ئه‌ڤرۆ:

ھەکە تو روندکێن خوە نەرێژی دێ سەرئێشانا تە یا بەردەوام بیت و ئالوزی و فشارێن دەروونی ژی دێ زێدەتر لێ ھێن، روندک رێکا ئێکێ یە کو دارێشتنێ ل ھەستێن تە بکەت ئەڤجا چ ھەستێن خوشیێ یان یێن نەخوشیێ بن، گەلەک جارا روندک ب شێوەیەکێ نە ب دەست ژی ژ چاڤێن مرۆڤی دبارن، روندکان ژبلی کو دەربرینێ ژ ھەستێن مە دکەن، گەلەک مفایێن دیتر ژی ھەنە و دیسا گەلەک جورێن روندکانژی ھەنە.
جورێن روندکان:
١- روندکێن ژ ئەنجامێ ھەستێن ناڤیا لەشێ مرۆڤی چ یێن خوشیێ یان نەخوشیێ بن.
٢- روندکێن ژ ئەنجامێ ھەستکرن ب ئێشانێ.
٣- روندکێن ژ درەو دەمێ مرۆڤی بڤێت کەسەکی ب سەردا ببەت.
٤- ئاڤا چاڤی کو چاڤ بۆ پاقژکرنێ دبارینیت.
مفایێن روندکان:
١- روندک چارەسەریەکا دەروونی یە و ھاریکارن بۆ ئارامکرنا لەشی و بجھئینانا ئارمانجێن دەروونی.
٢- پاراستنا ساخلەمیا چاڤان دکەت و بەردەوام تەر دھێایت و ژ ھشکبوونێ دپارێزیت.
٣- ھاریکارە بۆ ئارامکرنا زەڤلەکێن چاڤی.
٤- روندکان کەرستەکێ خوێ دناڤدا ھەیە و دژەزیندەوەرەکێ سروشتی یە بۆ نەھێلانا بەکتریایێن زیانێ ل چاڤی دکەن.
٥- ھندەک پروتین دناڤدا ھەنە و ئەو پرۆتین کاردکەن بۆ بھێزکرنا بەرگریا لەشی دژی نەخوشیان.
٦- ھاریکارن بۆ شووشتن و پاقژکرنا چاڤی ب تایبەت قەرەنیا چاڤی و پاراستنا وی ژ توز و پیساتیێ.
بەلێ مانا روندکا ل ناڤ لەشی زیانێن خوە ھەنە، زەلام گەلەک جارا رێکێ نادەن روندکێن وان بھێنە رژاندن و ھزر دکەن کو روندک ب تنێ یێن ژنانن، بەلێ ئەڤ ھزرە د شاشن و پێدڤیە زەلام ژی بکەتە گری دەمێ وی پێدڤی ب گریێ ھەبیت وەکو ژنان، ھەکە نەکەتە گری دێ بیتە ئەگەر سەرئێشانەکا بەردەوام و \الوزی و فشارا دەروونی بۆ پەیداببن.

ئه‌ڤرۆ:

ھێشتا کچەکا خوە ب دروستی نەبربوو مال، کچا دیتر ژی گازندە ژ تەنشتا خوە کرن و ھاتە رەوانەکرن بۆ نەخۆشخانێ ژبۆ نشتەرگەریا رووڤیکا کۆرە، بەری وانژی کورەک و کچەک ژ ھەمان خێزان ھاتبوونە نشتەرگەریکرن، گەلەک خێزانێن چەمانکێ دو یان پتر زارۆیێن وان تووشی رووڤیکا کۆرە بووینە و د دەمەکێ کێم دا دۆرێن 70 کەسان ل چەمانکێ ب وی دەردی ھاتنە نشتەرگەریکرن، ساخلەمیا ئامێدیێ ژی پشتی چار جاران سەرەدانا ناحیا چەمانکێ کری داخاز ژ قایمقامیا ئامێدیێ و خوپاراستنا دھۆکێ کریە ھێشتا دووڤچوونا بابەتی بکەن.
عەمرێن زارۆیێن وی دناڤبەرا 11-18 سالیێ دانە و ھەر چار ھاتنە نشتەرگەریکرن، محەمەد مەجید ئەو بابە کو د دەمێ دەە رۆژان دا سێ کچ و کورەکێن وی ھاتینە نشتەرگەریکرن، دیارکر ھەر چار زارۆیێن وی قوتابینە و ھەتا ئێک ژ نەخۆشخانێ دبرە مال ئێکێ دیتر ژی تووشی رووڤیکا کورە دبوو و گۆت: زارۆیێن من گازندە ژ رووڤیکا کورە دکرن و پشتی من برینە نەخوشخانێ سێ ژ وان راستەوخو ھاتنە نشتەرگەریکرن و کچەک ژی من دو جارا برە نەخوشخانێ و جارا دوێ پشتی ھەموو نیشان لێ دیاربووین نشتەرگەری ژ بۆ وێژی ھاتە کرن.
بابێ چار تووشبوویێن رووڤیکا کورە پێشبینیا وێ چەندێ دکەت کو رەنگە ھژمارا تووشبوویێن وێ ژ 100 نەخوشان دەرباز ببن، بەلێ چو ئامارێن فەرمی نەھاتینە راگەھاندن.
گەلەک ژ قوتابیێن ناحیا چەمانکێ تووشی رووڤیکا کورە بووینە و ل دووڤ ئاخفتنێن رێڤەبەرێ قوتابخانا ئاشەوار ل چەمانکێ ماموستا ئەحمەد عومەر کو ژ سەرجەمێ 294 قوتابیێن قوتابخانا وان 48 ژێ ددەمەکێ کێم دا تووشی رووڤیکا کورە بووینە و ھاتینە نشتەرگەریکرن، رێڤەبەرێ ناڤبری دبێژیت: قوتابیێن مە دناڤبەرا 13-18 سالیێ دانە و کور و کچ پێکڤە تووشی رووڤیکا کورە بوون و ھەموو ھاتنە نشتەرگەریکرن و ھەر چو نەبیت ھەر ئێک ژوان بۆ دەمێ حەفتیەکێ پێدڤی ب وەرگرتنا دەستووریێ دبیت و ئەڤێ چەندێ کارتێکرن ل رەوشا خواندنێ کر و ھەکە تاقیکرن ھەبان نەچاردبووین مە پاشئێخست بان دا بشێن بەردەوامیێ ب خواندنێ بدەن و ئەڤێ چەندێ کارتێکرن ل دەروونیا قوتابیان ژی کریە.
ل گەل ڤێ چەندێ قوتابیێن قۆناغا ئامادەیی ژی ژ تووشبوونا رووڤیکا کورە بێ بەھر نەبووینە و رێڤەبەرێ ئامادەیا چەمانکێ، ماموستا ھەژار ئاڤدەل دیاردکەت ١٥ قوتابیێن وانژی تووشی ڤێ نەخوشیێ بووینە و گۆتژی: رەنگە ئەڤە ژ وێ چەندێ بیت کو قوتابیێن چەمانکێ پتریا وان ناسیارێن ئێک بن و تووشی ڤێ نەخوشیێ ببن و تیمێن ساخلەمیێ ژی سەرەدانا دەڤەرێ کریە.
سەعید محەمەد ئەحمەد، ھاریکارێ نوشداری ل بنگەھێ چەمانکێ یێ ساخلەمیێ دیارکر کو ژبلی قوتابیان دۆرێن 20 کەسێن دیتر ژی تووشی نەخوشیێ بووینە و ھاتینە ڤەگوھاستن بۆ نەخوشخانا تەنگاڤیا بۆ ئەنجامدانا نشتەرگەریێ و گۆتژی: ژیێن وان دناڤبەرا 10-20 سالیێ دانە.
د.دلدار حاجی موسا، تایبەتمەندێ نشتەرگەریا گشتی، ئەو نوشدارە یێ کو یازدە نەخۆشێن چەمانکێ ب رووڤیکا کورە نشتەرگەری کرین، دیارکر کو پەیدابوونا ھەودانا رووڤیکا کورە ب ڤی رەنگی تشتەکێ دەگمەنە و گۆت: پشتی مە دووڤچوونا بابەتی کری دیاربوو ئەڤ حالەتە ب کۆمی کێم دھێنە دیتن و ل بریتانیا ل سالێن 1951-1971 ھژمارەکا زور یا خەلکی تووشی رووڤیکا کورە بوون و پشتی وان ڤەکولین ل سەر بابەتی کری دیاربوو کو وی خەلکی ھێلێن ئاڤێ گۆھوری بوون و ھەر مالەکێ بۆریەک بۆ ھاتبوو کێشان و یا وان ژ ئاڤێ بوو، ل ڤێرێ فەرە ئاماژە ب وێ چەندێ بدەین کو ئاڤ و تەوالێت و خوارنێ پەیوەندی ب حالەتێن تووشبوونا ب کۆم یا ھەی.
د.دلدار ئەو چەندە ژی دیارکر کو ل دەمێ وی نشتەرگەری بۆ وان یازدە نەخوشان کری دیاربوو ھەموو نیشانێن ھەودانا رووڤیکا کورە ل دەڤ ھەبوون و وان ھەول دا دو نەساخان نشتەرگەری نەکەن و بزانن کا دێ گازندێن وان دبەردەوام بن یا نە، بەلێ ل دووماھیێ نەچاربوون نشتەرگەریێ بۆ بکەین و گۆت: پشتی نشتەرگەری بۆ وان ھاتینە کرن ھەموو چارەسەربووینە، ئانکو مسوگەر بوویە وان رووڤیکا کورە ھەبوویە.
د.نەجیب سەعید، رێڤەبەرێ ساخلەمیا ئامێدیێ دیارکر دەمێ ئەو ل سەر ڤێ رەوشێ ھاتینە ئاگەھدارکرن، راستەوخو دەست ب دووڤچوونا بابەتی کر و گۆت: چار جارا تیمێن مە یێن ساخلەمیێ سەرەدانا ناحیا چەمانکێ کریە بۆ پشکنینا ئاڤێ و دەستئاڤ و خوارنا وێ دەڤەرێ و پتریا پشکنینێن مە نۆرمال دەرچووینە.
رێڤەبەرێ ساخلەمیا ئامێدیێ ئەو چەند ژی دیارکر کو نوشدارێن تایبەتمەند ژی سەرەدانا دەڤەرێ کریە بۆ دووڤچوونا بابەتی و گۆت: ھندەک جاران نیشانێن گەلەک نەخوشیێن دیتر وەکو یێن رووڤیکا کورە نە، وەک ژەھراویبوون ب خوارنێ یان مانا بەرکا و کارتێکرنێن فلفلێن تیژ ل سەر رووڤیکا، مە دڤییا ئەو گومانژی نەمینن، لەورا نوشدارەکێ تایبەتمەند ژی دووڤچوونا بابەتی کریە و براستی یا ب زەحمەتە دخێزانەکێ دا دو یان پتر کەس تووشی ئێک نەخوشی ببن، ژبەرکو رووڤیکا کورە ناھێتە ڤەگوھاستن لەورا ژی مە پشکنینا ھەموو تشتێن پەیوەندیدار کریە و ل دووماھیێ ژی مە نڤیسارەکا فەرمی دایە قایمقامیا ئامێدیێ و رێڤەبەریا کارۆبارێن خوپاراستنا ساخلەمیێ و مە داخاز کریە پتر دووڤچوونا بابەتی بھێتە کرن.