڤركيا دژوار د ناڤبهرا چار پارتێن دهستهلاتداريێن وى وهلاتى دا ههيه، ههر ئێك ژ پارتيا جهههپه و ههدهپه ب “نهخێر” و پارتيا ئاكهپه و مهههپه ب “بهلێ” دێ بهرسڤێ ل سهر راپرسيێ دهن.
پهرلهمانێ توركيا 21ى كانوونا دويێ يا ئهڤ ساله پرۆژێ قانوونا گوهۆڕينێ د دستوورێ وى وهلاتى دا بۆ بنهجهكرنا سيستهمێ سهرۆكاتيێ پهسهندكر.
قانوون ب ناڤێ “قانوونا گوهۆڕينا دستوورێ كۆمارا توركيا” يه، ب 339 دهنگێن بهلێ و 142 دهنگێن نهخێر و پێنج دهنگێن بهتال و 2 دهنگێن سۆتى هاته پهسهندكرن و پهرلهمانتارێن ئاكپارتى پێشوازى ل پهسهندكرنا قانوونێ كرن.
ههكه گوهۆڕين د دستوورێ توركيا دا بهێته كرن، ژمارا پهرلهمانتاران ژ 550 پهرلهمانتاران دێ بيته 600 پهرلهمانتار و ژيێ خوه بهربژێركرنێ ژى ژ 25 ساليێ دێ بيته 18 سال.
ههر ديسا ههلبژارتنێن پهرلهمان و سهرۆك كۆماريێ پێنج سالان جارهكێ و د ههمان رۆژ دا دێ هێنه ئهنجام دان و سهرۆك كۆمارى پهيوهندى دێ ل گهل پارتيا خوه مينيت و ڤهناقهتيێت.
ماوێ ويلايهتا سهرۆك كۆمارى ب گۆرهى قانوونێ پێنج سالن و ئێك كهس دشێت ب تنێ دو خولان خوه بۆ سهرۆك كۆماريێ ههلبژێريت و ئهو پارتيا دڤێت پالێوراوێ سهرۆك كۆماريێ ههبيت، پێدڤيه ب كێمى 50% يێ سهرجهمێ دهنگێن وهلاتيان ب دهست ڤه ئينابيت يان ژى 100 هزار دهنگدهران دهنگ دابيتێ.
د قانوونێ دا هاتيه ژى كو ئهو پالێوراوێ د ههلبژارتنان دا زێدهترى 50%ێ يێ دهنگان ب دهست ڤه دئينيت دێ بيته سهرۆك كۆمار و ههلبژارتنێن داهاتيێن پهرلهمانێ توركيا و سهرۆك كۆمارى پێكڤه ل 3ى چريا دويێ 2019 دێ هێنه ئهنجام دان.
ههدهپه و پهكهكه د وێ باوهريێ دانه ههكه دهنگێ “نهخێر” ب سهركهڤيت، ئهردوگان دێ نهچار بيت سياسهتێ بهرچاڤ بكهت و ڤهگهريته سهر مێزا دانوستاندنێ و چارهكرنا پرسا كوردان و رێيێن ئاشتيانه و رێكهفتن ل گهل مهههپا نهتهوه پهرست تێكچيت.
بهرپرسێن ههدهپێ د راگههينن كو “نهخێر” يا ئهوان و “نهخێر” يا پارتيا گهلێ كۆمارى يا جودايه، جهههپه بهرهڤانيێ ژ سيستهمێ پهرلهمانى دكهت كو ژ لايێ مستهفا ئهتاتورك دامهزرێنهرێ كۆمارا توركيا ڤه هاتيه دانان د دهمهكى دا چو مفايهك بۆ كوردان د وى سيستهمى دا نهبوو.
ئاكهپه ل قووناغا ههوا ههلبژارتنێن 7ى خزيرانا 2015ێ سيستهمێ سهرۆكاتيێ خسته بهرنامێ كارێن خوه كو رهجهب تهيب ئهردوگان د چهندين كۆمبوونێن جهماوهرى دا روونكرن ل سهر وى سيستهمى دان.
پارتيا ديموكراتا گهلان، ههدهپه كو پارتيهكا سهرهكى يا كوردى يه رادگههينيت كو ب دهنگێن “بهلێ” دهستهلاتا سهرۆك كۆماريێ ب هێز دئێخيت كو بزاڤێ دكهت ئۆپۆزسيۆنێ ژ ناڤ ببهت.
ئهردوگان و ب مليۆنان ژ پشتهڤانێن وى رادگههينن كو توركيا پێدڤى ب سهرۆك كۆماريهكا ب هێز ههيه ل جهێ ئهو حوكمهتا ب ههڤپهيمانى هاتيه پێكئينان و لاوازبوون ب خوه ڤه ديتى ل سالێن بۆرى.
ئهڤرۆ نيوز:
ب مەرەما خوە بەرھەڤکرنێ بۆ ھەوا پاقژکرنێ کو بڕیارە ل سەرانسەری پارێزگەھا دھۆکێ بھێتە ئەنجامدان، رۆژا 12ى نيسانا 2017 ب سەرپەرشتیا ئیسماعیل محەمەد ئەحمەد، ھاریکارێ پارێزگەرێ دھۆکێ بۆ کاروبارێن مرۆڤایەتی و ب بەرھەڤبوونا رێڤەبەریێن پەیوەندیدار و رێکخراوێن جەماوەری، جڤاکێ مەدەنی و نەتەوێن ئێکگرتی کۆمبوونەکا بەرفرەە ھاتە کرن و تێدا بڕیار ھاتە دان ل رۆژا ئێکشەمبی 16ى نيسانا 2017 دەست ب وێ ھەوێ بھێتە کرن.
د کۆمبوونێ دا ھاریکارێ پارێزگەرێ دھۆکێ د پەیڤەکێ دا دیار کر کو گەلەکا گرنگە ھەموو لایەن پشکداریەکا باش د وێ ھەوا پاقژکرنێ دا بکەن و گۆت: “یا ژ ھەموویێ گرنگتر ئەوە کو خەلکێ خوە ل سەر پاقژ راگرتنا ژینگەھێ ھشیار و رەوشەنبیر بکەین، دیسا دڤێت راگەھاندن، مامۆستایێن ئایینی و پەروەردە رۆلەکێ باش د ڤێ چەندێ دا ببینن”.
ئەندازیار ھەڤال حسێن، رێڤەبەرێ گشتی یێ باژێرڤانیێن پارێزگەھا دھۆکێ د داخویانیەکێ دا دیار کر، رۆژا 16ى نيسانێ وەکو رۆژا دەسپێکرنا ھەوا پاژیا پارێزگەھا دھۆکێ ھاتیە دەستنیشانکرن، ژ بەر کو ئەو رۆژ رۆژا ژینگەھا کوردستانێ یە و گۆت: “وەکو ھەر سال ھەموو لایەن ل گەل کۆمپانیێن تایبەت ب پاقژکرنێ ڤە ھەموو بەرھەڤیان بۆ راکرنا گلێشی و دابینکرنا پیدڤیێن پاقژکرنێ دێ کەن، داکو ئەڤ ھەوە ب باشی و رێکوپێکی بھێتە ئەنجامدان”.
ئەندازیار ھەڤال حسێن خویا ژی کر، ژ بەر کو د سالێن بەری نوکە دا ئەڤ جۆرە ھەوە ل پارێزگەھا دھۆکێ ب سەرکەفتیانە ھاتینە ئەنجامدان و کارەکێ باش د وارێ پاقژیا ژینگەھێ دا ھاتیە کرن، لەوما پارێزگەھێن دی یێن ھەرێمێ ژی چاڤ ل دھۆکێ کریە و نوکە ئەڤ ھەوە بوویە نەریتەک بۆ ل سەرانسەری کوردستانێ و گۆت: “ئەڤ ھەوە ب پشتەڤانیا رێکخراوێن یۆ ئێن دێ یا بەردەوام بیت و رەنگە ھەتا 40 رۆژان ڤەکێشیت”.
ل دۆر ئارمانجا وان ژ ڤان جۆرە ھەوێن پاقژکرنێ ئەندازیار ھەڤال گۆت: “ئارمانجا سەرەکی یا ڤان ھەوان رەوشەنبیرکرن و پێگەھاندنا خەلکێ مەیە ل سەر پاقژ راگرتنا ژینگەھێ، چونکو ھەکە ھەموو فەرمانبەرێن حوکمەتا ھەرێمێ ب پاقژیێ راببن چ مفا تێدا نینە ھەکە خەلک یێ ھاریکار و پشتەڤان نەبیت، لێ نوکە گەلەک جوداھیا کەفتیێ و خەلک ھەتا رادەکێ باش یێ ھاریکارە”.
گۆتژی: “ھیڤیدارین دەمێ وەلاتی دچنە سەیرانا گەلەک خوارنا زیدە ل گەل خوە نەبەن، داکو بەرمایکێن وان گەلەک نەبن و ئەم ژی وەکو باژێرڤانی بشێین پاقژ بکەین، دیسا زیان نەگەھنە وەلاتیان”.
ئهڤرۆ نیوز:
سهرۆك بارزانى ب ههلكهفتا هاتنا جهژنا قیامه یا حهزرهتا مهسیح ( سلاڤێن خودێ ل سهر بن) پهیامهكا پیرۆزباهیێ بهلاڤكریه و تێدا پیرۆزباهى ئاراستهى ههموو خوشك و برایێن مهسیحى یێن كوردستانێ و عیراقێ و سهرانسهرى جیهانێ كریه و هیڤى خواستیه ههموو جهژنێن وان ب خوهشى و شادى بن.
بارزانى دیاركریه” ئهم ههموو د ئێك وهلاتدا دژین و چارهنڤیسهكێ ههڤپشك مه ههیه و هوون ژى پشكهكا ئهزیز یا گهلێ كوردستانێ نه و دێ پشكداربن د دیاركرنا چارهنڤیس و پهیرهوكرنا مافێن رهوایێن گهلێ كوردستانێ.
بارزانى دیاركریه كو تیرورست ل سهر دهستێ پێشمهرگێ قارهمان هاتینه تێكشكاندن و تیرۆر نهشیایه برایهتى و ئێكرێزیا ناڤبهرا پێكهاتێن كوردستانێ تێكبدهت و گۆت” هیڤیخوازین ب زووترین دهم خووشك و برایێن مهسیحى كو مال و حالێن خوه بجه هێلاى ب سهربلندى ڤهگهرنه دهڤهرێن خوهڤه و دهست ب ژیانهكا نوو بكهن.