ئەڤرۆ نیوز، زنار توڤی:
پەریزاد شەعبان ئەنداما خولا بەرێ یا پەرلەمانێ عێراقێ تایبەت بو ئەڤرو نیوزَ خویاکر كو وەک ئەرکەکێ نیشتیمانی لسەر ملێن خوە بەرامبەر ئاوارەیان و بھەڤکاریا رێکخراوەکا سوێدی شیان 27 لاندکان لسەر خێزانێن ئاوارەیان ل خانکێ دابەش بکەن و دیارکر ژی:ھەروەسا بەری ماوەیەکێ ل سەر كيستێ خوە 225 کیفێن خەوێ یێن سەربازی بو پێشمەرگەیان ل میحوەرێ عەین عوێز برینە و بەردەوام ھاریکاریان بو پێشمەرگەیان لسەنگەرێن شەری دابین دکەت
ئه‌ڤرۆ نيوز:
سه‌رۆك وه‌زيرێ به‌رێ يێ عيراقێ و جێگرێ سه‌رۆك كۆمارێ نوكه يێ عيراقێ كوردان ب وێ چه‌ندێ تۆمه‌تبار دكه‌ت كو ئه‌و ئه‌گه‌رێ كه‌فتنا مووسل بوون ب به‌هانه‌يا وێ چه‌ندێ كو پێزانينێن خه‌له‌ت داينه وى.
نورى مالكى جێگرێ ئێكێ يێ سه‌رۆك كۆمارێ عيراقێ، د داخۆيانيه‌كا تله‌ڤزيونى دا ل گه‌ل كه‌نالێ مه‌نار يێ حزبولايا لوبنانى گۆت: “كوردان پێزانين دانه سۆپايى كو داعش نه‌هاتيه شه‌رى ل گه‌ل هه‌وه بكه‌ت”.
سه‌رۆك وه‌زيرێ به‌رێ يێ عيراقێ زێده‌تر گۆت: “كوردان گۆت كو داعش يا هاتى شه‌رى دژى شيعا و مالكى بكه‌ت”.
جێگرێ ئێكێ يێ سه‌رۆك كۆمارێ عيراقێ دا زانين كو به‌لگێن پێدڤى ل به‌ر ده‌ستێ وى هه‌نه د سه‌لمينن كو كورد ئه‌گه‌رێ كه‌فتنا مووسلن.
مالكى گۆتژى: “كوردان فه‌رمان دايه سوپايێ عيراقێ كو شه‌رى نه‌كه‌ت و خوه ڤه‌كێشت و ئه‌ڤه ژى بوو ئه‌گه‌رێ وێ چه‌ندێ فه‌رماندێ فرقا سێ خوه ڤه‌كێشيت و 35-40% سۆپايى خوه ڤه‌كێشا و ئه‌ڤه ژى بوو ئه‌گه‌ر كو وێ ده‌ڤه‌رێ سۆپا بهێته شكاندن”.
مالكى ته‌كست ل سه‌ر وێ چه‌ندێ كر كو كوردان ئاماده‌كارى بۆ كه‌فتنا مووسل كربوون و گۆت: “د رۆژانێن بهێت دا دێ ديار بيت كێ فه‌رمان ب ڤه‌كێشانا سۆپايێ عيراقێ كريه”.
ئەڤرۆ:
رێڤەبەرێ ئاڤەدانکرن و ئاکنجیبوونێ ل پارێزگەھا دھۆکێ دیار کر کارێ ئاڤاکرنا شقێن ھەژار و کێم دەرامەتان نوکە یێ راوەستیایە و چیاڤان عەبدولرەزاق رێڤەبەرێ ئامارا دھۆکێ ژی راگەھاند ژ بەر مژوولبوونا وان ب سەرژمێریێن ئاواران ڤە کارێ فۆرمێن ڤان شقان ژی یێ راوەستاندیە.
ئەندازیار نزار تەمەر سەعید رێڤەبەرێ ئاڤەدانکرن و ئاکنجیبوونێ ل پارێزگەھا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر کو ژ بەر قەیرانا دارایی و وەکو ھەموو پرۆژێن دی کارێ ئاڤاکرنا شقێن ھەژار و کێم دەرامەتان یێ راوەستیایە.
ل دۆر چارەنڤیسێ فۆرمێن وەلاتیان، رێڤەبەرێ ئامارا دھۆکێ دیار کر کو ئەو نوکە کار د فۆرمان دا ناکەن و وان ل بەرە دەست پێ بکەنە ڤە، لێ نەدا زانین کەنگی و بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: “ھێشتا کارێ ھووربینیێ و داخلکرنا کۆمپیۆتری یێ مای”.
ھەژی گۆتنێ یە کو دوھی رێڤەبەریا ئامارا سلێمانیێ 560 یەکەیێن ئاکنجیبوونێ ل سەر فەرمانبەر و وەلاتیێن کێم دەرامەت دا بەلاڤ کرن کو ئەڤە دەمەکێ درێژە ھاتبوونە دروستکرن.
ل هه‌می سه‌رده‌مێن بووری د سه‌ركردایه‌تیا كوردی ل باشوورێ كوردستانێ هه‌ر ژ ده‌مێ مه‌لكی و هه‌تا ڤی ده‌می عێراق تێدا ده‌رباز دبیت، كورد یێن به‌ر ب به‌غدا ڤه دچن و بێ هێڤی نه‌بووینه و لێ ل هه‌می قووناغان ده‌ستڤالا زڤرینه و شه‌ڕێن خویناوی و قركرن و ده‌ربه‌رده‌ری و ئه‌نفال عه‌ره‌بكرن ژی ل دووڤ خوه دا هێلاینه و هه‌ر جاره‌كێ ل ژێر درووشمه‌ك و ناڤه‌كێ لێ زڤرین بۆب دیرۆكێ ژی هه‌ر ژ مه بخوه ئانكو ژ سه‌ركردایه‌تیا كوردی بخوه بوویه چونكو هه‌تا شانده‌كێ وه‌ك نوونه‌رێن كوردان قه‌ستا به‌غدا كربیت ب دهان كوردێن دی وه‌ك هنارتیێن حزبی ده‌ستێ دایه‌رایه‌دارێن به‌غدا و خیانه‌تا نیشتیمانی كریه ژ پێخه‌مه‌ت پرسێن دارایی و خوه‌گرتنا پارتا وی بی كو ناڤێ پارته‌كا سیاسی بینم ل به‌ره‌رێن دیرۆكێ ته‌ماشه بكه‌ن دێ زانن، هه‌لبه‌ت پشتی شه‌ڕێ ئازادكرنا عێراقێ ژی ل سالا 2003ێ ل وی ده‌می عێراقه‌كا نوو هاته پێش و كورد ل وی ده‌می ژ هه‌می قووناغێن به‌ری هینگێ سه‌نگا خوه هه‌بوو پرانیا پۆستێن حوكمه‌تا ده‌مكی د ده‌ستێ كوردان دابوو، دیسا پالپشتێ سه‌ره‌كی ژی ئه‌مریكا بۆ مه‌زنترین ده‌ستكه‌فت گرتنا كه‌ركووكێ بوو لێ ب چه‌ند مه‌هه‌كان هه‌می راده‌ستی حوكمه‌تا ناڤه‌ندی به‌غدا كرن بی كو گره‌نتیه‌كی ل هه‌مبه‌ری ڤێ چه‌ندێ وه‌رگرن ئه‌ڤ چه‌نده هه‌می دزڤریته ڤه وێ خالان ل سه‌ر مانشێتی دیار كو كورد نه خودانێن په‌یامه‌كا ئیكگرتی بوون، ژ لایه‌كێ دیڤه كه‌ركووك و مادده‌یا 140 ب ساناهی مه ژ ده‌ست دا و گه‌له‌ك ب زه‌حمه‌ت ب ده‌ست مه بكه‌ڤیت و ره‌نگه بۆ ڤێ چه‌ندێ شه‌ره‌كێ دی یێ خویناوی په‌یدا دببیت، چونكو ئه‌م ب خوه خودانێن كه‌ركووكێ نه و یێن دبێژینه عه‌ره‌بێن سوننی و شیعی دێ ب رێكا راپرسیێ كێشا كه‌ركووكێ و ده‌ڤه‌رێن ده‌رڤه‌یی هه‌رێمێ چاره‌كه‌ین هه‌لبه‌ت مه‌زنترین شاشیه سه‌ركردایه‌تا كوردی كری خوه هه‌كه كوردپه‌نایێ ببه‌نه ئه‌نجوومه‌نێ عێراقێ بێخنه به‌ر ده‌نگدانێ ژی ژ به‌ر كو هه‌ژمارا كوردان وه‌كو كورسی كێمه و ژ لایه‌كێ دیڤه نه عه‌ره‌بێن سوننی و نه ژی شیعه ده‌نگی بۆ كوردان ناده‌ن، چونكو د باوه‌را واندا وه‌ك نه‌ته‌وه عه‌ره‌ب مه‌زنترین خیانه‌تا نیشتیمانی دبینن و گه‌له‌ك جاران كه‌سانێن سیاسی و دبلوماسی یێن عێراقێ ئه‌ڤ چه‌نده ب ئاشكه‌رایی گۆتیه و دبێژن، وه‌ك من ل پێشیێ ئاماژه پێدایی كو گه‌له‌ك جاران ده‌لێڤه‌یێن زێرین بۆ كوردێن باشۆر په‌یدابووینه، لێ چونكو خودانێن ئێك په‌یاما ئیكگرتی نه‌بووینه ب ساناهی ئه‌و ده‌لیڤه ژ ده‌ستدایه نموونه كادی یا به‌رچاڤ كوردان بێ بریار و بێ مه‌رج بێ كو بنگه‌هه‌كێ كۆنكریتی بۆ هه‌رێمێ بدانن باوه‌ری ب حوكمه‌تا عه‌بادی ئینا ل ده‌مێ پێكئینانا حوكمه‌تا عێراقێ ب تنێ سه‌ركردایه‌تیا كوردی وه‌ك پارتێن سیاسی بۆ پارڤه‌كرنا پۆستان ل ئیكدو گرنكتر دیت، ل ڤێ دووماهیێ هاتنا چه‌كدارێن داعش بۆ ناڤا سووریێ و عێراقێ مه هه‌میان ب چاڤێ خوه دیت به‌ری ببنه مه‌ترسی بۆ سه‌رهه‌رێما كوردستانێ عێراق نیڤه‌ك كه‌فته د ده‌ستێن داعش و حوكمه‌تا عێراقێ هه‌تا راده‌یه‌كێ به‌رچاڤ ژ كاركه‌فت چونكو داعش عێراق كره سێ پارچه هه‌رێما كوردستانێ و هه‌رێما سوننی و شیعی ل وی ده‌می كوردان سه‌نگه‌ك مه‌زن په‌یدا بوو هه‌می كاربه‌ده‌ست دوبلوماسیێن به‌غدا به‌ر ب هه‌ولێرێ ڤه هاتن ب تایبه‌ت یێن سوننی تشتێ بوویه جهێ حێبه‌تیێ حوكمه‌ته‌ك ژ كار كه‌فت بیت نه‌شیت وه‌لاتێ خوه بپارێزت، هه‌ر دیسا سه‌ركردایه‌تا كوردی هیڤی ژ به‌غدا دكرن سه‌ره‌رایی كو ئه‌مریكا هیڤیه‌كا مه‌زن ب كوردان هه‌بوو هه‌تا گه‌هه‌شتیه وی راده‌یی هه‌می رایه‌دارێن ئه‌مریكا ئاماژه ب وێ چه‌ندی دكرن كو ئه‌ڤه شه‌ڕه‌كێ تایفی یه و دڤیت هوون وه‌ك سوننه و شیعه بخوه ب ده‌ستێ خوه چاره بكه‌ن و مه كوردان چاڤێن خوه نقاندن ب تنێ به‌رێ مه ما ل بۆریا نه‌فتا كه‌ركووكێ سه‌ره‌رایێ پاراستن و گرتنا وێ بۆ مه كوردان دیرۆكی یه لێ دیسا ژی مه ئه‌زموون هه‌یه دێ بیته دیوارێ سه‌ر به‌فرێ ب دیتنا من ل وی ده‌می ئه‌گه‌ر كوردان ب ئێكجاری یان ژی ب تنێ بو چه‌ند مه‌هان ب هه‌می پوستێن خوه‌ڤه خوه ژ به‌غدا ڤه‌كێشابایه ل وی ده‌می دا شه‌ره‌كێ مه‌زنی شیعی سوننی په‌یدا بیت تاكه پارچه سودمه‌ند دا هه‌رێما كوردستانێ بیت ل وی ده‌می كوردان چ مه‌رج هه‌بان دا جێبه‌جێ بن چونكو ل عێراقێ كورد ب تنێ دیده‌ڤانه د ناڤبه‌را سوننه و شیعان دا نه زێده‌تر ل ڤان رۆژێن بۆری دا ژی شاندێ هه‌رێمێ به‌ر ب به‌غدا چوویه، لێ دێ هه‌مان رێ گرتیه به‌ر چونكو وه‌ك شاندێن پارتێن سیاسی دچن خوه هه‌كه وه‌ك شاندێن حكومی بن ژی گه‌له‌ك پارت و لایه‌ن د پشت دیواران را دچن و وی دیواری دهه‌ڕفینن، ئه‌ڤجا هه‌ر دبێژم ئاریشا به‌غدا وی ده‌می دی چاره بیت هه‌كه كورد ئێك به‌روڤاژی دێ هیڤیێن پارچێن دی یێن كوردستانێ ب هه‌مان شێوه و رێباز بن ئاخ بن.
عیراق وه‌كی وه‌لاته‌كێ ئێك پارچه كو هنده‌ك شۆفینیێن شیعه و سونه دده‌نه دیاركرن، چ گرنگیه‌كا سیاسی و ئابووری و جڤاكی نه‌مایه، به‌لكی ئه‌و عیراقا ئه‌و به‌حس دكه‌ن خه‌ون و وه‌لاته‌كێ ب زۆری پێكڤه گرێدای بوو. نها ئه‌ڤ وه‌لاته یێ نێزیكی ره‌وشا خوه یا راسته‌قینه بووی و ژێكڤه‌بوونێ ب تنێ راگه‌هاندنه‌ك دڤێت، هه‌كه هه‌تا نها ژی هنده‌ك كه‌اسن ئه‌و هیڤی هه‌بیت كو ئێك پارچه‌یا خاكێ عیراقێ سه‌قامگیری و ئاشتی و پێكڤه‌یی د دووڤ دایه، لێ ژبلی دوباره‌كرنا ناكۆكی و ململانێ و شه‌رێ تائیفی و تێكدانێ چ دی نینه، چونكی ئه‌زموونا پشتی 2003 یا ڤی وه‌لاتی چ نیشانه‌ك نه‌هێلایه كو هیڤیا ئێك پارچه‌یێ پێڤه بیت، سه‌ره‌ده‌ریا ده‌ستهه‌لاتداران ب تاكره‌ویانه و سه‌ره‌ده‌ریا زۆلم لێكریا ب ره‌نگێ ژێكڤه‌بوونێ باشترین نموونه‌یه كو ئێدی عیراق ب واتا سه‌روه‌ریا وه‌لاته‌كێ ئێك پارچه‌یی ب تنێ درووشمه. ده‌ركه‌تنا داعشێ ل عیراقێ قووناغه‌كا دی یا عیراقا دابه‌ش بوویه، چونكی ئه‌ڤرۆ سنۆره‌كێ به‌رفره‌هێ سونه‌نشینێ عیراقێ یێ ل بن ده‌ستێ گرۆپه‌كا تیرۆرستی كو پاشخانا هزرا عه‌ره‌بیه و هه‌ر هه‌وله‌كا هه‌ڤپشكا سێ پێكهاته‌یان ژی (كورد، سوننه، شیعه) بۆ روو ب رووبوونا ڤێ گرۆپا تیرۆریستی، وێ رامانێ ناده‌ت كو هه‌ر سێ لایه‌ن درازینه ل سه‌ر پاراستنا ئێك پارچه‌یا عیراقێ، به‌لكی ئه‌گه‌ره‌كێ بهێزه بۆ ژێكڤه‌بوونه‌كێ كو هه‌ر لایه‌ك خوه بپارێزیت و به‌ره‌ڤانیێ ژ خوه بكه‌ت بۆ بهێزكرنا خاك و سنوور و ولاتیێن خوه، راسته فشارا نیڤده‌وله‌تی ب تایبه‌تی ئه‌مریكا و ئیران ب وی ئاراسته‌یه كو هه‌رسێ پێكهاته قووناغا روو ب رووبوونا داعشێ و حوكمه‌ته‌كا وه‌كی هه‌می جاران كو دبێژنێ بنكه‌فراوان پێك بینن و پشكداربن د پاشه‌رۆژا عیراقێ دا. به‌لێ كه‌توارێ سیاسی و جوگرافی و زمان و كلتوور و هزركرن و ئابووری ئه‌ڤ قووناغه ده‌رباز كریه. د ڤێ قووغاێ ژی دا گرنگترین قووناغ بۆ كوردان پشتی بده‌ستڤه‌ئینانا پشكه‌كا خاكا خوه ژبن ده‌ستێ داعشێ، لێزڤرین د ستراتیژیه‌تا هه‌ڤپشكا هێزێن سیاسیێن كوردستانێ دا باشترین پێنگاڤه وه‌كی ئاماده‌سازیه‌ك د داویێ دا كورد بشێن مفایێ نه‌ته‌وه‌یی بینیته ناڤ گۆره‌پانا سیاسی، د ڤێ رێ ژی دا زه‌مینێ نیڤده‌وله‌تیێ هاریكاره ب تایبه‌تی ئه‌و هه‌ول و په‌یوه‌ندیێن دپلۆماسی یێن سه‌رۆك بارزانی سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ كو ب راده‌یه‌كێ باش شیا په‌یوه‌ندیێن ل گه‌ل وه‌لاتێن جیهانێ ب مفایێ پرسا نه‌ته‌وه‌یی یا كوردان بشكێنیت و سه‌ركه‌فتیانه ئه‌زموونا هه‌رێما كوردستانێ وه‌كی كارته‌كا گرنگا سه‌ره‌ده‌ریكرنا ل گه‌ل روودانان و هه‌روه‌سا پرسێن گرنگێن ده‌ڤه‌رێ نیشا بده‌ت، كو چه‌ند ئه‌م جودا ژ عیراقێ دشێین مه رۆل هه‌بیت د بهێزكرنا بنه‌مایێن دیمۆكراسی و ئاشتی و پێكڤه‌ژیان و سه‌قامگیریا د ده‌ڤه‌رێ دا.
ئه‌ڤرۆ نيوز، ره‌مه‌زان رێكانى:
ل ژێر ناڤێ پێکڤە ژ بۆ رزگار کرنا زارۆک و ژن و کچێن ئێزدی ژ دەستێن داعش زانکۆیا دھۆک ل رۆژا 7\12\2014 ل ھۆلا خانی رێورەسمەک ب ڤێ ھەلکەفتێ ساز کر.
د رێورەسمان دا سەرۆکێ زانکۆیا دھۆک ب وەکالەت دکتۆر نزار نعمان گۆت بێ گومان ئەڤ کارەساتا دژی ئێزدیان و ھەمی کەمینە وپێکھاتێن دی ھاتیە ئەنجامدان ژلایێ تیرۆرستێن داعش کارەساتەکا ھوڤانە ب دژی مرۆڤایەتیێ و وژدانا ھەمی جیھانێ ھەژاند، دیار ژی کر کو وەکو ئەرکەکێ مرۆڤایەتی کۆمەکا مامۆستا و قوتابیێن زانکۆیێ ب ئەنجامدانا ڤێ چالاکیێ رابووینە، پێ خەمەت دروستکرنا فشارێ و پشتەڤانیێ ژ بۆ رزگارکرنا ژنێن ئێزدی ئەوێن د دەستێن داعش دا، ھەروەسا بۆ پشتەڤانیا ئەو ژنێن رزگاربوین.
سەرۆکێ زانکۆیا دھۆک ب وەکالەت ھەروەسا گۆت ژی ئەو کریارێن دژی ژنێن کوردێن ئێزدی ھاتینە ئەنجامدان ژلایێ تیرۆرستێن داعش پێدڤیەکارێ بەردەوام ل سەر وان کەیسا بێتە کرن ژ لایێ رێکخراوێن نێڤدەولەتی و تایبەتمەند و دام و دەزگەھێن حکوومی، ژ بەرکو ئەو کەس پێدڤی ب چاڤدێریا تایبەتن، لەورا ئەنجامدانا ڤێ چالاکیێ ژ پێخەمەت وێ چەندێ یە کارێ بەردەوام د ڤی بیاڤی دا بێتە کرن چ ژلایێ دەزگەھێن حکوومەتێ یان یێن رێکخراوێن نێڤدەولەتی کو بەردەوام کاری ل سەر بکەن داکو برێنێن وان قوربانیان ھندەک بھێنە سارێژ کرن.
د بەیاننامەکێ دا کو ب ناڤێ چالاکڤان و ئەکادیمی و قۆتابیێن ئێزدی ل زانکۆیا دھۆک ژ لایێ دکتۆر سەعید خودێدا ڤە ھاتە خواندن ئەوا بۆ رایا گشتی یا جیھانێ و ھەر سێ سەرۆکاتیێن ھەرێمێ (سەرۆکاتیا ھەرێما کوردستانێ، سەرۆکاتیا پەرلەمانێ کوردستانێ، سەرۆکاتیا حکوومەتا ھەرێما کوردستانی) و حکوومەتا فیدرالی ل بەغدا و دام و دەزگەھێن نەتەوێن ئێکگرتی ئاراستە کری تێدا ھاتیە کو
د وی دەمێ ھەموو جیھان بزاڤێن نێڤدەولەتی بو راوستاندنا تۆندوتیژیێ دژی ئافرەتێ دگێریت (16 رۆژ نا بۆ توندوتیژیێ دژی ئافرەتێ) خێزانێن ئێزدی د نەخۆشیێن بەردەوام دا دژین ژ سێی تەباخا 2014 وەرە دەما داعش ھێرش کریە دەڤەرا شنگال و بوویە سەدەما کوشتنا ب ھەزاران خەلکی و تەرمێ گەلەکا ژ وان ھێشتا نەیێ دیارە یان ژی د گۆرێن کۆمەل دانە، و رابوون ب رەڤاندنا پێنج ھزار ژن و زارۆکان و چارەنڤسێ گەلەکا ژ وان نە یێ دیارە، جیھان د دەمەکی دا ل چەرخێ پێشکەفتنتێ و تەکنۆلۆژیا و مافێ مرۆڤی دا د ژیت ئێزدی ب ئێش و ئازار ڤە بەرێ خوە ددەنە بارودۆخێ خوە ژ ئەنجامێ بەردەوامیا تیرۆرستێن داعش بۆ رەڤاندنا ب ھزاران ژن وکچێن وان.
د بەیاننامێ دا ھەروەسا ھاتیە کو بەردەوامیا ڤان ئێش و ئازاران مە نەچار دکەت ئەم داخوازێ ژ ھەموو خێر خواز و دام و دەزگەھێن بەرپرس ل جیھانێ بکەین پشتەڤانیا ئێزدیان د ڤێ کارەساتێ دا بھێتە کرن، ل ڤی جھی بانگەوازەکێ بۆ ھەموو دونیایێ ئاراستە دکەین کو پشتەڤانێن ئێزدیان بن د ڤێ کارەساتێ دا و ھەموو ھەولان بدەن ژ بۆ رزگارکرنا ئافرەت و کچێن ئێزدیان چونکو مانا ئافرەتێن ئێزدیان د دەستێن تیرۆرستێن داعش دا شەرمەزاریەکا مەزنا مرۆڤایەتیێ یە.
نيشاندان